Ευρωπαϊκά και διεθνή δικαστήρια

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ:

Άρθρο 19 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση

Άρθρο 257 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Υπάρχουν πολλά δικαστήρια που λειτουργούν σε διεθνές επίπεδο και δεν είναι πάντα εύκολο να γίνει διάκριση της δικαιοδοσίας τους. Σκοπός αυτής της σύνοψης είναι η παρουσίαση των ευρωπαϊκών δικαστηρίων και η διάκριση μεταξύ αυτών που λειτουργούν υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και αυτών που ανήκουν σε διεθνείς οργανισμούς.

Δικαστήρια της ΕΕ

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αναφέρεται σε ολόκληρο το δικαστικό σύστημα της ΕΕ. Αποτελείται από 2 δικαστήρια:

• το Δικαστήριο
• το Γενικό Δικαστήριο.

Δικαστήριο

Το Δικαστήριο έχει δικαιοδοσία επί προσφυγών που ασκούνται από χώρες της ΕΕ ή θεσμικά όργανα της ΕΕ. Μπορεί να έχει επίσης δικαιοδοσία έσχατης λύσης σε αποφάσεις που λαμβάνονται από το Γενικό Δικαστήριο. Σε αυτή την περίπτωση, λαμβάνει αποφάσεις μόνο για νομικά ζητήματα και όχι για τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης.

Γενικό Δικαστήριο

Το Γενικό Δικαστήριο συνδέεται με το Δικαστήριο και σκοπό έχει να μειώνει τον φόρτο εργασίας του Δικαστηρίου. Το Γενικό Δικαστήριο έχει δικαιοδοσία εκδίκασης προσφυγών πρώτου βαθμού που ασκούνται από χώρες της ΕΕ ή φυσικά πρόσωπα στις περιπτώσεις που ορίζονται από τις συνθήκες.

Ειδικευμένα δικαστήρια

Σύμφωνα με το άρθρο 257 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα εξειδικευμένα δικαστήρια μπορούν να συσταθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία. Τα εν λόγω δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία πρώτου βαθμού σε ορισμένες κατηγορίες προσφυγών που αφορούν συγκεκριμένα ζητήματα. Για παράδειγμα, ένα Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δημόσια Διοίκησης συστάθηκε το 2005 για την εκδίκαση διαφορών στην οποία εμπλέκονταν διοικητικοί υπάλληλοι της ΕΕ. Το δικαστήριο έχει διαλυθεί και, από την 1η Σεπτεμβρίου 2016 και οι αρμοδιότητές του έχουν μεταβιβαστεί στο Γενικό Δικαστήριο.

Διαφορετικοί τύποι προσφυγών

Το ΔΕΕ είναι υπεύθυνο για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με το δίκαιο της ΕΕ. Έχει δικαιοδοσία επί προσφυγών που ασκούνται από χώρες της ΕΕ, θεσμικά όργανα της ΕΕ και πολίτες της ΕΕ. Υπάρχουν διάφορα είδη προσφυγών:

• προσφυγή για ακύρωση·
• προσφυγή επί παραβάσει·
• προσφυγές για παράλειψη·
• προσφυγή για ζημιές·
• προδικαστική παραπομπή.

Διεθνή δικαστήρια

Υπάρχουν πολλά δικαστήρια που εκδικάζουν διαφορές σε διεθνές επίπεδο και έχουν την έδρα τους σε ευρωπαϊκό έδαφος. Ωστόσο, τα εν λόγω δικαστήρια δεν λειτουργούν υπό την αιγίδα της ΕΕ. Τα εν λόγω δικαστήρια είναι τα εξής:

• τα δικαστήρια άλλων ευρωπαϊκών οργανισμών, όπως
  • το Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ένα διεθνές δικαστήριο που συστάθηκε στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, το οποίο διαθέτει σήμερα 47 κράτη μέλη, εφαρμόζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που υπογράφηκε στις 4 Νοεμβρίου 1950 (με έδρα το Στρασβούργο, Γαλλία) και
  • το Δικαστήριο ΕΖΕΣ (Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών), με έδρα το Λουξεμβούργο, που εφαρμόζει τη Συμφωνία σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο·
• τα δικαστήρια που συστάθηκαν υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, όπως:
  • το Διεθνές Δικαστήριο, με έδρα τη Χάγη, Ολλανδία
  • το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, με έδρα τη Χάγη
  • το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία, που έχει επίσης έδρα τη Χάγη
  • το Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας, με έδρα το Αμβούργο, Γερμανία·
• τα ανεξάρτητα όργανα επίλυσης διαφορών των Ηνωμένων Εθνών, όπως
  • το Μόνιμο Διαιτητικό Δικαστήριο, με έδρα τη Χάγη, που διευθύνει διαδικασίες διαιτησίας* και συνδιαλλαγής* και εξεταστικές επιτροπές σε διαφορές μεταξύ των 121 χωρών που είναι μέλη, ιδιωτών και διακυβερνητικών οργανισμών με βάση τους κανονισμούς διεθνούς διαιτησίας,
  • το Όργανο Επίλυσης Διαφορών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΥ), με έδρα τη Γενεύη στην Ελβετία, που είναι υπεύθυνο για τον διακανονισμό εμπορικών διαφορών μεταξύ των 163 χωρών που είναι μέλη του ΠΟΥ.

* ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΚΥΡΙΑ ΠΡΑΞΗ

Άρθρο 19 της Συνθήκης της για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 27)

Άρθρο 257 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 160)

τελευταία ενημέρωση 22.08.2016