Λιθουανία
1) ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
Γνώμη της Επιτροπής [COM(97) 2007 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]
Έκθεση της Επιτροπής [COM(98) 706 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]
Έκθεση της Επιτροπής [COM(1999) 507 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]
Έκθεση της Επιτροπής [COM(2000) 707 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]
Έκθεση της Επιτροπής [COM (2003) 675 τελικό - SEC (2003) 1204 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]
Συνθήκη προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση [Επίσημη Εφημερίδα L 236 της 23.09.2003]
2) ΣΥΝΟΨΗ
Κατά τη γνώμη της του Ιουλίου 1997, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έκρινε ότι είναι απαραίτητο να συνεχιστούν οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, να βελτιωθεί αισθητά το σύστημα της δημόσιας υγείας, καθώς και να ενισχυθεί ο κοινωνικός διάλογος. Εξάλλου καλούσε τη Λιθουανία να καταβάλει προσπάθειες προκειμένου να συμμορφώσει τη νομοθεσία της με τις κοινοτικές απαιτήσεις σε τομείς όπως η υγεία και η ασφάλεια, το εργατικό δίκαιο και ισότητα ευκαιριών, και να συνεχίσει τη δημιουργία των απαραίτητων δομών για τη αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας. Η Επιτροπή κατέληγε ότι η Λιθουανία θα έπρεπε μεσοπρόθεσμα να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις που συνδέονται με την προσχώρηση, εφόσον συνεχίσει τις προσπάθειές της.
Με την έκθεση του Νοεμβρίου 1998 διαπιστώθηκε ότι η Λιθουανία είχε πραγματοποιήσει πρόοδο στον τομέα της νομοθεσίας σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια στο χώρο εργασίας, όμως έπρεπε να καταβάλει τεράστιες προσπάθειες για τη μεταφορά και την εφαρμογή του κεκτημένου σχετικά με την απασχόληση και τις κοινωνικές υποθέσεις.
Έκτοτε, έχει πραγματοποιηθεί κάποια πρόοδος, κυρίως στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας στο χώρο εργασίας.
Στην έκθεση του 2003 διευκρινίζεται ότι η Λιθουανία τηρεί κατά το ουσιώδες τις υποχρεώσεις και ικανοποιεί τις απαιτήσεις που προκύπτουν από τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης στον τομέα του εργατικού δικαίου, της ισότητας μεταχείρισης ανδρών και γυναικών, της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, τον κοινωνικό διάλογο, την πολιτική για την απασχόληση, την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και την κοινωνική προστασία. Θα έπρεπε να είναι ικανή να θέσει σε εφαρμογή το αντίστοιχο κεκτημένο ήδη από την προσχώρησή της.
Εξάλλου, η Λιθουανία ικανοποιεί την πλειονότητα των απαιτήσεων ενόψει της προσχώρησής της όσον αφορά τη δημόσια υγεία, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και την καταπολέμηση των διακρίσεων. Ωστόσο, θα πρέπει να καταβάλει ακόμη ορισμένες επί πλέον προσπάθειες σ' αυτούς τους τομείς.
Η συνθήκη προσχώρησης υπογράφηκε στις 16 Απριλίου 2003 και η προσχώρηση πραγματοποιήθηκε την 1η Μαΐου 2004.
ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ
Στον κοινωνικό τομέα, εκτός από τα διάφορα ειδικά προγράμματα δράσης, ιδίως στον τομέα της δημόσιας υγείας, και εκτός από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το νομικό κεκτημένο καλύπτει την υγεία και την ασφάλεια στον χώρο εργασίας, το εργατικό δίκαιο και τις συνθήκες εργασίας, την ισότητα ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών, το συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης για τους μετανάστες και τα προϊόντα του καπνού.
Σε όλους αυτούς τους τομείς η κοινωνική νομοθεσία στην Ένωση χαρακτηρίζεται από τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων, τα οποία συνοδεύονται από ρήτρες διασφάλισης για τα πλέον προηγμένα κράτη μέλη.
