Στρατηγική για την αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων

Η στρατηγική αυτή διαμορφώνει ένα πλαίσιο δράσης το οποίο αποβλέπει στη μείωση των πιέσεων επί του περιβάλλοντος, οι οποίες απορρέουν από την παραγωγή και κατανάλωση φυσικών πόρων, χωρίς να επιβαρύνεται η οικονομική ανάπτυξη. Οι πτυχές που συνδέονται με τους πόρους θα ενσωματωθούν σε όλες τις κατάλληλες πολιτικές και θα ληφθούν ειδικά μέτρα, ιδιαίτερα δε η δημιουργία ενός κέντρου δεδομένων και δεικτών, η ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού φόρουμ και η σύσταση διεθνούς ομάδας εμπειρογνωμόνων.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 21ης Δεκεμβρίου 2005, με τίτλο: «Θεματική στρατηγική για την αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων» [COM(2005) 670 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η στρατηγική αυτή καθορίζει τις κατευθύνσεις της δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την επόμενη 25ετία, με στόχο την αποδοτικότερη και πλέον αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους.

Στόχος της στρατηγικής είναι ο περιορισμός των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που έχει η χρήση των φυσικών πόρων (εξάντληση των πόρων και ρύπανση), τηρουμένων, εκ παραλλήλου, των στόχων που ορίστηκαν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση. Εμπλέκονται εν προκειμένω όλοι οι τομείς οι οποίοι καταναλώνουν πόρους, με στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας των πόρων, τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεών τους και την υποκατάσταση των εξαιρετικά ρυπογόνων πόρων με εναλλακτικές λύσεις.

Στο στάδιο αυτό δεν έχει καθοριστεί κανένας αριθμητικός στόχος, πλην όμως η στρατηγική προβλέπει τη δυνατότητα καθορισμού τέτοιων στόχων κατά τη διάρκεια των προσεχών ετών, όταν το γνωστικό επίπεδο για την φύση των πόρων και οι δείκτες της εξέλιξής τους θα έχουν επαρκώς αναπτυχθεί ώστε να είναι εκμεταλλεύσιμοι.

Βελτίωση της προσέγγισης με βάση τον κύκλο ζωής των πόρων στις υφιστάμενες πολιτικές.

Η στρατηγική αποβλέπει στην μείωση των περιβαλλοντικών πιέσεων σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής των πόρων, γεγονός που περιλαμβάνει την εξόρυξη ή λήψη τους, τη χρήση και την τελική διάθεσή τους. Το ζητούμενο είναι λοιπόν η ενσωμάτωση της αντίληψης του κύκλου ζωής και των επιπτώσεων που αφορούν τους πόρους στις σχετικές πολιτικές.

Στο μέλλον η προσέγγιση αυτή θα στηριχθεί, συστηματικά, στο σύνολο των περιβαλλοντικών πολιτικών. Έχει ήδη ενσωματωθεί σε ορισμένα μέτρα, όπως, π.χ., η θεματική στρατηγική όσον αφορά τα απόβλητα. Ορισμένες δράσεις, όπως η ολοκληρωμένη πολιτική προϊόντων ή το σχέδιο δράσης για τις οικοτεχνολογίες συμπληρώνουν μια τέτοια προσέγγιση.

Εξάλλου, οι μη περιβαλλοντικές πολιτικές που συνεπάγονται την κατανάλωση πόρων οφείλουν, επίσης, να ενσωματώνουν την εν λόγω προσέγγιση. Μέτρα προς την κατεύθυνση αυτή έχουν ήδη θεσπιστεί, ιδίως στους τομείς των μεταφορών και της ενέργειας. Εξάλλου, η προσφυγή στις μελέτες επιπτώσεων θα είναι καθοριστικής σημασίας σε ορισμένους βιομηχανικούς τομείς ή τομείς υποδομών.

Νέα μέτρα που προκύπτουν από τη στρατηγική

Προκειμένου να ενισχυθούν οι γνώσεις οι σχετικές με τη χρήση των πόρων και των περιβαλλοντικών επιπτώσεών τους, η στρατηγική προτείνει τη σύσταση κέντρου δεδομένων σχετικού με τους φυσικούς πόρους, του οποίου τη διαχείριση αναλαμβάνει η Επιτροπή. Το εν λόγω κέντρο δεδομένων θα συγκεντρώνει τις πληροφορίες που θα προέρχονται από διάφορους οργανισμούς ανάλυσης και έρευνας (στο πλαίσιο της Επιτροπής και αλλού). Θα διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών και τη διάθεσή τους για τους λαμβάνοντες τις πολιτικές αποφάσεις.

