Όπλα μαζικής καταστροφής: καταπολέμηση της διάδοσής τους

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2017/809 για υποστήριξη της εφαρμογής της απόφασης 1540 (2004) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για τη μη διάδοση όπλων μαζικής καταστροφής και των φορέων τους

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ;

Σύμφωνα με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) του 2003 κατά της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής, η απόφαση υποστηρίζει την εφαρμογή της απόφασης 1540 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Αποτελεί συνέχεια παρόμοιων αποφάσεων που υιοθετήθηκαν το 2006, το 2008 και το 2013.

Η στρατηγική της ΕΕ αποσκοπεί στην πρόληψη, την αποτροπή, τη διακοπή και, εάν καταστεί εφικτό, την εξάλειψη των προγραμμάτων όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ) παγκοσμίως. Από την υιοθέτησή της το 2003, οι βασικές αρχές της στρατηγικής περιλαμβάνουν τα εξής:

την ενίσχυση των διεθνών μηχανισμών μη διάδοσης και το έργο της βελτίωσης των συστημάτων προκειμένου να επαληθεύονται οι παραβιάσεις των κανόνων που προβλέπονται σε πολυμερείς συνθήκες·
την προαγωγή ενός σταθερού περιβάλλοντος σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, με την ενίσχυση προγραμμάτων για την προώθηση του αφοπλισμού και με την ενσωμάτωση του στόχου της μη διάδοσης σε όλες τις πολιτικές, διπλωματικές και οικονομικές δραστηριότητες της ΕΕ·
τη στενή συνεργασία με βασικούς εταίρους, όπως τις ΗΠΑ, τη Ρωσία ή το ΝΑΤΟ, και την παροχή βοήθειας σε τρίτες χώρες.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Το Συμβούλιο παρακολουθεί συνεχώς τη στρατηγική, λαμβάνοντας εκθέσεις προόδου κάθε 6 μήνες.

Η στρατηγική εφαρμόζεται μέσα από προγράμματα και δραστηριότητες όπως:

τη στήριξη του Κώδικα Συμπεριφοράς της Χάγης, μιας δέσμης μέτρων κατά των βαλλιστικών πυραύλων (απόφαση 2014/913/ΚΕΠΠΑ)
τη στήριξη του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (απόφαση 2015/259/ΚΕΠΠΑ)
το ευρωπαϊκό δίκτυο ανεξάρτητων κέντρων μελετών κατά της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής (απόφαση 2010/430/ΚΕΠΠΑ)
τη στήριξη των δραστηριοτήτων βιοασφάλειας/βιοπροστασίας της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (απόφαση 2013/668/ΚΕΠΠΑ).

Το 2008 η ΕΕ ενέκρινε νέες γραμμές δράσης σχετικά με τη διάδοση των ΟΜΚ. Αυτές είχαν ως στόχο να καταστήσουν τη στρατηγική του 2003 πιο αποτελεσματική ευαισθητοποιώντας, για παράδειγμα, επιστημονικά, ακαδημαϊκά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και αναπτύσσοντας μέτρα για την αποτροπή της μεταφοράς γνώσεων σχετικά με τα ΟΜΚ σε λάθος ενδιαφερόμενα μέρη. Οι γραμμές δράσης υπενθυμίζουν τη σημασία της στρατηγικής του 2003 και τις αρχές που καθορίζουν τη δράση της ΕΕ (αποτελεσματική πολυμερής προσέγγιση, πρόληψη και διεθνής συνεργασία), καθώς και τον ρόλο τους στη διευκόλυνση της εφαρμογής της απόφασης 1540 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Η απόφαση 1540 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών υποχρεώνει τα συμβαλλόμενα μέρη να μη στηρίζουν με οποιονδήποτε τρόπο μη κρατικούς παράγοντες* ως προς τα εξής:

την ανάπτυξη,
την απόκτηση,
την κατασκευή,
την κατοχή,
τη μεταφορά,
τη μεταβίβαση ή τη χρήση

πυρηνικών, χημικών ή βιολογικών όπλων και των συστημάτων διανομής τους.

Το 2011 το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών εξέδωσε την απόφαση 1977, η οποία επιβεβαιώνει εκ νέου ότι η διάδοση των πυρηνικών, χημικών και βιολογικών όπλων, καθώς και των φορέων τους αποτελεί απειλή για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Η απόφαση παρατείνει έως το 2021 την εντολή της επιτροπής 1540, ο ρόλος της οποίας είναι να συνεργάζεται ενεργά με τα κράτη και τους σχετικούς διεθνείς, περιφερειακούς και υποπεριφερειακούς οργανισμούς για την προώθηση της από κοινού διερεύνησης των εμπειριών, των διδαγμάτων που αντλήθηκαν και των αποτελεσματικών πρακτικών στους τομείς που καλύπτει η ΑΣΑΗΕ 1540.

