TEMPUS III (2000-2006)

Ο στόχος του διευρωπαϊκού αυτού προγράμματος συνεργασίας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι να προωθήσει την ανάπτυξη των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στις επιλέξιμες για προσχώρηση χώρες. Επίσης επιδιώκει να ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ αυτών των επιλέξιμων για προσχώρηση χωρών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΠΡΑΞΗ

Απόφαση 99/311/ΕΚ του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 1999, σχετικά με την έγκριση της τρίτης φάσης του διευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση (TEMPUS III) (2000-2006) [Βλέπε πράξεις τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

Η τριτοβάθμια εκπαίδευση και η επαγγελματική κατάρτιση θεωρούνται ως τομείς-κλειδιά για τη διαδικασία οικονομικής και κοινωνικής μεταρρύθμισης. Κατά συνέπεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ξεκινά την τρίτη αυτή φάση του διευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση (TEMPUS III). Το πρόγραμμα TEMPUS III, το οποίο ισχύει από 1ης Ιουλίου 2000 έως 31ης Δεκεμβρίου 2006, διαδέχεται τα προγράμματα TEMPUS I και II.

Αρχικά, το πρόγραμμα TEMPUS III απευθυνόταν μόνο στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, στα νέα ανεξάρτητα κράτη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και στη Μογγολία, και σε χώρες δικαιούχους των προγραμμάτων PHARE και TACIS. Στο εξής, απευθύνεται στο σύνολο των χωρών που είναι δικαιούχοι του προγράμματος TACIS, στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που είναι δικαιούχοι του προγράμματος CARDS και στις χώρες που συμμετέχουν στην ευρωμεσογειακή εταιρική σχέση οι οποίες είναι δικαιούχοι του προγράμματος MEDA.

Στα σχέδια TEMPUS μπορούν να συμμετάσχουν, αλλά μόνο με συγχρηματοδότηση, οι φορείς των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), οι υποψήφιες για προσχώρηση χώρες και τα μέλη της ομάδας των 24 δυτικών βιομηχανοποιημένων χωρών, εκτός από τις χώρες της ΕΕ (Αυστραλία, Καναδάς, Ηνωμένες Πολιτείες, Ισλανδία, Ιαπωνία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία, Νέα Ζηλανδία και Ελβετία).

Ο ειδικότερος στόχος του προγράμματος TEMPUS III είναι να προωθήσει την ανάπτυξη των συστημάτων ανώτατης εκπαίδευσης στις επιλέξιμες χώρες, ευνοώντας την κατανόηση μεταξύ των πολιτισμών και την προσέγγισή τους, καθώς και εξετάζοντας τα εξής θέματα:

• τα ζητήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη και την αναδιάρθρωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων·
• τη μεταρρύθμιση των δομών και φορέων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της διαχείρισής τους·
• την ανάπτυξη της κατάρτισης για την απόκτηση εξειδίκευσης, ιδιαίτερα μέσω της ενίσχυσης των δεσμών με τη βιομηχανία·
• τη συμβολή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και κατάρτισης στην ιδιότητα του πολίτη και στην ενίσχυση της δημοκρατίας.

Το πρόγραμμα TEMPUS ενθαρρύνει τους φορείς της ΕΕ και των χωρών-εταίρων να συμμετάσχουν στην υλοποίηση Κοινών Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων (ΚΕΠ), μέγιστης διάρκειας τριών ετών. Τα εν λόγω ευρωπαϊκά σχέδια θα συγκεντρώσουν, στο πλαίσιο μιας κοινοπραξίας, τουλάχιστον ένα πανεπιστήμιο μιας επιλέξιμης χώρας, ένα πανεπιστήμιο χώρας της ΕΕ και ένα ίδρυμα-εταίρο (πανεπιστήμιο, επιχείρηση ή άλλον φορέα) από ένα άλλη χώρα της ΕΕ.

