Δικαιοδοσία σε ποινικές υποθέσεις: πρόληψη και διακανονισμός συγκρούσεων

Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο αποσκοπεί στη βελτίωση της δικαστικής συνεργασίας μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), προκειμένου να αποφεύγονται περιττές παράλληλες ποινικές διαδικασίες κατά του ιδίου προσώπου και για τα ίδια πραγματικά περιστατικά. Έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει την αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης σε ποινικές διασυνοριακές υποθέσεις εξοικονομώντας χρόνο, ανθρώπινους και χρηματοδοτικούς πόρους για τις αρμόδιες αρχές στις διαδικασίες.

Απόφαση-πλαίσιο 2009/948/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 30ής Νοεμβρίου 2009, για την πρόληψη και τον διακανονισμό συγκρούσεων δικαιοδοσίας σε ποινικές υποθέσεις.

Καθορίζει τη διαδικασία σύμφωνα με την οποία οι αρμόδιες εθνικές αρχές επικοινωνούν μεταξύ τους όταν έχουν βάσιμους λόγους να θεωρούν ότι διεξάγονται παράλληλες διαδικασίες σε άλλη χώρα της ΕΕ. Θεσπίζει επίσης πλαίσιο έναρξης απευθείας διαβουλεύσεων για τις εν λόγω αρχές όταν υπάρχουν παράλληλες διαδικασίες, προκειμένου να εξευρεθεί λύση προς αποφυγή των αρνητικών επιπτώσεων που θα μπορούσαν να προκύψουν από τις διαδικασίες αυτές.

Εάν η αρμόδια αρχή μιας χώρας της ΕΕ έχει βάσιμους λόγους να θεωρεί ότι διεξάγονται παράλληλες διαδικασίες σε άλλη χώρα της ΕΕ, πρέπει να αναζητήσει επιβεβαίωση σχετικά με την ύπαρξη τέτοιων παράλληλων διαδικασιών από την αρμόδια αρχή της χώρας αυτής. Η ερωτώμενη αρχή υποχρεούται να απαντά χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση ή εντός της προθεσμίας που θέτει η ερωτώσα αρχή.

Η ερωτώσα αρχή, στο αίτημά της, πρέπει να υποβάλλει τουλάχιστον τις ακόλουθες πληροφορίες:

Η ερωτώμενη αρχή, στην απάντησή της, πρέπει να επισημαίνει κατά πόσον διεξάγονται ή διεξήχθησαν ποινικές διαδικασίες στη χώρα της για ορισμένα ή όλα τα πραγματικά περιστατικά και τα ίδια πρόσωπα με αυτά που αφορά η ποινική διαδικασία στη χώρα της ερωτώσας αρχής. Εφόσον συμβαίνει αυτό, η ερωτώμενη αρχή πρέπει επίσης να παρέχει τα στοιχεία επικοινωνίας της καθώς και το στάδιο της διαδικασίας ή τη φύση της τελικής απόφασης.

Εάν υπάρχουν παράλληλες διαδικασίες, οι σχετικές αρχές πρέπει να αρχίσουν απευθείας διαβουλεύσεις προκειμένου να εξευρεθεί λύση προς αποφυγή των αρνητικών επιπτώσεων που θα μπορούσαν να προκύψουν από τις διαδικασίες αυτές. Τούτο μπορεί να οδηγήσει στη συγκέντρωση των ποινικών διαδικασιών σε μία χώρα της ΕΕ.

Όταν οι αρμόδιες αρχές αρχίζουν απευθείας διαβουλεύσεις, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα πραγματικά περιστατικά και τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της υπόθεσης και όλους τους άλλους παράγοντες που σχετίζονται με αυτήν. Σε περίπτωση μη εξεύρεσης λύσης, η υπόθεση παραπέμπεται στη Eurojust, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, και υπό την προϋπόθεση ότι εμπίπτει στην αρμοδιότητά της.

Το 2014 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε έκθεση σχετικά με το πώς οι χώρες της ΕΕ εφάρμοσαν την απόφαση-πλαίσιο 2009/948/ΔΕΥ. Κατά τη στιγμή δημοσίευσης της έκθεσης, μόνο 15 χώρες της ΕΕ είχαν θεσπίσει νόμους ενσωμάτωσης της νομοθετικής πράξης στην εθνική νομοθεσία τους.

Η Επιτροπή εξέφρασε την ανησυχία της σχετικά με το γεγονός ότι ένας σημαντικός αριθμός χωρών της ΕΕ δεν έχουν ακόμα εφαρμόσει την απόφαση-πλαίσιο, κάτι που τους αφαιρεί ένα σημαντικό εργαλείο επίλυσης συγκρούσεων δικαιοδοσιών όταν αυτές προκύπτουν. Καλεί, ως εκ τούτου, όλες τις χώρες που δεν έχουν ακόμα προβεί στις απαραίτητες ενέργειες να λάβουν γρήγορα μέτρα για την πλήρη εφαρμογή της.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Πράξη	Έναρξη ισχύος	Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Απόφαση-πλαίσιο 2009/948/ΔΕΥ	15.12.2009	15.6.2012	ΕΕ L 328 της 15.12.2009, σ. 42-47

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή από τα κράτη μέλη της απόφασης-πλαισίου 2009/948/ΔΕΥ, της 30ής Νοεμβρίου 2009, για την πρόληψη και τον διακανονισμό συγκρούσεων δικαιοδοσίας σε ποινικές υποθέσεις [COM(2014) 313 final της 2.6.2014].