Νέα προσέγγιση της τεχνικής εναρμόνισης

Το παρόν ψήφισμα έχει ως στόχο την αναδιοργάνωση της τεχνικής εναρμόνισης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) σε μια νέα βάση που θα περιορίζεται στην εναρμόνιση αποκλειστικά των ουσιωδών απαιτήσεων των προϊόντων της στην εφαρμογή της "παραπομπής στα πρότυπα" και την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης, ώστε να τεθεί ένα τέλος στους τεχνικούς φραγμούς που τίθενται στην ελεύθερη κυκλοφορία των προϊόντων.

ΠΡΑΞΗ

Ψήφισμα του Συμβουλίου 85/C 136/01, της 7ης Μαΐου 1985, για νέα προσέγγιση στο θέμα της τεχνικής εναρμόνισης και τυποποίησης.

ΣΥΝΟΨΗ

Ο κύριος στόχος του παρόντος ψηφίσματος είναι η ανάπτυξη μιας προσέγγισης, που θα θεσπίζει τις γενικές κανονιστικές διατάξεις εφαρμοστέες σε κλάδους ή οικογένειες προϊόντων καθώς και σε τύπους κινδύνων.

Το παρόν ψήφισμα θεσπίζει ένα ορισμένο αριθμό θεμελιωδών αρχών για μια Ευρωπαϊκή πολιτική τυποποίηση:

τα κράτη μέλη δεσμεύονται να εξετάζουν κατά τρόπο διαρκή τους τεχνικούς κανόνες που εφαρμόζονται ώστε αυτοί οι τελευταίοι να καταργούνται, αν κρίνονται ξεπερασμένοι ή περιττοί·
τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν την αμοιβαία αναγνώριση των αποτελεσμάτων δοκιμών και θεσπίζουν εναρμονισμένους κανόνες σχετικά με τη λειτουργία των οργανισμών πιστοποίησης (αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης)·
τα κράτη μέλη αποδέχονται μια ταχεία κοινοτική διαβούλευση αν οι κανονιστικές προτάσεις ή οι εθνικές διαδικασίες θέτουν σε κίνδυνο την καλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς·
ενδείκνυται η επέκταση της "παραπομπής στα πρότυπα", με προτεραιότητα στις ευρωπαϊκές προδιαγραφές και όπου απαιτείται εθνικές, και ο ορισμός του καθήκοντος της τυποποίησης στην διατύπωση των τεχνικών χαρακτηριστικών των προϊόντων (ιδίως σε θέματα ασφάλειας και προστασίας της υγείας)·
ενδείκνυται η ταχεία ενίσχυση της ικανότητας τυποποίησης, κατά προτεραιότητα στο ευρωπαϊκό επίπεδο·
η έκδοση των ευρωπαϊκών προδιαγραφών θα πρέπει να υπόκειται στην έγκριση των ευρωπαϊκών οργανισμών τυποποίησης.

Γενικοί προσανατολισμοί της νέας προσέγγισης

Το Συμβούλιο θεσπίζει τέσσερις θεμελιώδεις αρχές:

η νομοθετική εναρμόνιση περιορίζεται σε ουσιώδεις απαιτήσεις ασφάλειας (ή άλλες απαιτήσεις συλλογικού συμφέροντος) στις οποίες θα πρέπει να ανταποκρίνονται τα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά και τα οποία, ως εκ τούτου, θα απολαμβάνουν του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας στην Ευθρωπαϊκή Ένωση·
η εκπόνηση τεχνικών προδιαγραφών κατασκευής ανατίθεται στα αρμόδια για την βιομηχανική τυποποίηση όργανα που το πράττουν λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση προόδου της τεχνολογίας·
κανένας υποχρεωτικός χαρακτήρας δεν αποδίδεται σε αυτές τις τεχνικές προδιαγραφές. Αυτές διατηρούν το καθεστώς τους των οικειοθελών προτύπων·
οι διοικήσεις υποχρεούνται να αναγνωρίζουν στα προϊόντα που κατασκευάζονται σύμφωνα με τις εναρμονισμένες προδιαγραφές ένα τεκμήριο συμμόρφωσης προς τις ουσιώδεις απαιτήσεις που θεσπίζονται με την οδηγία. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο παραγωγός δεν κατασκευάζει σύμφωνα με αυτές τις προδιαγραφές, το βάρος της απόδειξης συμμόρφωσης των προϊόντων του με τις ουσιώδεις απαιτήσεις ανήκει σε αυτόν.

Για να μπορέσει να λειτουργήσει το σύστημα αυτό, θα πρέπει να πληρούνται δύο προϋποθέσεις:

οι προδιαγραφές θα πρέπει να εξασφαλίζουν μια εγγύηση ποιότητας του συμμορφούμενου προϊόντος·
οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να επαγρυπνούν ως προς την προστασία της ασφάλειας (ή άλλων στοχευόμενων απαιτήσεων) επί της επικράτειάς τους. Αυτό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την δημιουργία αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ κρατών μελών.

