Προϋπολογισμός για την Ευρώπη (2014-2020)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποβάλλει πρόταση προϋπολογισμού για την περίοδο 2014-2020, με σκοπό να συμβάλει σε μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Τα προτεινόμενα μέτρα οφείλουν να επιτρέψουν τη χρηματοδότηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και τη θέσπιση, εν ευθέτω χρόνω, ενός πραγματικά ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 29ης Ιουνίου 2011, με τίτλο «Προϋπολογισμός για την “Ευρώπη 2020”» [COM(2011) 500 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζει αναλυτικά τον μελλοντικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την περίοδο 2014-2020 και εντάσσεται στη στρατηγική «Ευρώπη 2020». Η παρούσα πρόταση προϋπολογισμού οφείλει να προσφέρει τη δυνατότητα για:

• τη χρηματοδότηση των κοινών πολιτικών, όπως της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ)·
• την παροχή βοήθειας στις περιφέρειες με το χαμηλότερο επίπεδο ευημερίας, εφαρμόζοντας την αρχή της αλληλεγγύης·
• την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς·
• την ενθάρρυνση των συνεργειών, των συνεργασιών και των έργων μεγάλης κλίμακας στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας ή της δικαιοσύνης·
• την αντιμετώπιση των επίμονων ή νέων προκλήσεων που απαιτούν κοινή προσέγγιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως η κλιματική αλλαγή, η δημογραφική τάση ή οι ανθρωπιστικές καταστροφές.

Ένας προϋπολογισμός στην υπηρεσία της έρευνας, της καινοτομίας και της τεχνολογικής ανάπτυξης

Η ΕΕ πρέπει να είναι ανταγωνιστική σε θέματα καινοτομίας, εάν θέλει να διαδραματίσει πρωτεύοντα ρόλο στην παγκόσμια σκηνή. Ωστόσο, υπολείπεται διαρκώς όσον αφορά την καινοτομία και την έρευνα. Η Επιτροπή, προκειμένου να καλύψει την καθυστέρηση αυτή, επιθυμεί να αυξήσει το επίπεδο των ευρωπαϊκών επενδύσεων στην έρευνα και την ανάπτυξη και να το τοποθετήσει στο 3 % του ΑΕΠ.

Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή προβλέπει τη χορήγηση 80 δισεκατ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020 στο Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Έρευνα και την Καινοτομία, ποσό που συμπληρώνεται από τα διαρθρωτικά ταμεία.

Ένας προϋπολογισμός στην υπηρεσία της αλληλεγγύης υπέρ της ανάπτυξης και των σταθερών θέσεων εργασίας

Η ΕΕ θέτει την πολιτική συνοχής, που έχει υιοθετήσει, στην υπηρεσία της αλληλεγγύης προς τις πλέον μειονεκτούσες περιοχές. Η πολιτική συνοχής διαδραματίζει επίσης πρωτεύοντα ρόλο στην υλοποίηση των φιλόδοξων επιδιώξεων και των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», σε όλη την επικράτεια της ΕΕ. Η Επιτροπή επιθυμεί έτσι να δημιουργήσει μια νέα κατηγορία περιφερειών, συγκεκριμένα «τις περιφέρειες μετάβασης», η οποία θα περιλαμβάνει όλες τις περιφέρειες με κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ 75 % και 90 % του μέσου όρου της ΕΕ-27.

Εξάλλου, η ανεργία και η φτώχεια απαιτούν τον συντονισμό των εθνικών και ευρωπαϊκών δράσεων. Για αυτόν τον λόγο, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) πρόκειται να διαδραματίσει ρόλο πρωταρχικής σημασίας. Η δράση του μπορεί να συμπληρωθεί από το πρόγραμμα PROGRESS και το δίκτυο EURES.

Η Επιτροπή προτίθεται να διαθέσει 376 δισεκατ. ευρώ για τα μέσα της πολιτικής συνοχής και να κατανείμει το ποσό αυτό μεταξύ των διαφόρων τομέων στόχων:

• 162,6 δισεκατ. ευρώ για τις περιφέρειες του στόχου σύγκλισης·
• 38,9 δισεκατ. ευρώ για τις περιφέρειες μετάβασης·
• 53,1 δισεκατ. ευρώ για τις περιφέρειες του στόχου ανταγωνιστικότητας·
• 11,7 δισεκατ. ευρώ για την εδαφική συνεργασία·
• 68,7 δισεκατ. ευρώ για το Ταμείο Συνοχής.

