Πρόδρομες ουσίες ναρκωτικών: εξωτερική πτυχή

Ο παρών κανονισμός αποσκοπεί στην ενίσχυση των ελέγχων κατά την εισαγωγή, εξαγωγή και διαμετακόμιση χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή παράνομων συνθετικών ναρκωτικών, όπως τα διεγερτικά τύπου αμφεταμινών, π.χ. χάπια έκσταση. Στόχος του κανονισμού αυτού είναι να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη απειλή της παρασκευής συνθετικών ναρκωτικών στη Δυτική Ευρώπη, προλαμβάνοντας τη διοχέτευση αυτών των ουσιών.

Κανονισμός (EΚ) αριθ. 111/2005 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2004, σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για την παρακολούθηση του εμπορίου πρόδρομων ουσιών ναρκωτικών μεταξύ της Κοινότητας και τρίτων χωρών.

Ο κανονισμός αυτός θεσπίζει κανόνες για την παρακολούθηση του εμπορίου των πρόδρομων ουσιών ναρκωτικών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και τρίτων χωρών. Οι πρόδρομες ουσίες των ναρκωτικών είναι ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παράνομη παρασκευή ναρκωτικών ουσιών και ψυχοτρόπων ουσιών. Ο κανονισμός εφαρμόζεται κατά την εισαγωγή, εξαγωγή και διαμετακόμιση των πρόδρομων ουσιών ναρκωτικών, με στόχο την πρόληψη της διοχέτευσής τους.

Η ισχύουσα σχετική νομοθεσία στοχεύει στην εφαρμογή του άρθρου 12 της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών που συνήφθη στις 19 Δεκεμβρίου 1988 στη Βιέννη και αφορά συγκεκριμένα το εμπόριο των ουσιών αυτών.

Παραδοσιακά, η ΕΕ υπήρξε μεγάλος εξαγωγέας πρόδρομων ουσιών, αλλά και εισαγωγέας παράνομα παραγόμενων ναρκωτικών. Πρόσφατα, μάλιστα, αναδείχθηκε σε έναν από τους κυριότερους εξαγωγείς παράνομα παραγόμενων συνθετικών ναρκωτικών και εισαγωγείς των πρόδρομων ουσιών που είναι απαραίτητες για την παρασκευή τους. Συνεπώς, είναι αναγκαίο να εναρμονιστούν σε επίπεδο ΕΕ οι διατάξεις που αφορούν την αίτηση χορήγησης έγκρισης εισαγωγής ή εξαγωγής πρόδρομων ουσιών ναρκωτικών, τη χορήγηση ή την άρνηση χορήγησης της εν λόγω έγκρισης, καθώς επίσης την αναστολή ή την ανάκληση της έγκρισης αυτής.

Η ισχύουσα νομοθεσία στον συγκεκριμένο τομέα πρέπει να εκσυγχρονιστεί προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έκταση που έχει λάβει το εμπόριο ναρκωτικών συμπεριλαμβανομένων των πρόδρομων ουσιών ναρκωτικών. Οι νέες διαδικασίες επικεντρώνονται στις πιο ευαίσθητες πρόδρομες ουσίες των ναρκωτικών ώστε να αποφευχθεί τυχόν υπερβολική διοικητική επιβάρυνση των νόμιμων εισαγωγέων.

Η εισαγωγή, η εξαγωγή και η διαμετακόμιση ουσίας που περιλαμβάνεται στο παράρτημα του παρόντος κανονισμού πρέπει να τεκμηριώνεται κατάλληλα ώστε να γνωστοποιούν την περιγραφή αυτής της ουσίας, καθώς επίσης την ποιότητα και το βάρος της και τα στοιχεία του εξαγωγέα, του διανομέα και του τελικού παραλήπτη. Οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις πρέπει να τηρούν αρχείο όλων των συναλλαγών για τρία χρόνια.

Οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει να είναι εγκεκριμένες και να έχουν καταχωρισθεί υπό την ιδιότητά τους αυτή από τις αρμόδιες αρχές του τόπου εγκατάστασης τους.

