Συμφωνίες στον τομέα της αεροπορίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ;

Η συμφωνία προβλέπει πλήρες άνοιγμα των υπερατλαντικών δρομολογίων στις αεροπορικές εταιρείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και των Ηνωμένων Πολιτειών (ΗΠΑ). Η συμφωνία τροποποιήθηκε με ένα πρωτόκολλο το 2010 (βλ. συμφωνία δεύτερου σταδίου).
Επίσης, περιλαμβάνει μια διάταξη για την περαιτέρω ανάπτυξη της συμφωνίας σε θέματα όπως η κυριότητα και ο έλεγχος των αεροπορικών εταιρειών.
Η απόφαση 2007/339/ΕΚ και η απόφαση (ΕE) 2020/1110 σηματοδοτούν, αντιστοίχως, την υπογραφή της συμφωνίας από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και την έγκρισή της από την ΕΕ.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Πρόσβαση στην αγορά: δικαιώματα κυκλοφορίας και εμπορικά/λειτουργικά θέματα

H συμφωνία επιτρέπει στις αεροπορικές εταιρείες της ΕΕ:
- να πραγματοποιούν πτήσεις προς τις ΗΠΑ από οποιοδήποτε αεροδρόμιο της ΕΕ, ανεξαρτήτως της έδρας τους εντός της ΕΕ (έννοια κοινοτικού μεταφορέα)·
- να εκτελούν διεθνή δρομολόγια μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ (δικαιώματα τρίτης* και τέταρτης* ελευθερίας), καθώς και δρομολόγια εκτός της ΕΕ και των ΗΠΑ (δικαιώματα πέμπτης ελευθερίας*), χωρίς περιορισμούς στον αριθμό των πτήσεων ή στον τύπο του αεροσκάφους·
- να εκτελούν, χωρίς περιορισμούς, δρομολόγια βάσει της έβδομης ελευθερίας* μεταφοράς φορτίου (παρόλο που δεν θα υπάρξει κανένα πρόσθετο δικαίωμα αποκλειστικής μεταφοράς φορτίου βάσει της έβδομης ελευθερίας για τις αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ πέραν εκείνων που είχαν χορηγηθεί προηγουμένως από οκτώ κράτη μέλη της ΕΕ)·
- να διεξάγουν περιορισμένες πτήσεις μεταφοράς επιβατών βάσει της έβδομης ελευθερίας μεταξύ ΗΠΑ και οποιουδήποτε σημείου του Κοινού Ευρωπαϊκού Αεροπορικού Χώρου * (ΚΕΑΧ), παρόλο που τέτοια δικαιώματα δεν παρέχονται στις αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ.
Η συμφωνία επιτρέπει την ελεύθερη τιμολόγηση (παρόλο που οι αερομεταφορείς των ΗΠΑ δεν μπορούν να καθορίζουν τις τιμές σε δρομολόγια της ΕΕ εντός της ΕΕ) και περιέχει λεπτομερείς κανόνες σχετικά με τη δικαιόχρηση και την προβολή της μάρκας για να επιτρέψει στις αεροπορικές εταιρίες της ΕΕ να επεκτείνουν την παρουσία του δικτύου τους στην αγορά των ΗΠΑ.
Επίσης, επιτρέπει απεριόριστες συμφωνίες συνεκμετάλλευσης πτήσεων (όπου δύο ή περισσότερες αεροπορικές εταιρείες μπορούν να μοιράζονται την ίδια πτήση) και νέες ευκαιρίες για τις αεροπορικές εταιρείες της ΕΕ για την παροχή αεροσκάφους με πλήρωμα (γνωστή ως πλήρης εκμίσθωση) σε αμερικανικές αεροπορικές εταιρείες για διεθνή δρομολόγια.

Πρόσβαση στην αγορά: κυριότητα και έλεγχος

Οι αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ εγγυώνται:
- επιτρεπόμενο ποσοστό κυριότητας από υπηκόους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να υπερβαίνει το 50 % του συνόλου των ιδίων κεφαλαίων·
- δίκαιη και ταχεία εξέταση των συναλλαγών που αφορούν επενδύσεις της ΕΕ στις αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ.
Οι αεροπορικές εταιρείες της ΕΕ εγγυώνται:
- το δικαίωμα να περιορίσουν τις επενδύσεις των ΗΠΑ σε αεροπορικές εταιρείες της ΕΕ σε 25 % των μετοχών με δικαίωμα ψήφου (ακολουθώντας το σύστημα των ΗΠΑ)·
- αποδοχή από τις ΗΠΑ κάθε αεροπορικής εταιρείας της ΕΕ που ανήκει ή ελέγχεται από πολίτες της ΕΕ ή του ΚΕΑΧ.
Οι αεροπορικές εταιρείες που είναι εγκατεστημένες εκτός ΕΕ εγγυώνται:
- μονομερή αποδοχή από τις ΗΠΑ της κυριότητας και του ελέγχου εκ μέρους της ΕΕ των αεροπορικών εταιριών στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, τον ΚΕΑΧ και σε 18 αφρικανικές χώρες.
Η κοινή επιτροπή που έχει συσταθεί βάσει της συμφωνίας έχει αρμοδιότητα σε θέματα που αφορούν την κυριότητα και τον έλεγχο.

