Ιχθυαποθέματα βαθέων υδάτων

Η υπεραλίευση μπορεί να οδηγήσει τα ιχθυαποθέματα βαθέων υδάτων στα πρόθυρα της εξάντλησης. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιώσιμη εκμετάλλευση αυτών των πόρων, έχουν ληφθεί μέτρα όπως η μείωση των συνολικών επιτρεπόμενων αλιευμάτων (TAC) ή της αλιευτικής προσπάθειας. Στην παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή κάνει απολογισμό των ισχυόντων μέτρων και υπογραμμίζει την έλλειψη πληροφοριών για την αλιεία όσον αφορά τη βελτίωση της διαχείρισης των ιχθυαποθεμάτων βαθέων υδάτων.

ΠΡΆΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 29ης Ιανουαρίου 2007, με τίτλο: Επισκόπηση της διαχείρισης των ιχθυοαποθεμάτων βαθέων υδάτων [COM(2007) 30 τελικό [ndash] δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΎΝΟΨΗ

Τα ιχθυαποθέματα βαθέων υδάτων αποτελούνται από είδη που ζουν σε βάθη μεγαλύτερα των 400 μέτρων. Αυτοί οι πόροι είναι ιδιαίτερα τρωτοί στην υπεραλίευση. Η αύξησή τους είναι αργή και η γονιμότητά τους μάλλον χαμηλή.

Η αλιεία που στοχεύει τα είδη βαθέων υδάτων έχει αναπτυχθεί πρόσφατα. Η εν λόγω αλιεία χαρακτηρίζεται από τον μεικτό χαρακτήρα των αλιευμάτων, ενώ λείπουν τα αξιόπιστα επιστημονικά δεδομένα για να εξασφαλισθεί η βιώσιμη εκμετάλλευση των πόρων βαθέων υδάτων.

Έχουν θεσπιστεί μέτρα όπως ο περιορισμός της αλιευτικής προσπάθειας ή των συνολικών επιτρεπόμενων αλιευμάτων. Παρόλα αυτά, τα μέτρα είναι ανεπαρκή, επειδή τα περισσότερα είδη βαθέων υδάτων εξακολουθούν να είναι αντικείμενο αλιείας που υπερβαίνει τα ανεκτά βιολογικά όρια.

Συνολικά επιτρεπόμενα αλιεύματα (TAC)

Η θέσπιση ρυθμίσεων όσον αφορά τις αλιευτικές δραστηριότητες βαθέων υδάτων είναι σχετικά πρόσφατη. Τα πρώτα TAC ορίστηκαν το 2002 για την περίοδο 2003-2004 και, για τα περισσότερα είδη, επικαιροποιούνται κάθε δύο χρόνια. Εξαιτίας της έλλειψης γνώσης για τα σχετικά είδη και της έλλειψης πληροφοριών σχετικά με το πώς διαμορφώνονται τα αλιεύματα, οι απορρίψεις, η γεωγραφική κατανομή, κ.λπ., τα TAC καθορίστηκαν αρχικά μάλλον αυθαίρετα και για μόνο εννέα από τα 48 είδη βαθέων υδάτων που απαριθμούνται στα παραρτήματα Ι και ΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2347/2002.

Τώρα, βασίζονται σε επιστημονικές γνωμοδοτήσεις τού Διεθνούς Συμβουλίου Εξερεύνησης της Θάλασσας (ICES) και της επιστημονικής, τεχνικής και οικονομικής επιτροπής αλιείας (ΕΤΟΕΑ), οι οποίες επισημαίνουν ότι η πλειοψηφία των ειδών βαθέων υδάτων υπάγονται σε μη βιώσιμη εκμετάλλευση. Ως εκ τούτου, υπάρχει η τάση να μειωθούν οι αλιευτικές δυνατότητες και απαγορεύεται πια η κατευθυνόμενη αλιεία για διάφορα είδη, συμπεριλαμβανομένων όλων των ειδών βαθέων υδάτων.

Αλιευτική προσπάθεια

Ένα από τα συμπληρωματικά μέτρα ήταν η μείωση της αλιευτικής προσπάθειας των σκαφών που κατείχαν άδεια κατά 10 % το 2005 και εν συνεχεία κατά περαιτέρω 10 % το 2006, σε σχέση με τα επίπεδα του 2003. Παρόλα αυτά, αυτή η επιβολή ανωτάτου ορίου δεν επέτρεψε τον περιορισμό της επέκτασης της αλιείας βαθέων υδάτων, δεδομένου ότι ορισμένα αποθέματα βαθέων υδάτων αλιεύονται με τη μορφή παρεμπιπτόντων αλιευμάτων, όπως η μουρούνα (ποντικόψαρο), ο μπρόσμιος ή ο γουρλομάτης του Ατλαντικού.

Τα όρια της ικανότητας των αλιευτικών σκαφών δεν επιτρέπουν να περιοριστεί ο αριθμός των σκαφών που στοχεύουν τα είδη βαθέων υδάτων, επειδή αυτά έχουν οριστεί σε υπερβολικά υψηλό επίπεδο. Αυτό εξηγείται από την εφαρμοζόμενη μέθοδο υπολογισμού που ορίζεται στο άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2347/2002. Αυτός ο υπολογισμός λαμβάνει υπόψη τη συνολική ικανότητα όλων των σκαφών τα οποία, κατά τη διάρκεια τουλάχιστον ενός των ετών 1998,1999 ή 2000, είχαν εκφορτώσει άνω των 10 τόνων οποιουδήποτε μίγματος ειδών βαθέων υδάτων, και όχι το μέσο όρο της περιόδου αυτής.

