Νέο ξεκίνημα για τη στρατηγική της Λισαβόνας (2005)

Ο ενδιάμεσος απολογισμός της στρατηγικής της Λισαβόνας και ιδίως τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν στον τομέα της απασχόλησης δεν είναι ιδαίτερα ενθαρρυντικά. Η Επιτροπή προκειμένου να δώσει νέα ώθηση στην στρατηγική, προτείνει μία απλουστευμένη διαδικασία συντονισμού με εστίαση των προσπαθειών στα εθνικά σχέδια δράσης (ΕΣΔ). Παύει να δίνει πλέον έμφαση στους αριθμητικούς στόχους και διατηρεί μόνο το στόχο του 3% του ΑεγχΠ έως το 2010 για την έρευνα και την ανάπτυξη. Στην ανακοίνωση το κέντρο βάρους μετατοπίζεται από τους μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους στις επείγουσες ενέργειες που πρέπει να εφαρμοστούν στα κράτη μέλη.

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση προς το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 2ας Φεβρουαρίου 2005 με τίτλο «Συνεργασία για την οικονομική μεγέθυνση και την απασχόληση. Νέο ξεκίνημα για τη στρατηγική της Λισαβόνας (2005)». Ανακοίνωση του Προέδρου Barroso σε συνεννόηση με τον Αντιπρόεδρο Verheugen. [COM(2005) 24 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Πέντε χρόνια μετά την έναρξη της εφαρμογής της στρατηγικής της Λισαβόνας, η Επιτροπή προβαίνει σε ένα όχι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό απολογισμό των επιτευχθέντων αποτελεσμάτων. Οι προβλεπόμενες επιδόσεις της ευρωπαϊκής οικονομίας σε θέματα ανάπτυξης, παραγωγικότητας και απασχόλησης δεν επιτεύχθηκαν. Ο ρυθμός δημιουργίας θέσεων απασχόλησης επιβραδύνθηκε και οι επενδύσεις στην έρευνα και στην ανάπτυξη εξακολουθούν να είναι ανεπαρκείς.

Η Επιτροπή για τη διενέργεια της εν λόγω επανεξέτασης βασίστηκε στην έκθεση της ομάδας υψηλού επιπέδου με τίτλο: «Η αντιμετώπιση των προκλήσεων: η στρατηγική της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση » Νοέμβριος 2004. Η εν λόγω αξιολόγηση, η οποία διεξάχθηκε καθ΄υπόδειξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου 2004, εξετάζει την πρόοδο που σημειώθηκε στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας και είναι δριμεία: απουσία ανάληψης αποφασιστικής πολιτικής δράσης και αδυναμία υλοποίησης της εσωτερικής αγοράς προϊόντων και δημιουργίας αγοράς υπηρεσιών. Στην έκθεση καυτηριάζεται επίσης η υπερφορτωμένη ατζέντα, ο ανεπαρκής συντονισμός και οι ασυνδύαστες προτεραιότητες.

Για τους λόγους αυτούς η Επιτροπή αποφάσισε να δώσει το μεγαλύτερο βάρος στις ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν και όχι στους αριθμητικούς στόχους που πρέπει να επιτευχθούν. Η καταληκτική χρονολογία του 2010 και οι στόχοι που συνδέονται με τα διάφορα ποσοστά απασχόλησης παύουν να χαρακτηρίζονται προτεραιότητες. Η ανακοίνωση παρουσιάζεται στο πλαίσιο αυτό ως μια προσπάθεια επανακαθορισμού των πολιτικών προτεραιοτήτων κυρίως σε θέματα οικονομικής μεγέθυνσης και απασχόλησης.

Μεγαλύτερη οικονομική μεγέθυνση

Τα κράτη μέλη για να επιτύχουν καλύτερα αποτελέσματα πρέπει να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της στρατηγικής και να εφαρμόσουν μακροοικονομικές πολιτικές που θα επικεντρώνονται στη σταθερότητα και σε βιώσιμες δημοσιονομικές πολιτικές. Είναι αναγκαία μία νέα εταιρική σχέση για την οικονομική μεγέθυνση και την απασχόληση προκειμένου να δοθεί νέα ώθηση στη στρατηγική της Λισαβόνας. Η Επιτροπή για να ενισχύσει την οικονομική μεγέθυνση σκοπεύει:

να καταστήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ελκυστικότερη για τους επενδυτές και τους εργαζομένους αναπτύσσοντας την εσωτερική αγορά, βελτιώνοντας τις ευρωπαϊκές και εθνικές κανονιστικές ρυθμίσεις, διασφαλίζοντας την ύπαρξη ανοικτών και ανταγωνιστικών αγορών στην Ευρώπη και στο εξωτερικό, και τέλος επεκτείνοντας και βελτιώνοντας τις ευρωπαϊκές υποδομές·
να ενθαρρύνει τη γνώση και την καινοτομία, βελτιώνοντας τις επενδύσεις στην έρευνα και στην ανάπτυξη, διευκολύνοντας την καινοτομία, την εφαρμογή των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας (ΤΠΕ) και τη βιώσιμη χρήση των πόρων και τέλος συμβάλλοντας στη δημιουργία μίας σταθερής ευρωπαϊκής βιομηχανικής βάσης.

Περισσότερες και ποιοτικότερες θέσεις εργασίας

Η Επιτροπή προβλέπει την επανεξέταση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση το 2005. Εξάλλου η νέα πρόταση της Επιτροπής σχετικά με το δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο 2007-2013 αντιπροσωπεύει μια αλλαγή στόχευσης προς όφελος της οικονομικής μεγέθυνσης και της απασχόλησης. Για να δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας καλύτερης ποιότητας, η Επιτροπή προβλέπει :

να προσελκύσει μεγαλύτερο αριθμό ατόμων στην αγορά εργασίας και να εκσυγχρονίσει τα συστήματα κοινωνικής προστασίας. Τα κράτη μέλη και οι κοινωνικοί εταίροι καλούνται να εφαρμόσουν πολιτικές που θα παρακινούν τους εργαζομένους να παραμένουν στην ενεργό επαγγελματική ζωή και θα τους αποτρέπουν από το να εγκαταλείπουν πρόωρα την αγορά εργασίας. Πρέπει επίσης να μεταρρυθμίσουν το σύστημα κοινωνικής προστασίας για την επίτευξη καλύτερης ισορροπίας μεταξύ ασφάλειας και ευελιξίας·
να βελτιώσει την ικανότητα προσαρμογής των εργαζομένων και των επιχειρήσεων και να αυξήσει την ευελιξία των αγορών εργασίας προκειμένου να μπορέσει η Ευρώπη να προσαρμοστεί στις αναδιαρθρώσεις και στην εξέλιξη των αγορών. Η απλούστευση της αμοιβαίας αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων θα διευκολύνει την κινητικότητα του ανθρώπινου δυναμικού σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταργήσουν το ταχύτερο δυνατό όλους τους περιορισμούς στον εν λόγω τομέα·
να επενδύσει περισσότερο στο ανθρώπινο κεφάλαιο μέσω της βελτίωσης της εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων. Η Επιτροπή προβλέπει ιδίως την έγκριση κοινοτικού προγράμματος για τη δια βίου εκπαίδευση και κατάρτιση. Τα κράτη μέλη θα παρουσιάσουν, επίσης, μία εθνική στρατηγική στον εν λόγω τομέα το 2006.

Καλύτερη διακυβέρνηση

Η Επιτροπή δίνει, επίσης, έμφαση στην επίτευξη ενός σαφέστερου και αποτελεσματικότερου καταμερισμού των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων. Η επικάλυψη των εκθέσεων, η επαχθής γραφειοκρατία και η ανεπαρκής πολιτική οικειοποίηση επιβραδύνουν την πρόοδο. Θα παρουσιάσει πρόγραμμα δράσης για τη στρατηγική της Λισαβόνας προκειμένου να διευκρινίσει τους προς επίτευξη στόχους.

Προτείνει μία απλουστευμένη διαδικασία συντονισμού με μείωση του αριθμού των εκθέσεων και απλούστερη διαδικασία υποβολής τους. Προτείνεται, επίσης, τα εθνικά προγράμματα που αφορούν τη στρατηγική της Λισαβόνας να παρουσιάζονται με μορφή που θα συνδυάζει τρεις διαδικασίες συντονισμού:

πολιτικές της αγοράς απασχόλησης (διαδικασία του Λουξεμβούργου)·
μικροοικονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις (διαδικασία του Κάρντιφ)·
μακροοικονομικά και δημοσιονομικά μέτρα (διαδικασία της Κολωνίας).