Οι χώρες της ΕΕ εφαρμόζουν μια συνεργασία μεταξύ των επιχειρήσεων και των αρμόδιων αρχών, με σκοπό να μπορούν οι αρχές αυτές να προλαμβάνουν την εκτροπή του εμπορίου των ουσιών αυτών. Για το σκοπό αυτό, οι επιχειρήσεις οφείλουν να γνωστοποιούν στις αρμόδιες αρχές όλες τις σχετικές πληροφορίες και τους κοινοποιούν τα στοιχεία σχετικά με τις συναλλαγές διαβαθμισμένων ουσιών.

Οι επιχειρήσεις υποβάλλουν εξάλλου αίτηση άδειας εισαγωγής ή εξαγωγής για κάθε συναλλαγή στις αρμόδιες αρχές του χώρας της ΕΕ στην οποία είναι εγκατεστημένος ο εισαγωγές ή εξαγωγέας. Αυτή η αίτηση για άδεια περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες σχετικά με τη μεταφορά, τα στοιχεία όλων των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων και τη φύση, την ποσότητα και το βάρος της ουσίας. Οι αρμόδιες αρχές λαμβάνουν απόφαση εντός 15 εργάσιμων ημερών από τη συμπλήρωση του φακέλου της αίτησης.

Αν υπάρχει υποψία για πιθανή διοχέτευση, οι αρμόδιες αρχές μπορούν να αρνηθούν την εισαγωγή ή εξαγωγή της ουσίας.

Προβλέπεται ανάλογη διαδικασία για τις τρίτες χώρες που έχουν εκφράσει στην Επιτροπή την επιθυμία να ενημερώνονται για κάθε εξαγωγή ουσιών που τις αφορά ή που έχουν συνάψει συμφωνία με την ΕΕ η οποία προβλέπει άδειες εισαγωγής. Οι χώρες που έχουν αναγνωριστεί ως ευαίσθητες όσον αφορά τις δυνατότητες εκτροπής ορισμένων διαβαθμισμένων ουσιών, υπόκεινται σε ειδική διαδικασία.

Οι χώρες της ΕΕ φροντίζουν να παρέχουν στις αρμόδιες αρχές τους τα απαραίτητα μέσα πληροφόρησης και έρευνας για την πρόληψη της διοχέτευσης.

Επιβάλλεται η παροχή αμοιβαίας και εμπιστευτικής βοήθειας μεταξύ των διοικήσεων των χωρών της ΕΕ. Οι χώρες της ΕΕ φροντίζουν για την επιβολή των κατάλληλων κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων. Ανακοινώνουν κάθε χρόνο στην Επιτροπή τα αποτελέσματα της παρακολούθησης που διενεργούν, βάσει των οποίων η Επιτροπή εκπονεί ετήσια έκθεση. Η έκθεση αυτή υποβάλλεται κατόπιν στη Διεθνή Επιτροπή Ελέγχου Ναρκωτικών.

Η Επιτροπή επεξεργάζεται κατευθυντήριες γραμμές για να παράσχει βοήθεια στη χημική βιομηχανία. Οι κατευθυντήριες αυτές γραμμές περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τα μέσα αναγνώρισης και σήμανσης των ύποπτων συναλλαγών, καθώς και ενημερωμένο πίνακα των μη διαβαθμισμένων ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παράνομη παρασκευή ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών.

Μετά την έγκριση του σχεδίου δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση των ναρκωτικών 2000-04, η Επιτροπή προέβη σε αξιολόγηση του συστήματος ελέγχου του εμπορίου των πρόδρομων ουσιών ναρκωτικών. Η Επιτροπή έκρινε αναγκαία την επέκταση των απαιτήσεων σχετικά με την παρακολούθηση των επιχειρήσεων που πραγματοποιούν εμπορικές συναλλαγές με τρίτες χώρες, την εφαρμογή μιας κοινής προσέγγισης όσον αφορά τις διαδικασίες χορήγησης εγκρίσεων και η ενίσχυση των συνθηκών υπό τις οποίες διενεργούνται οι τελωνειακοί έλεγχοι. Ως εκ τούτου, ο παρών κανονισμός αντικαθιστά τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 3677/90, ο οποίος θέσπιζε αρχικά μέτρα για την πρόληψη της διοχέτευσης πρόδρομων ουσιών ναρκωτικών.

