Στρατηγική για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Άρθρο 83 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)

Η αντιτρομοκρατική στρατηγική της ΕΕ

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΕ;

• Το 2005, το Συμβούλιο υιοθέτησε την αντιτρομοκρατική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο και για την ενίσχυση της ασφάλειας της Ευρώπης.
• Καθώς οι πολίτες στην Ευρώπη και πέραν αυτής εξακολουθούν να υφίστανται θανατηφόρες τρομοκρατικές επιθέσεις, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την ΕΕ, τις χώρες της ΕΕ και τους εταίρους της ΕΕ.

Με το άρθρο 83 της ΣΛΕΕ, δίνεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο η αρμοδιότητα να θεσπίζουν ελάχιστους κανόνες για τον ορισμό της ιδιαιτέρως σοβαρής εγκληματικότητας με διασυνοριακή διάσταση, της οποίας παράδειγμα αποτελεί η τρομοκρατία.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Στόχοι

Για την αποτελεσματική καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η στρατηγική εστιάζει σε 4 προτεραιότητες (πυλώνες):

• πρόληψη
• προστασία
• καταδίωξη και
• αντίδραση.

Σε όλους τους πυλώνες, η στρατηγική αναγνωρίζει τη σημασία που έχει η συνεργασία με χώρες εκτός της ΕΕ και διεθνείς φορείς.

Πρόληψη

Η αντιμετώπιση των αιτιών της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης τρομοκρατών αποτελεί κύρια προτεραιότητα για την ΕΕ. Ο πυλώνας της «πρόληψης» αποσκοπεί στην καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης τρομοκρατών προσδιορίζοντας τις μεθόδους, την προπαγάνδα και τα μέσα που χρησιμοποιούν οι τρομοκράτες. Η ΕΕ συμβάλλει στον συντονισμό των εθνικών πολιτικών, τον καθορισμό ορθών πρακτικών και την ανταλλαγή πληροφοριών.

Η αναθεωρημένη στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης στην τρομοκρατία, όπως εγκρίθηκε το 2014, αποσκοπεί στην καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης, με ταυτόχρονη συνεκτίμηση των εξελισσόμενων τάσεων, όπως οι μεμονωμένοι δράστες τρομοκρατικών επιθέσεων, οι αλλοδαποί μαχητές και η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τους τρομοκράτες. Η στρατηγική τροποποιήθηκε περαιτέρω από σειρά συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με την αντιμετώπιση των τρομοκρατικών επιθέσεων στο έδαφος της ΕΕ.

• Παραδείγματα του τρέχοντος έργου για την καταπολέμηση της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης αποτελούν τα εξής:
  • το δίκτυο για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση
  • η συνέχεια στις εργασίες της ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για τη ριζοσπαστικοποίηση.
• Παράδειγμα του τρέχοντος έργου για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης μέσω του διαδικτύου αποτελεί
  • η πρόοδος του Φόρουμ της ΕΕ για το Διαδίκτυο που υποστηρίζεται από τη σύσταση για την αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε τρομοκρατικό περιεχόμενο.

Προστασία

Η προστασία των πολιτών και των υποδομών και η μείωση της τρωτότητας στις επιθέσεις συνιστούν τη δεύτερη προτεραιότητα της αντιτρομοκρατικής στρατηγικής της ΕΕ. Σε αυτήν περιλαμβάνονται τα εξής:

• η θωράκιση των εξωτερικών συνόρων·
• η βελτίωση της ασφάλειας των μεταφορών·
• η προστασία στρατηγικών στόχων και
• η μείωση της τρωτότητας των υποδομών ζωτικής σημασίας.

Στα παραδείγματα του τρέχοντος έργου περιλαμβάνονται τα εξής:

• το σχέδιο δράσης για τη στήριξη της προστασίας των δημόσιων χώρων για την ενίσχυση της στήριξης των προσπαθειών που καταβάλλουν οι χώρες της ΕΕ με σκοπό την προστασία και τη μείωση της τρωτότητας των δημόσιων χώρων·
• το επονομαζόμενο σχέδιο δράσης στον ΧΒΡΠ τομέα για την ενίσχυση της ετοιμότητας έναντι κινδύνων για τη χημική, βιολογική, ραδιολογική και πυρηνική (ΧΒΡΠ) ασφάλεια·
• η πρόταση για κανονισμό σχετικά με την κυκλοφορία στην αγορά και τη χρήση πρόδρομων ουσιών εκρηκτικών υλών.

