Πρακτικές πλευρές της εισαγωγής του ευρώ: η κατάσταση προόδου (1998)

Η Επιτροπή προβαίνει σε απολογισμό των πρακτικών προετοιμασιών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο εκ μέρους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα ενόψει της εισαγωγής του ευρώ.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Φεβρουαρίου 1998 «Πρακτικές πλευρές της εισαγωγής του ευρώ: η κατάσταση προόδου» [COM (98) 61 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Μετά την ανακοίνωση της Επιτροπής της 1ης Οκτωβρίου 1997 [COM(97) 491 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα] η οποία παρουσίαζε τις πρακτικές προετοιμασίες που πρέπει να γίνουν ενόψει της εισαγωγής του ευρώ, η παρούσα ανακοίνωση πραγματοποιεί τον απολογισμό της επιτευχθείσας προόδου.

Εθνικές διοικήσεις. Οι προετοιμασίες των εθνικών διοικήσεων συνεχίζονται με ταχύ ρυθμό. Μέχρι σήμερα, έντεκα κράτη μέλη έχουν δημοσιεύσει εθνικά σχέδια μετάβασης (Βέλγιο, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Αυστρία, Φινλανδία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ισπανία) ή πλήρες νομοσχέδιο για τη μετάβαση (Γερμανία).

Από την άλλη πλευρά, όλα τα κράτη μέλη έχουν εξαγγείλει την πρόθεσή τους να μετατρέψουν σε ευρώ τους τίτλους δημόσιου χρέους, είτε από την έναρξη του τρίτου σταδίου, είτε κατά τη στιγμή της ένταξής τους στην ΟΝΕ εφόσον αυτή πραγματοποιηθεί αργότερα.

Επικοινωνία. Όσον αφορά την επικοινωνία, η βασική προτεραιότητα συνίσταται στην εντατικοποίηση των επικοινωνιακών δράσεων με στόχο το ευρύ κοινό, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, τις τοπικές διοικήσεις, τους δημόσιους υπαλλήλους (εθνικούς και ευρωπαϊκούς) και τις τρίτες χώρες. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στους ηλικιωμένους, τα άτομα με ειδικές ανάγκες και σε άλλες ευαίσθητες ομάδες.

Πολλά κράτη μέλη έχουν ήδη σχεδιάσει και εφαρμόσει μεγάλες ενημερωτικές εκστρατείες, σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Θέματα μετάβασης. Όσον αφορά τα κοινοτικά θεσμικά όργανα, των οποίων οι περισσότερες χρηματοπιστωτικές πράξεις εκφράζονται σε ECU, η μετάβαση στο ευρώ θα πραγματοποιηθεί κατά μεγάλο μέρος την 1η Ιανουαρίου 1999, χωρίς μεταβατική περίοδο. Η ειδική νομοθεσία που απαιτείται στο πλαίσιο της μετάβασης είναι ιδιαίτερα περιορισμένη και η λειτουργική μετάβαση δεν αναμένεται να προκαλέσει διαταραχές. Εξάλλου, η διαχείριση του κοινοτικού προϋπολογισμού θα απλουστευτεί σε σημαντικό βαθμό.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λουξεμβούργου (στις 12 και 13 Δεκεμβρίου 1997) επιβεβαίωσε την 1η Ιανουαρίου 2002 ως ημερομηνία θέσης σε κυκλοφορία των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων σε ευρώ σε όλα τα κράτη μέλη που θα συμμετάσχουν εξαρχής στη νομισματική ένωση.

Εξάλλου φαίνεται να διαμορφώνεται ευρεία συναίνεση για τη μείωση της διάρκειας της περιόδου διπλής κυκλοφορίας: τα περισσότερα κράτη μέλη γνωστοποίησαν ήδη ότι θα επιλέξουν διάρκεια κατά πολύ μικρότερη των έξι μηνών. Την περίοδο αυτή εξετάζονται, μεταξύ άλλων, τα υλικοτεχνικά θέματα που αφορούν την αποθήκευση τραπεζογραμματίων και κερμάτων σε ευρώ μέχρι το 2001, την παράδοση μεγάλων ποσοτήτων τραπεζογραμματίων και κερμάτων στις εμπορικές τράπεζες.

Κέρματα και χαρτονομίσματα. Επιτεύχθηκε συμφωνία σχετικά με τις ονομαστικές αξίες και τις τεχνικές προδιαγραφές των κερμάτων σε ευρώ. Το ψήφισμα του Συμβουλίου της 19ης Ιανουαρίου 1998 επιβεβαιώνει τη συμφωνία αυτή. Η οριστική παράσταση στην κοινή πλευρά των νομισμάτων εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 17 Νοεμβρίου 1997. Μέχρι σήμερα, έξι χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία, Ιρλανδία, Ιταλία και Βέλγιο) γνωστοποίησαν την παράσταση που θα φέρει η εθνική πλευρά των κερμάτων τους σε ευρώ.