Η απόφαση αναφέρει την υποστήριξη της ΕΕ, σε συμφωνία με τη στρατηγική της για τα ΟΜΚ, με στόχο την προώθηση του ρόλου του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τη βελτίωση της εμπειρογνωμοσύνης της για την αντιμετώπιση των προκλήσεων λόγω της διάδοσης. Στην ουσία, αυτή η υποστήριξη συνίσταται σε εργαστήρια σε υποπεριφερειακό επίπεδο, επισκέψεις σε χώρες, συναντήσεις, εκδηλώσεις, εκπαίδευση και προσπάθειες για δημόσιες σχέσεις. Το Τμήμα Υποθέσεων Αφοπλισμού των Ηνωμένων Εθνών είναι αρμόδιο για την τεχνική υλοποίηση των σχεδίων, σε συνεργασία με τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, την Αφρικανική Ένωση, τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών και τον Σύνδεσμο Αραβικών Κρατών, κατά περίπτωση.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στα εξής:

Μέτρα της ΕΕ για την καταπολέμηση της διάδοσης ΟΜΚ (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Μη κρατικοί παράγοντες: άτομο ή οργανισμός που ασκεί σημαντική πολιτική επιρροή, αλλά δεν συντάσσεται με καμιά συγκεκριμένη χώρα ή κράτος.

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2017/809 του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2017, για υποστήριξη της εφαρμογής της απόφασης 1540 (2004) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για τη μη διάδοση όπλων μαζικής καταστροφής και των φορέων τους (ΕΕ L 121 της 12.5.2017, σ. 39-44)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2015/259 του Συμβουλίου, της 17ης Φεβρουαρίου 2015, για τη στήριξη των δραστηριοτήτων του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (ΟΑΧΟ) στο πλαίσιο της εφαρμογής της στρατηγικής της ΕΕ κατά της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής (ΕΕ L 43 της 18.2.2015, σ. 14-28)

Απόφαση 2014/913/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 15ης Δεκεμβρίου 2014, προς στήριξη του Κώδικα Συμπεριφοράς της Χάγης και της μη διάδοσης των βαλλιστικών πυραύλων στο πλαίσιο της εφαρμογής της στρατηγικής της ΕΕ κατά της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής (ΕΕ L 360 της 17.12.2014, σ. 44-52)

Απόφαση 2013/668/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 18ης Νοεμβρίου 2013, σχετικά με την υποστήριξη των δραστηριοτήτων της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας στον τομέα της βιοασφάλειας και της βιοπροστασίας στο πλαίσιο της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής (ΕΕ L 310 της 20.11.2013, σ. 13-19)

Απόφαση 2013/391/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 22ας Ιουλίου 2013, προς υποστήριξη της πρακτικής εφαρμογής της απόφασης 1540 (2004) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για τη μη διάδοση όπλων μαζικής καταστροφής και των φορέων τους (ΕΕ L 198 της 23.7.2013, σ. 40-44)

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της απόφασης 2013/391/ΚΕΠΠΑ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση έχει αξία ως τεκμήριο και μόνο.

Απόφαση 2010/430/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 26ης Ιουλίου 2010, για τη δημιουργία ευρωπαϊκού δικτύου ανεξάρτητων κέντρων μελετών κατά της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής προς υποστήριξη της εφαρμογής της στρατηγικής της ΕΕ κατά της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής (ΕΕ L 202 της 4.8.2010, σ. 5-9)

Κοινή δράση 2008/368/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 14ης Μαΐου 2008, προς στήριξη της εφαρμογής της απόφασης 1540 (2004) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και στο πλαίσιο της εφαρμογής της στρατηγικής της ΕΕ κατά της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής (ΕΕ L 127 της 15.5.2008, σ. 78-83)

Κοινή δράση 2006/419/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 12ης Ιουνίου 2006, για υποστήριξη της εφαρμογής της απόφασης 1540 (2004) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και στο πλαίσιο της εφαρμογής της στρατηγικής της ΕΕ κατά της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής (ΕΕ L 165 της 17.6.2006, σ. 30-34)

Στρατηγική της ΕΕ κατά της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής της 10ης Δεκεμβρίου 2003 (έγγρ. 15708/03 - δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα)

τελευταία ενημέρωση 02.03.2018