Προς μία ενοποιημένη θαλάσσια επιτήρηση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθόρισε τις κατευθυντήριες αρχές για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης στη θαλάσσια επιτήρηση. Αυτές οι κατευθυντήριες αρχές θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ένα κοινό περιβάλλον ανταλλαγής πληροφοριών για το θαλάσσιο τομέα μεταξύ των διαφόρων κοινοτήτων χρηστών, όπως οι αρχές που είναι αρμόδιες για τη θαλάσσια ασφάλεια και προστασία, τον έλεγχο της αλιείας, τη θαλάσσια ρύπανση, το θαλάσσιο περιβάλλον, τα τελωνεία, τον συνοριακό έλεγχο, την εφαρμογή της νομοθεσίας και την άμυνα.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 15ης Οκτωβρίου 2009, με τίτλο «Προς την ενοποίηση της θαλάσσιας επιτήρησης: Ένα κοινό περιβάλλον ανταλλαγής πληροφοριών για τον θαλάσσιο τομέα της ΕΕ» [COM(2009) 538 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι κατά τομείς αρμόδιες αρχές επεξεργάζονται την πλειονότητα των δεδομένων σχετικά με θέματα που αφορούν τη θάλασσα. Οι αρχές αυτές είναι αρμόδιες για την εποπτεία και τον έλεγχο των εν πλω δραστηριοτήτων στον τομέα για τον οποίο είναι υπεύθυνες, χωρίς απαραίτητα να ενημερώνουν τις ανάλογες αρχές που είναι αρμόδιες για άλλους τομείς. Αυτή η κατάσταση αποτελεί μειονέκτημα, καθώς η ανταλλαγή των δεδομένων θα μπορούσε να συμβάλει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των δραστηριοτήτων της θαλάσσιας επιτήρησης.

Ωστόσο, η ανταλλαγή δεδομένων και η διαλειτουργικότητα των συστημάτων θαλάσσιας επιτήρησης δημιουργεί ορισμένα προβλήματα σε τεχνικό και νομικό επίπεδο, καθώς επίσης και σε ό,τι αφορά την ασφάλεια. Στην παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή εντοπίζει αυτά τα προβλήματα και προτείνει λύσεις.

Εμπόδια στην ενοποίηση της θαλάσσιας επιτήρησης

Τα βασικά εμπόδια για τη δημιουργία ενός κοινού περιβάλλοντος ανταλλαγής πληροφοριών είναι τα εξής:

• οι διαφορετικές κοινότητες χρηστών και χειριστών: οι περισσότερες πληροφορίες συλλέγονται σε διάφορα επίπεδα (διεθνές, κοινοτικό και εθνικό) χρησιμοποιώντας διάφορα τομεακά συστήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εμπλεκόμενες αρχές αγνοούν ότι άλλες αρχές ή άλλα συστήματα συλλέγουν παρόμοιες πληροφορίες. Σε άλλες περιπτώσεις, δεν διαθέτουν τα απαραίτητα πρωτόκολλα ή τις απαραίτητες συμφωνίες σχετικά για την ανταλλαγή των δεδομένων·
• τα διαφορετικά νομικά πλαίσια: τα συστήματα θαλάσσιας επιτήρησης αναπτύχθηκαν με βάση την τομεακή, διεθνή και κοινοτική νομοθεσία. Συνεπώς, είναι δύσκολο να ομαδοποιηθούν τα συστήματα αυτά·
• οι διασυνοριακές απειλές: οι απειλές που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη συχνά απαιτούν βελτιωμένη υπερεθνική ή και ενίοτε διατομεακή προσέγγιση, ιδίως σε ό,τι αφορά την ανοιχτή θάλασσα·
• οι ειδικές νομικές διατάξεις: η διεθνής και η κοινοτική νομοθεσία, που θέτουν το πλαίσιο για τις δραστηριότητες θαλάσσιας επιτήρησης στην ανοιχτή θάλασσα και για την επεξεργασία προσωπικών, εμπιστευτικών ή διαβαθμισμένων δεδομένων, στερούνται συνοχής.

