Αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID) και επενδυτικές υπηρεσίες

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ:

Οδηγία 2004/39/ΕΚ σχετικά με τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Σκοπό έχει να ενισχύσει τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τις επενδυτικές υπηρεσίες και τις ρυθμιζόμενες αγορές με σκοπό την επίτευξη 2 σημαντικών στόχων:

• την προστασία των επενδυτών και την ασφάλεια της ακεραιότητας της αγοράς καθιερώνοντας εναρμονισμένες απαιτήσεις που διέπουν τις δραστηριότητες των εγκεκριμένων ενδιάμεσων·
• την προώθηση δίκαιων, διαφανών, αποτελεσματικών και ενοποιημένων χρηματοπιστωτικών αγορών.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Όροι και διαδικασίες για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας

• Η οδηγία υποχρεώνει τις χώρες της ΕΕ να εναρμονίζουν τους κανόνες που διέπουν τις επενδυτικές υπηρεσίες και δραστηριότητες. Για αυτόν τον σκοπό, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να θεσπίσουν ένα σύστημα έκδοσης άδειας λειτουργίας επιτρέποντας σε επενδυτικές εταιρείες να αναπτύσσουν δραστηριότητες σε όλη την ΕΕ. Οι εν λόγω εταιρείες πρέπει να είναι εγγεγραμμένες και το κοινό πρέπει να μπορεί να έχει πρόσβαση στο μητρώο. Κάθε άδεια κοινοποιείται στην Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA).
• Η ESMA έχει το δικαίωμα να αναπτύσσει σχέδια κανονιστικών τεχνικών προτύπων. Επιπλέον, επικουρεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις σχέσεις της με τρίτες χώρες και στην αξιολόγηση των αγορών τους.
• Με άλλα λόγια, η οδηγία πρέπει να επιτρέπει στις επενδυτικές εταιρείες, στις τράπεζες και στα χρηματιστήρια να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους πέρα από τα σύνορα με βάση την άδεια λειτουργίας που εκδόθηκε από την αρμόδια αρχή της χώρας καταγωγής τους. Καθώς η άδεια λειτουργίας υπόκειται στους ίδιους όρους σε όλες τις χώρες της ΕΕ, προωθεί την εναρμόνιση των κανόνων που διέπουν τις επενδυτικές εταιρείες.
• Σε αυτό το πλαίσιο, η οδηγία σκοπό έχει να εναρμονίσει τους εθνικούς κανόνες που διέπουν την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών και τη λειτουργία χρηματιστηρίων, με απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού «εγχειριδίου κανόνων για τις κινητές αξίες». Ωφελεί τους επενδυτές, τους εκδότες και άλλους παράγοντες της αγοράς προωθώντας αποτελεσματικές και ανταγωνιστικές αγορές.

Προληπτική αξιολόγηση

• Η εν λόγω οδηγία καθιερώνει επίσης την εναρμόνιση των κανόνων αξιολόγησης της διαδικασίας και των κριτηρίων για την απόκτηση ειδικής συμμετοχής*. Στόχος είναι να εναρμονιστεί:
  • η κοινοποίηση ορίων για μια προβλεπόμενη απόκτηση ή τη διάθεση μιας ειδικής συμμετοχής·
  • η διαδικασία αξιολόγησης και
  • η λίστα κριτηρίων αξιολόγησης.
• Στο πλαίσιο μιας προβλεπόμενης απόκτησης, η προληπτική αξιολόγηση των μετόχων και των μελών της διεύθυνσης πληροί λεπτομερή κριτήρια και διεξάγεται από τις αρμόδιες αρχές.
• Η οδηγία ορίζει ειδικότερα ότι οι αρμόδιες αρχές κρίνουν την καταλληλόλητα του ατόμου που έχει προταθεί να αποκτήσει την ειδική συμμετοχή, καθώς και την οικονομική ευρωστία της προβλεπόμενης απόκτησης συμμετοχής με βάση:
  • την εκτίμηση και την εμπειρία όσων διευθύνουν τις επιχειρήσεις της ασφαλιστικής εταιρείας μετά από την προβλεπόμενη απόκτηση συμμετοχής·
  • την οικονομική ευρωστία του ατόμου που προτάθηκε να αποκτήσει την ειδική συμμετοχή·
  • την ύπαρξη εύλογων λόγων ώστε να γεννηθούν υποψίες σχετικά με δραστηριότητα ή προσπάθεια της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή της χρηματοδότησης πράξεων τρομοκρατίας.