Αυτή η ανεπάρκεια κατέστησε επίσης αναποτελεσματικές τις μειώσεις της αλιευτικής προσπάθειας. Πράγματι, οι μειώσεις της προσπάθειας δεν οδηγούν στην πράξη σε ελάφρυνση του ποσοστού εκμετάλλευσης των αποθεμάτων βαθέων υδάτων. Αντίθετα, μπορούν να καταλήξουν σε άσκοπο περιορισμό της αλιευτικής προσπάθειας που αφορά την αλιεία άλλων ειδών, όπως το προσφυγάκι.

Οι πληροφορίες για τις διάφορες αλιευτικές δραστηριότητες που εκμεταλλεύονται τα είδη βαθέων υδάτων πρέπει να βελτιωθούν έτσι ώστε να είναι δυνατή η προσαρμογή της αλιευτικής προσπάθειας σε κάθε επιμέρους δραστηριότητα, ανάλογα με τη φύση των στόχων της και των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων της. Η χορήγηση αδειών αλιείας θα πρέπει να λαμβάνει περισσότερο υπόψη το ιστορικό του κάθε σκάφους.

Η Επιτροπή έχει ελλιπή εικόνα του αντίστοιχου αντίκτυπου των αλιευτικών εργαλείων, επειδή ορισμένα κράτη μέλη δεν της έχουν διαβιβάσει την έκθεσή τους για την αλιευτική προσπάθεια.

Επιστημονικά προγράμματα δειγματοληψίας

Προκειμένου να καλυφθεί η έλλειψη επιστημονικών πληροφοριών για τα αποθέματα βαθέων υδάτων, έχουν εφαρμοστεί προγράμματα δειγματοληψίας. Η ισχύουσα νομοθεσία δεν παρέχει ωστόσο αρκετές ενδείξεις σχετικά με τον τρόπο δράσης. Τα σχέδια δειγματοληψίας που καταρτίζουν τα κράτη μέλη διαφέρουν ως προς την ποιότητα και το περιεχόμενο, πράγμα που δυσχεραίνει την εκμετάλλευσή τους. Για να διευκολυνθεί η κατάρτιση των λαμβανόμενων δεδομένων ή να βελτιωθεί η ποιότητά τους, πρέπει να καθιερωθεί μια μορφή έκθεσης.

Παρακολούθηση και έλεγχος

Μπορούν να καθιερωθούν περιοχές προστασίας για ορισμένα είδη όπως το καθρεφτόψαρο του Ατλαντικού. Τα σκάφη που κατέχουν άδεια αλιείας βαθέων υδάτων τα οποία εισέρχονται σε τέτοιες περιοχές πρέπει να τηρούν κάποιους κανόνες. Κατά τη διάρκεια της διαμετακόμισης μέσα στην εν λόγω περιοχή, υποχρεούνται να διατηρούν μια ελάχιστη μέση ταχύτητα οκτώ κόμβων και να δένουν και να μαζεύουν όλα τα αλιευτικά εργαλεία που φέρουν μαζί τους.

Οι αρχές ελέγχου των κρατών μελών πρέπει να χρησιμοποιούν περισσότερο το ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης των σκαφών μέσω δορυφόρου (VMS). Το σύστημα αυτό θα τους επιτρέπει να προειδοποιούν τους επιθεωρητές για τις ύποπτες δραστηριότητες στις σχετικές περιοχές και να ελέγχουν τα σκάφη κατά την είσοδό τους στο λιμάνι. Πρέπει να δημιουργηθούν κέντρα παρακολούθησης της αλιείας σε κάθε κράτος μέλος για να επιθεωρούν τα σκάφη που διέρχονται μέσα από τις προστατευόμενες περιοχές ή που αλιεύουν σε αυτές.

Ένας υπερβολικά μεγάλος αριθμός σκαφών κατέχει άδεια αλιείας βαθέων υδάτων, ενώ εκμεταλλεύεται μόνο παρεμπίπτοντα αλιεύματα των ειδών βαθέων υδάτων. Η κατάσταση αυτή καθιστά αναποτελεσματικούς τους περιορισμούς της αλιευτικής προσπάθειας και μπορεί επίσης να προκαλέσει δυσκολίες όσον αφορά τον έλεγχο ιχθυαποθεμάτων των μη βαθύβιων ειδών. Ένα σκάφος που κατέχει τέτοια άδεια μπορεί να ψαρεύει νόμιμα σε περιοχές στις οποίες ένα κράτος μέλος κατέχει ποσοστώσεις για τα είδη βαθέων υδάτων χωρίς ωστόσο να στοχεύει αυτά τα είδη.

Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να κοινοποιούν στην Επιτροπή τις διαδικασίες που εφαρμόζουν όσον αφορά την επιθεώρηση και την επιτήρηση στα λιμάνια που έχουν οριστεί για τις εκφορτώσεις ειδών βαθέων υδάτων.

ΣΥΝΑΦΕΊΣ ΠΡΆΞΕΙΣ

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1225/2010 του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2010 για καθορισμό, για το 2011 και το 2012, των αλιευτικών δυνατοτήτων των σκαφών της ΕΕ για αποθέματα ιχθύων ορισμένων ειδών βαθέων υδάτων [Επίσημη Εφημερίδα L 336 της 21.12.2010].

Κανονισμός του Συμβουλίου (ΕΕ) αριθ. 1262/2012 , της 20ής Δεκεμβρίου 2012, περί καθορισμού για το 2013 και το 2014, για ορισμένα αποθέματα ιχθύων βαθέων υδάτων, των αλιευτικών δυνατοτήτων για τα σκάφη της ΕΕ [Επίσημη Εφημερίδα L 356 της 22.12.2012].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 17.01.2014