Τιμές μετατροπής και στρογγύλευση των δεκάτων. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής εξακολουθούν να μελετούν τα ζητήματα που τίθενται όσον αφορά το νομικό πλαίσιο του ευρώ (es de en fr). Ζητήθηκαν διευκρινίσεις για δύο συγκεκριμένα ζητήματα, και ειδικότερα για την εφαρμογή των τιμών μετατροπής (es de en fr) και τις διατάξεις που αφορούν τη στρογγύλευση:

• η χρησιμοποίηση των τιμών μετατροπής μεταξύ του ευρώ και μίας συμμετέχουσας εθνικής νομισματικής μονάδας είναι υποχρεωτική κάθε φορά που υφίσταται αντικατάσταση ή μετατροπή·
• σε μία πράξη μετατροπής/αναμετατροπής (π.χ., από βελγικά φράγκα σε ευρώ και εκ νέου σε βελγικά φράγκα) μπορεί να δημιουργηθεί μία κατάσταση στην οποία το αρχικό και το αναμετατραπέν ποσό σε ευρώ διαφέρουν. Τα συστήματα πληρωμών στις περισσότερες περιπτώσεις λαμβάνουν υπόψη το πρόβλημα αυτό: είναι λοιπόν προτιμότερο να γίνονται οι μετατροπές από τον τραπεζικό τομέα. Στο μέτρο του δυνατού, είναι εν πάση περιπτώσει προτιμότερο να εκφράζονται οι εντολές πληρωμής στη μονάδα στην οποία εκφράζεται η αντίστοιχη νομισματική υποχρέωση·
• για τις μετατροπές μεταξύ εθνικών νομισματικών μονάδων, συνιστάται ανεπιφύλακτα να εφαρμόζεται πάντοτε η μέθοδος του τριγωνισμού (ενός εθνικού νομίσματος στο ευρώ και από το ευρώ σε ένα άλλο εθνικό νόμισμα) μέσω της μονάδας ευρώ·
• κατά τη μετατροπή αθροισμάτων, οι αποκλίσεις στρογγύλευσης ενδέχεται να συσσωρεύονται συστηματικά: η άριστη λύση εξαρτάται από τις ιδιαίτερες περιστάσεις της κάθε περίπτωσης και η Επιτροπή δεν κρίνει σκόπιμο να εκπονήσει γενικού χαρακτήρα σύσταση.

Συστήματα πληροφορικής. Όσον αφορά την προσαρμογή των συστημάτων πληροφορικής, η συνάντηση μεταξύ των εκπροσώπων του τομέα και της Επιτροπής οδήγησε στη διατύπωση δύο βασικών συμπερασμάτων:

• ζητήθηκε η δημιουργία μίας βάσης «γνωστικών πόρων» για τις επιπτώσεις του ευρώ στις τεχνολογίες των πληροφοριών·;
• πρέπει να αξιοποιηθούν από κοινού οι εμπειρίες και οι καλύτερες επαγγελματικές πρακτικές με τη δημοσίευση μελετών περιπτώσεων και σεναρίων.

Σύμβολο του ευρώ. Η διεθνής αναγνώριση του συμβόλου του ευρώ διασφαλίζεται από την καταχώρισή του στο διεθνή οργανισμό τυποποίησης (ISO). Η Επιτροπή υπέβαλε λεπτομερείς προτάσεις για την εγκατάσταση του συμβόλου στα πληκτρολόγια των υπολογιστών.

Έξοδα μετατροπής. Στους κανονισμούς για το ευρώ δεν θίγεται το ζήτημα των τραπεζικών εξόδων μετατροπής σε ευρώ. Ωστόσο, οι κανονισμοί αυτοί και σχετικές εθνικές διατάξεις περιορίζουν τις δυνατότητες των τραπεζών: έτσι, οι τράπεζες δεν μπορούν να παρακρατούν έξοδα μετατροπής επί εισερχόμενων πληρωμών και επί των υπολοίπων λογαριασμών στο τέλος της μεταβατικής περιόδου, ούτε να παρακρατούν υψηλότερα έξοδα για μία υπηρεσία εκφρασμένη σε ευρώ σε σχέση με την ίδια υπηρεσία σε εθνικό νόμισμα.

