Στόχος της παρούσας πρότασης απόφασης είναι η μετατροπή της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας σε υπηρεσία της ΕΕ, με διευρυμένες αρμοδιότητες που εκτός από το οργανωμένο έγκλημα θα καλύπτουν κάθε σοβαρή μορφή εγκληματικότητας διασυνοριακού χαρακτήρα. Η νέα Europol θα διαθέτει, μεταξύ άλλων, νέα μέσα για την επεξεργασία των πληροφοριών και νέες διατάξεις για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας (Europol) [COM(2006) 817 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έπειτα από συζητήσεις σχετικά με την εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας, παρουσιάζει πρόταση για την αντικατάσταση της σύμβασης Europol με απόφαση του Συμβουλίου. Η τροποποίηση συνεπάγεται αρχικά τη μετατροπή της υπηρεσίας σε ευρωπαϊκή υπηρεσία, πράγμα που θα εξασφαλίσει τα ακόλουθα οφέλη:

Η πρόταση απόφασης ενσωματώνει τις διαδοχικές τροποποιήσεις της σύμβασης μέσω τριών πρωτοκόλλων το 2000, το 2001 και το 2002 (βλ. «Ιστορικό πλαίσιο», παρακάτω) και προτείνει βελτιώσεις σχετικά με την εντολή και τα καθήκοντα της υπηρεσίας, καθώς και την επεξεργασία και προστασία των δεδομένων.

Το άρθρο 4 της πρότασης επεκτείνει την εντολή της υπηρεσίας σε κάθε σοβαρή μορφή διασυνοριακού εγκλήματος, όπως ορίζεται στο παράρτημα I. Ο νέος κατάλογος με τα είδη αξιόποινων πράξεων που θεωρούνται σοβαρά αδικήματα περιλαμβάνει το οργανωμένο έγκλημα και την τρομοκρατία, αλλά προσθέτει επίσης, μεταξύ άλλων, την ανθρωποκτονία εκ προθέσεως, την οργανωμένη ένοπλη ληστεία, την υπεξαίρεση και το βιασμό.

Όσον αφορά τα καθήκοντά της, η Europol μπορεί να παρέχει βοήθεια (όχι επιχειρησιακή, αλλά κυρίως για λόγους ανάλυσης) στα κράτη μέλη όσον αφορά διεθνείς διοργανώσεις που απαιτούν μέτρα διατήρησης της έννομης τάξης. Στο εξής, η υπηρεσία θα μπορεί να λαμβάνει και από ιδιωτικούς οργανισμούς τις πληροφορίες που χρησιμοποιεί στο πλαίσιο των παραδοσιακών δραστηριοτήτων της.

Επεξεργασία των πληροφοριών: νέα μέσα και κοινές διατάξεις

Νέα συστήματα επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα θα μπορέσουν να προστεθούν στα κύρια συστήματα που έχουν ήδη δημιουργηθεί και χρησιμοποιούνται από την Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία (ιδίως το σύστημα πληροφοριών και τα αρχεία δεδομένων εργασίας για ανάλυση). Μπορεί, παραδείγματος χάρη, να πρόκειται για νέες βάσεις δεδομένων όσον αφορά τις τρομοκρατικές ομάδες ή τις ιστοσελίδες παιδικής πορνογραφίας. Για τα νέα αυτά μέσα, το Συμβούλιο, ύστερα από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα ορίσει τις προϋποθέσεις πρόσβασης στα δεδομένα, καθώς και τις προϋποθέσεις χρησιμοποίησης και διατήρησής τους.

Το άρθρο 10 της πρότασης προβλέπει, εξάλλου, ότι η Europol πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξασφαλίσει τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων της στον τομέα της επεξεργασίας δεδομένων με τα συστήματα των κρατών μελών και, ιδίως, εκείνα που χρησιμοποιούνται από τους οργανισμούς της Ένωσης με τους οποίους ενδέχεται να συνάψει σχέσεις.

