Βελτίωση του πλαισίου που διέπει τους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων

Ο τομέας των οργανισμών συλλογικών επενδύσεων βρίσκεται σε συνεχή ανάπτυξη και συμβάλλει στην ολοκλήρωση και τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών αγορών. Η παρούσα Πράσινη Βίβλος σηματοδοτεί την έναρξη διαλόγου για ενδεχόμενη βελτίωση της οδηγίας σχετικά με τους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) η οποία, ελλείψει της απαραίτητης ακρίβειας και ευελιξίας, δεν παρακολουθεί ικανοποιητικά την εξέλιξη των αγορών.

ΠΡΑΞΗ

Πράσινη Βίβλος για την ενίσχυση του πλαισίου της ΕΕ που διέπει τους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων [COM(2005) 314 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]

ΣΥΝΟΨΗ

Οι οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων κατέχουν σημαντική θέση στις ευρωπαϊκές χρηματοπιστωτικές αγορές· οι οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) αποτελούν τη συνηθέστερη μορφή επενδύσεων. Η παρούσα Πράσινη Βίβλος προβλέπει τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου στον τομέα βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων επενδύσεων προκειμένου να βελτιωθούν οι επιδόσεις του και να ενισχυθεί η ολοκλήρωση και η αποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών αγορών.

Όμως, παρά την ανάπτυξη του τομέα των οργανισμών συλλογικών επενδύσεων, η ευρωπαϊκή νομοθεσία που διέπει τους ΟΣΕΚΑ - τροποποιημένη οδηγία 85/611/ΕΟΚ - δεν έχει αξιοποιήσει όλες τις υπάρχουσες δυνατότητες. Η Πράσινη Βίβλος (συνοδευόμενη από εμπεριστατωμένη ανάλυση) παρουσιάζει μια πρώτη αξιολόγηση του αντίκτυπου της εν λόγω οδηγίας. Πράγματι, η εμφάνιση νέων προκλήσεων που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας καθιστά προφανείς τις ελλείψεις της:

• η ταχεία εξέλιξη των χρηματοπιστωτικών αγορών και η έλλειψη προσαρμοστικότητας της ισχύουσας νομοθεσίας·
• η εμφάνιση εναλλακτικών επενδυτικών στρατηγικών με πιο σύνθετο χαρακτήρα, υποκατάστατων προϊόντων και νέων κινδύνων·
• οι προσδοκίες των επενδυτών και η ανάγκη να τους παρέχεται προστασία - κυρίως από τις αλλαγές που σημειώνονται στο φάσμα των προϊόντων και στα δίκτυα διανομής.

Παρά την ανάπτυξη διασυνοριακών ΟΣΕΚΑ και την ανάδειξή τους σε σημαντικούς συντελεστές, η διασυνοριακή κάλυψη που προσφέρει η οδηγία ΟΣΕΚΑ είναι ανεπαρκής. Συνεπώς, το μέγεθος των ευρωπαϊκών ΟΣΕΚΑ είναι αισθητά κατώτερο από εκείνο των αμερικανικών ΟΣΕΚΑ, γεγονός που εμποδίζει την υλοποίηση οικονομιών κλίμακας. Για το λόγο αυτό η Πράσινη Βίβλος προτείνει την αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που προσφέρει το ισχύον πλαίσιο.

Οι δυνατότητες της ισχύουσας νομοθεσίας

Η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της νομοθεσίας που αφορά τους ΟΣΕΚΑ εξαρτάται σε πρώτη φάση από την ενιαία εφαρμογή της στα κράτη μέλη.

Επομένως, προέχει η ανάληψη ενεργειών για την αποσαφήνιση και την ενοποίηση των υφιστάμενων μέτρων ορισμένα εκ των οποίων αποσκοπούν ήδη στη συμπλήρωση της οδηγίας ΟΣΕΚΑ.

Αφενός, πρέπει να διευκρινιστεί η έννοια του προϊόντος. Η οδηγία για τα προϊόντα διεύρυνε το φάσμα των στοιχείων ενεργητικού που διαχειρίζονται οι ΟΣΕΚΑ. Εν τω μεταξύ, όμως, τα προϊόντα διαφοροποιήθηκαν και έγιναν πιο σύνθετα. Συνεπώς, πρέπει να επανεξεταστούν οι όροι πώλησης και εμπορικής προώθησης των μεριδίων των οργανισμών συλλογικών επενδύσεων. Ειδικότερα, η ενημέρωση σχετικά με τα προϊόντα πρέπει να προσαρμοστεί στη μέχρι τώρα εξέλιξή τους.

Αφετέρου, οι αλλαγές που επήλθαν με την οδηγία 2001/107/ΕΚ για την εταιρεία διαχείρισης συμπλήρωσαν το διαβατήριο για το προϊόν «ΟΣΕΚΑ» με ένα διαβατήριο για τις εταιρείες διαχείρισης. Παρόλα αυτά, το διαβατήριο για τις εταιρείες διαχείρισης παραμένει ημιτελές. Το πλαίσιο του διαβατηρίου πρέπει επίσης να βελτιωθεί· οι αμφιβολίες που δημιούργησε η οδηγία πρέπει να διαλυθούν ώστε να αποκτήσει πραγματικό χαρακτήρα διαβατηρίου.