Παραπομπες

Πράξη	Έναρξη ισχύος	Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη Εφημερίδα
Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 111/2005	15.2.2005	-	ΕΕ L 22 της 26.1.2005

Έκθεση από την Επιτροπή προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 7ης Ιανουαρίου 2010 σύμφωνα με το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 273/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Φεβρουαρίου 2004, και με το άρθρο 32 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 111/2005 του Συμβουλίου, σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για την παρακολούθηση του εμπορίου προδρόμων ουσιών των ναρκωτικών [COM(2009) 709 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη εφημερίδα]. Η εν λόγω έκθεση αξιολογεί την εφαρμογή καθώς και τη λειτουργία των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 111/2005 (ανωτέρω) και 273/2004.

Η αξιολόγηση της Επιτροπής, που πραγματοποιήθηκε βάσει στοιχείων που έστειλα οι χώρες της ΕΕ, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το νομικό πλαίσιο για τον έλεγχο του εμπορίου παρέχει, σε γενικές γραμμές, μέτρα που είναι αναλογικά για την αποτροπή της εκτροπής των πρόδρομων ουσιών, χωρίς να παρεμποδίζει το νόμιμη εμπορία τους. Η καλή λειτουργία της συνεργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων και των αρμοδίων αρχών έχει συμβάλει σημαντικά σε αυτό. Επιπλέον, οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τη χημική βιομηχανία, σε συνδυασμό με το νέο ηλεκτρονικό κύκλο κατάρτισης για τις οικονομικές επιχειρήσεις συμπληρώνουν ικανοποιητικά το εν λόγω νομικό πλαίσιο.

Οι χώρες της ΕΕ εφάρμοσαν το κοινό σύστημα παροχής αδειών για τις πρόδρομες ουσίες της κατηγορίας 1 ικανοποιητικά, και το εν λόγω σύστημα λειτουργεί αποτελεσματικά τόσο για τις αρμόδιες αρχές όσο και για τη βιομηχανία. Ωστόσο, η υποχρέωση καταχώρισης για τις πρόδρομες ουσίες της κατηγορίας 2 ενδέχεται να παρουσιάζει ορισμένες αδυναμίες που αφορούν τον κατάλληλο έλεγχο και την αποτροπή της εκτροπής των ουσιών αυτών στο εμπόριο. Επιπροσθέτως, ορισμένες διατάξεις (π.χ. σχετικά με τις δηλώσεις των πελατών ή τα κριτήρια για τον προσδιορισμό των μιγμάτων) ερμηνεύονται διαφορετικά από τις χώρες της ΕΕ. Άλλες δυσκολίες αφορούν την ανεπαρκή συχνότητα υποβολής εκθέσεων από τους φορείς στις αρμόδιες αρχές, και ορισμένες πτυχές της νομοθεσίας σε σχέση με το εξαγωγικό εμπόριο, όπως άκαμπτες προθεσμίες για τις ειδοποιήσεις προ εξαγωγών και απουσία απλοποιημένων διαδικασιών χορήγησης αδειών.

Κατά συνέπεια, η έκθεση προβαίνει στις ακόλουθες συστάσεις:

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1277/2005 της Επιτροπής, της 27ης Ιουλίου 2005, για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 273/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί των πρόδρομων ουσιών των ναρκωτικών καθώς και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 111/2005 του Συμβουλίου για τη θέσπιση κανόνων παρακολούθησης του εμπορίου πρόδρομων ουσιών των ναρκωτικών μεταξύ της Κοινότητας και τρίτων χωρών [Επίσημη Εφημερίδα L 202 της 03.08.2005]. Θεσπίζει τους κανόνες εφαρμογής όσον αφορά τον αρμόδιο υπάλληλο, τη χορήγηση έγκρισης στις επιχειρήσεις και την καταχώρισή τους, την παροχή πληροφοριών, τη γνωστοποίηση πριν από την εξαγωγή και τη χορήγηση αδειών εισαγωγής και εξαγωγής στον τομέα των πρόδρομων ουσιών ναρκωτικών.