Όσον αφορά την πρόσβαση σε δεδομένα που περιέχονται στο ήδη υπάρχον σύστημα πληροφοριών της Europol - Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης (ΕΣΠ) - το άρθρο 7 της σύμβασης προέβλεπε ότι οι εθνικές υπηρεσίες μπορούσαν να τα συμβουλεύονται μόνο στο πλαίσιο συγκεκριμένης έρευνας και πάντοτε μέσω των αξιωματικών-συνδέσμων. Το άρθρο 11 της νέας πρότασης επιτρέπει στις εθνικές υπηρεσίες πλήρη και άμεση πρόσβαση στο σύνολο των πληροφοριών που διαθέτει το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης (ΕΣΠ).

Όσον αφορά τα αρχεία δεδομένων εργασίας προς ανάλυση, η Europol θα υποχρεωθεί να τα καταργήσει εντός τριών ετών, εκτός εάν, στο τέλος της συγκεκριμένης περιόδου, κριθεί απολύτως απαραίτητη η διατήρηση ενός αρχείου. Στην περίπτωση αυτή, το αρχείο δεδομένων θα μπορούσε να διατηρηθεί για νέες περιόδους τριών ετών (άρθρο 16). Όπως και στην περίπτωση της σύμβασης Europol, τα αρχεία δημιουργούνται για λόγους ανάλυσης, ήτοι για τη συγκέντρωση, την επεξεργασία ή τη χρησιμοποίηση δεδομένων με στόχο τη στήριξη μιας ποινικής έρευνας.

Ορίζεται η ίδια προθεσμία διατήρησης για οποιοδήποτε δεδομένο περιέχεται στο σύστημα πληροφοριών και στα αρχεία δεδομένων: το αργότερο τρία έτη μετά την εισαγωγή ενός στοιχείου πρέπει να εξετάζεται κατά πόσο είναι αναγκαία η διατήρησή του Το νέο άρθρο 20 προβλέπει ότι η επαλήθευση αυτή πρέπει να γίνεται από την υπηρεσία που έχει εισαγάγει τα δεδομένα (στην περίπτωση δεδομένων που αποθηκεύονται στο ΕΣΠ) ή από την Europol για άλλα αρχεία δεδομένων των υπηρεσιών της.

Θα ενισχυθούν επίσης οι ελεγκτικοί μηχανισμοί που επιτρέπουν την επαλήθευση της νομιμότητας των ανακτήσεων από τα αυτοματοποιημένα αρχεία δεδομένων που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα μέσω της αύξησης της προθεσμίας διατήρησης των δεδομένων ελέγχου από έξι σε δεκαοκτώ μήνες (άρθρο 18).

Όσον αφορά τη συλλογή, την επεξεργασία και τη χρησιμοποίηση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η παρούσα πρόταση θα λάβει υπόψη την απόφαση-πλαίσιο (es de en fr) του Συμβουλίου για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που υποβάλλονται σε επεξεργασία στο πλαίσιο της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις.

Θα δημιουργηθεί ένα νέο καθεστώς «υπεύθυνου προστασίας δεδομένων», με ανεξάρτητα καθήκοντα και ελευθερία πρόσβασης στο σύνολο των πληροφοριών που τηρούνται στην Europol και στα γραφεία της. Ο υπεύθυνος θα πρέπει να μεριμνά για την τήρηση των διατάξεων που αφορούν και την προστασία όλων των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που υποβάλλονται σε επεξεργασία από την Europol.

Επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας είναι και θα παραμείνει ένας διευθυντής τον οποίο διορίζει το Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία, για περίοδο τεσσάρων ετών, ανανεώσιμη άπαξ. Στα καθήκοντά του, συγκεκριμένα στην εκτέλεση των καθηκόντων της Europol, στην τρέχουσα διαχείριση της Europol, στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, στη νόμιμη εκπροσώπηση της Europol κ.λπ. θα επικουρείται από τρεις αναπληρωτές διευθυντές που θα ασκούν το έργο τους κατά την ίδια περίοδο.

