Έκθεση για την ισότητα γυναικών και ανδρών 2008

Η ισότητα γυναικών και ανδρών στην Ευρώπη εξακολουθεί να έχει δύο πλευρές. Από ποσοτικής άποψης, η κατάσταση των γυναικών αναμφίβολα προοδεύει συνεχώς: η συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας είναι όλο και μεγαλύτερη και το μορφωτικό τους επίπεδο είναι πλέον ανώτερο από αυτό των ανδρών. Αντιθέτως, η ποιοτική άποψη της ισότητας παρουσιάζει ακόμα αρκετές προκλήσεις, κυρίως σε επίπεδο μισθολογικής διαφοράς, διαχωρισμού στην αγορά εργασίας ή του συμβιβασμού μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Η παρούσα έκθεση επανέρχεται στις βασικές εξελίξεις της χρονιάς που πέρασε, επισημαίνει τις μελλοντικές προκλήσεις και δίνει κατευθύνσεις προκειμένου να αντιμετωπιστούν.

ΠΡΑΞΗ

Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 23ης Ιανουαρίου 2008 - Η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών - 2008 [COM(2008) 10 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει την πέμπτη έκθεσή της για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, την πρώτη που καλύπτει τη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) των 27 κρατών μελών.

Διαφορά των φύλων: κύριες εξελίξεις

Οι αριθμοί των τελευταίων ετών καταδεικνύουν ότι η θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας στην Ευρώπη γνωρίζει μια εξέλιξη δύο ταχυτήτων:

• μείζονες προόδους σε ποσοτικό επίπεδο από τη μία·
• και την ποιότητα απασχόλησης από την άλλη που παραμένει δυσμενής από πολλές απόψεις.

Η απασχόληση των γυναικών συνεχίζει να αποτελεί την κινητήριο δύναμη για την ανάπτυξη της απασχόλησης στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ):

• 7,5 από τα 12 εκατ. νέων θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν από το 2000 καταλαμβάνονται από γυναίκες·
• το ποσοστό απασχόλησής τους ανέρχεται επί του παρόντος στο 57,2% (+3,5 μονάδες σε σχέση με το 2000 έναντι μιας αύξησης κατά λιγότερο από μία μονάδα για τους άνδρες)·
• το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών άνω των 55 ετών αυξήθηκε γρηγορότερα από το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών της ίδιας ηλικιακής ομάδας (προς το παρόν βρίσκεται στο 34,8%, δηλαδή παρουσίασε μια άνοδο της τάξης των 7,4 μονάδων σε σχέση με το 2000)·
• μια σημαντική μείωση της διαφοράς του ποσοστού απασχόλησης μεταξύ γυναικών και ανδρών, το οποίο πέρασε από τις 17,1 μονάδες το 2000 στις 14,4 μονάδες το 2006.

Αυτό το τελευταίο θέμα, λαμβάνοντας υπόψη το ανώτερο ποσοστό σχολικής και πανεπιστημιακής επιτυχίας των γυναικών (59%) σε σχέση με τους άνδρες, θέτει ευρύτερα το ερώτημα της ποιότητας της εργασίας των γυναικών:

• η μισθολογική διαφορά έχει σταθεροποιηθεί στο 15% από το 2003 (ήταν στο 16% το 2000)·
• ο κλαδικός και επαγγελματικός διαχωρισμός κατά φύλο δεν μειώνεται και σε μερικές χώρες μάλιστα αυξάνεται·
• το ποσοστό των γυναικών στελεχών σε επιχειρήσεις έχει παραμείνει στάσιμο στο 33% και εξελίσσεται δύσκολα σε επίπεδο πολιτικής αντιπροσώπευσης·
• η ισορροπία ανάμεσα στην επαγγελματική και την ιδιωτική ζωή παραμένει επισφαλής (το ποσοστό απασχόλησης για τις μητέρες με μικρά παιδιά ανέρχεται μόλις στο 62,4% έναντι 91,4 για τους πατέρες)·
• το 76,5% των εργαζομένων με μειωμένο ωράριο είναι γυναίκες·
• η προσωρινή απασχόληση είναι πιο διαδεδομένη μεταξύ των γυναικών καταφεύγουν (σε 15,1% έναντι περίπου 14% στους άνδρες).