Προστασία των επενδυτών

• Η οδηγία ενισχύει σε σημαντικό βαθμό την προστασία του επενδυτή θεσπίζοντας κανόνες άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας για την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών σε πελάτες και ελάχιστων προτύπων όσον αφορά τη θητεία και τις αρμοδιότητες που οι εθνικές αρχές πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους. Θεσπίζει επίσης αποτελεσματικούς μηχανισμούς για συνεργασία σε πραγματικό χρόνο στο πλαίσιο διεξαγωγής ερευνών και άσκησης δίωξης για παράβαση των κανόνων.

Διαφάνεια και ακεραιότητα της αγοράς

• Η οδηγία ορίζει την υποχρέωση προστασίας της ακεραιότητας της αγοράς, καταγραφής των συναλλαγών και διατήρησης αρχείων. Η ESMA έχει πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες.
• Ειδικότερα, θεσπίζει μια υποχρέωση για διαφάνεια πριν τη διαπραγμάτευση σε συναλλαγές. Αυτή απαιτεί από τους «εσωτερικοποιητές» (δηλ. εταιρείες που πραγματοποιούν συναλλαγές εξ ονόματός τους εκτελώντας εντολές πελατών εκτός ρυθμιζόμενης αγοράς ή πολυμερούς διευκόλυνσης συναλλαγών) να δημοσιοποιούν τις τιμές στις οποίες είναι διατεθειμένοι να αγοράσουν από και/ή να πουλήσουν στους πελάτες τους. Ωστόσο, περιορίζει την υποχρέωση δημοσιοποίησης για τις συναλλαγές που δεν ξεπερνούν τον κανονικό όγκο συναλλαγών της αγοράς, που ορίζεται ως ο μέσος όγκος εντολών που εκτελούνται στην αγορά.
• Αυτό σημαίνει ότι οι ευρωπαίοι χρηματιστές-διαπραγματευτές στον τομέα της χονδρικής δεν υπόκεινται στον κανόνα διαφάνειας πριν τη διαπραγμάτευση σε συναλλαγές και δεν εκτίθενται σε σημαντικούς κινδύνους στο πλαίσιο του ρόλου τους ως ειδικοί διαπραγματευτές.
• Κάθε χώρα της ΕΕ είναι υπεύθυνη για τη σύνταξη λίστας ρυθμιζόμενων αγορών και για την κοινοποίηση της εν λόγω λίστας στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και στην ESMA.

Προστασία των διαχειριστών

• Η οδηγία συμπεριλαμβάνει μια σειρά από μέτρα προστασίας για «συστηματικούς εσωτερικοποιητές» όταν υποχρεούνται να ανακοινώνουν επίσημα τιμές, ώστε να μπορούν να παρέχουν αυτή τη βασική υπηρεσία σε πελάτες χωρίς να διατρέχουν ανεπιθύμητους κινδύνους. Αυτά τα μέτρα συμπεριλαμβάνουν τη δυνατότητα ενημέρωσης και απόσυρσης των τιμών που έχουν ανακοινωθεί επίσημα.
• Η οδηγία καθιερώνει επίσης μια δίκαιη αγορά για ιδιώτες επενδυτές. Εμποδίζει χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να κάνουν διακρίσεις μεταξύ αυτών των επενδυτών, π.χ. προσφέροντας σε κάποιους από αυτούς βελτιώσεις σε τιμές που έχουν ανακοινωθεί επίσημα.

Διορισμός αρμόδιων αρχών

• Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να διορίζουν τις αρμόδιες αρχές τους και να διαβιβάζουν τις απαραίτητες πληροφορίες στην Επιτροπή, στην ESMA και στις αρμόδιες αρχές των υπόλοιπων χωρών της ΕΕ. Οι αρμόδιες αρχές ενεργούν ως σημείο επαφής στις χώρες της ΕΕ. Η ESMA διατηρεί μια ενημερωμένη λίστα των εν λόγω αρχών. Οι εν λόγω αρχές υποχρεούνται να συνεργάζονται στενά με την ESMA.
• Οι χώρες της ΕΕ και η ESMA μπορούν να συνάπτουν συμφωνίες συνεργασίας σχετικά με:
  • την εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων·
  • τις διαδικασίες εκκαθάρισης και πτώχευσης επιχειρήσεων·
  • τις διαδικασίες για τη διεξαγωγή των εκ του νόμου ελέγχων των λογαριασμών επιχειρήσεων επενδύσεων·
  • την εποπτεία των φορέων που υπεισέρχονται στην εκκαθάριση και πτώχευση επιχειρήσεων επενδύσεων·
  • την εποπτεία ατόμων που είναι υπεύθυνα για τη διεξαγωγή των εκ του νόμου ελέγχων των λογαριασμών ασφαλιστικών επιχειρήσεων, πιστωτικών ιδρυμάτων, επιχειρήσεων επενδύσεων και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Πρόσθετοι κανόνες