Καταδίωξη

Ο τρίτος πυλώνας αποσκοπεί στην καταδίωξη των τρομοκρατών πέραν των συνόρων, με παράλληλο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο. Για την επίτευξη των στόχων αυτών, η ΕΕ έχει επικεντρωθεί στα ακόλουθα:

• στη βελτίωση της συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ αστυνομικών και δικαστικών αρχών·
• στη στέρηση των μέσων στήριξης και επικοινωνίας από τους τρομοκράτες και
• στην καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Παράδειγμα του τρέχοντος έργου αποτελεί η εφαρμογή του σχεδίου δράσης του 2016 για την ενίσχυση του αγώνα κατά της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Αντίδραση

Η προετοιμασία, η διαχείριση και η ελαχιστοποίηση των συνεπειών των τρομοκρατικών επιθέσεων είναι ο τέταρτος στόχος της αντιτρομοκρατικής στρατηγικής της ΕΕ. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται με τη βελτίωση των ικανοτήτων ώστε να αντιμετωπιστούν τα εξής:

• οι επιπτώσεις·
• ο συντονισμός της αντίδρασης και
• η κάλυψη των αναγκών των θυμάτων.

Στις σχετικές προτεραιότητες συγκαταλέγονται:

• η ανάπτυξη ενωσιακών ρυθμίσεων για τον συντονισμό σε καταστάσεις κρίσης·
• η ανάπτυξη εργαλείων εκτίμησης κινδύνων·
• η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την παροχή βοήθειας στα θύματα της τρομοκρατίας.

Παράδειγμα του τρέχοντος έργου αποτελεί η δημιουργία ενός κέντρου της ΕΕ για τα θύματα της τρομοκρατίας (πιλοτικό σχέδιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου).

Συνεργασία με διεθνείς εταίρους

Η ασφάλεια της ΕΕ συνδέεται στενά με την κατάσταση σε άλλες χώρες, ιδίως τις γειτονικές.

Τον Ιούνιο του 2014, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε μια αποτελεσματική αντιτρομοκρατική πολιτική που να συνδυάζει τόσο τις εσωτερικές όσο και τις εξωτερικές πτυχές. Στις 9 Φεβρουαρίου 2015, στον απόηχο των επιθέσεων στο Charlie Hebdo, οι ηγέτες της ΕΕ τόνισαν την ανάγκη περαιτέρω συνεργασίας της ΕΕ με χώρες εκτός της ΕΕ σε θέματα ασφάλειας και καταπολέμησης της τρομοκρατίας.

Στα συμπεράσματα σχετικά με την εξωτερική δράση της ΕΕ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας της 19ης Ιουνίου 2017, το Συμβούλιο τόνισε την ανάγκη για τα εξής:

• μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ των εσωτερικών και εξωτερικών δράσεων στον τομέα της ασφάλειας και
• ενίσχυση του ρόλου των οργανισμών στον τομέα ΔΕΥ (δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων) αναφορικά με χώρες εκτός της ΕΕ.

Επισημάνθηκε επίσης ότι οι αποστολές και οι επιχειρήσεις κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας πρέπει να διαδραματίζουν σημαντικότερο ρόλο στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

Το ζήτημα της αντιτρομοκρατικής δράσης προσεγγίζεται στο πλαίσιο των σχέσεων χωρών της ΕΕ και χωρών εκτός της ΕΕ με ποικίλους τρόπους, όπως:

• πολιτικοί διάλογοι υψηλού επιπέδου·
• θέσπιση ρητρών και συμφωνιών συνεργασίας ή παροχή συγκεκριμένης βοήθειας·
• έργα οικοδόμησης ικανοτήτων με χώρες στρατηγικής σημασίας.

Η ΕΕ συνεργάζεται για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας με χώρες:

• των Δυτικών Βαλκανίων·
• της Αφρικής (Σαχέλ, Βόρεια Αφρική, Κέρας της Αφρικής)·
• της Μέσης Ανατολής·
• της Βόρειας Αμερικής·
• της Ασίας.

