Γενικοί προσανατολισμοί των οικονομικών πολιτικών (1998)

1) ΣΤΟΧΟΣ

Διασφάλιση στενότερου συντονισμού των οικονομικών πολιτικών και διαρκούς σύγκλισης των οικονομικών επιδόσεων των κρατών μελών της Κοινότητας.

2) ΠΡΑΞΗ

Σύσταση του Συμβουλίου, της 6ης Ιουλίου 1998, σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών και της Κοινότητας [Επίσημη Εφημερίδα L 200 της 16.7.1998].

3) ΣΥΝΟΨΗ

Η εφαρμογή, από τα κράτη μέλη, πολιτικών με στόχο υψηλό βαθμό οικονομικής σύγκλισης έδωσε απτά αποτελέσματα που επέτρεψαν στο Συμβούλιο της Ένωσης, στις 3 Μαΐου 1998, να αποφασίσει ότι 11 κράτη μέλη πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την έγκριση του ευρώ. Ωστόσο, η πρόοδος που πραγματοποιήθηκε σε ό,τι αφορά τη μείωση της ανεργίας είναι ανεπαρκής σε αρκετά κράτη μέλη.

Από το καλοκαίρι του 1997, ξεκίνησε μια ολοένα και ισχυρότερη ανάκαμψη, σε πλαίσιο ιστορικά χαμηλού πληθωρισμού. Οι βασικές παράμετροι της οικονομίας είναι υγιείς και συνεχίζουν να βελτιώνονται, γεγονός που προϊδεάζει για ισχυρή ανάπτυξη. Με ισχυρότερη ανάκαμψη, αναμένεται ελαφρά μείωση της ανεργίας ως το 1999.

Στο μακροοικονομικό τομέα, οι κατευθυντήριες γραμμές επιβεβαιώνουν ότι η κοινή στρατηγική πρέπει να συνεχίσει να διαρθρώνεται γύρω από τους ακόλουθους τρεις άξονες:

• νομισματική πολιτική με στόχο τη σταθερότητα των τιμών·
• διαρκείς προσπάθειες για την πραγματοποίηση και τη διατήρηση υγιών δημοσιονομικών θέσεων, σύμφωνα με το σύμφωνο σταθερότητας·
• εξέλιξη των ονομαστικών μισθών ευθυγραμμισμένη με τη σταθερότητα των τιμών· εξέλιξη των πραγματικών μισθών ευθυγραμμισμένη με την αύξηση της παραγωγικότητας ώστε να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των επενδύσεων.

Όσο περισσότερο το έργο της σταθεροποίησης λόγω της νομισματικής πολιτικής θα διευκολύνεται από κατάλληλη δημοσιονομική πολιτική και ανάλογη εξέλιξη των μισθών, τόσο περισσότερο οι νομισματικές συνθήκες, περιλαμβανομένων των ισοτιμιών και των μακροπρόθεσμων επιτοκίων, θα ευνοούν την ανάπτυξη και την απασχόληση.

Το μείγμα των μακροοικονομικών πολιτικών της ζώνης ευρώ θα είναι κυρίως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ ενιαίας νομισματικής πολιτικής αφενός, και των δημοσιονομικών και μισθολογικών εξελίξεων κάθε συμμετέχουσας χώρας. Για να επιτευχθεί ο κατάλληλος συνδυασμός, οι οικονομικές πολιτικές θα αποτελέσουν αντικείμενο στενότερης εποπτείας και συντονισμού.

Για τις χώρες «prι-ins» [τη Δανία (es de en fr), το Ηνωμένο Βασίλειο (es de en fr) και τη Σουηδία (es de en fr)], είναι το ίδιο αναγκαίο να ακολουθούν μακροοικονομικές πολιτικές με στόχο τη σταθερότητα.

Τόσο στη μελλοντική ζώνη ευρώ όσο και στη Δανία, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, το μέσο επίπεδο του πληθωρισμού έπεσε κάτω από το 2%. Οι χώρες αυτές θα πρέπει να προσανατολίσουν πλέον τις οικονομικές τους πολιτικές στη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών ώστε να διασφαλίσουν νομισματικές συνθήκες θετικές για την ανάπτυξη και να μην δημιουργηθούν σημαντικές αποκλίσεις του πληθωρισμού.