Η Επιτροπή αναθέτει εντολές τυποποίησης στους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης. Συμφωνίες μεταξύ της Επιτροπής και των οργανισμών αυτών εξασφαλίζουν την εκτέλεση σύμφωνα με τους γενικούς προσανατολισμούς. Σε περίπτωση απουσίας των ευρωπαϊκών προτύπων, τα εθνικά πρότυπα θα ελέγχονται μέσω μιας διαδικασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που θα διαχειρίζεται η Επιτροπή, με τη συνδρομή μιας μόνιμης επιτροπής υπευθύνων των εθνικών διοικήσεων. Διαδικασίες διασφάλισης προβλέπονται ώστε να επιτρέπουν μια αμφισβήτηση των εθνικών αρχών ως προς τη συμμόρφωση ενός προϊόντος, ή την ποιότητα ενός προτύπου.

Το πεδίο εφαρμογής μιας οδηγίας ορίζεται από ευρείας κατηγορίας προϊόντα και/ή από τύπους κινδύνους που καλύπτει.

Διάγραμμα μίας οδηγίας «νέας προσέγγισης»

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν στην επικράτειά τους την ασφάλεια των προσώπων, των κατοικίδιων ζώων και των αγαθών. Οι διατάξεις που εξασφαλίζουν την προστασία αυτή θα πρέπει να είναι εναρμονισμένες ώστε να είναι εγγυημένη η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων χωρίς να μειώνονται τα υφιστάμενα επίπεδα προστασίας στα κράτη μέλη.

Η ευρωπαϊκή επιτροπή τυποποίησης ((CEN) και η ευρωπαϊκή επιτροπή ηλεκτροτεχνικής τυποποίησης (CENELEC) είναι οι αρμόδιοι οργανισμοί για την έγκριση των εναρμονισμένων ευρωπαϊκών προτύπων στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Για συγκεκριμένους τομείς βιομηχανικής δραστηριότητας, άλλοι ευρωπαϊκοί οργανισμοί αρμόδιοι στον τομέα εκπόνησης τεχνικών προδιαγραφών θα μπορούσαν να προβλεφθούν.

Ο προσδιορισμός της δέσμης προϊόντων που καλύπτονται και του χαρακτήρα των κινδύνων που θα πρέπει να αποτραπούν οφείλει να εξασφαλίζει μια συνεπή προσέγγιση. Η αλληλεπικάλυψη διαφόρων οδηγιών που αφορούν διαφορετικούς τύπους κινδύνων για την ίδια κατηγορία προϊόντων δεν αποκλείεται.

Τα προϊόντα που καλύπτονται από μια οδηγία δεν μπορούν να διατεθούν στην αγορά παρά μόνο αν δεν εμπεριέχουν κίνδυνο για την ασφάλεια των προσώπων, των κατοικίδιων ζώων ή των αγαθών. Οι οδηγίες προβλέπουν ως κανόνα μια συνολική εναρμόνιση, ήτοι ότι μόνο τα συμμορφούμενα προϊόντα μπορούν να διατεθούν στην αγορά.

Η οδηγία οφείλει να περιλαμβάνει μια περιγραφή των απαιτήσεων ασφάλειας στις οποίες θα πρέπει να ανταποκρίνονται όλα τα προϊόντα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Αυτή θα πρέπει να είναι επαρκώς ακριβής ώστε να επιτρέπει, κατά την μεταφορά στο εθνικό δίκαιο, τη θέσπιση υποχρεώσεων, η μη τήρηση των οποίων θα συνεπάγεται κυρώσεις.

Η ελεύθερη κυκλοφορία του υπόψη προϊόντος εξασφαλίζεται χωρίς προσφυγή σε προηγούμενο έλεγχο της τήρησης των ουσιωδών απαιτήσεων.

Τα κράτη μέλη θεωρούν κατά τεκμήριο συμμορφούμενα τα προϊόντα που συνοδεύονται από ένα από τα μέσα πιστοποίησης που προβλέπονται από την οδηγία με το οποίο δηλώνεται η συμμόρφωσή τους είτε προς τα εναρμονισμένα πρότυπα είτε, ελλείψει εναρμονισμένων προτύπων προς τα εθνικά πρότυπα.

Στην περίπτωση κατά την οποία ένα κράτος μέλος εκτιμά ότι ένα εναρμονισμένο πρότυπο δεν ικανοποιεί τις ουσιώδεις απαιτήσεις, η Επιτροπή αναθέτει στην επιτροπή "πρότυπα και τεχνικοί κανονισμοί" την έκδοση επείγουσας γνώμης. Σύμφωνα με την γνώμη αυτή, το πρότυπο μπορεί να διατηρηθεί, να αποσυρθεί ή να αναθεωρηθεί.

