Χρηματοπιστωτική παιδεία

Η Επιτροπή κρίνει τη χρηματοπιστωτική παιδεία εξαιρετικά σημαντική, ενόψει της δημιουργίας μιας ενιαίας αγοράς και επιθυμεί σε αυτό το πλαίσιο να προτρέψει τους ευρωπαίους πολίτες να αποκτήσουν τις στοιχειώδεις γνώσεις για τη διαχείριση των οικονομικών τους. Η παρούσα ανακοίνωση στοχεύει να καθορίσει τις βασικές αρχές των εθνικών προγραμμάτων για την ποιοτική χρηματοπιστωτική παιδεία και να παρουσιάσει τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτόν τον τομέα.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 18ης Δεκεμβρίου 2007, σχετικά με την χρηματοπιστωτική παιδεία [COM (2007) 808 τελικό –Δεν δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Αντιμέτωπη με τις ελλιπείς γνώσεις των καταναλωτών όσον αφορά τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα και με την αύξηση της προσφοράς και της πολυπλοκότητας αυτών των προϊόντων, η Επιτροπή αποφάσισε να προαγάγει την ανάπτυξη της χρηματοπιστωτικής παιδείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

Στόχοι

Η παρούσα ανακοίνωση ανήκει στο σύνολο των μέτρων για τις λιανικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες που προβλέπονται στην έκθεση της Επιτροπής «Ενιαία αγορά για την Ευρώπη του 21ου αιώνα» και έχει στόχο να βοηθήσει τα ενδιαφερόμενα μέρη στην επεξεργασία των προγραμμάτων χρηματοπιστωτικής παιδείας, μέσω:

• της συνειδητοποίησης της ανάγκης για καταπολέμηση του χαμηλού επιπέδου της χρηματοπιστωτικής παιδείας·
• της χρηματοπιστωτικής παιδείας υψηλού επιπέδου στην ΕΕ·
• της συνένωσης των βέλτιστων πρακτικών·
• της ανάπτυξης πρακτικών εργαλείων που θα διευκολύνουν την καλύτερη διδασκαλία της χρηματοπιστωτικής παιδείας στα σχολεία.

Σημασία και πλεονεκτήματα της χρηματοπιστωτικής παιδείας σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο

Η χρηματοπιστωτική παιδεία ωφελεί τα άτομα (επειδή, παραδείγματος χάρη, τους επιτρέπει να αντιμετωπίζουν σε οικονομικό επίπεδο τα απρόβλεπτα), την κοινωνία (επειδή μειώνει τον κίνδυνο χρηματοπιστωτικού αποκλεισμού και προτρέπει τους καταναλωτές να είναι προνοητικοί και να αποταμιεύουν) και την οικονομία στο σύνολό της (επειδή ενθαρρύνει τη συνετή συμπεριφορά και τη εισροή ρευστού στις χρηματοπιστωτικές αγορές).

Οι δύο πρόσφατες μελέτες που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποκαλύπτουν μεταξύ άλλων ότι η χρηματοπιστωτική παιδεία προτείνεται στα κράτη μέλη από πολυάριθμους φορείς (εποπτικές αρχές, κοινωνικοί λειτουργοί, δημόσια εκπαίδευση, κ.λ.π.) και ότι ποικίλλει πολύ ο αριθμός των εθνικών πρωτοβουλιών για το θέμα αυτό.

Έρευνες που διεξάγονται στο επίπεδο των κρατών μελών βοηθούν στον καθορισμό των προτεραιοτήτων και διευκολύνουν την παρακολούθηση της προόδου στο πέρασμα του χρόνου. Επιπλέον, πολλές μελέτες δείχνουν το θετικό αποτέλεσμα που έχει στις συμπεριφορές η συμμετοχή σε προγράμματα χρηματοπιστωτικής παιδείας.

Το πλαίσιο της κοινοτικής δράσης

Ο τομέας της παιδείας είναι αρμοδιότητα των κρατών μελών. Παρόλα αυτά, η Κοινότητα έχει τη δυνατότητα να επέμβει στο πλαίσιο των μέτρων για την ενημέρωση και την εκπαίδευση των καταναλωτών καθώς και στην εφαρμογή των μέτρων που υποστηρίζουν και συμπληρώνουν την πολιτική των κρατών μελών.

Από τις ενέργειες που εκτελούνται ήδη, η Επιτροπή έχει δημιουργήσει ένα εργαλείο εκπαίδευσης σε απευθείας σύνδεση, Dolceta, που προτείνει στους ενήλικες κατάρτιση για την κατανάλωση και το «Ευρωπαϊκό ημερολόγιο», ένα ενημερωτικό φυλλάδιο που απευθύνεται στους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Στην Πράσινη Βίβλο του Μαΐου 2007 για τις λιανικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες υπογραμμίζεται ότι είναι δυνατόν να γίνουν περισσότερα υπέρ της χρηματοπιστωτικής παιδείας. Αυτό επιβεβαιώθηκε και από τις απαντήσεις της Πράσινης Βίβλου, ιδιαίτερα όσον αφορά τη διάδοση από την Επιτροπή των βέλτιστων πρακτικών και από την έκδοση κοινοτικών μη δεσμευτικών κανόνων για την παροχή βοήθειας στους φορείς που παρέχουν χρηματοπιστωτική εκπαίδευση.