Στο πλαίσιο κοινών σχεδίων, θα χορηγηθούν κονδύλια ως εξής:

• στο εκπαιδευτικό/διοικητικό προσωπικό των πανεπιστημίων ή στους εκπαιδευτές επιχειρήσεων των χωρών της ΕΕ, έτσι ώστε να πραγματοποιήσουν διδακτικές/επιμορφωτικές αποστολές διάρκειας μέχρι ενός έτους στις επιλέξιμες χώρες και αντίστροφα·
• στο εκπαιδευτικό/διοικητικό προσωπικό των πανεπιστημίων των επιλέξιμων χωρών για την πραγματοποίηση επιμορφωτικών περιόδων με σκοπό την αναβάθμιση των ικανοτήτων τους ενός της ΕΕ·
• στους φοιτητές, συμπεριλαμβανομένων όσων πραγματοποιούν μεταπτυχιακές σπουδές· τα κονδύλια αυτά απευθύνονται τόσο στους φοιτητές των επιλέξιμων χωρών που πραγματοποιούν ένα μέρος των σπουδών τους στην ΕΕ όσο και στους φοιτητές από την ΕΕ που διεξάγουν περίοδο σπουδών στις επιλέξιμες χώρες. Οι επιδοτήσεις αυτές χορηγούνται κανονικά για διάρκεια από τρεις μήνες έως ένα έτος·
• στους φοιτητές που συμμετέχουν σε ΚΕΠ με στόχο την προώθηση της κινητικότητας. Θα δοθεί προτεραιότητα στους φοιτητές που συμμετέχουν σε σχέδια για τα οποία το πανεπιστήμιο προέλευσής τους θα χορηγήσει πλήρη ακαδημαϊκή αναγνώριση στην περίοδο σπουδών που πραγματοποιήθηκε στο εξωτερικό·
• στους εκπαιδευτικούς, τους εκπαιδευτές, τους φοιτητές και τους διπλωματούχους των επιλέξιμων χωρών, για περιόδους πρακτικής άσκησης ή δοκιμαστικής εργασίας στη βιομηχανία, διάρκειας από ένα μήνα έως ένα έτος, κατά την περίοδο μεταξύ του τέλους των σπουδών τους και της πρώτης τους θέσης εργασίας, έτσι ώστε να ακολουθήσουν περίοδο κατάρτισης σε επιχειρήσεις στην Ένωση και αντίστροφα.

Χρηματική ενίσχυση θα χορηγηθεί επίσης σε έναν ορισμένο αριθμό διαρθρωτικών και/ή συμπληρωματικών μέτρων (ιδίως στην τεχνική βοήθεια, στα σεμινάρια, στις μελέτες, στις δημοσιεύσεις και στις ενημερωτικές δραστηριότητες). Τα μέτρα αυτά προορίζονται να υποστηρίξουν τους στόχους του προγράμματος, ιδίως τη συνεισφορά στην ανάπτυξη και την αναδιάρθρωση των συστημάτων ανώτατης εκπαίδευσης στις επιλέξιμες χώρες.

Επιπλέον,η ΕΕ υποστηρίζει τη χορήγηση ατομικών υποτροφιών για τις επισκέψεις που αποσκοπούν στο να προωθήσουν την ποιότητα, την ανάπτυξη και την αναδιάρθρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης στις επιλέξιμες χώρες. Οι δικαιούχοι αυτών των υποτροφιών μπορεί να είναι οι εξής: εκπαιδευτικοί, ερευνητές, εκπαιδευτές, διοικητικοί υπάλληλοι πανεπιστημίων, υψηλόβαθμα στελέχη υπουργείων, διαχειριστές εκπαιδευτικών συστημάτων και άλλοι εμπειρογνώμονες σε θέματα κατάρτισης.

Η Επιτροπή και οι αρμόδιες αρχές κάθε επιλέξιμης χώρας καθορίζουν μαζί τις προτεραιότητες και τους λεπτομερείς στόχους του TEMPUS III στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής για την οικονομική και κοινωνική μεταρρύθμιση.

Η Επιτροπή εφαρμόζει το πρόγραμμα TEMPUS III ανάλογα με τους στόχους και τις προτεραιότητές της. Για το σκοπό αυτό την επικουρεί μια συμβουλευτική επιτροπή που αποτελείται από έναν εκπρόσωπο κάθε χώρας της ΕΕ με πρόεδρο τον εκπρόσωπο της Επιτροπής.

Η Επιτροπή συνεργάζεται με τους εξής:

• φορείς καθεμίας από τις επιλέξιμες χώρες, που έχουν συσταθεί ή έχουν διοριστεί με σκοπό να συντονίζουν την αποτελεσματική εφαρμογή του TEMPUS III·
• αρμόδιους εθνικούς φορείς που διορίζονται από τις χώρες της ΕΕ.