Λύσεις για την ενοποίηση της θαλάσσιας επιτήρησης

Η δημιουργία κοινού περιβάλλοντος ανταλλαγής πληροφοριών βασίζεται στην τήρηση των εξής τεσσάρων κατευθυντηρίων αρχών:

• βελτιστοποίηση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ διαφόρων κοινοτήτων χρηστών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να θεσπίσει κανόνες και πρότυπα σε κοινοτικό επίπεδο για τη διασύνδεση των διαφόρων κοινοτήτων χρηστών. Οι κοινότητες αυτές πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν σε εθνικό επίπεδο πληροφορίες, οι οποίες προέρχονται από διεθνή, κοινοτικά, περιφερειακά, στρατιωτικά και εσωτερικά συστήματα. Το κοινό περιβάλλον ανταλλαγής πληροφοριών πρέπει να είναι ασφαλές και ευέλικτο, ώστε να προσαρμόζεται στις ανάγκες των νέων χρηστών·
• οικοδόμηση μη ιεραρχικού τεχνικού πλαισίου συστημάτων θαλάσσιας παρακολούθησης και επιτήρησης. Το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να διευκολύνει τη συλλογή, τη διάδοση, την ανάλυση και τη διαχείριση των δεδομένων. Πρέπει, επίσης, να δημιουργεί ολοκληρωμένη προσέγγιση για τις απαιτήσεις ασφαλείας και να τηρεί τις διατάξεις περί προστασίας των δεδομένων, τους διεθνείς κανόνες και τις απαιτήσεις λειτουργίας·
• ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών αρχών. Οι αρχές που είναι αρμόδιες για την θαλάσσια επιτήρηση πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν πληροφορίες μεταξύ τους. Θα καθοριστούν κοινά πρότυπα και διαδικασίες πρόσβασης και χρήσης των πληροφοριών, ώστε να εξασφαλιστεί η αμφίδρομη ανταλλαγή τους·
• άρση των εμποδίων για την ανταλλαγή δεδομένων που δημιουργούν οι ειδικές νομικές διατάξεις. Ορισμένες νομοθετικές διατάξεις της κοινοτικής και της εθνικής νομοθεσίας μπορούν να παρεμποδίσουν την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τον έλεγχο των θαλάσσιων δραστηριοτήτων και τη θαλάσσια επιτήρηση. Οι διατάξεις αυτές πρέπει να εντοπισθούν και να υποστούν προσαρμογή κατά τρόπο που να εξασφαλίζει την εμπιστευτικότητα και την ασφάλεια των δεδομένων, καθώς επίσης και την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Αυτές οι τέσσερις κατευθυντήριες αρχές θα συμβάλουν στην εκκίνηση μιας διαδικασίας προβληματισμού σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο, με τη συμμετοχή όλων των κοινοτήτων χρηστών. Μπορούν να αναθεωρηθούν, ανάλογα με το αποτέλεσμα των τριών έργων, που στοχεύουν στην αξιολόγηση της ικανότητας χρηστών από διαφορετικά κράτη μέλη και διαφορετικές κοινότητες να ανταλλάσσουν πληροφορίες.

Πλαίσιο

Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί συνέχεια μιας προηγούμενης ανακοίνωσης με τίτλο «Μια ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική για την Ευρωπαϊκή Ένωση» με την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύθηκε να «[λάβει] μέτρα για την αύξηση της διαλειτουργικότητας του συστήματος επιτήρησης, για την προσέγγιση υφιστάμενων συστημάτων παρακολούθησης και ανίχνευσης τα οποία χρησιμοποιούνται για τη θαλάσσια ασφάλεια και προστασία, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τον έλεγχο της αλιείας, τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων και άλλες δραστηριότητες επιβολής του νόμου».

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 08.04.2010