Επιπλέον, ο κοινωνικός διάλογος σε ευρωπαϊκό επίπεδο προβλέπεται ρητά στη συνθήκη (άρθρο 139, πρώην άρθρο 118Β), ενώ η συμφωνία για την κοινωνική πολιτική αναφέρεται στη διεξαγωγή διαβουλεύσεων με τους κοινωνικούς εταίρους.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Το ποσοστό ανεργίας έφθασε έως 14,7% το Μάιο 2000, το υψηλότερο επίπεδο από την κήρυξη της ανεξαρτησίας. Έχουν ληφθεί μέτρα σε μια προσπάθεια διευθέτησης του προβλήματος, όπως η ίδρυση ενός κέντρου απασχόλησης των νέων στο Βίλνιους το Σεπτέμβριο 1999. Στην έκθεση του 2003 διευκρινίζεται ότι το ποσοστό ανεργίας ανερχόταν σε 13,1% το 2002 και 13,8% το πρώτο τρίμηνο του 2003. Όσον αφορά την πολιτική για την απασχόληση, η πραγματική εφαρμογή των προτεραιοτήτων που καθορίζονται στο έγγραφο της από κοινού αξιολόγησης είναι απαραίτητη, έτσι ώστε να μπορέσει η Λιθουανία να συμμετάσχει πλήρως στην ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση.
Στη διάρκεια του 2000 η Λιθουανία έλαβε ορισμένα νομοθετικά μέτρα με σκοπό τη μεταφορά της κοινοτικής νομοθεσίας σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια στο χώρο εργασίας. Εκδόθηκαν τέσσερις νέες πράξεις οι οποίες επιτρέπουν τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των οδηγιών σχετικά με τον εξοπλισμό εργασίας, τη σήμανση ασφάλειας, τα αλιευτικά σκάφη και το θόρυβο. Την παραμονή της προσχώρησης η Λιθουανία είχε σχεδόν ολοκληρώσει τη νομοθετική ευθυγράμμιση σ' αυτόν τον τομέα.
Όσον αφορά τον κοινωνικό διάλογο, στην έκθεση του Νοεμβρίου 2000 επισημαίνεται ότι η Λιθουανία δεν έχει ακόμη προοδεύσει αρκετά. Τα τριμερή όργανα κυριαρχούν και το κράτος διαδραματίζει ακόμη μεγάλο ρόλο. Το Φεβρουάριο 2000 εκδόθηκε νόμος ο οποίος αποβλέπει στην ενθάρρυνση του διμερούς διαλόγου στις επιχειρήσεις. Στην έκθεση του 2003 διευκρινίζεται ότι το θεσμικό και διοικητικό πλαίσιο που ευνοεί την ανάπτυξη του κοινωνικού διαλόγου έχει θεσπιστεί, όμως πρέπει να ενισχυθούν οι διοικητικές ικανότητες των κοινωνικών εταίρων καθώς και των δημοσίων αρχών.
Όσον αφορά την ισότητα ευκαιριών, παρόλο που η εθνική νομοθεσία καλύπτει ήδη ορισμένες θεμελιώδεις κοινοτικές διατάξεις σχετικά με τη μη διάκριση, πρέπει να διαπιστωθεί ότι η αρχή αυτή δεν τηρείται πάντοτε. Για τη διόρθωση της κατάστασης, η Λιθουανία δημιούργησε μια θέση μεσολαβητή. Αυτός είναι αρμόδιος κυρίως να προβαίνει σε επιθεωρήσεις σχετικά με την εφαρμογή του νόμου περί ισότητας ευκαιριών από τους εργοδότες. Η Εθνική Επιθεώρηση Εργασίας συμπληρώνει τη δράση του μεσολαβητή.
