Διευθέτηση του χρόνου εργασίας

1) ΣΤΟΧΟΣ

Να υιοθετηθούν οι ελάχιστες προδιαγραφές που αφορούν ορισμένες πλευρές της διευθέτησης του χρόνου εργασίας, που συνδέονται με την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων.

2) ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ

Οδηγία 93/104/ΕΚ του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 1993 περί ορισμένων πλευρών της διευθέτησης του χρόνου εργασίας.

Tροποποιήθηκε από την οδηγία 2000/34/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Ιουνίου 2000.

3) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Πεδίο εφαρμογής: αρχικά, όλοι οι τομείς δραστηριότητας εκτός από τις μεταφορές (), τις θαλάσσιες δραστηριότητες και τις δραστηριότητες των ασκούμενων ιατρών. Mετά την τροποποίηση του Ιουνίου 2000 προβλέπονται, για τους εργαζομένους που ανήκουν στις παραπάνω τρεις κατηγορίες, ορισμένες διατάξεις σχετικά με τις περιόδους ανάπαυσης, τα διαλείμματα, τα ωράρια εργασίας, τις άδειες μετ' αποδοχών και τη νυχτερινή εργασία. Ορισμένα άρθρα της αρχικής οδηγίας δεν ισχύουν για αυτές τις κατηγορίες αλλά έχουν προβλεφθεί ad hoc μέτρα όπως, για παράδειγμα, ο καθορισμός ανώτατου αριθμού ωρών εργασίας ή, εναλλακτικά, κατώτατου αριθμού ωρών ανάπαυσης για τους εργαζομένους σε αλιευτικά ποντοπόρα πλοία.

Ορισμοί "χρόνος εργασίας", "περίοδος ανάπαυσης", "νυχτερινή εργασία": η εργασία που εκτελείται στη διάρκεια περιόδου τουλάχιστον 7 συνεχόμενων ωρών που περιλαμβάνονται μεταξύ 24.00 και 05.00. "εργαζόμενος τη νύχτα": κάθε εργαζόμενος ο οποίος επιτελεί κατά τη νυχτερινή περίοδο τουλάχιστον 3 ώρες από τον ημερήσιο χρόνο εργασίας του ή μέρος της ετήσιας εργασίας του (μέρος καθοριζόμενο από τα κράτη μέλη). "εργασία σε βάρδια": μέθοδος οργάνωσης της εργασίας σύμφωνα με την οποία οι εργαζόμενοι καταλαμβάνουν διαδοχικά τις ίδιες θέσεις, με βάση έναν καθορισμένο ρυθμό, σε διαφορετικές ώρες σε δεδομένη περίοδο ημερών ή εβδομάδων.

Η οδηγία 2000/34/ΕΚ που τροποποιεί την οδηγία 93/104/ΕΚ προσθέτει τους εξής όρους: "επαρκής χρόνος ανάπαυσης"·"μετακινούμενος εργαζόμενος": κάθε εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται σε επιχείρηση η οποία παρέχει υπηρεσίες μεταφορών επιβατών ή εμπορευμάτων οδικώς, αεροπορικώς ή δια μέσου εσωτερικών πλωτών οδών· "δραστηριότητα ανοικτής θάλασσας": η δραστηριότητα η οποία εκτελείται κυρίως επάνω σε εγκαταστάσεις ανοικτής θάλασσας.

Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε ο εργαζόμενος να δικαιούται:

• την ελάχιστη περίοδο ημερήσιας ανάπαυσης 11 συνεχόμενων ωρών ανά περίοδο 24 ωρών,
• την ελάχιστη περίοδο μιας ημέρας ανάπαυσης κατά μέσο όρο που ακολουθεί χωρίς διακοπή την περίοδο ημερήσιας ανάπαυσης κατά τη διάρκεια κάθε περιόδου 7 ημερών,
• για ημερήσια εργασία άνω των 6 ωρών, ανάπαυλα, οι λεπτομέρειες της οποίας καθορίζονται από συλλογικές συμβάσεις, από συμφωνίες οι οποίες είχαν συναφθεί μεταξύ των κοινωνικών εταίρων ή από την εθνική νομοθεσία,
• ετήσια άδεια με αποδοχές διάρκειας τουλάχιστον 4 εβδομάδων σύμφωνα με τους όρους λήψης και χορήγησης οι οποίοι προβλέπονται από την εθνική νομοθεσία ή/και πρακτική,
• περιορισμό της εβδομαδιαίας διάρκειας εργασίας σε 48 ώρες κατά μέσο όρο, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών για κάθε περίοδο 7 ημερών.

