Υιοθέτηση του ευρώ

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 140 ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ;

Οι δύο κανονισμοί παρέχουν τη νομική βάση και την ασφάλεια δικαίου για την εισαγωγή του ευρώ (Οικονομική και Νομισματική Ένωση).

Στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 974/98 ορίζεται ένα χρονοδιάγραμμα για τη μετάβαση στο ευρώ.
Στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1103/97 καλύπτονται ζητήματα, όπως οι τιμές και οι διαδικασίες μετατροπής, οι οδηγίες για τις συμβάσεις και τις πληρωμές.

Το άρθρο 140 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) θεσπίζει τα κριτήρια προσχώρησης στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση και για την υιοθέτηση του ευρώ. Προβλέπει τακτική παρακολούθηση της προόδου που σημειώνουν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που δεν ανήκουν στην ευρωζώνη προκειμένου να συμμορφωθούν με τις εν λόγω απαιτήσεις.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 974/98:

περιλαμβάνει στο παράρτημά του, για την υιοθέτηση του ευρώ και τη μετάβαση στο ευρώ σε φυσική μορφή, τις ημερομηνίες και την περίοδο σταδιακής κατάργησης του εθνικού νομίσματος*, εφόσον χρειάζεται, για κάθε συμμετέχον κράτος μέλος·
επιβεβαιώνει ότι το ενιαίο νόμισμα:
- είναι το ευρώ,
- υποδιαιρείται σε 100 «cent»,
- αντικαθιστά τα εθνικά νομίσματα των συμμετεχόντων κρατών μελών στη συμφωνημένη τιμή μετατροπής,
- είναι η λογιστική μονάδα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των κεντρικών τραπεζών των συμμετεχόντων κρατών μελών·
δηλώνει ότι αναφορά σε εθνική νομισματική μονάδα σε νομική πράξη* είναι το ίδιο έγκυρη όπως εάν αφορούσε το ευρώ.
επισημαίνει ότι τα εθνικά τραπεζογραμμάτια και κέρματα εξακολουθούν να αποτελούν νόμιμο χρήμα από την ημέρα που προηγείται της ημερομηνίας υιοθέτησης του ευρώ, στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος·
απονέμει:
- στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και στις εθνικές κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών που συμμετέχουν στο ευρώ αποκλειστική αρμοδιότητα να θέτουν στην κυκλοφορία τραπεζογραμμάτια σε ευρώ,
- στα κράτη μέλη την ευθύνη έκδοσης κερμάτων ευρώ που να συμμορφώνονται προς την ονομαστική αξία και τις τεχνικές προδιαγραφές που έχουν συμφωνηθεί από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης·
θεσπίζει τους όρους για οποιαδήποτε περίοδο σταδιακής κατάργησης των εθνικών νομισμάτων, μια δυνατότητα που δεν χρησιμοποιήθηκε από κανένα κράτος μέλος στη ζώνη του ευρώ·
περιγράφει μια «μεταβατική περίοδο» 3 ετών κατά μέγιστο, από την ημερομηνία υιοθέτησης του ευρώ έως την ημερομηνία μετάβαση στο ευρώ σε φυσική μορφή·
αναφέρει ότι τα εθνικά τραπεζογραμμάτια και κέρματα εξακολουθούν να αποτελούν νόμιμο χρήμα μέχρι, το αργότερο, 6 μήνες μετά τις αντίστοιχες ημερομηνίες μετάβασης -κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου, οι τράπεζες και τα πιστωτικά ιδρύματα πρέπει να ανταλλάσσουν το ευρώ χωρίς οικονομική επιβάρυνση, ενώ έκτοτε μόνο τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα ευρώ αποτελούν νόμιμο χρήμα στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ·
ζητεί από τα κράτη μέλη να επιβάλλουν κυρώσεις κατά της παραχάραξης και παραποίησης τραπεζογραμματίων και κερμάτων.

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1103/97:

αντικαθιστά την ευρωπαϊκή νομισματική μονάδα, ένα καλάθι εθνικών νομισμάτων το οποίο χρησιμοποιείτο παλαιότερα για λογιστικούς σκοπούς στην ΕΕ, με το ευρώ σε τιμή μετατροπής 1:1 σε όλα τα νομικά έγγραφα από την 1η Ιανουαρίου 1999·
εγγυάται ότι η εισαγωγή του ευρώ δεν επηρεάζει τη συνέχεια των συμβάσεων και όλες τις νομικές συμφωνίες και υποχρεώσεις που περιέχουν αναφορά σε εθνικό νόμισμα·
δηλώνει ότι οι τιμές μετατροπής των εθνικών νομισμάτων σε ευρώ εκτείνονται σε έξι ψηφία· δεν μπορούν να στρογγυλοποιούνται προς τα πάνω ή προς τα κάτω·
απαιτεί οποιαδήποτε μετατροπή από ένα εθνικό νόμισμα σε άλλο θα γίνεται μέσω του ευρώ.