Η Ελλάδα (es de en fr) πρέπει να εντατικοποιήσει τις προσπάθειές της για την περαιτέρω μείωση του πληθωρισμού, ιδιαίτερα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της υποτίμησης της δραχμής κατά την είσοδό της στο μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών τον Μάρτιο του 1998.

Τα περισσότερα κράτη μέλη πρέπει να πραγματοποιήσουν μεγαλύτερη πρόοδο για να επιτύχουν τους στόχους του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης, δηλαδή δημοσιονομικές θέσεις σε επίπεδο ισορροπίας ή και πλεονασματικές. Η εξυγίανση αυτή είναι απαραίτητη ώστε:

• να διευκολυνθεί το έργο της ενιαίας νομισματικής πολιτικής ή των νομισματικών πολιτικών των χωρών «prι-ins»·
• να διατηρηθούν σε χαμηλό επίπεδο τα μακροπρόθεσμα επιτόκια, ενθαρρύνοντας τις ιδιωτικές επενδύσεις·
• να ανακτήσουν το απαραίτητο περιθώριο κίνησης τα δημόσια οικονομικά ώστε να αντιμετωπίσουν τυχόν δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις·
• οι δείκτες χρέους άνω του 60% να συνεχίσουν να προσεγγίζουν τις τιμές αναφοράς με ικανοποιητικό ρυθμό.

Έχει επίσης σημασία τα κράτη μέλη να εγγυηθούν τη συνέχεια της δημοσιονομικής τους προσαρμογής.

Για το σκοπό αυτό, το Συμβούλιο επαναλαμβάνει τις ίδιες γενικές αρχές με τις κατευθυντήριες γραμμές των προηγουμένων ετών:

• πρέπει να δοθεί προτίμηση στη μείωση των δαπανών αντί στην αύξηση της συνολικής φορολογικής πίεσης·
• είναι επιθυμητή η μείωση της συνολικής φορολογικής πίεσης στα περισσότερα κράτη μέλη ώστε να ενθαρρυνθεί ο δυναμισμός της οικονομίας·
• στις περιπτώσεις όπου τα δημόσια ελλείμματα ή οι δείκτες δημόσιου χρέους/ΑΕγχΠ παραμένουν υψηλοί, δεν θα πρέπει η μείωση της φορολογικής πίεσης να επιβραδύνει το ρυθμό μείωσης του ελλείμματος·
• οι προτεραιότητες σε ό,τι αφορά τις δημόσιες δαπάνες πρέπει να στραφούν στις επενδύσεις σε υποδομές και σε ανθρώπινο κεφάλαιο, καθώς και σε ενεργές πολιτικές στην αγορά εργασίας.

Όπως και τα κράτη μέλη, η Κοινότητα καλείται να συνεχίσει να τηρεί αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία.

Ανά χώρα, οι κατευθυντήριες γραμμές είναι οι ακόλουθες.

Το Βέλγιο πρέπει να τηρήσει τη δέσμευσή του για διατήρηση του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 6% του ΑΕγχΠ μεσοπρόθεσμα ώστε να μειωθεί γρήγορα το υψηλό δημόσιο χρέος.

Η Γερμανία θα πρέπει να εντατικοποιήσει τη δημοσιονομική της προσαρμογή ώστε το δημόσιο χρέος της να μπει σε πτωτική τροχιά και να επανέλθει κάτω από την τιμή αναφοράς στο εγγύς μέλλον.

Η Ισπανία θα πρέπει να αξιοποιήσει τη σημερινή ευνοϊκή οικονομική συγκυρία ώστε να επιταχύνει την υλοποίηση, μεσοπρόθεσμα, του στόχου για προϋπολογισμό σε θέση εξισορρόπησης ή και πλεονασματικό.

Η Γαλλία θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για δημοσιονομική προσαρμογή ώστε να τηρήσει τις υποχρεώσεις του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης μετά το 1999 και να σταθεροποιήσει το δείκτη του χρέους της.

