Με την παρούσα απόφαση θεσπίζεται πλαίσιο για τη σύνδεση των υπερπόντιων χωρών και εδαφών (ΥΧΕ) με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (ΕΚ) σύμφωνα με το μέρος IV της συνθήκης για την ίδρυση της ΕΚ, με σκοπό την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής τους ανάπτυξης, καθώς και την ανάπτυξη στενών οικονομικών σχέσεων μεταξύ των ΥΧΕ και της ΕΚ στο σύνολό της.

Απόφαση 2001/822/ΕΚ του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2001 σχετικά με τη σύνδεση των υπερπόντιων χωρών και εδαφών με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα («απόφαση σύνδεσης ΥΧΕ») [Βλέπε πράξεις τροποποίησης].

Το καθεστώς σύνδεσης των υπερπόντιων χωρών και εδαφών (ΥΧΕ) αποσκοπεί στην αποτελεσματικότερη προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης των ΥΧΕ και στην ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων μεταξύ των ΥΧΕ και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ΕΚ) στο σύνολό της.

Η συνεργασία επικεντρώνεται κυρίως σε τρεις στόχους:

Το καθεστώς σύνδεσης στηρίζεται επίσης στις κοινές για τα κράτη μέλη και τις υπαγόμενες σε αυτά ΥΧΕ αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών, καθώς και του κράτους δικαίου.

Οικονομική και εμπορική συνεργασία: εμπορικό καθεστώς

Οι ΥΧΕ απολαμβάνουν ένα πολύ ευνοϊκό εμπορικό καθεστώς. Τα προϊόντα καταγωγής ΥΧΕ που εισάγονται στην ΕΚ δεν υπόκεινται σε δασμούς εισαγωγής ούτε σε ποσοτικούς περιορισμούς. Το καθεστώς αυτό είναι μη αμοιβαίο, δηλαδή, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τα προϊόντα κοινοτικής καταγωγής μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο δασμών ή φόρων εισαγωγής, που καθορίζονται από τις ΥΧΕ. Ωστόσο, το καθεστώς που ισχύει έναντι της ΕΚ δεν μπορεί να είναι λιγότερο ευνοϊκό από εκείνο που επιφυλάσσεται από την εκάστοτε ΥΧΕ στις τρίτες χώρες σύμφωνα με την αρχή του πλέον ευνοούμενου κράτους, εκτός εάν πρόκειται για άλλη ΥΧΕ ή για αναπτυσσόμενη χώρα. Επίσης, οι ΥΧΕ δεν μπορούν να κάνουν διακρίσεις μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Το καθεστώς σύνδεσης προβλέπει ευνοϊκούς κανόνες καταγωγής, καθώς και ειδικές διατάξεις οι οποίες επιτρέπουν τη σώρευση καταγωγής με ύλες καταγόμενες από την ΕΚ ή από χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ).

Υπάρχει επίσης μια διαδικασία μεταφόρτωσης, που επιτρέπει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, στα προϊόντα που δεν είναι καταγωγής ΥΧΕ και εισάγονται σε αυτές από μια τρίτη χώρα και για τα οποία έχουν καταβληθεί δασμοί ή φόροι εισαγωγής στις ΥΧΕ να εισαχθούν στην ΕΚ σύμφωνα με το ευνοϊκό καθεστώς των ΥΧΕ. Η διαδικασία μεταφόρτωσης δεν ισχύει για τα αγροτικά προϊόντα ούτε για εμπορεύματα που προκύπτουν από τη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, με ορισμένες εξαιρέσεις.

Συνεργασία για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης

Η συνεργασία σε αυτό τον τομέα αποσκοπεί ιδίως στη διευκόλυνση της ανάπτυξης των ΥΧΕ με τη στήριξη πολιτικών και στρατηγικών σε παραγωγικούς κλάδους, καθώς και σε άλλους τομείς, π.χ. της ανάπτυξης του εμπορίου, των τομέων που συνδέονται με το εμπόριο, της ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων, της κοινωνικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης και της πολιτιστικής και κοινωνικής συνεργασίας.

