Το διορθωτικό σκέλος: η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ:

Κανονισμός (EΚ) αριθ. 1467/97 του Συμβουλίου για την επιτάχυνση και τη διασαφήνιση της εφαρμογής της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος

ΣΥΝΟΨΗ

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της δημοσιονομικής πειθαρχίας της ΕΕ. Το διορθωτικό σκέλος του συμφώνου διέπει τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ), η οποία ενισχύει την άμεση διόρθωση των υπερβολικά υψηλών δημόσιων ελλειμμάτων ή του υπερβολικά υψηλού δημόσιου χρέους.

Ο κανονισμός επιδιώκει να διασαφηνίσει και να επιταχύνει τη ΔΥΕ βάσει του άρθρου 126 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

Όταν μια χώρα της ΕΕ δεν σέβεται τη δημοσιονομική πειθαρχία που απαιτείται από το ΣΑΑ, μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο της ΔΥΕ το οποίο περιλαμβάνει αρκετά βήματα.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Έναρξη της διαδικασίας

Σύμφωνα με το ΣΑΑ, η ΔΥΕ τίθεται σε εφαρμογή βάσει κριτηρίων ελλειμμάτων και χρέους:

Κριτήριο του ελλείμματος: το γενικό δημοσιονομικό έλλειμμα θεωρείται υπερβολικό εάν υπερβαίνει την τιμή αναφοράς της τάξης του 3 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) σε τιμές αγοράς, ή
Κριτήριο του χρέους: το χρέος είναι πάνω από 60 % του ΑΕΠ και δεν επετεύχθη ο στόχος μείωσης του χρέους κατά 1/20ό ετησίως κατά τα τρία προηγούμενα έτη.

Στάδια της διαδικασίας

για τη χώρα της ΕΕ της οποίας το έλλειμμα ή το χρέος υπερβαίνει τα καθορισμένα όρια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταρτίζει έκθεση αξιολογώντας εάν πρέπει να κινηθεί η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος ή όχι,
έπειτα η Επιτροπή αποστέλλει ειδοποίηση στην εν λόγω χώρα και ενημερώνει το Συμβούλιο εάν θεωρεί ότι το έλλειμμα είναι υπερβολικό,
μετά από πρόταση της Επιτροπής, το Συμβούλιο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία εάν, βάσει των παρατηρήσεων για την εν λόγω χώρα, το έλλειμμα είναι υπερβολικό,
εάν το Συμβούλιο αποφασίσει ότι ένα έλλειμμα είναι υπερβολικό, προβαίνει σε συστάσεις προς τη χώρα και προβλέπει μια μέγιστη προθεσμία προκειμένου η εν λόγω χώρα να αναλάβει αποτελεσματική δράση (τρεις έως έξι μήνες),
εάν μια χώρα εμμένει στη μη εφαρμογή των συστάσεων, το Συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει να της αποστείλει «προειδοποιητική επιστολή» για να λάβει μέτρα μείωσης του ελλείμματος εντός συγκεκριμένης χρονικής περιόδου,
εάν η χώρα δεν συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του Συμβουλίου, το Συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει να επιβάλει κυρώσεις.

Κυρώσεις

Επιβάλλονται κυρώσεις εάν το έλλειμμα δεν μειώνεται. Για τις χώρες της ζώνης του ευρώ, οι εν λόγω κυρώσεις επιβάλλονται σταδιακά ξεκινώντας με:

την υποχρέωση υποβολής στην Επιτροπή μιας έντοκης κατάθεσης ύψους 0,2 % του ΑΕΠ κατά την προληπτική φάση,
την υποχρέωση υποβολής μιας άτοκης κατάθεσης ύψους 0,2 % του ΑΕΠ κατά τη διορθωτική φάση. Η εν λόγω κατάθεση μετατρέπεται σε πρόστιμο ύψους έως 0,5 % του ΑΕΠ, εάν δεν τηρούνται οι συστάσεις διόρθωσης του υπερβολικού ελλείμματος.

Επιπροσθέτως, σε όλες τις χώρες της ΕΕ (εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου (1)) μπορεί να γίνει αναστολή αναλήψεων υποχρεώσεων ή πληρωμών των Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων της ΕΕ. Επιβάλλονται επίσης ποινές σε περιπτώσεις παραποίησης των στατιστικών.

Σύστημα ψηφοφορίας

Οι αποφάσεις σχετικά με την πλειονότητα των κυρώσεων σύμφωνα με τη ΔΥΕ λαμβάνονται με αντεστραμμένη πλειοψηφία. Αυτό σημαίνει ότι ένα πρόστιμο εγκρίνεται εκτός εάν το Συμβούλιο αποφασίσει με ειδική πλειοψηφία να το απορρίψει.

Επιπλέον, οι 25 χώρες που υπέγραψαν τη Συνθήκη για τη σταθερότητα, τον συντονισμό και τη διακυβέρνηση στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση συμφώνησαν να εφαρμόσουν αντεστραμμένη πλειοψηφία ψηφίζοντας σε ακόμα νωρίτερο στάδιο της διαδικασίας, για παράδειγμα κατά τη λήψη της απόφασης εάν μια χώρα της ΕΕ θα πρέπει να υποβάλλεται σε ΔΥΕ.

Ευελιξία του ΣΑΑ

Η Επιτροπή δημοσίευσε τον Ιανουάριο 2015 μια ανακοίνωση η οποία παρείχε οδηγίες στις χώρες της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο βέλτιστης αξιοποίησης εντός των υφιστάμενων κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης προκειμένου να ενθαρρύνει την αποτελεσματική εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, να προάγει τις επενδύσεις και να λάβει καλύτερα υπόψη της την οικονομική κατάσταση κάθε χώρας της ΕΕ.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 1999.

ΠΛΑΙΣΙΟ

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (EΚ) αριθ. 1467/97 του Συμβουλίου, της 7ης Ιουλίου 1997, για την επιτάχυνση και τη διασαφήνιση της εφαρμογής της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος (ΕΕ L 209 της 2.8.1997, σ. 6-11)

Διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1467/97 έχουν ενσωματωθεί στο πρωτότυπο κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Κανονισμός (ΕE) αριθ. 1173/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Νοεμβρίου 2011, για την αποτελεσματική επιβολή της δημοσιονομικής εποπτείας στη ζώνη του ευρώ (ΕΕ L 306 της 23.11.2011, σ. 1-7)

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, την Επιτροπή των Περιφερειών και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων: Αξιοποίηση στο έπακρο της ελαστικότητας στο πλαίσιο των υφιστάμενων κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης [COM(2015) 12 final της 13.1.2015]

τελευταία ενημέρωση 22.02.2016

(1) Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και γίνεται τρίτη χώρα (χώρα εκτός ΕΕ) από την 1η Φεβρουαρίου 2020.