Στην περίπτωση που ένα κράτος μέλος διαπιστώσει ότι ένα προϊόν κινδυνεύει να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια προσώπων, κατοικίδιων ζώων ή αγαθών, λαμβάνει όλα τα χρήσιμα μέσα για την απόσυρση ή την απαγόρευση στη διάθεση στην αγορά του εν λόγω προϊόντος. Η ελεύθερη κυκλοφορία του προϊόντος μπορεί να περιοριστεί, έστω και εάν αυτό το τελευταίο συνοδεύεται από πιστοποίηση συμμόρφωσης. Στην περίπτωση αυτή, το κράτος μέλος ενημερώνει την Επιτροπή για το μέτρο αυτό προσδιορίζοντας τους λόγους που το οδήγησαν στην απόφαση αυτή. Η Επιτροπή έρχεται σε συνεννόηση με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη και συμβουλεύεται τη μόνιμη επιτροπή. Αν η ενέργεια κριθεί δικαιολογημένη, η Επιτροπή ενημερώνει τα κράτη μέλη που οφείλουν να απαγορεύσουν τη διάθεση στην αγορά του υπόψη προϊόντος.

Τα μέσα πιστοποίησης τα οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι επαγγελματίες είναι:

τα πιστοποιητικά ή σήματα συμμόρφωσης που εκδίδονται από τρίτο·
τα αποτελέσματα δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν από τρίτο·
η δήλωση συμμόρφωσης που εκδίδεται από τον κατασκευαστή, η οποία θα μπορούσε να συνοδεύεται από ένα σύστημα εποπτείας·
άλλα μέσα πιστοποίησης που ενδεχομένως ορίζονται στην οδηγία.

Οι εθνικοί οργανισμοί που μπορούν να εκδώσουν σήμα ή πιστοποιητικό συμμόρφωσης πιστοποιούνται από το κράτος μέλος προς την Επιτροπή και τα λοιπά κράτη μέλη. Αυτοί οφείλουν να ασκούν τα καθήκοντά τους σύμφωνα με τις αρχές και πρακτικές του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (ISO) (EN) (FR). Τα κράτη μέλη έχουν καθήκον να ελέγχουν την καλή λειτουργία αυτών των οργανισμών. Οι εθνικές αρχές έχουν το δικαίωμα να ζητούν από τον παραγωγό να τους παρέχει τα στοιχεία σχετικά με τις εξετάσεις ασφάλειας στην περίπτωση ύπαρξης αμφιβολίας ως προς τη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις ασφάλειας. Κάθε παραγωγός δύναται, σε περίπτωση αμφισβήτησης ή δικαστικής διαδικασίας να παρέχει, με κάθε μέσο της επιλογής του, την απόδειξη συμμόρφωσης του προϊόντος.

Η μόνιμη επιτροπή των τομεακών οδηγιών αποτελείται από εκπροσώπους διορισμένους από τα κράτη μέλη, ενδεχομένως βοηθούμενους από εμπειρογνώμονες ή συμβούλους. Τα καθήκοντα της επιτροπής αφορούν την εκτέλεση της οδηγίας. Η επιτροπή προσφέρει ένα βήμα για τη συζήτηση ενδεχομένων αντιρρήσεων αλλά δεν είναι αρμόδια για την παροχή αναλυτικών εξετάσεων του συνόλου του περιεχομένου των προτύπων.

Κριτήρια επιλογής των τομέων για την εφαρμογή της "παραπομπής στα πρότυπα":

καθώς μόνο οι ουσιώδεις απαιτήσεις θα πρέπει να εναρμονιστούν, θα πρέπει να είναι δυνατή η διάκριση μεταξύ ουσιωδών απαιτήσεων και προδιαγραφών κατασκευής·
ο τομέας αποτελεί το αντικείμενο τυποποίησης (ή η ανάγκη κανονιστικής ρύθμισης γίνεται αισθητή από κοινού σε κοινοτικό επίπεδο)·
οι περισσότερων των εκδιδομένων οδηγιών αφορούν τους τρεις τομείς των μηχανοκινήτων οχημάτων, της μετρολογίας και των ηλεκτρικών συσκευών. Η νέα προσέγγιση θα πρέπει λοιπόν να επικεντρωθεί κατ' αρχήν στους λοιπούς τομείς·
η δυνατότητα ρύθμισης, μέσω της έκδοσης μιας μόνης οδηγίας, των ρυθμιστικών προβλημάτων ενός μεγάλου αριθμού προϊόντων και χωρίς αυτή η οδηγία να υπόκειται σε συχνές προσαρμογές και τροποποιήσεις (λόγω πρακτικών εκτιμήσεων και εξοικονόμησης εργασίας). Οι επιλεγόμενοι τομείς θα πρέπει λοιπόν να χαρακτηρίζονται από ευρεία δέσμη προϊόντων, η ομοιογένεια των οποίων θα πρέπει να επιτρέπει τον καθορισμό κοινών ουσιωδών απαιτήσεων.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Οδηγία 98/34/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Ιουνίου 1998 για την καθιέρωση μιας διαδικασίας πληροφόρησης στον τομέα των τεχνικών προτύπων και κανονισμών [Επίσημη Εφημερίδα L 204, 21.07.1998].

See also