Επιπτώσεις στις κεφαλαιαγορές

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει τις συνέπειες που θα έχει η εισαγωγή του ευρώ στις ομολογιακές και τις μετοχικές αγορές, και προτείνει τεχνικές λύσεις ικανές να υιοθετηθούν από τις αγορές.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 2ας Ιουλίου 1997, για τις επιπτώσεις της εισαγωγής του ευρώ στις κεφαλαιαγορές [COM(97) 337 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Για να αξιοποιηθούν πλήρως τα αποτελέσματα από την καθιέρωση του ευρώ, είναι σκόπιμο να επιτευχθεί ένας ορισμένος βαθμός εναρμόνισης των μελλοντικών αγορών σε ευρώ, μέσω του καθορισμού κοινών χαρακτηριστικών που θα ισχύσουν στις χρηματαγορές όλων των χωρών οι οποίες συμμετέχουν στη ζώνη ευρώ.

Οι ομολογιακές αγορές

Το σενάριο αναφοράς που εγκρίθηκε από τη σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης επιβάλλει όπως, από 1ης Ιανουαρίου 1999, κάθε νέα έκδοση διαπραγματεύσιμου δημόσιου χρέους θα πρέπει να γίνεται σε ευρώ. Εκτός από την απαίτηση αυτή, οι περισσότεροι εκδότες προτίθενται να μετατρέψουν σε ευρώ το υφιστάμενο χρέος τους: η πράξη αυτή έχει το πλεονέκτημα να δημιουργεί ρευστά διαθέσιμα σε ευρώ στην ομολογιακή αγορά του κράτους και να ενισχύει την αξιοπιστία της διαδικασίας μετάβασης καθότι θα υποδηλώνει τη δέσμευση των κυβερνήσεων έναντι της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ).

Για την μετατροπή του χρέους, η πλέον ενδεδειγμένη μέθοδος φαίνεται να είναι εκείνη της μετατροπής βάσει μεμονωμένων ομολόγων ή χαρτοφυλακίων («bottom-up»):

• κάθε μεμονωμένος τίτλος μετατρέπεται σε ευρώ βάσει των σταθερών συντελεστών μετατροπής (es de en fr)·
• το αποτέλεσμα στρογγυλεύεται (es de en fr) στην πλησιέστερη εκατοστιαία υποδιαίρεση·
• υπολογίζεται το άθροισμα όλων των μεμονωμένων τίτλων και αντιστοιχίζεται με το σύνολο που κατέχει ο κεντρικός θεματοφύλακας.

Η πράξη είναι ουδέτερη σε κάθε στάδιο και, για όλους τους φορείς, οι μόνες πιθανές διαφορές οφείλονται στην στρογγύλευση.

Είναι επιθυμητή η μεγαλύτερη εναρμόνιση των συμβάσεων της αγοράς, βάσει των καλύτερων πρακτικών, καθότι η εναρμόνιση αυτή θα ενισχύσει τη διαφάνεια και θα συμβάλει στην αποφυγή των διαφορών. Η εναρμόνιση αυτή θα αφορά τα ακόλουθα σημεία:

• τις συμβάσεις με τις οποίες προσδιορίζεται ο αριθμός των ημερών βάσει των οποίων υπολογίζονται οι τόκοι: τα σύγχρονα συστήματα υπολογισμού επιτρέπουν την υιοθέτηση της σύμβασης που παρέχει τον ακριβέστερο τρόπο υπολογισμού «ακριβής αριθμός ημερών/ακριβής αριθμός ημερών»·
• την περιοδικότητα των τοκομεριδίων: θα πρέπει να διατηρηθεί μια δυνατότητα επιλογής. Τα εξαμηνιαία τοκομερίδια μειώνουν τους πιστωτικούς κινδύνους και αποτελούν τον κανόνα στις αγορές κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας, ενώ τα ετήσια τοκομερίδια αποτελούν τον κανόνα στην Ένωση (πλην της Ιταλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου (es de en fr)) και έχουν χαμηλότερο κόστος για τον εκδότη·
• τις εργάσιμες ημέρες: ένας τυποποιημένος ορισμός θα ήταν να θεωρηθεί ως εργάσιμη ημέρα κάθε ημέρα κατά την οποία λειτουργεί το TARGET (δηλαδή όλο το έτος πλην των αργιών των Χριστουγέννων και της πρωτοχρονιάς)·
• τις βάσεις διακανονισμού:

- η συνήθως χρησιμοποιούμενη μέθοδος «πληρωμή της μετρητοίς συν δύο εργάσιμες ημέρες», η οποία θα αποτελούσε μια κατάλληλη βάση για την εναρμόνιση των συναλλαγών στην χρηματαγορά του ευρώ·

- στην ομολογιακή αγορά, ο διακανονισμός γίνεται στη βάση «ημερομηνία συναλλαγής συν τρεις εργάσιμες ημέρες»: ο κανόνας αυτός θα μπορούσε να διατηρηθεί αρχικά και στη συνέχεια να υιοθετηθεί μια βραχύτερη περίοδος διακανονισμού.

Οι μετοχικές αγορές

Όσον αφορά τη μετάβαση στο ευρώ, τα κυριότερα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια γνωστοποίησαν την πρόθεσή τους να εφαρμόσουν μια προσέγγιση του τύπου «big bang»: από τις 4 Ιανουαρίου 1999 οι διαπραγματεύσεις και ο καθορισμός των τιμών όλων των τίτλων θα γίνονται σε ευρώ. Οι διαμεσολαβητές θα πρέπει να προβούν στις αναγκαίες μετατροπές ώστε να μπορούν να απευθύνουν στους πελάτες τους πινακίδια εκτέλεσης εντολών στο νόμισμα που αυτοί έχουν επιλέξει.

Η απόφαση μετατροπής των μετοχών σε ευρώ ανήκει στις επιχειρήσεις και είναι ανεξάρτητη από την απόφαση των χρηματιστηρίων να λειτουργούν με βάση το ευρώ. Το νόμισμα στο οποίο εκφράζεται το εταιρικό κεφάλαιο δεν θα έχει επίπτωση στην οικονομική του αξία· συνεπώς, η απόφαση μετατροπής μπορεί να ληφθεί σε οποιαδήποτε στιγμή της περιόδου μετάβασης, δηλαδή μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 1999 και 31ης Δεκεμβρίου 2001.

Η λύση που προτείνεται είναι εκείνη των μετοχών χωρίς ονομαστική αξία (ΜΧΟΑ). Δεδομένου ότι κάθε μετοχή αποτελεί κλάσμα του συνολικού εταιρικού κεφαλαίου, η υλική ανταλλαγή αποθετήριων μετοχών δεν είναι απαραίτητη. Ωστόσο, η χρησιμοποίηση μετοχών χωρίς ονομαστική αξία δεν προβλέπεται ακόμη στην εθνική νομοθεσία πολλών κρατών μελών.

Γενικά, η εναρμόνιση των συμβάσεων στις μετοχικές αγορές δεν θεωρείται απαραίτητη.

Όσον αφορά τις ιστορικές σειρές και τους χρηματιστηριακούς δείκτες, η μετάβαση δεν αναμένεται να θέσει ιδιαίτερα προβλήματα.

Οι αγορές παραγώγων προϊόντων

Τα προβλήματα που θέτει η μετάβαση στις αγορές παραγώγων προϊόντων είναι παρεμφερή με εκείνα που τίθενται στις αγορές των υποκείμενων μέσων που αντικατοπτρίζουν τα παράγωγα προϊόντα. Συνεπώς, συνιστάται να εφαρμοστούν οι ίδιες λύσεις.

Άλλα χαρακτηριστικά των αγορών

Τιμές αναφοράς. Πρέπει να διασφαλιστεί η συνέχεια των τιμών αναφοράς. Μπορούν να συνυπάρχουν τιμές υπολογιζόμενες σε εθνική βάση (PIBOR, LIBOR, κλπ.) και σε ευρωπαϊκή βάση (EURIBOR). Σκόπιμο θα ήταν να υπάρχουν τιμές αναφοράς στο επίπεδο των ζώνης ευρώ ή εναρμονισμένα κριτήρια για τον υπολογισμό εθνικών δεικτών. Οι οργανισμοί καθορισμού και δημοσίευσης των τιμών αναφοράς θα πρέπει να παρέχουν σαφείς ενδείξεις όσον αφορά τις τιμές που θα είναι διαθέσιμες μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 1999 και 31ης Δεκεμβρίου 2001.