Η Ιρλανδία θα πρέπει να υλοποιήσει αυστηρή φορολογική πολιτική και να μειώσει τον κίνδυνο υπερθέρμανσης της οικονομίας. Λόγω των αυξανόμενων πλεονασμάτων του δημόσιου τομέα, το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί κάτω από την τιμή αναφοράς το 1998 και να εξακολουθήσει να μειώνεται στη συνέχεια.

Η Ιταλία θα πρέπει να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τις προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσής της ώστε να τηρήσει τις υποχρεώσεις του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης και να μειώσει γρήγορα το δημόσιο χρέος που παραμένει υψηλό.

Το Λουξεμβούργο αναμένεται να συνεχίσει να έχει πλεόνασμα στον προϋπολογισμό του σε συνδυασμό με πολύ χαμηλό δημόσιο χρέος τα επόμενα έτη.

Οι Κάτω Χώρες δεν πρέπει να χαλαρώσουν τη δημοσιονομική τους πολιτική ώστε να διασφαλίσουν τη συνέχιση της τακτικής μείωσης του δημόσιου χρέους.

Η Αυστρία πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών, ώστε να επιτύχει μεσοπρόθεσμα προϋπολογισμό κοντά στη θέση εξισορρόπησης ή και πλεονασματικό και να διατηρήσει το δημόσιο χρέος σε πτωτική τροχιά.

Η Πορτογαλία πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για τη δημοσιονομική προσαρμογή ώστε να τηρήσει τις υποχρεώσεις του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να πέσει κάτω από την τιμή αναφοράς το 1998 και να εξακολουθήσει να μειώνεται στη συνέχεια.

Η Φινλανδία προβλέπει πλεόνασμα στον προϋπολογισμό της το 1998 και αυξανόμενα θετικά υπόλοιπα για τα επόμενα έτη. Η μείωση του φόρου εισοδήματος που προβλέπεται για το 1999 δεν αναμένεται να θέσει σε κίνδυνο τη διαδικασία αυτή.

Η Δανία αναμένεται να αυξήσει το πλεόνασμα του προϋπολογισμού της τα επόμενα έτη. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να πέσει κάτω από την τιμή αναφοράς το 1998 και να εξακολουθήσει να μειώνεται στη συνέχεια.

Η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών της αν θέλει να πετύχει το στόχο για τη συμμετοχή στη ζώνη ευρώ ως το 2001. Το δημόσιο έλλειμμα μειώθηκε στο 4% του ΑΕΠ το 1997 και αναμένεται να πέσει κάτω από την τιμή αναφοράς το 1998. Το δημόσιο χρέος μειώθηκε για πρώτη φορά το 1997.

Η Σουηδία πρέπει να συνεχίσει να ελέγχει αυστηρά τις δημόσιες δαπάνες της αν επιθυμεί να διατηρήσει θετικά υπόλοιπα στον προϋπολογισμό της.

Το Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται να φθάσει σε θέση εξισορρόπησης του προϋπολογισμού στο τέλος της δεκαετίας. Οι σχετικές προσπάθειες πρέπει να διατηρηθούν, δεδομένου ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ανάγκη δημιουργίας συνολικών οικονομικών συνθηκών σταθερότητας.

Για τον καθορισμό των μισθών, οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να τηρήσουν τους ακόλουθους γενικούς κανόνες:

• οι συσσωρευμένες αυξήσεις των ονομαστικών μισθών πρέπει να είναι συμβιβάσιμες με τη σταθερότητα των τιμών·
• οι αυξήσεις των πραγματικών μισθών σε σχέση με την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την αναγκαιότητα διατήρησης, ή και ενίσχυσης, της αποδοτικότητας των επενδύσεων·
• οι μισθολογικές συμβάσεις πρέπει να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τις αποκλίσεις παραγωγικότητας ανάλογα με τα προσόντα, τις επαγγελματικές ικανότητες και τις γεωγραφικές περιοχές·
• οι διαφορές μεταξύ κόστους εργασίας που παρατηρούνται στα διάφορα κράτη μέλη πρέπει να συνεχίσουν να αντικατοπτρίζουν τις διαφορές παραγωγικότητας της εργασίας στις χώρες αυτές.