Ρυθμιστική συνεργασία

Η συμφωνία ενισχύει επίσης τη συνεργασία μεταξύ των δύο μερών στους ακόλουθους τομείς.

Αεροπορική ασφάλεια: συνεργασία για τη δημιουργία συμβατών πρακτικών και προτύπων και ελαχιστοποίηση των ρυθμιστικών αποκλίσεων στα μέτρα ασφαλείας.
Ασφάλεια πτήσεων: βελτιωμένη διαβούλευση και συνεργασία σε περίπτωση ανησυχιών σε θέματα ασφάλειας από οποιαδήποτε πλευρά.
Πολιτική ανταγωνισμού: δέσμευση για συνεργασία στην εφαρμογή των καθεστώτων ανταγωνισμού στις συμφωνίες που έχουν αντίκτυπο στη διατλαντική αγορά και προώθηση συμβατών ρυθμιστικών προσεγγίσεων σε συμφωνίες.
Κρατικές επιχορηγήσεις: αναγνώριση ότι οι εν λόγω πολιτικές μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα των αεροπορικών εταιρειών για θεμιτό και δίκαιο ανταγωνισμό και αναγνώριση της ανάγκης για ρυθμίσεις που να επιτρέπουν την έκφραση ανησυχιών σχετικά με τις επιχορηγήσεις.
Περιβάλλον: αναγνώριση της σημασίας της προστασίας του περιβάλλοντος και πλάνα για την ενίσχυση της τεχνικής συνεργασίας με σκοπό τη μείωση των εκπομπών των αεροπορικών μεταφορών και την αποδοτικότητα των καυσίμων.

Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης ένα σαφή χάρτη πορείας που διατυπώνει έναν μη εξαντλητικό κατάλογο των «θεμάτων πρωταρχικού ενδιαφέροντος» για τη διαπραγμάτευση μιας συμφωνίας δεύτερου σταδίου.

Συμφωνία δεύτερου σταδίου

Περαιτέρω διαπραγματεύσεις μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ ξεκίνησαν το 2008 και είχαν ως αποτέλεσμα την υπογραφή της συμφωνίας δεύτερου σταδίου το 2010. Το πρωτόκολλο αυτό βασίζεται στην πρώτη συμφωνία και καλύπτει πρόσθετες επενδύσεις και ευκαιρίες πρόσβασης στην αγορά. Ενισχύει επίσης το πλαίσιο για τη συνεργασία σε ρυθμιστικούς τομείς όπως η ασφάλεια, η προστασία, οι κοινωνικές πτυχές και, ιδίως, το περιβάλλον, όπου και οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε μία κοινή δήλωση για το περιβάλλον.

Η Νορβηγία και η Ισλανδία προσχώρησαν στη συμφωνία το 2011.

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΙΣΧΥΟΣ

Η συμφωνία τέθηκε σε ισχύ στις 29 Ιουνίου 2020. Ωστόσο, εφαρμόζεται προσωρινά από τις 30 Μαρτίου 2008 (άρθρο 25 της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών). Το πρωτόκολλο που τροποποίησε τη Συμφωνία για τις αεροπορικές μεταφορές τέθηκε σε ισχύ στις 5 Μαΐου 2022.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Πριν από τη συμφωνία του 2007, οι σχέσεις των αεροπορικών μεταφορών με τις ΗΠΑ διέπονταν από διμερείς συμφωνίες μεταξύ των κρατών μελών και των ΗΠΑ. 16 κράτη μέλη εφάρμοζαν ήδη συμφωνίες «ανοικτών αιθέρων». Ωστόσο, αυτή η μη ενιαία προσέγγιση αποδείχθηκε ότι αποτελεί εμπόδιο, δεδομένου ότι απέτρεπε την ολοκλήρωση μιας πραγματικά ενιαίας αγοράς.
Το 2002, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε αποφάσεις για υποθέσεις οι οποίες παραπέμφθηκαν σε αυτό από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (C-466/98, C-467/98, C468/98, C-469/98, C-472/98, C-475/98 και C-476/98). Οι εν λόγω αποφάσεις αποσαφήνισαν την κατανομή των εξωτερικών αρμοδιοτήτων μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών και διευκρίνισαν ορισμένα ζητήματα που αφορούν την ελευθερία εγκαταστάσεως.
Ως εκ τούτου, η Επιτροπή έλαβε την άδεια να διαπραγματευθεί μια συμφωνία αιθέρων με τις ΗΠΑ που εφαρμόζεται στο σύνολο της ΕΕ.
Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε:
- Ελευθερία των αιθέρων (Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Δικαιώματα τρίτης ελευθερίας. Σε σχέση με τις τακτικές διεθνείς αεροπορικές γραμμές, το δικαίωμα ή προνόμιο, που χορηγείται από τη μία χώρα στην άλλη, να αποβιβάζει, στο έδαφος της πρώτης χώρας, κυκλοφορία που προέρχεται από τη χώρα προέλευσης του μεταφορέα.