Στην πράξη, το κυριότερο στοιχείο που θα επηρεάσει την πολιτική των τραπεζών θα είναι η πίεση του ανταγωνισμού: γενικά, οι τράπεζες δεν προτίθενται να παρακρατήσουν έξοδα για τη μετατροπή εισερχόμενων και εξερχόμενων πληρωμών σε εθνικό νόμισμα ή σε ευρώ, ούτε για τη μετατροπή υπολοίπων λογαριασμών από εθνικό νόμισμα σε ευρώ, είτε κατά τη μεταβατική περίοδο είτε στο τέλος της, ούτε για την αλλαγή τραπεζογραμματίων και κερμάτων «εύλογου» ποσού κατά την τρίτη φάση.

Η Επιτροπή θα υποβάλει σύσταση για τις αρχές «καλής πρακτικής», δηλαδή τη μη είσπραξη εξόδων μετατροπής.

Διπλή αναγραφή των τιμών. Η διπλή αναγραφή θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μετάβαση προς το ευρώ, και οι περισσότεροι έμποροι λιανικής πώλησης και δημόσιες υπηρεσίες προβλέπουν τη διπλή αναγραφή των τιμών και των χρηματοοικονομικών πληροφοριών, ακόμη και αν αυτό δεν αποτελέσει υποχρέωση. Η Επιτροπή εκτιμά ότι η επιβολή υποχρεωτικών ρυθμίσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσον αφορά τη διπλή αναγραφή δεν θα αποτελούσε τον καλύτερο τρόπο για να διασφαλιστεί μία διπλή αναγραφή σύμφωνη με τις ανάγκες των καταναλωτών, ούτε η ελαχιστοποίηση του κόστους μετάβασης στο ευρώ. Ωστόσο, η Επιτροπή προτίθεται να εκπονήσει σύσταση για τις «αρχές καλής πρακτικής», οι οποίες αποσκοπούν στο να προσφέρουν στους πολίτες την απαιτούμενη σαφήνεια και βεβαιότητα. Οι αρχές αυτές θα καλύπτουν:

• τη χρησιμοποίηση των σταθερών τιμών μετατροπής για τον υπολογισμό των αναγραφόμενων ισόποσων,
• τη σαφή αναφορά, εκ μέρους των εμπόρων, για το εάν είναι διατεθειμένοι να δεχτούν πληρωμές σε ευρώ κατά τη μεταβατική περίοδο,
• τη σαφή διάκριση μεταξύ της μονάδας αναφοράς στην οποία καθορίζεται η τιμή και υπολογίζονται τα πληρωτέα ποσά,
• τα ισόποσα που αναγράφονται μόνο για λόγους πληροφόρησης,
• τις συμφωνίες σε οικειοθελή βάση για την υιοθέτηση κοινών σχημάτων ή παρουσιάσεων όσον αφορά τη διπλή αναγραφή.

Η διπλή αναγραφή αντιπροσωπεύει ένα μόνο από τα πολλά μέσα επικοινωνίας που είναι αναγκαία για την αποδοχή των νέων τιμών και κλιμάκων αξιών σε ευρώ.

Μικρές επιχειρήσεις. Οι μικρές επιχειρήσεις αποτελούν ειδική περίπτωση. Επισημάνθηκαν δύο είδη κινδύνων που αφορούν τις επιχειρήσεις αυτές:

• ο κίνδυνος να υποχρεωθούν να χρησιμοποιούν το ευρώ στις σχέσεις τους με άλλες επιχειρήσεις ενώ παράλληλα θα συνεχίζουν να χρησιμοποιούν το εθνικό νόμισμα στις σχέσεις τους με τους καταναλωτές: παρότι θα εναπόκειται σε κάθε επιχείρηση να αποφασίσει τη μετάβασή της στο ευρώ σε συνάρτηση με το επιχειρηματικό της περιβάλλον, η Επιτροπή καλεί όλες τις επιχειρήσεις, μέσω των εκπροσώπων τους, να διαπραγματευτούν στο κατάλληλο επίπεδο τη θέσπιση δέσμης αρχών οι οποίες θα διευκολύνουν τη μετάβαση των μικρών επιχειρήσεων στο ευρώ·
• η μόνιμη έλλειψη πληροφόρησης των μικρών επιχειρήσεων: πρέπει να αναληφθούν συγκεκριμένες ενέργειες πληροφόρησης, στο πλαίσιο των οποίων θα λαμβάνονται υπόψη τα πρακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι διευθυντές των μικρών επιχειρήσεων.

Τέλος, η ενημέρωση μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος θα αποτελέσει έναν από τους πιο πρόσφορους τομείς ανάπτυξης της εκστρατείας ενημέρωσης του πολίτη.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 22.06.2006