Η Επιτροπή εξασφαλίζει τη συνεκτικότητα και τη συμπληρωματικότητα μεταξύ του TEMPUS III και των άλλων ενεργειών που εκτελούνται σε κοινοτικό επίπεδο στο πλαίσιο της βοήθειας προς τις επιλέξιμες χώρες, ειδικότερα των δραστηριοτήτων του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Κατάρτισης. Η Επιτροπή εξασφαλίζει εξάλλου τον κατάλληλο συντονισμό με τις ενέργειες που έχουν αναληφθεί από χώρες που δεν είναι μέλη της Κοινότητας ή από πανεπιστήμια και επιχειρήσεις αυτών των χωρών. Οι ενέργειες αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν τη συμμετοχή, με διάφορες μορφές, σε σχέδια TEMPUS III.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Έκθεση από την Επιτροπή στο Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 28ης Απριλίου 2010 - Έκθεση σχετικά με την εξωτερική εκ των υστέρων αξιολόγηση της 3ης φάσης του προγράμματος Tempus 2000-2006 [COM(2010) 190 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Το πρόγραμμα TEMPUS III παρέμεινε κατάλληλο όσον αφορά τους γενικούς, τους ειδικούς καθώς και τους επιχειρησιακούς στόχους του, και ιδιαίτερα όσον αφορά τον κύριο στόχο του για την προώθηση της μεταρρύθμισης και του εκσυγχρονισμού της ανώτατης εκπαίδευσης σε επίπεδο ιδρυμάτων. Ο χαρακτήρας του προγράμματος από τη βάση προς την κορυφή επέτρεψε τη διατύπωση εθνικών προτεραιοτήτων και τη συνεκτίμηση των διάφορων πτυχών της διαδικασίας μετασχηματισμού. Αν και ο ρόλος του προγράμματος σε άλλες πολιτικές της ΕΕ και η συμπληρωματικότητα με άλλα προγράμματα ήταν σαφείς, η συμπληρωματικότητα με το Erasmus mundus επιδεχόταν περαιτέρω βελτίωση.

Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι η χρηματοδότηση των προγραμμάτων εθεωρήτο επαρκής, τα επίπεδα χρηματοδότησης γενικά δεν ήταν αρκετά υψηλά για τους φιλόδοξους στόχους του προγράμματος.Ωστόσο, αποδεικνύεται ένας ιδιαίτερα αποτελεσματικός από άποψη κόστους μηχανισμός πολιτικής, ιδίως σε σύγκριση με άλλες κλασικές παρεμβάσεις τεχνικής συνδρομής. ιδίως χάρη στην πολυμερή φύση του, την προσέγγιση προγραμμάτων και τους μηχανισμούς διαχείρισής του.

Το Tempus III συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη των συστημάτων ανώτατης εκπαίδευσης. Συνέβαλε επίσης στην ευρύτερη κοινωνική σημασία της ανώτατης εκπαίδευσης, βελτιώνοντας τους συνδέσμους μεταξύ της ανώτατης εκπαίδευσης, των επιχειρήσεων, της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και στην προώθηση της κατανόησης μεταξύ, και στην προσέγγιση, των πολιτισμών. Ιδιαίτερα οι εκπαιδευτικοί ήταν εκείνοι που επωφελήθηκαν από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα, και η διδασκαλία εκσυγχρονίστηκε σημαντικά και προσαρμόστηκε καλύτερα στις ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας. Τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης της ΕΕ ήταν αυτά που επωφελήθηκαν περισσότερο όσον αφορά την αυξημένη διεθνοποίηση. Το πρόγραμμα είχε επίσης θετική συμβολή στην ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας μεταξύ χωρών εταίρων. Το μέγεθος, η εμβέλεια και η φύση του προγράμματος ανέδειξαν το Tempus σε ένα σήμα ποιότητας.

Το πρόγραμμα προσέφερε οφέλη διαρκείας, καθώς:

• αύξησε τις γνώσεις μέσα από προγράμματα ή σε τομείς μελέτης·
• ενίσχυσε τις πρακτικές εργασίας, τις δεξιότητες διδασκαλίας και διαχείρισης·
• βελτίωσε τη γνώση άλλων πολιτισμών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ·
• θέσπισε νέα προγράμματα σπουδών·
• δημιούργησε μία πιο καινοτόμο νοοτροπία στα ιδρύματα.