Διαδικασίες έκδοσης τίτλων δημοσίου χρέους. Εκφράστηκαν ανησυχίες ότι η συνύπαρξη τίτλων δημόσιου χρέους εθνικών εκδοτών και χρεωστικών τίτλων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στις αγορές θα δημιουργούσε σύγχυση όσον αφορά την ακολουθούμενη νομισματική πολιτική. Για να αποφευχθεί ο κίνδυνος αυτός, θα ήταν χρήσιμος ένας άτυπος συντονισμός μεταξύ των εκδοτών του δημόσιου τομέα.

Διαβαθμίσεις πιστοληπτικής ικανότητας: χρεωστικοί τίτλοι του δημοσίου. Συνεχίζεται η συζήτηση μεταξύ εκείνων που βεβαιώνουν ότι η προσχώρηση στη ζώνη ευρώ θα μπορούσε να επιφέρει προσαρμογές στη διαβάθμιση πιστοληπτικής ικανότητας ορισμένων κρατικών εκδοτών, και εκείνων οι οποίοι, αντίθετα, θεωρούν ότι η συμμετοχή στην ΟΝΕ θα ενισχύσει την αξιοπιστία των δημοσιονομικών πολιτικών και έτσι δεν θα μεταβληθούν οι διαβαθμίσεις πιστοληπτικής ικανότητας.

Εν πάση περιπτώσει, είναι μάλλον απίθανο να μεταβληθεί το κόστος δανεισμού για μια μεμονωμένη χώρα λόγω μιας μικρής προσαρμογής στη διαβάθμισή της πιστοληπτικής της ικανότητας, λαμβανομένης υπόψη της σημασίας άλλων παραγόντων, όπως η ρευστότητα και η αποτελεσματικότητα του δικτύου κύριων διαπραγματευτών της χώρας.

Διαβαθμίσεις πιστοληπτικής ικανότητας: χρεωστικοί τίτλοι εταιρειών. Είναι πιθανό ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θα έχει διαβάθμιση πιστοληπτικής ικανότητας ΑΑΑ και επομένως οι εταιρείες δεν θα υπόκεινται πλέον στον δυνητικό περιορισμό της διαβάθμισης της χώρας στην οποία είναι εγκατεστημένες. Γενικά, η ΟΝΕ αναμένεται να έχει θετική επίπτωση στη διαβάθμιση πιστοληπτικής ικανότητας των εταιρειών.

Συμφωνίες επαναγοράς/επανόπωλησης. Οι φορείς επιθυμούν κυρίως να αποφύγουν μια υπερβολικά επιθετική χρήση του αρχικού περιθωρίου (ποσό το οποίο πρέπει να κατατεθεί πριν από την πραγματοποίηση μιας πράξης εγγύησης) και του αρχικού περιθωρίου ασφαλείας (αξία ενός τίτλου ως εγγύηση) στην επίσημη αγορά συμφωνιών επαναγοράς/επαναπώλησης, η οποία θα επέβαλε ένα περιττό περιορισμό στην ανάπτυξη των αγορών.

Εξάλλου, η εφαρμογή περιθωρίων διακύμανσης (ποσό το οποίο οφείλει να καταθέσει ο αντισυμβαλλόμενος για να εξασφαλίσει ότι οι αντισταθμίσεις θα είναι πλήρως καλυμμένες καθ' όλη τη διάρκεια της συναλλαγής) είναι πολύ πιο αποτελεσματική καθότι βασίζεται σε καθημερινή συμμετρική αποτίμηση σε τρέχουσες τιμές.

Πρέπει οι αγορές να έχουν τη βεβαιότητα ότι μετά το τέλος της διαδικασίας δεν θα υπάρχουν παράγοντες αστάθειας που θα τους αφαιρούσαν κάθε δυνατότητα να διενεργούν αντισταθμιστικές πράξεις για να καλύψουν τις θέσεις τους. Η προστασία των επενδυτών θεωρείται βασικός παράγοντας για την αποτελεσματική λειτουργία μιας χρηματοπιστωτικής αγοράς και διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για την ικανότητα της αγοράς να προσελκύει επενδυτές από όλο τον κόσμο.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 23.06.2006