Προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ - καταπολέμηση της απάτης

Από το 1995 έχει τεθεί σε ισχύ μια σύμβαση η οποία επιδιώκει την ποινική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ και των φορολογουμένων της. Με την πάροδο των ετών, η σύμβαση σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχει συμπληρωθεί από μια σειρά από πρωτόκολλα.

ΠΡΑΞΗ

Πράξη του Συμβουλίου, της 26ης Ιουλίου 1995, για την κατάρτιση της σύμβασης σχετικά με τη προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΕ C 316 της 27.11.1995, σ. 48-57)

ΣΥΝΟΨΗ

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΣΥΜΒΑΣΗ;

Η σύμβαση και τα πρωτόκολλά της

παρέχουν έναν εναρμονισμένο νομικό ορισμό της απάτης
απαιτούν από τους υπογράφοντες να θεσπίζουν ποινικές κυρώσεις για την απάτη.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να θεσπίσουν αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές ποινικές κυρώσεις για την αντιμετώπιση της απάτης που πλήττει τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ.

Η σύμβαση προβαίνει σε διαφοροποίηση μεταξύ της απάτης όσον αφορά τις δαπάνες και τα έσοδα.

Παράδειγμα απάτης όσον αφορά τις δαπάνες αποτελεί κάθε εκ προθέσεως τελούμενη πράξη ή παράλειψη όπως:
- η χρήση ή η υποβολή πλαστών, ανακριβών ή ελλιπών δηλώσεων ή εγγράφων, με αποτέλεσμα την αχρεωστήτως είσπραξη ή παρακράτηση πόρων που προέρχονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ·
- η αποσιώπηση πληροφοριών κατά παράβαση ειδικής υποχρέωσης, με τα αυτά αποτελέσματα·
- ή η μη κατά προορισμό χρήση αυτών των πόρων, για σκοπούς άλλους από αυτούς για τους οποίους χορηγήθηκαν.
Παράδειγμα απάτης όσον αφορά τα έσοδα αποτελεί κάθε εκ προθέσεως τελούμενη πράξη ή παράλειψη όπως:
- η χρήση ή η υποβολή πλαστών, ανακριβών ή ελλιπών δηλώσεων ή εγγράφων, με αποτέλεσμα την παράνομη μείωση των πόρων του προϋπολογισμό της ΕΕ·
- η αποσιώπηση πληροφοριών κατά παράβαση ειδικής υποχρέωσης, με τα αυτά αποτελέσματα·
- η μη κατά προορισμό χρήση ενός νόμιμα αποκτηθέντος πλεονεκτήματος (για παράδειγμα, η κατάχρηση νόμιμα αποκτηθέντων πληρωμών φόρου) με τα αυτά αποτελέσματα.

Σε σοβαρές περιπτώσεις απάτης, οι εν λόγω κυρώσεις πρέπει να περιλαμβάνουν ποινές στερητικές της ελευθερίας οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε έκδοση σε ορισμένες περιπτώσεις.

Το πρώτο πρωτόκολλο της σύμβασης, το οποίο εγκρίθηκε το 1996, προβαίνει σε διαφοροποίηση μεταξύ «ενεργητικής» * και «παθητικής» * δωροδοκίας των δημόσιων υπαλλήλων. Παρέχει επίσης τον ορισμό του «υπαλλήλου» (τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ΕΕ) και εναρμονίζει τις κυρώσεις για τα αδικήματα δωροδοκίας.

Ευθύνη νομικών προσώπων

Κάθε χώρα της ΕΕ πρέπει να θεσπίσει νομοθεσία που θα επιτρέπει να καταλογίζονται ποινικές ευθύνες σε διευθυντές επιχειρήσεων ή οποιαδήποτε πρόσωπα διαθέτουν εξουσία λήψης αποφάσεων ή άσκησης ελέγχου σε μια επιχείρηση (δηλ. νομικά πρόσωπα). Το δεύτερο πρωτόκολλο, το οποίο εγκρίθηκε το 1997, παρείχε περαιτέρω διευκρινήσεις σε σχέση με τη σύμβαση όσον αφορά τα ζητήματα της ευθύνης νομικών προσώπων, της δήμευσης και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Εθνικά δικαστήρια

Το 1996 εγκρίθηκε πρωτόκολλο το οποίο χορηγεί ερμηνευτική αρμοδιότητα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το εν λόγω πρωτόκολλο επιτρέπει στα εθνικά δικαστήρια να υποβάλουν αίτηση στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την έκδοση προδικαστικών αποφάσεων, σε περίπτωση αμφιβολιών σχετικά με την ερμηνεία της σύμβασης και των πρωτοκόλλων της.