Όσον αφορά την ισότητα μεταχείρισης ανδρών και γυναικών, την παραμονή της προσχώρησης η Λιθουανία είχε μεταφέρει το μεγαλύτερο μέρος της τη νομοθεσίας σ' αυτόν τον τομέα
Στην έκθεσή της του 2000 η Επιτροπή υπογράμμιζε ήδη ότι θα έπρεπε να εξακολουθήσουν οι προσπάθειες στον τομέα της δημόσιας υγείας. Η Λιθουανία έχει ήδη λάβει μέτρα σύμφωνα με τις οδηγίες σχετικά με τον καπνό, όμως στην έκθεση του 2003 διευκρινίζεται ότι η μεταφορά αυτής της νομοθεσίας πρέπει να ολοκληρωθεί. Η Λιθουανία δήλωσε επίσης ότι επιθυμεί να συμμετάσχει στα κοινοτικά προγράμματα σχετικά με την πρόληψη του AIDS και άλλων μεταδοτικών νόσων και της τοξικομανίας. Το Εθνικό Ταμείο Υγείας συστάθηκε το 1999 με σκοπό τη χρηματοδότηση προγραμμάτων υγείας και δημόσιων οργανισμών επιφορτισμένων με καθήκοντα σχετικά με τη δημόσια υγεία. Στην έκθεση του 2003 διευκρινίζεται ότι η λιθουανική νομοθεσία σχετικά με την καταπολέμηση των μεταδοτικών νόσων είναι σύμφωνη προς τις κοινοτικές απαιτήσεις. Εντούτοις, πρέπει να καταβληθούν σημαντικές διοικητικές και τεχνικές προσπάθειες και προσπάθειες ενίσχυσης των ικανοτήτων για τη συμμόρφωση προς αυτές τις απαιτήσεις. Θα πρέπει να δοθεί προσοχή στην αύξηση των δαπανών για την υγεία, καθώς και στη βελτίωση της κατάστασης της υγείας του πληθυσμού.
Στην έκθεση του 2003 διευκρινίζεται ότι η Λιθουανία ολοκληρώνει την προσαρμογή των νομικών διατάξεών της στον τομέα του εργατικού δικαίου και ότι απαιτούνται ακόμη προσαρμογές στους ακόλουθους τομείς: ευρωπαϊκές επιτροπές επιχείρησης, απόσπαση εργαζομένων, μερική απασχόληση και εργασία ορισμένου χρόνου.
Όσον αφορά το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβουλίας EQUAL, έστω και εάν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη διάρκεια του 2003, πρέπει ακόμη να καταβληθούν επί πλέον προσπάθειες επειγόντως για την ανάπτυξη των διοικητικών διαρθρώσεων των αναγκαίων για τη διαχείρισή του, την εφαρμογή, την παρακολούθηση, τους δημοσιονομικούς και λογιστικούς ελέγχους, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε τοπικό επίπεδο.
Στη διάρκεια του έτους 2004, η Επιτροπή και η Λιθουανία πρέπει να ολοκληρώσουν το κοινό μνημόνιο για την κοινωνική ένταξη, το οποίο προβλέπει τις σημαντικότερες προκλήσεις σχετικά με την προαγωγή της κοινωνικής ένταξης και τους πιθανούς προσανατολισμούς της πολιτικής σ' αυτόν τον τομέα. Θα πρέπει να εκπονηθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική, καθώς και ένα σχέδιο δράσης σχετικά με την κοινωνική ένταξη, σε εθνικό επίπεδο, σ' αυτή τη βάση.
Τέλος στον τομέα της κοινωνικής προστασίας, θα πρέπει να επιδιωχθούν οι στρατηγικοί στόχοι του εθνικού προγράμματος για την κοινωνική ένταξη των αναπήρων και κυρίως οι στόχοι που αφορούν τη διευκόλυνση της κοινωνικής ένταξης και την ισότητα ευκαιριών. Πρέπει ακόμη να καταβληθούν ενισχυμένες προσπάθειες για την έγκριση και την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της κοινωνικής ασφάλισης και των συντάξεων.
Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 12.01.2004