Στρατηγικό πλαίσιο για διεθνή επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία

Η παρούσα ανακοίνωση αποσκοπεί στην προώθηση της διεθνούς επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας. Στόχος της Επιτροπής είναι να θεσπίσει ένα στρατηγικό πλαίσιο αναγκαίο για το άνοιγμα του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ) στον κόσμο. Μακροπρόθεσμα, το πλαίσιο αυτό θα συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης στον τομέα τής επιστήμης και της τεχνολογίας.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 24ης Σεπτεμβρίου 2008, με τίτλο: «Ένα ευρωπαϊκό στρατηγικό πλαίσιο για διεθνή επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία» [COM(2008) 588 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η στενή συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα είναι ιδιαιτέρως αναγκαία για το άνοιγμα του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ) στον κόσμο.

Για την επιτυχία αυτής της σύμπραξης, η Επιτροπή θεσπίζει στρατηγικό πλαίσιο για τη διεθνή επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία. Το πλαίσιο αυτό παρέχει τις κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να εφαρμοστούν από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (ΕΚ) και από τα κράτη μέλη, σε στενή συνεργασία με τρίτες χώρες.

ΚΑΤΕΥΘΗΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΟΥ ΕΧΕ

Ανάπτυξη μιας διεθνούς διάστασης

Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η ΕΚ πρέπει να συσφίξει τις σχέσεις της με τις χώρες τής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας (ΕΠΓ) καθώς και να προετοιμάσει την ενδεχόμενη σύνδεσή τους με το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο (7ο ΠΠ). Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη μπορούν να συντονίσουν την υλοποίηση προτεραιοτήτων με τις χώρες ΕΠΓ καθώς και να ενισχύσουν τις περιφερειακές διαβουλεύσεις για την κοινωνία της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ). Η Επιτροπή, από τη μεριά της, μπορεί επίσης να καθιερώσει πολιτικές διαβουλεύσεις με τις χώρες ΕΠΓ ή να προωθήσει τη διάδοση των βέλτιστων πρακτικών και την εναρμόνιση των πολιτικών στις χώρες αυτές, επιτρέποντάς τους να έχουν πρόσβαση στο πρόγραμμα «Στήριξης της πολιτικής για τις ΤΠΕ».

Η ΕΚ πρέπει να ενθαρρύνει τη συνεργασία με ορισμένες τρίτες χώρες, σύμφωνα με τη γεωγραφική και θεματική στοχοποίηση που έχει καθοριστεί από κοινού από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή. Η συνεργασία αυτή μπορεί να αποφέρει προστιθέμενη αξία όσον αφορά την αντιμετώπιση των μεγάλων παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή, η φτώχεια, κλπ. Θα επιτρέψει την ανταλλαγή αποτελεσμάτων τα οποία έχουν επιτευχθεί στο πλαίσιο διμερών συμφωνιών, καθώς και την προώθηση της δημιουργίας ενός δικτύου ευρωπαίων εμπειρογνώμων στους τομείς τής επιστήμης, των ΤΠΕ και των μέσων μαζικής επικοινωνίας, στις αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε τρίτες χώρες. Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει επίσης να φροντίσουν για τη συνοχή των πολιτικών σε θέματα έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α), καθώς και για τη συμπληρωματικότητα των μηχανισμών χρηματοδότησης, ώστε να αποφεύγεται η κατασπατάληση πόρων. Από την πλευρά της, η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίσει ότι η συνεργασία με ορισμένες τρίτες χώρες επωφελείται των μηχανισμών χρηματοδότησης του 7ου ΠΠ και οδηγεί στη σύναψη διπεριφερειακών συμφωνιών, ειδικά με την Ένωση Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) και την Αφρικανική Ένωση. Κι εντέλει, θα πρέπει να συνεχίσει να παρέχει τεχνική βοήθεια σε τρίτες χώρες όσον αφορά τις πολιτικές σε θέματα ΤΠΕ, αξιοποιώντας γεωγραφικά στοχοθετημένα έργα, όπως το @LIS για τη Λατινική Αμερική ή το EUMEDIS για τη Μεσόγειο.