Επιπλέον, το πρόγραμμα ενίσχυσε τη δημιουργία διαρκών εταιρικών σχέσεων στην ανώτατη εκπαίδευση μεταξύ χωρών της ΕΕ και χωρών εταίρων. Οι ενδιαφερόμενοι αναλαμβάνουν επίσης σημαντικές χρηματοδοτικές υποχρεώσεις ώστε να συνεχισθούν οι δραστηριότητες και τα δίκτυα που εγκαθιδρύθηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες ώστε να συνεχιστεί η μεταρρύθμιση του τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης καθώς και των δομών της ανώτατης εκπαίδευσης. Η παρούσα έκθεση παρέχει μία σειρά συστάσεων που πρέπει να ληφθούν υπ’όψη για το πρόγραμμα Tempus IV.

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών της 16ης Ιουλίου 2007 - Ετήσια έκθεση λειτουργίας της τρίτης φάσης του προγράμματος Τempus το 2006 [COM(2007) 420 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Ο προϋπολογισμός του προγράμματος Tempus για το έτος 2006 ανέρχεται στα 53,45 εκατομμύρια ευρώ. Οι βασικές γραμμές δράσης αυτού του προγράμματος στρέφονται γύρω από τρεις προτεραιότητες. Όσον αφορά τη βελτίωση της διάδοσης και της αξιοποίησης των αποτελεσμάτων του προγράμματος, η γενική διεύθυνση (DG) EAC χρησιμοποίηση διάφορα εργαλεία όπως ένα νέο φυλλάδιο, νέο διαφημιστικό υλικό, ένα DVD με τίτλο «Tempus en marche », κ.τ.λ.. Διοργανώθηκαν ενημερωτικές εκστρατείες στις περισσότερες χώρες εταίρους και σε ορισμένες χώρες της ΕΕ. Η Επιτροπή στηρίχτηκε επίσης σε περιφερειακές μελέτες και σε συνέδρια όπως αυτό που διοργανώθηκε τον Απρίλιο του 2006 στο Αμάν (Ιορδανία). Η ενίσχυση της επιτόπιας παρακολούθησης συνάδει με την εδραίωση του ρόλου των περιφερειακών γραφείων. Τα εθνικά γραφεία πραγματοποίησαν περίπου 80 επισκέψεις στο πλαίσιο της εκστρατείας παρακολούθησης ενώ στο πλαίσιο των παρακολουθήσεων που πραγματοποιούνται από κοινού με το ΕΙΚ και τους διοικητικούς υπαλλήλους της ΓΔ EAC επισκέφθηκαν περίπου 30 σχέδια από το φθινόπωρο του 2005 έως την άνοιξη του 2006. Η Επιτροπή παρατηρεί τελικά ότι οι αναλήψεις υποχρεώσεων και οι πληρωμές στο πλαίσιο του προγράμματος Tempus έγιναν σύμφωνα με τον καθορισμένο προγραμματισμό.

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών της 25ης Αυγούστου 2006 – Ετήσια έκθεση Tempus 2005 [COM(2006) 491 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Οι προτεραιότητες του προγράμματος Tempus το 2005 υλοποιήθηκαν ικανοποιητικά. Σχετικά με την ενίσχυση της συμμετοχής των εθνικών αρχών στην εφαρμογή του προγράμματος, αναδείχθηκε ο σημαντικός ρόλος που διαδραματίζει το Tempus καθώς και η χρησιμότητά του ως πειραματικό εργαστήρι για τη συνεργασία και τις μεταρρυθμίσεις που έχουν αρχίσει σε χώρες-εταίρους. Η Επιτροπή ανέπτυξε έναν νέο τρόπο διαβούλευσης με τους υπουργούς Παιδείας στις χώρες-εταίρους για την ενίσχυση της συμμετοχής τους στην εφαρμογή του προγράμματος, προσφέροντας τη δυνατότητα να παρέμβουν κατά την τελική αξιολόγηση των σχεδίων, γεγονός που δίνει περισσότερο βάρος στην τελική επιλογή των σχεδίων.