Η συνεργασία με τις ΗΠΑ είναι θεμελιώδες στοιχείο της στρατηγικής της ΕΕ. Τα τελευταία χρόνια έχουν συναφθεί συμφωνίες συνεργασίας σε τομείς όπως η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, οι μεταφορές και τα σύνορα, η αμοιβαία νομική συνδρομή και η έκδοση. Οι αρχές των ΗΠΑ συνεργάζονται όλο και στενότερα με την Europol και την Eurojust.

Επιπλέον, η ΕΕ συνεργάζεται στενά με άλλους διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς και φόρουμ για τη διαμόρφωση διεθνούς συναίνεσης και την προώθηση διεθνών κανόνων για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Η αντιτρομοκρατική στρατηγική της ΕΕ (Συμβούλιο)
• Κρίση και τρομοκρατία (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος τρίτο — Οι εσωτερικές πολιτικές και δράσεις της Ένωσης — Τίτλος V — Ο χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης — Κεφάλαιο 4 — Δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις — Άρθρο 83 (πρώην άρθρο 31 της ΣΕΕ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 80-81)

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 30 Νοεμβρίου 2005: Η αντιτρομοκρατική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της ετοιμότητας έναντι κινδύνων για τη χημική, βιολογική, ραδιολογική και πυρηνική ασφάλεια [COM(2017) 610 final της 18.10.2017]

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Σχέδιο δράσης για τη στήριξη της προστασίας των δημόσιων χώρων [COM(2017) 612 final της 18.10.2017]

Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την εξωτερική δράση της ΕΕ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (19 Ιουνίου 2017)

Οδηγία (ΕΕ) 2017/853 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 2017, για την τροποποίηση της οδηγίας 91/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με τον έλεγχο της απόκτησης και της κατοχής όπλων (ΕΕ L 137 της 24.5.2017, σ. 22-39)

Κανονισμός (ΕΕ) 2016/794 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2016, για τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ) και την αντικατάσταση και κατάργηση των αποφάσεων του Συμβουλίου 2009/371/ΔΕΥ, 2009/934/ΔΕΥ, 2009/935/ΔΕΥ, 2009/936/ΔΕΥ και 2009/968/ΔΕΥ (ΕΕ L 135 της 24.5.2016, σ. 53-114)

Διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας [COM(2016) 50 final της 2.2.2016]

Απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2015/457 του Συμβουλίου, της 17ης Μαρτίου 2015, σχετικά με την κατάργηση της απόφασης 2007/124/ΕΚ, Ευρατόμ για τη θέσπιση, κατά την περίοδο 2007 έως 2013, του ειδικού προγράμματος «Πρόληψη, ετοιμότητα και διαχείριση των συνεπειών της τρομοκρατίας και άλλων κινδύνων που συνδέονται με την ασφάλεια», ως μέρος του γενικού προγράμματος «Ασφάλεια και προστασία των ελευθεριών» (ΕΕ L 76 της 20.3.2015, σ. 1-2)

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Το ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την ασφάλεια [COM(2015) 185 final της 28.4.2015]

Αναθεωρημένη στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης στην τρομοκρατία (19 Μαΐου 2014)

Απόφαση 2010/412/ΕΕ του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2010, για τη σύναψη της συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής σχετικά με την επεξεργασία και τη διαβίβαση δεδομένων χρηματοπιστωτικών μηνυμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για σκοπούς του προγράμματος παρακολούθησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (ΕΕ L 195 της 27.7.2010, σ. 3-4)

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση

Συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής σχετικά με την επεξεργασία και τη διαβίβαση δεδομένων χρηματοπιστωτικών μηνυμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για σκοπούς του προγράμματος παρακολούθησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (ΕΕ L 195 της 27.7.2010, σ. 5-14)

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2580/2001 του Συμβουλίου, της 27ης Δεκεμβρίου 2001, για τη λήψη ειδικών περιοριστικών μέτρων κατά ορισμένων προσώπων και οντοτήτων με σκοπό την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (ΕΕ L 344 της 28.12.2001, σ. 70-75)

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

τελευταία ενημέρωση 23.07.2018