Συμφωνία σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ:

Απόφαση 94/1/ΕΚ, ΕΚΑΧ για τη σύναψη συμφωνίας σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο

Συμφωνία σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο

ΣΥΝΟΨΗ

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ;

• Η συμφωνία δημιούργησε ζώνη στην οποία υπάρχει ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, υπηρεσιών, αγαθών και κεφαλαίων σε 31 ευρωπαϊκές χώρες.
• Ο δηλωθείς στόχος της είναι να «προάγει τη συνεχή και ισόρροπη ενίσχυση των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων» μεταξύ των χωρών αυτών.
• Σήμερα καλύπτει τις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και 3 εκ των 4 χωρών της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) —την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Πεδίο εφαρμογής

• Εκτός από τις 4 «ελευθερίες» (δηλαδή την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, κεφαλαίων, υπηρεσιών και προσώπων) και ορισμένες πτυχές άλλων σχετικών τομέων πολιτικής (π.χ. εκπαίδευση, έρευνα, κοινωνικές υποθέσεις, προστασία των καταναλωτών, εταιρικό δίκαιο και περιβάλλον), η συμφωνία καλύπτει τους κανόνες ανταγωνισμού και κρατικών ενισχύσεων.
• Η συμφωνία διασφαλίζει ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις στην ενιαία αγορά της ΕΕ για τους πολίτες, τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις των 3 χωρών της ΕΖΕΣ. Οι πολίτες, οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις της ΕΕ έχουν όμοια δικαιώματα και υποχρεώσεις στις 3 χώρες της ΕΖΕΣ.
• Οι τομείς πολιτικής της ΕΕ που δεν καλύπτονται από τη συμφωνία είναι:
  • η κοινή γεωργική και αλιευτική πολιτική (μολονότι η συμφωνία περιλαμβάνει αναφορές στην εμπορία των προϊόντων ψαριών και των γεωργικών προϊόντων)·
  • η τελωνειακή ένωση·
  • η εμπορική πολιτική·
  • η δικαιοσύνη και οι εσωτερικές υποθέσεις (μολονότι οι 3 χώρες της ΕΖΕΣ που ανήκουν στον ΕΟΧ συμμετέχουν στη συμφωνία Σένγκεν, η οποία κατάργησε τους εσωτερικούς συνοριακούς ελέγχους μεταξύ των υπογραφουσών χωρών)·
  • η κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας·
  • η άμεση και έμμεση φορολογία·
  • η οικονομική και νομισματική ένωση.

Κοινοί φορείς

Η συμφωνία συνέστησε διάφορους κοινούς φορείς για τον ΕΟΧ, οι οποίοι αντικατοπτρίζουν σε μεγάλο βαθμό τα θεσμικά όργανα της ΕΕ:

• Η Μεικτή Επιτροπή του ΕΟΧ συνεδριάζει σε τακτική βάση και λαμβάνει αποφάσεις με συναίνεση σχετικά με την ενσωμάτωση της νομοθεσίας της ΕΕ στη συμφωνία για τον ΕΟΧ. Η πλευρά της ΕΕ εκπροσωπείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή [την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) και άλλες υπηρεσίες] και η ΕΖΕΣ από τους πρέσβεις των 3 χωρών της ΕΖΕΣ.
• Το Συμβούλιο του ΕΟΧ απαρτίζεται από τα μέλη του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Επιτροπή (εκπροσωπείται από την ΕΥΕΔ και τις άλλες υπηρεσίες της), καθώς και από τους υπουργούς Εξωτερικών από τις 3 χώρες της ΕΖΕΣ που ανήκουν στον ΕΟΧ. Συνεδριάζει δύο φορές τον χρόνο για να προσδιορίσει τη στρατηγική κατεύθυνση της συμφωνίας, καθώς και για να καθορίσει τις κατευθυντήριες γραμμές για τη Μεικτή Επιτροπή του ΕΟΧ.
• Η Συμβουλευτική Επιτροπή του ΕΟΧ απαρτίζεται από μέλη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής της ΕΖΕΣ.
• Η Μεικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή του ΕΟΧ απαρτίζεται από μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και μέλη των εθνικών κοινοβουλίων των 3 χωρών της ΕΖΕΣ. Δεν συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων, αλλά παρακολουθεί και εξετάζει τις πολιτικές και τις αποφάσεις της ΕΕ που σχετίζονται με τον ΕΟΧ.

Επιπλέον:

• η Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ διασφαλίζει ότι η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και η Νορβηγία τηρούν τις υποχρεώσεις τους σύμφωνα με τη συμφωνία για τον ΕΟΧ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει όμοιο ρόλο όσον αφορά τις χώρες της ΕΕ·
• το Δικαστήριο ΕΖΕΣ αποφαίνεται επί προσφυγών από την Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ κατά χώρας της ΕΖΕΣ όσον αφορά την υλοποίηση, την εφαρμογή ή την ερμηνεία των κανόνων του ΕΟΧ, όπως πράττει και το Δικαστήριο της ΕΕ στην περίπτωση των χωρών της ΕΕ.