Το Διοικητικό Συμβούλιο, που σήμερα απαρτίζεται από έναν εκπρόσωπο από κάθε κράτος μέλος, θα αποτελείται από μια εθνική αντιπροσωπεία από κάθε χώρα, η οποία θα διαθέτει μία μόνο ψήφο. Η Επιτροπή, η οποία προς το παρόν συμμετέχει ως παρατηρητής, θα έχει δικαίωμα τριών ψήφων, ή έξι, όταν πρόκειται για την έγκριση του προϋπολογισμού και του προγράμματος εργασίας. Το Συμβούλιο θα συνέρχεται τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο, και το πολύ τέσσερις. Η πλειοψηφία δύο τρίτων κατά τις αποφάσεις του θα αποτελεί τον γενικό κανόνα (σήμερα ισχύει η ομοφωνία).

Με τη μετατροπή της Europol σε ευρωπαϊκή υπηρεσία, θα ισχύει για το προσωπικό της ο κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης που ισχύει για τους υπαλλήλους και το λοιπό προσωπικό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Ο προϋπολογισμός της Europol, ο οποίος βασίζεται σε διακυβερνητική χρηματοδότηση, ανέρχεται σε 68 εκατ. ευρώ για το 2007. Από 1ης Ιανουαρίου 2010, τα έσοδα της Europol θα εγγράφονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης. Για την περίοδο 2010-2013, χορηγείται στην Europol ποσό 334 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με το τελευταίο πενταετές σχέδιο χρηματοδότησης.

Η Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία (Europol) δημιουργήθηκε το 1995 με σύμβαση που άρχισε να ισχύει την 1η Οκτωβρίου 1998 μετά την κύρωσή της από όλα τα κράτη μέλη. Της πραγματικής έναρξης του συνόλου των δραστηριοτήτων της υπηρεσίας, την 1η Ιουλίου 1999, προηγήθηκαν πολλές αποφάσεις νομικού χαρακτήρα σε σχέση με τη σύμβαση.

15. Τρία πρωτόκολλα τροποποίησαν τη σύμβαση (το 2000, το 2002 και 2003) και τέθηκαν σε ισχύ στις 29 Μαρτίου 2007, τα δύο πρώτα, και στις 18 Απριλίου 2007, το τρίτο. Το πρώτο πρωτόκολλο επεκτείνει την εντολή της Europol στη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, ενώ τα άλλα δύο ενισχύουν τις εξουσίες της υπηρεσίας όσον αφορά τις δραστηριότητες στήριξης των κρατών μελών, πράγμα που της επιτρέπει κυρίως να συντονίζει κοινές ομάδες έρευνας, να ζητεί την κίνηση διαδικασίας έρευνας, να επιτρέπει τη συμμετοχή στις ομάδες ανάλυσης σε τρίτα κράτη (με τα οποία η Europol έχει συνάψει επιχειρησιακές συμφωνίες) κ.λπ.

Οι συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της αυστριακής και της φινλανδικής προεδρίας έδειξαν ότι ακόμη και μετά την έναρξη ισχύος των τριών πρωτοκόλλων, θα έπρεπε να βελτιωθεί περαιτέρω η λειτουργία της Europol. Το άτυπο Συμβούλιο «Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις» του Ιανουαρίου 2006 άρχισε τις συζητήσεις σχετικά με το μέλλον της Europol και κάθε τροποποίηση που είχε προταθεί στο έγγραφο προσανατολισμού του Συμβουλίου 9184/1/06 συνεπάγετο τροποποίηση του νομικού του πλαισίου. Στα συμπεράσματα που εκδόθηκαν από το Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2006 και υποβλήθηκαν στο Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2006 πρότεινεται να λάβει η τροποποίηση του νομικού πλαισίου της Europol τη μορφή απόφασης του Συμβουλίου.

Με βάση τα συμπεράσματα αυτά, η Επιτροπή υπέβαλε, στις 20 Δεκεμβρίου 2006, την παρούσα πρόταση απόφασης.

Παραμπομπες και διαδικασια

Πρόταση	Επίσημη Εφημερίδα	Διαδικασία
COM(2006) 817	-	CNS/2006/310

See also