Στην ΟΝΕ, ο βαθμός προσαρμοστικότητας στη διαδικασία σχηματισμού των μισθών πρέπει να είναι μεγαλύτερος γιατί θα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε περίπτωση ειδικών προβλημάτων σε ορισμένες χώρες. Για το λόγο αυτό, πρέπει να ενισχυθεί ο κοινωνικός διάλογος σε όλα τα επίπεδα.

Είναι απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές των προϊόντων, των υπηρεσιών, των κεφαλαίων και περισσότερο ακόμη της εργασίας ώστε να μπορέσουν τα κράτη μέλη να ανταποκριθούν σε συγκεκριμένα προβλήματα και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της Κοινότητας.

Σε ό,τι αφορά τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της αγοράς προϊόντων, υπηρεσιών και κεφαλαίων, οι σχετικές προσπάθειες πρέπει να αφορούν:

• τη βελτίωση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς, ιδιαίτερα μεριμνώντας για την ταχεία υλοποίηση του σχεδίου δράσης υπέρ της ενιαίας αγοράς με στόχο τη μείωση του ποσοστού μη μεταφοράς των οδηγιών·
• την ενίσχυση του ανταγωνισμού εκλογικεύοντας και αποκεντρώνοντας την εφαρμογή των κανόνων antitrust ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και να μειωθεί το κόστος των επιχειρήσεων·
• την ανάπτυξη ενός ρυθμιστικού και φορολογικού πλαισίου πιο ευνοϊκού για τις επιχειρήσεις·
• την κατάργηση των νομικών και χρηματοπιστωτικών εμποδίων για την ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών.

Σε ό,τι αφορά τις αγορές εργασίας, έχει σημασία να εκσυγχρονιστούν ώστε να αυξηθεί η ένταση της αύξησης θέσεων εργασίας και να διασφαλιστεί η δυνατότητα επαγγελματικής ένταξης του εργατικού δυναμικού. Οι στόχοι αυτοί αποτελούν και στόχους των κατευθυντηρίων γραμμών για την απασχόληση. Τα κράτη μέλη πρέπει να δώσουν προτεραιότητα:

• σε ενεργές πολιτικές της αγοράς εργασίας, ώστε οι υπηρεσίες απασχόλησης να ασκούν καλύτερα τις αρμοδιότητές τους σε ό,τι αφορά την αναζήτηση απασχόλησης και τις αντίστοιχες τοποθετήσεις, σε συνδυασμό με συνοδευτικά μέτρα όπως εκπαιδευτικές δράσεις·
• σε μέτρα με στόχο να καταστεί το φορολογικό σύστημα και το σύστημα κοινωνικών εισφορών ελκυστικότερο για την απασχόληση, ιδιαίτερα αντιστρέφοντας την τάση για αύξηση της διαφοράς μεταξύ του τι εισπράττουν οι εργαζόμενοι και τι καταβάλλουν οι επιχειρήσεις·
• στη μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής προστασίας με στόχο τη μετάβαση από ένα παθητικό σύστημα διασφάλισης του εισοδήματος σε ένα σύστημα κοινωνικής προστασίας μέσω της εργασίας· για το σκοπό αυτό πρέπει να παραμείνουν ελκυστικοί οι μισθοί μετά τη φορολογία και να προσαρμοστούν τα κριτήρια αποζημίωσης ώστε να ενισχυθεί η υποχρέωση αναζήτησης απασχόλησης και παρακολούθησης κατάρτισης·
• στην ανταλλαγή εμπειριών και καλύτερων πρακτικών στον τομέα της διευθέτησης του χρόνου εργασίας· πάντως, οι συμφωνίες μείωσης του χρόνου εργασίας δεν πρέπει να επηρεάσουν τη δυνατότητα προσαρμογής ούτε να επιφέρουν μείωση της προσφοράς απασχόλησης και της παραγωγής.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 25.10.2002