Οι ενέργειες που προέχει να αναληφθούν για την καλύτερη λειτουργία της ισχύουσας νομοθεσίας θα πρέπει κυρίως να αφορούν:

• την απλούστευση της διαδικασίας κοινοποίησης για τα αμοιβαία κεφάλαια που διαθέτουν το διαβατήριο·
• τη στήριξη της εφαρμογής των συστάσεων της Επιτροπής για τη χρήση παράγωγων μέσων και για το απλοποιημένο ενημερωτικό δελτίο·
• την αποσαφήνιση της έννοιας των στοιχείων ενεργητικού που μπορούν να αποκτούν οι ΟΣΕΚΑ

Μακροπρόθεσμες προκλήσεις

Η ισχύουσα νομοθεσία θα πρέπει, επίσης, να μπορεί να προσαρμόζεται στις μακροπρόθεσμες προκλήσεις. Πράγματι, η ταχεία ανάπτυξη των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, η πολυπλοκότητα των προϊόντων και η διαφοροποίηση των επενδυτικών στρατηγικών που προκάλεσε η εμφάνιση εναλλακτικών επενδυτικών στρατηγικών, καθώς και οι αυξημένες απαιτήσεις των επενδυτών, επιβάλλουν τον εξορθολογισμό της ισχύουσας νομοθεσίας.

Κατά συνέπεια, θα πρέπει να υπάρξει προβληματισμός σχετικά με τη μείωση του κόστους. Λόγω του μεγάλου αριθμού μικρών κεφαλαίων, η ενοποίηση του τομέα θα πρέπει να τον καταστήσει ανταγωνιστικότερο. Η Πράσινη Βίβλος παρουσιάζει τους ακόλουθους τρόπους για τη διευκόλυνση της ενοποίησης:

• διασυνοριακές συγχωνεύσεις αμοιβαίων κεφαλαίων·
• συγκέντρωση στοιχείων ενεργητικού αμοιβαίων κεφαλαίων («fund pooling») με συλλογική διαχείριση ή διοίκηση·
• εξορθολογισμός των υπηρεσιών θεματοφυλακής και διατήρησης κεφαλαίων μέσω του διαχωρισμού εταιρείας διαχείρισης και εταιρείας θεματοφυλακής·
• βελτίωση της διοικητικής οργάνωσης των αμοιβαίων κεφαλαίων λόγω της εξαιρετικά κατακερματισμένης ευρωπαϊκής υποδομής για την επεξεργασία των εντολών εγγραφής/εξαγοράς.

Εκ παραλλήλου, επιβάλλεται η εξέταση του γενικού περιβάλλοντος των δραστηριοτήτων διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού επειδή νέα προϊόντα ανταγωνίζονται τους ΟΣΕΚΑ έχοντας παραπλήσια με αυτούς χαρακτηριστικά. Υπάρχει, επομένως, κίνδυνος τα εν λόγω υποκατάστατα προϊόντα να επηρεάσουν την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και την προστασία των επενδυτών εφόσον υπόκεινται σε διαφορετικές νομοθετικές ρυθμίσεις. Για παράδειγμα, για τα εν λόγω προϊόντα ισχύουν πιο χαλαρές υποχρεώσεις σε θέματα διαφάνειας των εξόδων και του κόστους.

Επιπλέον, η εμφάνιση εναλλακτικών επενδυτικών μέσων με πιο σύνθετο χαρακτήρα αποτελεί σημαντική πηγή κινδύνων για τους επενδυτές. Παρόλα αυτά, στις εθνικές νομοθεσίες δεν γίνεται καμία αναφορά σε αυτά.

Στην Πράσινη Βίβλο εκφράζεται η άποψη ότι η νομοθεσία σχετικά με τους ΟΣΕΚΑ πρέπει να εκσυγχρονιστεί μέσω της έγκρισης της προσέγγισης Lamfalussy σε δύο επίπεδα: το επίπεδο 1 της νομοθεσίας που καθορίζει τα πλαίσια και το επίπεδο 2 που αποτελεί την αναλυτική νομοθετική ρύθμιση για την εφαρμογή των εν λόγω πλαισίων. Η νομοθεσία μπορεί έτσι να γίνει πιο ευέλικτη και να προσαρμόζεται καλύτερα στις αλλαγές. Ωστόσο, μια παρόμοια διαδικασία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα επειδή συνιστά μεταβολή του υπάρχοντος πλαισίου και συνεπάγεται σημαντικές προσαρμογές. Προς το παρόν, παρόμοιες προσαρμογές δεν θεωρούνται αιτιολογημένες επειδή υπάρχουν ακόμη περιθώρια για τις απαραίτητες βελτιώσεις στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας.

Το 2006, η Επιτροπή παρουσίασε τη Λευκή Βίβλο για την ενίσχυση του πλαισίου της ενιαίας αγοράς που διέπει τα επενδυτικά κεφάλαια [COM(2006) 686 τελικό]. Στο έγγραφο αυτό η Επιτροπή παρουσιάζει αρκετά μέτρα μεταρρύθμισης του ισχύοντος κοινοτικού πλαισίου για τα επενδυτικά κεφάλαια (η οδηγία «ΟΣΕΚΑ»). Οι αλλαγές αυτές έχουν ως στόχο την απλοποίηση της νομοθεσίας και των κανόνων λειτουργίας, καθώς και την υπόδειξη ελκυστικών και ασφαλών επενδυτικών λύσεων για τους επενδυτές.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 20.11.2006