Σχετικά με την ενίσχυση του ρόλου των εθνικών γραφείων (BNT), έχουν σημαντικό ρόλο στην εκτέλεση του προγράμματος διότι ενημερώνουν τους χρήστες του προγράμματος και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα υπό εξέλιξη σχέδια. Το 2005, η Επιτροπή συνέσφιξε τους δεσμούς συνεργασίας με το δίκτυο BNT, ιδίως κατά την εκπόνηση των προγραμμάτων εργασίας τους και με στόχο τη μεγαλύτερη συμμετοχή τους στις δραστηριότητες επιτόπιου ελέγχου, που συμπληρώνουν τις δραστηριότητες της Επιτροπής και την τεχνική βοήθειά της. Η Επιτροπή επέλεξε νέα BNT για το Καζαχστάν, την Κιργιζία και το Τατζικιστάν ενώ άνοιξε το BNT για τη Ρωσία· όλα τα BNT λειτουργούσαν στο τέλος του 2005.

Για την εδραίωση της διαχείρισης του προγράμματος, μια από τις προτεραιότητες ήταν ο εξορθολογισμός της χρηματοοικονομικής διαχείρισης του προγράμματος, που μεταφέρθηκε από το ΕΙΚ το 2003 κατόπιν της έναρξης ισχύος του νέου δημοσιονομικού κανονισμού. Ο αριθμός των ατομικών υποτροφιών κινητικότητας μειώθηκε από 800 σε 150 ετησίως προκειμένου να μειωθεί ο όγκος των δραστηριοτήτων για λόγους διαχείρισης. Ο οδηγός του υποψηφίου τροποποιήθηκε ώστε να απλοποιηθεί η διαχείριση των ατομικών υποτροφιών κινητικότητας που θεωρούνται ως υποτροφίες σπουδών, οι οποίες καταβάλλονται στο ακέραιο στους επιλεγέντες υποψηφίους με τη μορφή ενιαίας πληρωμής. Καταρτίστηκε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα επιτόπιου ελέγχου που αφορά το 10% των υπό εξέλιξη σχεδίων και περιλαμβάνει πάνω από 50 επιτόπιες επισκέψεις σύμφωνα με τις συστάσεις της ενδιάμεσης έκθεσης αξιολόγησης, τα συμπεράσματα της οποίας είναι θετικά όσον αφορά τις επιδόσεις των περισσότερων σχεδίων στα οποία πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις, την επίτευξη των στόχων που είχαν τεθεί καθώς και τη χρησιμότητα του εθνικού μεταρρυθμιστικού προγράμματος. Τα BNT είχε προγραμματιστεί να επισκεφτούν το 60% των σχεδίων υπό εξέλιξη. Το χρονοδιάγραμμα της εκστρατείας επιτόπιου ελέγχου για το 2005-2006 εγκρίθηκε το φθινόπωρο του 2005 με τη συμμετοχή της Επιτροπής, των εμπειρογνωμόνων του ΕΙΚ και των BNT, γεγονός που ενίσχυσε την προβολή της Επιτροπής επιτόπου. Εξάλλου, η διοργάνωση της προληπτικής εποπτείας του προγράμματος έλαβε τη μορφή σεμιναρίου κατάρτισης και δικτύωσης των συντονιστών των σχεδίων Tempus-Tacis που επιλέχθηκαν το 2004. Πέντε διαδικασίες επιλογής, με αυξημένο αριθμό αιτήσεων ανά στάδιο επιλογής, γεγονός που δείχνει το αυξημένο ενδιαφέρον για το πρόγραμμα, πραγματοποιήθηκαν το 2005 για ΚΕΠ (προγράμμα σπουδών, πανεπιστημιακή διοίκηση, ενίσχυση των ιδρυμάτων καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα τομέων), για διαρθρωτικά και συμπληρωματικά μέτρα (σχεδίαση συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας, εισαγωγή μηχανισμών μεταφοράς κατοχυρωμένων μαθημάτων, επικαιροποίηση προγραμμάτων κατάρτισης, χρήση τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας και ενίσχυση των διεθνών σχέσεων σε άμεση σχέση με τους προσανατολισμούς της διαδικασίας της Μπολόνια) και για ατομικές υποτροφίες κινητικότητας (περίοδοι συνεχούς μάθησης και σπουδών, δραστηριότητες προετοιμασίας ΚΕΠ, συμμετοχή σε ειδικές διαλέξεις και σεμινάρια). Διατέθηκε συνολικά δημοσιονομικό κονδύλι ύψους 57 εκατ. ευρώ περίπου για σχέδια καθώς και συνολικό ποσό 51,7 εκατ. ευρώ περίπου για τα επιλεγμένα σχέδια.