Αυτή η επαγγελματική ανισορροπία έχει επιπτώσεις στο κοινωνικό πλαίσιο των γυναικών:

• η ανεργία μεγάλης διάρκειας είναι πιο συχνή στις γυναίκες (4,5% έναντι 3,5% στους άνδρες)·
• ο κίνδυνος φτώχειας, κυρίως στις γυναίκες άνω των 65 (21%, ήτοι 5% περισσότερο από τους άνδρες), επιτείνεται από ένα πιο σύντομο, πιο αργό και λιγότερο προσοδοφόρο πέρασμα από τον κόσμο της εργασίας.

Πολιτικές και νομοθετικές εξελίξεις

Ο χάρτης πορείας για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών που ετέθη σε ισχύ το 2006, έδωσε νέα ώθηση στην κοινοτική πολιτική επί του θέματος. Ένα ετήσιο πρόγραμμα δουλειάς επιτρέπει στην Επιτροπή να εξασφαλίσει τη συνέχεια.

Η Επιτροπή ξεκίνησε το 2007 τη δεύτερη φάση της επίσημης διαβούλευσης των κοινωνικών εταίρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τον πιθανό προσανατολισμό μιας κοινοτικής δράσης προς τον τομέα του συμβιβασμού της επαγγελματικής με την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή με στόχο τη βελτίωση ή τη συμπλήρωση του ήδη υπάρχοντος πλαισίου.

Η Επιτροπή άλλωστε έχει εκφράσει την υποστήριξή της στην ευρωπαϊκή συμμαχία για τις οικογένειες (DE) (EN) (FR).

Οι διαδικασίες λόγω παράλειψης που κινήθηκαν λόγω της μη μεταφοράς της οδηγίας 2002/73 σχετικά με την ίση μεταχείριση έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί. Η ανάλυση του βαθμού συμμόρφωσης των εθνικών μέτρων μεταφοράς ξεκίνησε το 2007 και θα συνεχιστεί το 2008.

Ειδικότερα, η Επιτροπή κατέδειξε την πλήρη δέσμευσή της για την καταπολέμηση της διαφοράς των αμοιβών μεταξύ γυναικών και ανδρών στην ανακοίνωση που εξέδωσε στις 18 Ιουλίου 2007.

Συνεχίζεται επίσης η δημιουργία του ευρωπαϊκού ιδρύματος για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών.

Προκλήσεις και στρατηγικοί προσανατολισμοί

Η έκθεση επιμένει στην ανάγκη να βελτιωθεί αισθητά η ποιότητα της απασχόλησης των γυναικών, επιβεβαιώνοντας παράλληλα την πρόοδο που έχει ήδη σημειωθεί σε ποσοτικό επίπεδο.

Υπό το πρίσμα αυτό, συνιστά, κυρίως μέσω του νέου κύκλου της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση, να επικεντρωθούν οι διαρθρωτικές, νομοθετικές και οικονομικές προσπάθειες:

• στη μείωση της μισθολογικής διαφοράς·
• στη συνεχή κατάρτιση·
• στην υγεία και την ευημερία στην εργασία·
• στο συμβιβασμό της επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής (πρόσβαση σε υπηρεσίες φύλαξης των παιδιών, ποιότητα των υπηρεσιών γενικού ενδιαφέροντος κ.τ.λ.)·
• στη μάχη ενάντια στα στερεότυπα που συνδέονται με το φύλο και την πολιτιστική καταγωγή·
• στην υποστήριξη της εφαρμογής και της συνέχισης των πολιτικών δεσμεύσεων.

Πλαίσιο

Πέρα από την εφαρμογή δράσεων που καθορίζονται από το χάρτη πορείας για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών και το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την Ισότητα των Φύλων, το 2007 σημαδεύτηκε από πολλά σημαντικά γεγονότα όπως:

• τη συμβολή της Επιτροπής στη δημιουργία κοινών αρχών για ευελιξία και ασφάλεια ·
• τον εορτασμό των 50 χρόνων της ευρωπαϊκής πολιτικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών·
• την έναρξη του ευρωπαϊκού έτους των ίσων ευκαιριών για όλους·
• τη δέκατη επέτειο της υπογραφής της συνθήκης του Αμστερνταμ, που θεμελίωσε την ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση και εισήγαγε την ολοκληρωμένη προσέγγιση της ισότητας στις κοινοτικές πολιτικές.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 06.03.2008