Πώς καθίσταται η νομοθεσία της ΕΕ νομοθεσία του ΕΟΧ;

• Οι χώρες της ΕΖΕΣ δεν συμμετέχουν επισήμως στη διαδικασία νομοθέτησης της ΕΕ. Ωστόσο, μπορούν να συμμετέχουν σε προπαρασκευαστικές εργασίες και να υποβάλλουν σχόλια.
• Όταν η ΕΕ εγκρίνει μια νομοθετική πράξη, οι 3 χώρες της ΕΖΕΣ αξιολογούν κατά πόσον η πράξη σχετίζεται με τον ΕΟΧ. Εάν και οι 3 χώρες καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι σχετίζεται, καταρτίζεται σχέδιο απόφασης της Μεικτής Επιτροπής από τη γραμματεία της ΕΖΕΣ με στόχο την τροποποίηση της συμφωνίας για τον ΕΟΧ.
• Το σχέδιο απόφασης της Μεικτής Επιτροπής εγκρίνεται στη συνέχεια από την Επιτροπή ή, αν περιλαμβάνει ουσιαστικές μεταβολές, αποστέλλεται στο Συμβούλιο για έγκριση.
• Στη συνέχεια, η γραμματεία της ΕΖΕΣ και η ΕΥΕΔ διαβουλεύονται σχετικά με το χρονοδιάγραμμα έγκρισης της απόφασης στη Μεικτή Επιτροπή του ΕΟΧ.

Συμμετοχή σε προγράμματα και οργανισμούς της ΕΕ

• Οι 3 χώρες της ΕΖΕΣ συμμετέχουν σε ευρύ φάσμα προγραμμάτων και οργανισμών. Όταν συμφωνείται η εν λόγω συμμετοχή, ενσωματώνεται το συγκεκριμένο πρόγραμμα στη συμφωνία για τον ΕΟΧ και οι χώρες αναλαμβάνουν δέσμευση ως προς τη συνεισφορά στις λειτουργικές δαπάνες.

Δημοσιονομικές πτυχές

Σύμφωνα με τη συμφωνία, τα μέλη της ΕΖΕΣ συνεισφέρουν στη μείωση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών του ΕΟΧ. Επί του παρόντος επωφελούνται 16 χώρες της ΕΕ. Οι εν λόγω επιχορηγήσεις του ΕΟΧ χρηματοδοτούνται από κοινού από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία, με καθεμία από αυτές να συνεισφέρει ανάλογα με το μέγεθος και τον πλούτο της.

Εκτός από τις συνεισφορές τους στις λειτουργικές δαπάνες των προγραμμάτων της ΕΕ, οι 3 χώρες της ΕΖΕΣ καταβάλλουν συνεισφορά και στις διοικητικές δαπάνες της Επιτροπής (π.χ. χώρος γραφείων, συνεδριάσεις κ.λπ.).

ΠΛΑΙΣΙΟ

Η συμφωνία για τον ΕΟΧ υπεγράφη το 1992 ανάμεσα στις τότε 12 χώρες της ΕΕ και στις 6 χώρες της ΕΖΕΣ: Αυστρία, Ελβετία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία, Σουηδία και Φινλανδία, μολονότι η Ελβετία επέλεξε αργότερα να απορρίψει τη συμφωνία. Τέθηκε σε ισχύ το 1994. Το 1995, 3 από τις χώρες της ΕΖΕΣ (Αυστρία, Σουηδία και Φινλανδία) προσχώρησαν στην ΕΕ. Η συμφωνία προσαρμόστηκε σταδιακά ούτως ώστε να λαμβάνεται υπόψη η προσχώρηση 10 χωρών στην ΕΕ το 2004, άλλων 2 το 2007 και τελικά της Κροατίας το 2013.

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε:

• τη σελίδα Σχέσεις της ΕΕ με τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ) στον δικτυακό τόπο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης
• τη σελίδα Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος στον δικτυακό τόπο της ΕΖΕΣ

ΠΡΑΞΗ

Απόφαση 94/1/ΕΚ, ΕΚΑΧ του Συμβουλίου και της Επιτροπής της 13ης Δεκεμβρίου 1993 για τη σύναψη συμφωνίας σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, των κρατών μελών αυτών και της Δημοκρατίας της Αυστρίας, της Δημοκρατίας της Φινλανδίας, της Δημοκρατίας της Ισλανδίας, του Πριγκιπάτου του Λιχτενστάιν, του Βασιλείου της Νορβηγίας, του Βασιλείου της Σουηδίας και της Ελβετικής Συνομοσπονδίας (ΕΕ L 1 της 3.1.1994, σ. 1)

Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο — Τελική Πράξη — Κοινές δηλώσεις — Δηλώσεις των κυβερνήσεων των κρατών μελών της Κοινότητας και των κρατών της ΕΖΕΣ — Ρυθμίσεις — Συμφωνηθέν πρακτικό — Δηλώσεις από ένα ή διάφορα συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΕ L 1 της 3.1.1994, σ. 3-522)

Διαδοχικές τροποποιήσεις της συμφωνίας έχουν ενσωματωθεί στο πρωτότυπο κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

τελευταία ενημέρωση 24.05.2016