Η βελτίωση της διάδοσης των αποτελεσμάτων του προγράμματος προκύπτει αρχικά από την αναδιάταξη του δικτυακού τόπου Tempus και από την τακτική ενημέρωσή του. Προκύπτει επίσης από τις μελέτες. Η μελέτη για τη βιωσιμότητα των προγραμμάτων ανώτερης εκπαίδευσης ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2005 και επέτρεψε στους υποψηφίους και στους συντονιστές των σχεδίων να εντοπίσουν τους παράγοντες που υποστηρίζουν και εγγυώνται τη βιωσιμότητα των σχεδίων διεθνούς συνεργασίας στην ανώτερη εκπαίδευση και στην κατάρτιση. Με τη μελέτη διατέθηκε ένα νέο μέσο, ένας οδηγός για τη βιωσιμότητα και ένα διαφημιστικό φυλλάδιο. Έχουν δρομολογηθεί και άλλες θεματικές μελέτες το 2005 με τη βοήθεια του ΕΙΚ, δηλαδή:

• μια μελέτη για τη συνεργασία μεταξύ του πανεπιστημίου και της επιχείρησης προκειμένου να μελετηθούν οι τάσεις και οι εξελίξεις της συνεργασίας μεταξύ του πανεπιστημίου και της επιχείρησης στις συμμετέχουσες χώρες και να προαχθεί η σημασία αυτής της συνεργασίας για τους σπουδαστές·
• μελέτες για τον αντίκτυπο του Tempus στα ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης, στα άτομα που εργάζονται στον τομέα της ανώτερης εκπαίδευσης και στους οργανισμούς που συνδέονται με την ανώτερη εκπαίδευση, ο στόχος των οποίων είναι να βελτιώσουν τη διάδοση των πληροφοριών που αφορούν το πρόγραμμα και να σχεδιάσουν το μέλλον του προγράμματος Tempus.

Έχει δοθεί εντολή για τη δημιουργία ενός βίντεο με τίτλο «Tempus σε δράση» το οποίο θα περιέχει συνεντεύξεις των συμμετεχόντων στο σχέδιο. Τα εθνικά σημεία επαφής Tempus των κρατών μελών έχουν επίσης σημαντικό ρόλο στη διευκόλυνση της συμμετοχής των ιδρυμάτων ανώτερης εκπαίδευσης της ΕΕ. Έχουν διοργανωθεί ενημερωτικές ημερίδες Tempus στις περισσότερες συμμετέχουσες χώρες και σε ορισμένες χώρες της ΕΕ.

Η συνέχιση της εκπόνησης του μελλοντικού προγράμματος Tempus επικεντρώνεται στο στόχο να παραταθεί το πρόγραμμα πέρα από το 2006, επιμένοντας σταθερά στην πανεπιστημιακή συνεργασία με επίκεντρο τα πανεπιστήμια και στη συμμετοχή των σπουδαστών από τις γειτονικές χώρες. Η ανώτερη εκπαίδευση παραμένει προτεραιότητα στις δραστηριότητες συνεργασίας της ΕΕ με τις γείτονες χώρες.

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική επιτροπή και την επιτροπή των Περιφερειών της 18ης Οκτωβρίου 2005 – Ετήσια έκθεση Tempus 2004 [COM(2005) 515 – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η Επιτροπή εξηγεί ότι ο διάλογος και η διαβούλευση με τις αρμόδιες αρχές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των χωρών εταίρων οδήγησαν στην ενίσχυση των εθνικών προτεραιοτήτων, γεγονός που αναμένεται να συμβάλει στη μεγιστοποίηση του αντικτύπου του προγράμματος στην ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στις χώρες αυτές. Με το Tempus υποστηρίχθηκαν οι προσπάθειες που είχαν καταβάλει οι χώρες εταίροι για να δοθεί προτεραιότητα στη μεταρρύθμιση των ζητημάτων που σχετίζονται με τη διαδικασία της Μπολόνια. Η Επιτροπή καταλήγει ότι η αυξανόμενη υποστήριξη της ατομικής κινητικότητας των επαγγελματιών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και η εισαγωγή διαρθρωτικών και συμπληρωματικών δραστηριοτήτων, σε συνδυασμό με το διάλογο και τις εθνικές προτεραιότητες, συνέβαλαν στην επιβεβαίωση του Tempus ως εργαλείου επιλογής.