Βασικές αρχές για προγράμματα ποιοτικής χρηματοπιστωτικής παιδείας

Η Επιτροπή έχει καθορίζει οκτώ αρχές που μπορούν να βοηθήσουν τους εμπλεκόμενους στη διάδοση της χρηματοπιστωτικής παιδείας κατά την εκπόνηση και την εκτέλεση του προγράμματος χρηματοπιστωτικής παιδείας:

• η χρηματοπιστωτική παιδεία πρέπει να είναι διαθέσιμη και να προαγάγεται ενεργά, δία βίου και με συνεχή τρόπο·
• τα προγράμματα χρηματοπιστωτικής παιδείας πρέπει να επικεντρώνονται με ακρίβεια στις ανάγκες των ατόμων, να είναι διαθέσιμα σε εύθετο χρόνο και να είναι εύκολη η πρόσβαση σε αυτά·
• οι καταναλωτές πρέπει να λάβουν μια οικονομική και χρηματοπιστωτική παιδεία όσο το δυνατόν πιο νωρίς, στην σχολική ηλικία, η οποία πρέπει να συμπεριληφθεί κατά προτίμηση στο πρόγραμμα των σχολείων·
• τα προγράμματα χρηματοπιστωτικής παιδείας πρέπει να περιλαμβάνουν γενικά εργαλεία που εφιστούν την προσοχή στην ανάγκη βελτίωσης των γνώσεων όσον αφορά τα χρηματοπιστωτικά ζητήματα και τους κινδύνους·
• τα προγράμματα χρηματοπιστωτικής παιδείας που προσφέρονται από παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών πρέπει να είναι ισορροπημένα, αντικειμενικά και διέπονται από διαφάνεια. Πρέπει πάντα να ανταποκρίνονται στο ενδιαφέρον του καταναλωτή·
• οι εκπαιδευτές στον χρηματοπιστωτικό τομέα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλη κατάρτιση και να διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους·
• πρέπει να προαχθεί ο εθνικός συντονισμός ανάμεσα στα ενδιαφερόμενα μέρη και η διεθνής συνεργασία μεταξύ των φορέων που παρέχουν χρηματοπιστωτική παιδεία πρέπει να ενισχυθεί ώστε να διευκολυνθεί η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών·
• τα προγράμματα χρηματοπιστωτικής παιδείας πρέπει να αξιολογηθούν σε τακτά διαστήματα και, αν χρειαστεί, να επικαιροποιούνται.

Προβλεπόμενες πρωτοβουλίες και πρακτική βοήθεια

Η χρηματοπιστωτική παιδεία είναι βεβαίως αρμοδιότητα των κρατών μελών αλλά η ΕΕ μπορεί να προσφέρει σημαντική πρακτική βοήθεια. Η Επιτροπή κατέληξε, συνεπώς, ότι έχουν προτεραιότητα οι ακόλουθες πρωτοβουλίες:

• δημιουργία ομάδας ειδικών στην χρηματοπιστωτική παιδεία, η οποία θα έχει την ευθύνη, μεταξύ άλλων, να προωθήσει και να συνενώσει τις βέλτιστες πρακτικές και να συμβουλέψει την Επιτροπή στην επεξεργασία της πολιτικής της για την χρηματοπιστωτική παιδεία·
• παροχή στήριξης (συμπεριλαμβάνοντας ένα μήνυμα υποστήριξης και χρήση των ευρωπαϊκών λογότυπων) στα κράτη μέλη και τους φορείς ιδιωτικού τομέα για τη διοργάνωση εθνικών και περιφερειακών διασκέψεων καθώς και για όλες τις άλλες πρωτοβουλίες που έχουν σκοπό να προαγάγουν τη χρηματοπιστωτική παιδεία·
• δημοσίευση στον ιστοχώρο της Επιτροπής βάσης δεδομένων σε απευθείας σύνδεση με προγράμματα χρηματοπιστωτικής παιδείας και έρευνας στην ΕΕ, ώστε να διευκολυνθεί η αναδρομή σε πηγές όσον αφορά τις βέλτιστες πρακτικές και την έρευνα σε αυτόν τον τομέα·
• ανάπτυξη, από το 2008 και μετά, μιας νέας ενότητας Dolceta με προορισμό την κατάρτιση των εκπαιδευτών χρηματοπιστωτικής παιδείας, με στόχο να προτρέψει και να βοηθήσει τους καθηγητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να συμπεριλάβουν τα χρηματοπιστωτικά ζητήματα στο πρόγραμμα των μαθημάτων τους.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Απόφαση 2008/365/ΕΚ της Επιτροπής της 30ής Απριλίου 2008 για τη συγκρότηση ομάδας εμπειρογνωμόνων για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση [Επίσημη εφημερίδα L 125 της 9.5.2008]. Με την απόφαση αυτή συγκροτείται ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση, καθήκοντα της οποίας είναι να προωθεί τις βέλτιστες πρακτικές στον τομέα αυτόν και να να συμβουλεύει την Επιτροπή για τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται οι αρχές που περιέχονται στην ανακοίνωσή της της 18ης Δεκεμβρίου 2007. Η ομάδα αποτελείται από 25 ειδικούς που εκπροσωπούν το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα και διορίζονται από την Επιτροπή για τριετή θητεία.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 04.07.2011