Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης στηρίζει δράσεις σε αναπτυσσόμενες χώρες και εδάφη για την προώθηση της οικονομικής, κοινωνικής και ανθρώπινης ανάπτυξης, καθώς και της περιφερειακής συνεργασίας.

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 215/2008 του Συμβουλίου για τον δημοσιονομικό κανονισμό που εφαρμόζεται στο δέκατο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης.

Απόφαση 2013/759/ΕΕ του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2013 σχετικά με τα μεταβατικά μέτρα διαχείρισης του ΕΤΑ από την 1η Ιανουαρίου 2014 μέχρι την έναρξη ισχύος του 11ου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ) αποτελεί το κύριο μέσο παροχής κοινοτικής βοήθειας υπέρ της συνεργασίας για την ανάπτυξη των κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ) καθώς και των Υπερπόντιων Χωρών και Εδαφών (ΥΧΕ). Η Συνθήκη της Ρώμης του 1957 προέβλεπε τη δημιουργία του εν λόγω ταμείου για την παροχή τεχνικής και χρηματοδοτικής βοήθειας, αρχικά στις αφρικανικές χώρες και με τις οποίες ορισμένα κράτη είχαν ιστορικούς δεσμούς.

Αν και, όπως ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) προβλέπεται τίτλος για το ΕΤΑ ήδη από το 1993, το εν λόγω ταμείο δεν αποτελεί ακόμη μέρος του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ. Χρηματοδοτείται από τα κράτη μέλη και υπόκειται στους δικούς του δημοσιονομικούς κανόνες, ενώ διευθύνεται από ειδική επιτροπή. Η βοήθεια που χορηγείται στις χώρες ΑΚΕ και στις ΥΧΕ θα συνεχίσει να χρηματοδοτείται μέσω του ΕΤΑ, τουλάχιστον για την περίοδο 2014-2020.

Κάθε ΕΤΑ συνάπτεται για περίοδο πολλών ετών. Από τη σύναψη της πρώτης σύμβασης εταιρικής σχέσης το 1964, οι διάφοροι κύκλοι του ΕΤΑ ακολουθούν, σε γενικές γραμμές, τους κύκλους των συμφωνιών/συμβάσεων των εταιρικών σχέσεων.

Τα μέσα Stabex και Sysmin, τα οποία αποσκοπούσαν στην ενίσχυση του γεωργικού και του μεταλλευτικού τομέα αντιστοίχως, καταργήθηκαν με τη νέα συμφωνία εταιρικής σχέσης που υπεγράφη στο Κοτονού τον Ιούνιο του 2000. Επίσης, η εν λόγω συμφωνία προέβλεπε τον εξορθολογισμό των μέσων του ΕΤΑ και καθιέρωσε ένα σύστημα κυλιόμενου προγραμματισμού, το οποίο επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία και δίνει μεγαλύτερη υπευθυνότητα στα κράτη ΑΚΕ.

Το ύψος του 9ου ΕΤΑ ήταν 13,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2000-2007. Επιπλέον, τα υπόλοιπα των προηγούμενων ΕΤΑ ανέρχονται σε 9,9 δισ. ευρώ.

Η απόφαση αριθ. 6/2005 του Συμβουλίου των υπουργών ΑΚΕ-ΕΚ, της 22ας Νοεμβρίου 2005, ορίζει τη δέσμευση 482 εκατ. ευρώ από το δυνητικό ποσό του ενός δισ. ευρώ βάσει του ένατου Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης. Το ποσό αυτό καταμερίζεται ως ακολούθως: 352 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα που έχει σκοπό την υποστήριξη της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, 48 εκατ. ευρώ για την περιφερειακή συνεργασία και ενσωμάτωση και 82 εκατ. ευρώ για το επενδυτικό μέσο. Επιπλέον, ένα δεύτερο τμήμα ύψους 250 εκατ. ευρώ, που προορίζεται για τη δεύτερη καταβολή υπέρ του μέσου ΑΚΕ-ΕΕ για το νερό, ορίστηκε με την απόφαση αριθ. 7/2005 του Συμβουλίου των Υπουργών ΑΚΕ-ΕΚ.

Η αναπτυξιακή βοήθεια που παρέχει το ΕΤΑ εντάσσεται σ' ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα κονδύλια του γενικού προϋπολογισμού της Κοινότητας μπορούν να χρησιμοποιούνται για συγκεκριμένες δράσεις. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, παράλληλα με τη διαχείριση ενός μέρους των πόρων του ΕΤΑ (δάνεια και κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου), συνεισφέρει και με ιδίους πόρους ποσό ύψους 1,7 δισ. ευρώ για την περίοδο που καλύπτει το 9ο ΕΤΑ.

Το 10ο ΕΤΑ, που κάλυψε την περίοδο από το 2008 έως το 2013, προέβλεπε κονδύλιο μεγαλύτερο των 22,682 εκατ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, 21,966 εκατ. ευρώ διατέθηκαν για τις χώρες ΑΚΕ, 286 εκατ. ευρώ για τις ΥΧΕ και 430 εκατ. ευρώ στην Επιτροπή για τις δαπάνες στήριξης στο πλαίσιο του προγραμματισμού και της υλοποίησης του ΕΤΑ. Συγκεκριμένα, το ποσό που διατέθηκε στις χώρες ΑΚΕ κατανέμεται ως εξής: 17,766 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση των εθνικών και περιφερειακών ενδεικτικών προγραμμάτων, 2,700 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της ενδο-ΑΚΕ και διαπεριφερειακής συνεργασίας και 1,500 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της επενδυτικής διευκόλυνσης. Ένα σημαντικότερο τμήμα του προϋπολογισμού θα αφιερωθεί στα περιφερειακά προγράμματα και θα τονίσει, με τον τρόπο αυτό, τη σημασία που έχει η περιφερειακή οικονομική ολοκλήρωση για την εθνική και τοπική ανάπτυξη για την οποία αποτελεί το βασικό πλαίσιο. Η δημιουργία «ποσών ενθάρρυνσης» για κάθε χώρα αποτελούσε μια καινοτομία του 10ου ΕΤΑ.

Τα κράτη μέλη έχουν τις δικές τους διμερείς συμφωνίες με τις αναπτυσσόμενες χώρες και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, οι οποίες δεν χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης ή άλλους κοινοτικούς πόρους.

Το 11ο ΕΤΑ θα εκτελεστεί μεταξύ 2014 και 2020: ανέρχεται σε 30,5 δισ. ευρώ με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να διαθέτει από ιδίους πόρους επιπλέον 2,6 δισ. ευρώ υπό τη μορφή δανείων.

Τον Ιούνιο του 2013, οι χώρες της ΕΕ σύναψαν εσωτερική συμφωνία που θέσπιζε το 11ο ΕΤΑ, συμπεριλαμβανομένης της αναθεωρημένης κατανομής μεταξύ τους των συνεισφορών· η εν λόγω εσωτερική συμφωνία απαιτεί επικύρωση. Η απόφαση 2013/759/ΕΕ του Συμβουλίου θεσπίζει μεταβατικά μέτρα διαχείρισης του ΕΤΑ μέχρι την έναρξη ισχύος του 11ου ΕΤΑ.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Πράξη	Έναρξη ισχύος	Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 215/2008	20.3.2008	-	ΕΕ L 78 της 19.3.2008, σ. 1-34
Απόφαση 2013/759/ΕΕ	1.1.2014	-	ΕΕ L335, 14.12.2013, σ. 48-49