Δικαιώματα τέταρτης ελευθερίας. Σε σχέση με τις τακτικές διεθνείς αεροπορικές γραμμές, το δικαίωμα ή προνόμιο, που χορηγείται από τη μία χώρα στην άλλη, να επιβιβάζει, στο έδαφος της πρώτης χώρας, κυκλοφορία που προέρχεται από τη χώρα προέλευσης του μεταφορέα.

Δικαιώματα πέμπτης ελευθερίας. Σε σχέση με τις τακτικές διεθνείς αεροπορικές γραμμές, το δικαίωμα ή προνόμιο, που χορηγείται από τη μία χώρα στην άλλη, να αποβιβάζει και να επιβιβάζει, στο έδαφος της πρώτης χώρας, κυκλοφορία που προέρχεται ή μεταβαίνει σε τρίτη χώρα εκτός ΕΕ.

Έβδομη ελευθερία. Σε σχέση με τις τακτικές διεθνείς αεροπορικές γραμμές, το δικαίωμα ή προνόμιο, που χορηγείται από τη μία χώρα στην άλλη, να μεταφέρει κυκλοφορία μεταξύ της επικράτειας της χορηγούσας χώρας και μιας χώρας εκτός ΕΕ. Αυτό δεν απαιτεί η υπηρεσία να συνδέεται ή να αποτελεί προέκταση οποιασδήποτε υπηρεσίας προς/από τη χώρα προέλευσης του μεταφορέα.

Κοινός Ευρωπαϊκός Εναέριος Χώρος. Περιλαμβάνει τα κράτη μέλη, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Ισλανδία, το Κοσσυφοπέδιο*, το Μαυροβούνιο, τη Νορβηγία και τη Σερβία.

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Συμφωνία αεροπορικών μεταφορών (ΕΕ L 134 της 25.5.2007, σ. 4-41).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

Απόφαση 2007/339/EΚ του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου της 25ης Απριλίου 2007, σχετικά με την υπογραφή και την προσωρινή εφαρμογή της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, αφενός, και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, αφετέρου (ΕΕ L 134 της 25.5.2007, σ. 1-3).

Απόφαση (ΕΕ) 2020/1110 του Συμβουλίου, της 23ης Ιανουαρίου 2018, σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, αφενός, και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, αφετέρου (ΕΕ L 244 της 29.7.2020, σ. 6-7).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ενημέρωση σχετικά με την έναρξη ισχύος του τροποποιητικού πρωτοκόλλου της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της (EE L 126 της 29.4.2022, σ. 1).

Πληροφορίες σχετικά με την έναρξη ισχύος της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της, αφενός, και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, αφετέρου (ΕΕ L 261 της 11.8.2020, σ. 1).

Απόφαση 2011/708/EΕ του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου της 16ης Ιουνίου 2011, σχετικά με την υπογραφή, εξ ονόματος της Ένωσης, και την προσωρινή εφαρμογή της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ, ως πρώτου μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ως δεύτερου μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, ως τρίτου μέρους της Ισλανδίας και ως τέταρτου μέρους του Βασιλείου της Νορβηγίας, και σχετικά με την υπογραφή, εξ ονόματος της Ένωσης, και την προσωρινή εφαρμογή της συμπληρωματικής συμφωνίας μεταξύ, ως πρώτου μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, ως δεύτερου μέρους της Ισλανδίας και ως τρίτου μέρους του Βασιλείου της Νορβηγίας, για την εφαρμογή της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ, ως πρώτου μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ως δεύτερου μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, ως τρίτου μέρους της Ισλανδίας και ως τέταρτου μέρους του Βασιλείου της Νορβηγίας (ΕΕ L 283 της 29.10.2011, σ.1-2).

Απόφαση 2010/465/EΕ του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου της 24ης Ιουνίου 2010, σχετικά με την υπογραφή και την προσωρινή εφαρμογή του τροποποιητικού πρωτοκόλλου της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής αφενός, και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της αφετέρου (ΕΕ L 223 της 25.8.2010, σ. 1-2).

Τροποποιητικό πρωτόκολλο της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της που υπεγράφη στις 25 και 30 Απριλίου 2007 (ΕΕ L 223 της 25.8.2010, σ. 3-19).

* Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την απόφαση 1244/99 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου για τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου.

τελευταία ενημέρωση 06.05.2022