Το άρθρο 140 ΣΛΕΕ και το πρωτόκολλο αριθ. 13 που προσαρτάται στη ΣΛΕΕ περιλαμβάνουν τους οικονομικούς και δημοσιονομικούς όρους, γνωστούς ως «κριτήρια σύγκλισης», τους οποίους πρέπει να πληρούν τα κράτη μέλη προκειμένου να υιοθετήσουν το ευρώ. Τα κριτήρια αυτά είναι τα ακόλουθα.

Σταθερότητα τιμών. Το ποσοστό πληθωρισμού δεν πρέπει να υπερβαίνει κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα τον μέσο όρο των τριών κρατών μελών με τις καλύτερες επιδόσεις για 1 έτος.
Δημόσια οικονομικά. Αυτά πρέπει να είναι υγιή και βιώσιμα, και αυτό αποδεικνύεται με την απουσία απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος.
Σταθερότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Πρέπει να αποφεύγονται υπερβολικές συναλλαγματικές διακυμάνσεις, κι αυτό αποδεικνύεται με τη συμμετοχή στον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών χωρίς έντονες πιέσεις και νομισματική υποτίμηση για μια περίοδο τουλάχιστον 2 ετών.
Σύγκλιση των επιτοκίων. Τα μακροπρόθεσμα επιτόκια δεν πρέπει να υπερβαίνουν (με πάνω από 2 ποσοστιαίες μονάδες) το ποσοστό του μέσου όρου των τριών κρατών μελών με τις καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά τη σταθερότητα των τιμών.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ;

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 974/98 εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 1999.
Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1103/97 εφαρμόζεται από τις 20 Ιουνίου 1997.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η ασφάλεια δικαίου, ιδίως για πρόσωπα και εταιρείες, είναι απαραίτητη όταν ένα κράτος μέλος της ΕΕ αντικαθιστά το εθνικό της νόμισμα με το ευρώ.
Την 1η Ιανουαρίου 1999, 11 κράτη μέλη καθόρισαν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες τους, υιοθέτησαν μια κοινή νομισματική πολιτική και καθιέρωσαν το ευρώ ως νέο κοινό νόμισμα στις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές αγορές.
Από τον Ιανουάριο του 2023, το ευρώ είναι το νόμισμα 20 κρατών μελών.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Περίοδος σταδιακής κατάργησης του εθνικού νομίσματος. 1 έτος κατά μέγιστο, από την ημερομηνία υιοθέτησης του ευρώ.

Νομική πράξη. Η νομοθεσία, οι διοικητικές πράξεις, οι δικαστικές αποφάσεις, οι οδηγίες πληρωμών και άλλα έγγραφα με νομική ισχύ.

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 974/98 του Συμβουλίου, της 3ης Μαΐου 1998, για την εισαγωγή του Ευρώ (ΕΕ L 139 της 11.5.1998, σ. 1-5).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 974/98 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1103/97 του Συμβουλίου της 17ης Ιουνίου 1997 σχετικά με ορισμένες διατάξεις που αφορούν την εισαγωγή του ευρώ (ΕΕ L 162 της 19.6.1997, σ. 1-3).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος τρίτο — Οι πολιτικές και οι εσωτερικές δράσεις της Ένωσης — Τίτλος VIII — Οικονομική και νομισματική πολιτική — Κεφάλαιο 5 — Μεταβατικές διατάξεις — Άρθρο 140 (πρώην άρθρα 121 παράγραφος 1, 122 παράγραφος 2, δεύτερη φράση και 123 παράγραφος 5 της ΣΕΚ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 108-110).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Απόφαση (ΕΕ) 2022/1211 του Συμβουλίου, της 12ης Ιουλίου 2022, σχετικά με την υιοθέτηση του ευρώ από την Κροατία την 1η Ιανουαρίου 2023 (ΕΕ L 187 της 14.7.2022, σ. 31-34).

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Πρωτόκολλο (αριθ. 13) σχετικά με τα κριτήρια σύγκλισης (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 281-282).

τελευταία ενημέρωση 19.04.2023