Έκθεση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών της 10ης Φεβρουαρίου 2005 – Έκθεση TEMPUS 2002 και 2003 [COM(2005) 26 – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η Επιτροπή περιγράφει την εφαρμογή του προγράμματος TEMPUS για τα έτη 2002 και 2003. Βάσει ιδιαίτερα θετικών εξωτερικών αξιολογήσεων, η Επιτροπή διευκρινίζει ότι το TEMPUS ακολούθησε δύο παράλληλες διαδικασίες. Αφενός, συνέχισε τη μεταρρύθμιση της εφαρμογής του προγράμματος και, αφετέρου, δρομολόγησε κατά τρόπο επιτυχή και εδραίωσε το πρόγραμμα με τους εταίρους στη μεσογειακή περιφέρεια (στο πλαίσιο της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης MEDA). Στην έκθεση αυτή, η Επιτροπή αναφέρει επίσης την καθιέρωση ενός νέου είδους σχεδίου (διαρθρωτικά και συμπληρωματικά μέτρα). Το πρόγραμμα TEMPUS πρόκειται πλέον να εισέλθει σε στάδιο εδραίωσης και η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι θα συνεχίσει να διαδραματίζει έναν κεντρικό ρόλο στη νέα γεωπολιτική κατάσταση της Ευρώπης μετά τη διεύρυνση.

Έκθεση της Επιτροπής στο Συμβούλιο της 8ης Μαρτίου 2004 σχετικά με την ενδιάμεση αξιολόγηση του τρίτου σταδίου του προγράμματος Tempus [COM(2004) 157 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Σύμφωνα με την έκθεση, δεδομένων των ειδικών συνθηκών δράσης των δικαιούχων χωρών (και πιο συγκεκριμένα των χωρών CARDS, TACIS και MEDA), το πρόγραμμα Tempus εξακολουθεί να αποτελεί ένα κατάλληλο και αποτελεσματικό εργαλείο για την κάλυψη των τρεχουσών αναγκών στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Στις χώρες CARDS και TACIS, η μετάβαση δεν έχει συντελεστεί παρά μόνον εν μέρει και η διαδικασία καθυστερείται από τη στασιμότητα των εθνικών οικονομιών, την περιορισμένη ικανότητα εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων, την αδυναμία των μέτρων κοινωνικής πρόνοιας, τις διαταραχές που σημειώνονται στις δημόσιες υπηρεσίες και τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα. Η κατάσταση αυτή πλήττει τις δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση. Στις περιφέρειες TACIS και CARDS, ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός σπουδαστών συνεχίζουν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ η ουσιαστική χρηματοδότηση παραμένει στο ένα τρίτο περίπου των προ δεκαετίας επιπέδων.

Παρά το εντελώς διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο, η τριτοβάθμια εκπαίδευση σε πολλές χώρες MEDA πλήττεται και αυτή από σοβαρή έλλειψη χρηματοδότησης. Στις φτωχότερες χώρες MEDA, η χρόνια έλλειψη κεφαλαίου επιδεινώθηκε από την αντίληψη που επικρατούσε στην κοινότητα διεθνούς βοήθειας, σύμφωνα με την οποία οι ενισχύσεις για την εκπαίδευση θα έπρεπε κατά κύριο λόγο να στηρίζουν την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αυτή η προσέγγιση θεωρούνταν καλύτερη από την επένδυση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση όσον αφορά, αφενός, τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας και, αφετέρου, τον θετικό και βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο στον κοινωνικό τομέα. Αυτή η άποψη άλλαξε πρόσφατα και σήμερα η υποστήριξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θεωρείται ουσιαστικός παράγοντας της βιώσιμης ανάπτυξης.