Κατά τον τρόπο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα είναι σε θέση κάθε άνοιξη να παρουσιάζει πρακτικούς προσανατολισμούς και η Επιτροπή να εξακριβώνει ευκολότερα τη συντελεσθείσα πρόοδο.

Προβλέπει, επίσης, την παρουσίαση σε ένα ενιαίο έγγραφο ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών που θα αφορούν ταυτόχρονα την απασχόληση και τους γενικούς προσανατολισμούς της οικονομικής πολιτικής. Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές θα αφορούν ταυτόχρονα τις μακροοικονομικές πολιτικές, την απασχόληση και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Η Επιτροπή προτείνει, επίσης, το διορισμό σε κάθε εθνική διοίκηση μιας «κυρίας» ή ενός «κυρίου Λισαβόνα», που θα έχει την ευθύνη για την παρακολούθηση της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας.

Επίσης, η προσοχή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πρέπει να εστιαστεί σε πολιτικά θέματα ουσίας. Για το σκοπό αυτό θα συντάσσεται πλέον μόνο μία έκθεση σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με την πρόοδο της στρατηγικής της Λισαβόνας.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Συμπεράσματα της προεδρίας (FR) (pdf) του εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 13ης και 14ης Μαρτίου 2008 [Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Με βάση τα έγγραφα της Επιτροπής και υπό το φως των εργασιών που διεξήγαγε το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δρομολόγησε το δεύτερο γύρο της αναθεωρημένης στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση για την περίοδο 2008-2010, και συγκεκριμένα το κοινοτικό πρόγραμμα της Λισαβόνας. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαίωσε τις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές και τις συστάσεις για κάθε χώρα. Επιβεβαίωσε, επίσης, τους τέσσερις τομείς προτεραιότητας της αναθεωρημένης στρατηγικής της Λισαβόνας: επενδύσεις στη γνώση και στην καινοτομία· αξιοποίηση των δυνατοτήτων των επιχειρήσεων και ειδικότερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ)· πραγματοποίηση επενδύσεων σε ανθρώπινο κεφάλαιο και εκσυγχρονισμός των αγορών εργασίας· και δημιουργία μιας οικονομίας με χαμηλές εκπομπές σε διοξείδιο του άνθρακα που θα είναι αποτελεσματική σε ενεργειακό επίπεδο. Με βάση τις δράσεις που προτείνει η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της στις 11 Δεκεμβρίου 2007 με τίτλο «Ανανεωμένη στρατηγική της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση: έναρξη του νέου κύκλου (2008-2010)», καθώς και το έργο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε επίσης την υλοποίηση μιας σειράς συγκεκριμένων δράσεων.

Συμπέρασμα της προεδρίας του εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών της 8ης και 9ηςΜαρτίου 2007 [Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Συμπέρασμα της προεδρίας του εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης και 24ηςΜαρτίου 2006 [Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 20ης Ιουλίου 2005: Κοινές δράσεις για την ανάπτυξη και την απασχόληση : το κοινοτικό πρόγραμμα της Λισαβόνας [COM(2005) 330 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Συμπεράσματα της προεδρίας (FR) (pdf) του εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 22ας και 23ης Μαρτίου 2005 σχετικά με την ενδιάμεση εξέταση της στρατηγικής της Λισαβόνας [Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η σύνοδος κορυφής των αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων την άνοιξη του 2005 αποτέλεσε την κατάλληλη ευκαιρία για την έγκριση των απλουστευμένων στόχων της Λισαβόνας που προτάθηκαν κατά την ενδιάμεση αναθεώρηση. Ωστόσο, στα συμπεράσματα της προεδρίας επισημαίνονται 100 διαφορετικοί στόχοι, που αφορούν, κυρίως, την υλοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων για την ανάπτυξη και την απασχόληση.

Ανακοίνωση της Επιτροπής της 20ής Απριλίου 2005 με τίτλο « Κινητοποίηση του πνευματικού δυναμικού της Ευρώπης: ενδυνάμωση των πανεπιστημίων ώστε να εξασφαλισθεί η πλήρης συμβολή τους στη στρατηγική της Λισσαβώνας» [COM(2005) 152 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

See also