• Η οδηγία έχει στόχο τη βελτίωση των κανόνων της ΕΕ στις αγορές κινητών αξιών. Ως εκ τούτου, ορίζει τις γενικές υποχρεώσεις τις οποίες οι αρχές των χωρών της ΕΕ πρέπει να θεσπίσουν.
• Τα μέτρα που εφαρμόζονται, οι εκθέσεις και οι αναθεωρήσεις εγκρίνονται από την Επιτροπή μετά από διαβουλεύσεις με συμμετέχοντες στην αγορά από τις χώρες της ΕΕ και λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της ESMA.

Αναδιατύπωση

Η οδηγία 2004/39/ΕΚ έχει ενημερωθεί από την οδηγία 2014/65/ΕΕ («MiFID II»), σε μια προσπάθεια ενσωμάτωσης των σημαντικών τροποποιήσεων που έγιναν στο κείμενο με το πέρασμα του χρόνου.

Μαζί με τον κανονισμό (ΕΕ) 600/2014, τις κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις και τους κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμούς, η οδηγία 2014/65/ΕΕ θα αντικαταστήσει την εν λόγω οδηγία από τις 3 Ιανουαρίου 2018. (Η οδηγία 2014/65/ΕΕ αρχικά προβλεπόταν να τεθεί σε ισχύ από τις 3 Ιανουαρίου 2017 αλλά η εν λόγω ημερομηνία αναβλήθηκε κατά ένα έτος για τις 3 Ιανουαρίου 2018 με την οδηγία (ΕΕ) 2016/1034).

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Εφαρμόζεται από τις 30 Απριλίου 2004. Οι χώρες της ΕΕ έπρεπε να την ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 31 Ιανουαρίου 2007.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στην ενότητα:

• «Επενδυτικές υπηρεσίες και ρυθμιζόμενες αγορές (οδηγίες για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων MiFID I και MiFID II)» στον δικτυακό τόπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

* ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΚΥΡΙΑ ΠΡΑΞΗ

Οδηγία 2004/39/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων, για την τροποποίηση των οδηγιών 85/611/ΕΟΚ και 93/6/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της οδηγίας 2000/12/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και για την κατάργηση της οδηγίας 93/22/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 145 της 30.4.2004, σ. 1–44)

Διαδοχικές τροποποιήσεις και διορθώσεις της οδηγίας 2004/39/ΕΚ έχουν ενσωματωθεί στο πρωτότυπο κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση προορίζεται μόνο για σκοπούς αναφοράς.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Οδηγία 2014/65/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων και την τροποποίηση της οδηγίας 2002/92/ΕΚ και της οδηγίας 2011/61/ΕΕ (ΕΕ L 173 της 12.6.2014, σ. 349–496)

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία 2011/61/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 8ης Ιουνίου 2011, σχετικά με τους διαχειριστές οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων και για την τροποποίηση των οδηγιών 2003/41/ΕΚ και 2009/65/ΕΚ και των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1060/2009 και (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 (ΕΕ L 174 της 1.7.2011, σ. 1–73)

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία 2006/73/ΕΚ της Επιτροπής, της 10ης Αυγούστου 2006, για την εφαρμογή της οδηγίας 2004/39/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όσον αφορά τις οργανωτικές απαιτήσεις και τους όρους λειτουργίας των επιχειρήσεων επενδύσεων, καθώς και τους ορισμούς που ισχύουν για τους σκοπούς της εν λόγω οδηγίας (ΕΕ L 241 της 2.9.2006, σ. 26–58)

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1287/2006 της Επιτροπής, της 10ης Αυγούστου 2006, για την εφαρμογή της οδηγίας 2004/39/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τις υποχρεώσεις τήρησης αρχείων για τις επιχειρήσεις επενδύσεων, τη γνωστοποίηση συναλλαγών, τη διαφάνεια της αγοράς, την εισαγωγή χρηματοπιστωτικών μέσων προς διαπραγμάτευση, καθώς και τους ορισμούς που ισχύουν για τους σκοπούς της οδηγίας αυτής (ΕΕ L 241 της 2.9.2006, σ. 1-25)

τελευταία ενημέρωση 11.10.2016