Βελτίωση των όρων-πλαισίου για τη διεθνή επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία

5.Για την επίτευξη του στόχου αυτού, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να ενθαρρύνουν τη διεθνή συνεργασία στο πλαίσιο παγκόσμιων ερευνητικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των ΤΠΕ. Πρέπει επίσης να προβλέψουν μέσα που θα επιτρέψουν τη μείωση τού ψηφιακού χάσματος στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Είναι σημαντικό για τα κράτη μέλη και για την Επιτροπή να ευνοήσουν την κινητικότητα των ερευνητών και την παγκόσμια δικτύωση. Οι Ευρωπαίοι ερευνητές που δραστηριοποιούνται σε τρίτη χώρα καθώς και οι ερευνητές που κατάγονται από τρίτη χώρα πρέπει να μπορούν να συνεχίζουν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της χώρας τους, χάρη στη δημιουργία δικτύων. Για την προώθηση της κινητικότητας των ερευνητών, τα κράτη μέλη πρέπει να μεταφέρουν στην εθνική τους νομοθεσία «τη δέσμη μέτρων για την επιστημονική βίζα», και να θεσπίσουν επιχορηγήσεις για την επιστροφή των ερευνητών στην χώρα καταγωγής τους. Επιπλέον, θα μπορούσαν να υιοθετηθούν κοινοτικά μέσα για τη διεθνή κινητικότητα, όπως το πρόγραμμα «Άνθρωποι» του 7ου ΠΠ.

Το άνοιγμα των ερευνητικών προγραμμάτων θα επιτρέψει στα ερευνητικά ιδρύματα όλων των τρίτων χωρών να έχουν πρόσβαση στα προγράμματα όσον αφορά την Ε&Α. Η χρηματοδότηση συνήθως περιορίζεται σε συμμετέχοντες από χώρες εταίρους της διεθνούς συνεργασίας. Ωστόσο, δεδομένου ότι ο ανοικτός συναγωνισμός προωθεί την αριστεία στην έρευνα, η χρηματοδότηση συνεργατικών έργων θα μπορούσε να επεκταθεί ώστε να συμπεριληφθούν οργανισμοί έρευνας και ερευνητές που βρίσκονται σε βιομηχανοποιημένες τρίτες χώρες στις οποίες προβλέπεται η χρηματοδότηση Ευρωπαίων ερευνητών σε πλαίσιο αμοιβαιότητας.

Στη βάση διεθνών συμφωνιών συνεργασίας στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να προωθούν σε παγκόσμιο επίπεδο τις αρχές τής σύστασης σχετικά με την διανοητική ιδιοκτησία (ΔΙ). Οι αρχές αυτές διασφαλίζουν την αμοιβαιότητα, ίση μεταχείριση και αμοιβαία οφέλη σε θέματα ΔΙ. Ευνοούν, κατά αυτόν τον τρόπο, την εμπιστοσύνη και την κοινή χρήση των γνώσεων στο πλαίσιο ερευνητικών δραστηριοτήτων.

Στον τομέα των ΤΠΕ, η Επιτροπή θα πρέπει να προσδώσει μεγαλύτερο ρόλο στην προτυποποιητική συνεργασία η οποία θα βασίζεται σε ανοικτά πρότυπα, και να προωθήσει το δεσμό μεταξύ των αποτελεσμάτων των ερευνητικών προγραμμάτων και της τυποποίησης. Κάτι τέτοιο θα επέτρεπε ακριβώς να αρθούν τα εμπόδια στη διάδοση των τεχνολογιών.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Η στρατηγική αυτή για διεθνή συνεργασία στην επιστήμη και την τεχνολογία αποτελεί μια από τις πέντε στρατηγικές δράσεις της Επιτροπής που υιοθετήθηκαν ύστερα από την Πράσινη Βίβλο του 2007 η οποία φέρει τον τίτλο «Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας: Νέες προοπτικές». Επιπλέον, στοχεύει στο να συμβάλει στην ελεύθερη κυκλοφορία των γνώσεων (την «πέμπτη ελευθερία της Ευρωπαϊκής Ένωσης) σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η στρατηγική αυτή δίνει επίσης συνέχεια στην ανακοίνωση της Επιτροπής του 2006 : «Προς μια παγκόσμια εταιρική συνεργασία στην κοινωνία της πληροφορίας» και στη δημόσια διαβούλευση για τις νέες αγορές στον τομέα των ΤΠΕ, η οποία διοργανώθηκε τον Ιούλιο του 2007.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 08.10.2008