Κάθε χώρα της ΕΕ πρέπει να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για να θεμελιώσει τη δικαιοδοσία της για αδικήματα που έχει θεσπίσει σύμφωνα με τις υποχρεώσεις της δυνάμει της σύμβασης.

Περιπτώσεις απάτης στην οποία εμπλέκονται δύο ή περισσότερες χώρες

Εάν μια ποινικά κολάσιμη απάτη αφορά τουλάχιστον δύο χώρες της ΕΕ, οι χώρες αυτές πρέπει να συνεργαστούν αποτελεσματικά κατά την έρευνα, τη δίωξη και την επιβολή των ποινών μέσω, για παράδειγμα, αμοιβαίας νομικής συνδρομής, έκδοσης, διαβίβασης των διώξεων ή εκτέλεσης αποφάσεων που έχουν εκδοθεί σε άλλη χώρα της ΕΕ.

Διαφορές μεταξύ των χωρών της ΕΕ

Όταν ανακύπτουν διαφορές σε σχέση με την ερμηνεία ή την εφαρμογή της σύμβασης, η υπόθεση πρέπει πρώτα να εξετάζεται από το Συμβούλιο. Εάν το Συμβούλιο δεν καταλήξει σε λύση εντός 6 μηνών, ένας εκ των διαδίκων στη διαφορά μπορεί να υποβάλλει αίτηση στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Δικαστήριο έχει επίσης δικαιοδοσία για διαφορές μεταξύ χωρών της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΣΥΜΒΑΣΗ;

Η σύμβαση τέθηκε σε ισχύ στις 17 Οκτωβρίου 2002 μαζί με το πρώτο πρωτόκολλό της και το πρωτόκολλο σχετικά με την ερμηνεία της από το Δικαστήριο. Το δεύτερο πρωτόκολλο τέθηκε σε ισχύ στις 19 Μαΐου 2009.

Η σύμβαση και τα πρωτόκολλά της τίθενται προς υπογραφή σε κάθε χώρα που προσχωρεί στην ΕΕ.

Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

* Ενεργητική διαφθορά: αδίκημα που διαπράττεται από δημόσιο υπάλληλο που δωροδοκεί ή υπόσχεται δωροδοκία.

* Παθητική διαφθορά: αδίκημα που διαπράττεται από δημόσιο υπάλληλο που δωροδοκείται.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Πράξη του Συμβουλίου, της 27ης Σεπτεμβρίου 1996, για την κατάρτιση πρωτοκόλλου της σύμβασης σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΕ C 313 της 23.10.1996, σ. 1-10)

Πράξη του Συμβουλίου, της 29ης Νοεμβρίου 1996, για την κατάρτιση, βάσει του άρθρου Κ.3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, του πρωτοκόλλου σχετικά με την ερμηνεία της σύμβασης για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με προδικαστικές αποφάσεις (ΕΕ C 151 της 20.5.1997, σ. 1-14)

Πράξη του Συμβουλίου, της 19ης Ιουνίου 1997, για την κατάρτιση του δευτέρου πρωτοκόλλου της σύμβασης σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΕ C 221 της 19.7.1997, σ. 11-22)

Απόφαση 2008/40/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 6ης Δεκεμβρίου 2007, σχετικά με την προσχώρηση της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στη σύμβαση που καταρτίσθηκε με βάση το άρθρο K.3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, στο πρωτόκολλο της 27ης Σεπτεμβρίου 1996, στο πρωτόκολλο της 29ης Νοεμβρίου 1996 και στο δεύτερο πρωτόκολλο της 19ης Ιουνίου 1997 (ΕΕ L 9 της 12.1.2008, σ. 23-24)

τελευταία ενημέρωση 24.08.2015