Η συνεργασία στον συγκεκριμένο τομέα αφορά τις δράσεις μεταξύ των ΥΧΕ, καθώς και μεταξύ ΥΧΕ και τρίτων χωρών, π.χ. χωρών ΑΚΕ, όπως επίσης τη συνεργασία με τις εξόχως απόκεντρες περιοχές. Σκοπός της συνεργασίας αυτής είναι να επιταχυνθεί η συνεργασία και η οικονομική ανάπτυξη, να προαχθεί η ελεύθερη κυκλοφορία των πληθυσμών, των αγαθών, των υπηρεσιών, του εργατικού δυναμικού και της τεχνολογίας, να ελευθερωθούν οι συναλλαγές και οι πληρωμές και να υλοποιηθούν σε περιφερειακό επίπεδο οι πολιτικές μεταρρύθμισης για διάφορους κλάδους. Εξάλλου, η στενότερη συνεργασία και ένας μεγαλύτερος βαθμός ολοκλήρωσης αναμένεται να ενθαρρύνουν τις λιγότερο ανεπτυγμένες από τις ΥΧΕ να συμμετάσχουν στις περιφερειακές αγορές και να αποκομίσουν τα οφέλη που αυτές προσφέρουν.

Η σύνδεση βασίζεται κατ' αρχήν σε μια τριμερή συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής, του κράτους μέλους στο οποίο υπάγεται η εκάστοτε ΥΧΕ και της ΥΧΕ. Υπάρχουν δύο κύριοι θεσμοί για την εξασφάλιση αποτελεσματικού διαλόγου και συνεργασίας:

Όπως ακριβώς και οι χώρες ΑΚΕ, οι ΥΠΕ επωφελούνται του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ), που αποτελεί το κύριο μέσο για τη συνεργασία με σκοπό τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης των ΥΧΕ και για την περιφερειακή συνεργασία που τις αφορά. Για κάθε ΥΧΕ θεσπίζεται μία στρατηγική ανάπτυξης και συνεργασίας υπό τη μορφή «ενιαίου εγγράφου προγραμματισμού» (DOCUP). Οι ΥΧΕ φέρουν την πρωταρχική ευθύνη για την κατάστρωση και εφαρμογή των δράσεων συνεργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι το DOCUP καταρτίζεται κατά κύριο λόγο από τις αρχές της εκάστοτε ΥΧΕ. Η έγκρισή του γίνεται από κοινού από τις ΥΧΕ και την Επιτροπή. Η παρακολούθηση και ο διαχειριστικός έλεγχος πραγματοποιούνται από το σύνολο των εταίρων. Η κοινωνία των πολιτών αποτελεί επίσης σπουδαίο παράγοντα της συνεργασίας. Στην εκπόνηση των προγραμμάτων συνεργασίας είναι σκόπιμο να συμπράττουν οι μη κυβερνητικοί φορείς που έχουν ορισθεί για την κάθε ΥΧΕ.

Κατά την περίοδο 2000-2007 διατέθηκε για τις ΥΧΕ δυνάμει του 9ου ΕΤΑ το συνολικό ποσό των 175 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 20 εκατ. προορίζονταν για την επενδυτική διευκόλυνση την οποία διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Για την περίοδο 2008-2013, έχουν διατεθεί 286 εκατ. ευρώ δυνάμει του 10ου ΕΤΑ, εκ των οποίων 30 εκατ. προορίζονται για τη χρηματοδότηση της επενδυτικής διευκόλυνσης.

Η επενδυτική διευκόλυνση και τα δάνεια της ΕΤΕπ

Η ΕΤΕπ διαχειρίζεται την επενδυτική διευκόλυνση και τα δάνεια με ίδιους πόρους της. Η επενδυτική διευκόλυνση αποσκοπεί στην προώθηση των εμπορικά βιώσιμων επιχειρήσεων, πρωτίστως εκείνων του ιδιωτικού τομέα, αλλά και επιχειρήσεων του δημόσιου τομέα οι οποίες στηρίζουν την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα.

Χρηματοδοτικοί πόροι του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ

Εξάλλου, οι ΥΧΕ έχουν κατ' αρχήν πρόσβαση σε όλα τα οριζόντια κοινοτικά προγράμματα και, ιδίως, σε εκείνα που αφορούν τους τομείς της εκπαίδευσης, της επαγγελματικής κατάρτισης και νεότητας, της έρευνας, των επιχειρήσεων και των οπτικοακουστικών μέσων, με την επιφύλαξη των κανόνων και των στόχων των εν λόγω προγραμμάτων και των ρυθμίσεων που ισχύουν για το κράτος μέλος στο οποίο υπάγεται η εκάστοτε ΥΧΕ.

Παραπομπες

Πράξη	Έναρξη ισχύος - Ημερομηνία εκπνοής	Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη Εφημερίδα
Απόφαση 2001/822/ΕΚ	2.12.2001-31.12.2013	-	ΕΕ L 314 της 30.11.2001

Πράξη (εις) τροποποίησης	Έναρξη ισχύος	Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη Εφημερίδα
Απόφαση 2007/249/ΕΚ	26.4.2007	-	ΕΕ L 109 της 26.4.2007