Μέχρι το 2008, η Επιτροπή προβλέπει την κατάρτιση δεικτών που θα επιτρέπουν την περιοδική παρακολούθηση και αξιολόγηση της προόδου στην επίτευξη του στόχου της στρατηγικής. Οι εν λόγω δείκτες θα αφορούν τη βελτίωση της χρηστικής αποδοτικότητας των πόρων, τον διαχωρισμό της χρήσης των πόρων και των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον, καθώς και το διαχωρισμό μεταξύ των επιπτώσεων στο περιβάλλον και της οικονομικής ανάπτυξης.

Από πλευράς τους, τα κράτη μέλη καλούνται να θεσπίσουν μέτρα και προγράμματα σε εθνικό επίπεδο (εις ό,τι αφορά ιδίως την εκπαίδευση, την κατάρτιση ή τα οικονομικά κίνητρα). Τα κράτη μέλη θα τύχουν συνδρομής με τη σύσταση ενός φόρουμ ανταλλαγής πληροφοριών, το οποίο θα συγκεντρώσει τους εκπροσώπους των κρατών μελών και της Επιτροπής, και, ενδεχομένως, και άλλους συντελεστές.

Η Επιτροπή θα προτείνει τη σύσταση διεθνούς ομάδας εμπειρογνωμόνων σε συνεργασία με τις κατάλληλες διεθνείς οργανώσεις, ιδίως δε υπό το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (PNUE) (EN) (FR). Η εν λόγω ομάδα εργασίας θα είναι, ιδίως, επιφορτισμένη με την ανάπτυξη των γνώσεων σχετικά με την παγκόσμια διάσταση της αειφόρου χρήσης των πόρων και με την παροχή επιστημονικών συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τις εκβιομηχανισμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Πλαίσιο

Ο τρέχων ρυθμός κατανάλωσης των πόρων και η περιβαλλοντική πίεση που τον συνοδεύει δεν έχουν αειφόρο χαρακτήρα: παρά τις τεχνικές βελτιώσεις, η αύξηση της κατανάλωσης πόρων υπήρξε, συχνά, ταχύτερη απ΄ ό,τι η πρόοδος σε περιβαλλοντικό επίπεδο ή η αύξηση της παραγωγικότητας. Η τάση αυτή κινδυνεύει να επιταχυνθεί με τη βιομηχανική ανάπτυξη ορισμένων χωρών, όπως είναι η Κίνα ή η Ινδία. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος εξάντλησης των πόρων και ρύπανσης που προκαλείται από τη ρύπανση των εν λόγω πόρων, συνιστούν ολοένα και μεγαλύτερη απειλή για το περιβάλλον μας.

Προκειμένου να αναστραφούν οι μη αειφόρες τάσεις, να παύσει η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και να διαφυλαχθούν οι βασικές υπηρεσίες που παρέχονται από τους φυσικούς πόρους, η πολιτική περιβάλλοντος πρέπει να υπερβεί τις απλές κανονιστικές ρυθμίσεις της ρύπανσης (έλεγχος των ρυπαινουσών εκπομπών και των αποβλήτων).

Η παρούσα στρατηγική, χάρις στην προσέγγισή της η οποία στηρίζεται στον κύκλο ζωής των πόρων και την από κοινού αξιοποίηση φερέγγυων πληροφοριών, αναμένεται να συμβάλει στη βελτίωση της οικολογικής αποδοτικότητας της χρήσης των πόρων και στην στροφή προς πλέον αειφόρους τρόπους παραγωγής και κατανάλωσης.

Η στρατηγική για την αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων αποτελεί μία από τις επτά θεαματικές στρατηγικές που προβλέπονται για το έκτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον που εγκρίθηκε το 2002.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 1ης Οκτωβρίου 2003, με τίτλο: «Προς μια θεαματική στρατηγική για την αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων» [COM(2003) 572 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η ΕΕ εκθέτει τις βασικές αρχές χάραξης μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της εκμετάλλευσης των πόρων, βάσει της κατάστασης των πόρων και των τρεχουσών πολιτικών.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 16.12.2005