Η κανονική διάρκεια εργασίας ενός εργαζομένου τη νύχτα δεν πρέπει να ξεπερνά τις 8 ώρες κατά μέσο όρο ανά 24ωρο. Οι εργαζόμενοι δικαιούνται να εξετάζεται δωρεάν η κατάσταση της υγείας τους πριν τοποθετηθούν σε νυχτερινή εργασία και σε τακτικά χρονικά διαστήματα κατόπιν. Εάν έχουν προβλήματα υγείας που συνδέονται με την εκτέλεση νυχτερινής εργασίας, πρέπει να μεταφερθούν όσο γίνεται ταχύτερα στην ημερήσια εργασία. Ο εργοδότης που καταφεύγει σε τακτική βάση στη νυχτερινή εργασία, πληροφορεί σχετικά τις αρμόδιες υπηρεσίες για θέματα υγείας και ασφάλειας.

Οι εργαζόμενοι τη νύχτα πρέπει να δικαιούνται επίπεδο προστασίας της υγείας και της ασφάλειάς τους προσαρμοσμένο στη φύση της εργασίας τους.

Οι υπηρεσίες ή τα μέσα προστασίας και πρόληψης πρέπει να είναι ισοδύναμα με αυτά των άλλων εργαζομένων και διαθέσιμα οποτεδήποτε.

Ο εργοδότης ο οποίος οργανώνει την εργασία με βάση έναν καθορισμένο ρυθμό πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη γενική αρχή προσαρμογής της εργασίας στον άνθρωπο, κυρίως προκειμένου να μετριάζεται η μονότονη και επαναλαμβανόμενη εργασία.

Τα κράτη μέλη μπορούν να προβλέπουν περιόδους αναφοράς:

• που δεν υπερβαίνουν 14 ημέρες για την εβδομαδιαία ανάπαυση.
• που δεν υπερβαίνουν 4 μήνες για τη μέγιστη εβδομαδιαία διάρκειας εργασίας.
• και, για τη διάρκεια νυχτερινής εργασίας.

Μπορούν να χορηγούνται παρεκκλίσεις:

• στην τήρηση των γενικών αρχών της προστασίας, της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων όταν η διάρκεια της εργασίας δεν υπολογίζεται ή/και προκαθορίζεται από τον ίδιο τον εργαζόμενο.
• για ορισμένες δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από την απόσταση ανάμεσα στους τόπους εργασίας και κατοικίας του εργαζομένου·
• για τις δραστηριότητες φύλαξης και επίβλεψης που έχουν σκοπό να εξασφαλίσουν την προστασία των αγαθών και των προσώπων·
• για τις δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από την ανάγκη να εξασφαλιστεί η συνέχεια της υπηρεσίας, όπως οι υπηρεσίες που παρέχονται από νοσοκομεία,·η γεωργία, ή οι υπηρεσίες τύπου και πληροφοριών·
• σε περίπτωση προβλέψιμης αύξησης του φόρτου εργασίας, ιδίως στη γεωργία, στον τουρισμό ή στα ταχυδρομεία; για το προσωπικό που εργάζεται στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών·
• με την προϋπόθεση αντισταθμιστικής ανάπαυσης:

-σύμφωνα με τα κριτήρια που απαριθμούνται στην οδηγία, για παράδειγμα για τις δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από την ανάγκη εξασφάλισης της συνέχειας της υπηρεσίας ή της παραγωγής.

-μέσω συλλογικών συμβάσεων ή συμφωνιών οι οποίες έχουν συναφθεί μεταξύ κοινωνικών εταίρων.

Ορίζεται μεταβατική περίοδος πέντε ετών που αρχίζει από την 1η Αυγούστου 2004 και αφορά τους ασκούμενους ιατρούς. Κατά τα τρία πρώτα έτη αυτής της περιόδου, ο αριθμός των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 58 κατά μέσο όρο. Κατά τα επόμενα δύο έτη ο αριθμός αυτός δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 56 κατά μέσο όρο. Για ορισμένα κράτη μέλη μπορεί να χορηγηθεί ένα έκτο μεταβατικό έτος. Στην περίπτωση αυτή, ο αριθμός των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 52 κατά μέσο όρο.

Μετά το πέρας της μεταβατικής αυτής περιόδου, το ανώτατο όριο ορίζεται σε 48 εβδομαδιαίες ώρες.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 14.03.2005