Η Επιτροπή σημειώνει ότι δεν υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές από τη μια χώρα στην άλλη όσον αφορά τον τρόπο καθορισμού των εθνικών προτεραιοτήτων, αλλά ότι εξακολουθούν να υπάρχουν διαφοροποιήσεις όσον αφορά τη φύση και την παρουσίαση των εθνικών αυτών προτεραιοτήτων. Δεδομένης της σημασίας που ενέχει ο καθορισμός των εθνικών προτεραιοτήτων για την επιτυχή έκβαση του προγράμματος, η Επιτροπή παροτρύνει τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα να θέσουν τις γνώσεις τους στη διάθεση των πολιτών, έτσι ώστε να καλυφθούν οι νέες ανάγκες που προκύπτουν από τις εξελικτικές διαδικασίες της κοινωνίας.

Στο σύνολό του, το πρόγραμμα Tempus πέτυχε τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα όσον αφορά τον αντίκτυπο στις μεταρρυθμίσεις της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ειδικότερα, τα ΚΕΠ συνεισέφεραν στις νομοθετικές και κανονιστικές αλλαγές στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Παράλληλα συμβάλλουν στην έναρξη και την προετοιμασία της διεθνούς συνεργασίας μεταξύ ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, στη μεταρρύθμιση της διαχείρισης των ιδρυμάτων αυτών, στην κατάρτιση διδακτικών προγραμμάτων, στην κατάρτιση ατόμων αρμόδιων για τη λήψη αποφάσεων καθώς και στην καθιέρωση βιώσιμων εταιρικών σχέσεων μεταξύ των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Ένωσης και των αντίστοιχων ιδρυμάτων στις επιλέξιμες χώρες.

Για να ενισχυθεί ο αντίκτυπος του προγράμματος, η έκθεση προτείνει να δοθεί περισσότερη έμφαση στην ανταλλαγή πληροφοριών, στη διάδοση των αποτελεσμάτων και στην εντατικοποίηση των σχέσεων μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην ικανότητα επαγγελματικής ένταξης. Στην έκθεση προτείνεται ακόμα η ενσωμάτωση των ΚΕΠ Tempus στα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης που απευθύνονται στους εκπαιδευτικούς καθώς και η διάδοση των καινοτόμων αποτελεσμάτων. Τέλος, παρότι αναγνωρίζει τις πρόσφατες προσπάθειες που κατέβαλε η Επιτροπή για να εξορθολογίσει τις διαδικασίες, η έκθεση προτείνει την καθιέρωση λιγότερο δύσκαμπτων κανόνων σχετικά με τη σύναψη συμβάσεων και την οικονομική διαχείριση.

Έκθεση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Ελεγκτικό Συνέδριο, στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών της 18ης Φεβρουαρίου 2003 - TEMPUS - Ετήσια έκθεση 2001 [COM(2003) 90 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Σε γενικό πλαίσιο, στην έκθεση σημειώνεται ότι η προσθήκη των χωρών CARDS στο πρόγραμμα TEMPUS επιτρέπει μια θετικά αποδεκτή αύξηση του αριθμού των αιτήσεων. Στην έκθεση τονίζεται εξάλλου η σημασία της αναδιάρθρωσης που έχει ξεκινήσει η Επιτροπή, όσον αφορά τη διαχείριση του προγράμματος και των ισχυουσών διαδικασιών.

Έκθεση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Ελεγκτικό Συνέδριο, στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών της 17ης Ιουνίου 2002 - TEMPUS (Phare/CARDS και Tacis) Ετήσια έκθεση 2000 [COM(2002) 323 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Στην έκθεση τονίζεται ο ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν τα πανεπιστήμια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης, πέρα από τις πολιτιστικές και εθνικές προστριβές, επιτρέποντας μια πιο ορθολογική χρήση του ανθρώπινου δυναμικού μέσω της πανεπιστημιακής συνεργασίας σε περιφερειακό επίπεδο.

See also

• Η ιστοσελίδα της Γενικής Διεύθυνσης Εκπαίδευση και Πολιτισμός της ΕυρωπαΪκής Επιτροπής sχετικά με το Tempus (DE) (ΕΝ) (FR)
• Η ιστοσελίδα του Εκτελεστικού Οργανισμού Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Μέσων και Πολιτισμού σχετικά με το Tempus (EN)
• Η ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (EN)

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 08.07.2010