Ένας προϋπολογισμός για τη διασύνδεση της Ευρώπης

Η ενιαία αγορά, για να είναι πλήρως λειτουργική, χρειάζεται σύγχρονες υποδομές. Για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία μιας διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», προκειμένου να καταστεί εύκολη η πρόσβαση στην εσωτερική αγορά για όλους.

Η Επιτροπή θα χορηγήσει 40 δισεκατ. ευρώ για τη δημιουργία αυτής της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», καθώς και 10 δισεκατ. ευρώ στις επενδύσεις που συνδέονται με τις μεταφορές στο πλαίσιο του Ταμείου Συνοχής. Το ποσό αυτό θα κατανεμηθεί σε τρεις διαφορετικούς τομείς:

• 9,1 δισεκατ. ευρώ για τον τομέα της ενέργειας·
• 31,6 δισεκατ. ευρώ για τον τομέα των μεταφορών·
• 9,1 δισεκατ. ευρώ για τον τομέα των ΤΠΕ.

Ένας προϋπολογισμός για την κοινή γεωργική πολιτική

Η ΚΓΠ πρέπει να είναι ανταγωνιστική, να διασφαλίζει επάρκεια σε ασφαλή τρόφιμα, να συμβάλλει στη διατήρηση του περιβάλλοντος και του τοπίου, ενώ παράλληλα να εγγυάται ένα δίκαιο βιοτικό επίπεδο στον γεωργικό πληθυσμό. Για την επίτευξη αυτών των στόχων, η Επιτροπή προτίθεται να προχωρήσει σε ορισμένες αλλαγές προκειμένου να εντάξει την ΚΓΠ στη στρατηγική «Ευρώπη 2020». Στο μέλλον, ο προϋπολογισμός για τη γεωργία θα στηρίζει επίσης τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, και θα συμβάλλει στην ισορροπημένη εδαφική ανάπτυξη παντού στην Ευρώπη.

Η Επιτροπή υπολογίζει να διατηρήσει τη δομή σε δύο πυλώνες της ΚΓΠ, με τον πρώτο πυλώνα να είναι πιο οικολογικός και να χαρακτηρίζεται από δικαιότερη κατανομή, και τον δεύτερο πυλώνα να επικεντρώνεται περισσότερο στην ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και το περιβάλλον. Πρόκειται να εισαγάγει τις ακόλουθες αλλαγές:

• περιβαλλοντικό προσανατολισμό των άμεσων πληρωμών·
• σύγκλιση των πληρωμών·
• ανώτατο όριο στο επίπεδο των άμεσων πληρωμών.

Η Επιτροπή προτείνει τη χορήγηση:

• 281,8 δισεκατ. ευρώ στον πρώτο πυλώνα της ΚΓΠ·
• 89,9 δισεκατ. ευρώ στην αγροτική ανάπτυξη.

Επίσης, ένα ποσό 15,2 δισεκατ. ευρώ θα κατανεμηθεί μεταξύ των ακόλουθων τομέων:

• 4,5 δισεκατ. ευρώ για την έρευνα και την καινοτομία·
• 2,2 δισεκατ. ευρώ για την ασφάλεια των τροφίμων·
• 2,5 δισεκατ. ευρώ για την επισιτιστική βοήθεια·
• 3,5 δισεκατ. ευρώ για ένα νέο αποθεματικό προς αντιμετώπιση ενδεχόμενων κρίσεων στον γεωργικό τομέα·
• μέχρι 2,5 δισεκατ. ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση.

Ένας προϋπολογισμός για επενδύσεις στους ανθρώπινους πόρους

Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» υπογραμμίζει την ανάγκη να αυξηθεί ο αριθμός των πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρώπη και να καταπολεμηθεί η πρόωρη αποχώρηση από το σχολείο, ενώ συγχρόνως αναδεικνύει την αξία των πολιτιστικών δραστηριοτήτων και των δραστηριοτήτων σχετικά με τα μέσα επικοινωνίας.

Ωστόσο, η παρούσα δομή των προγραμμάτων που αποβλέπουν στην επίτευξη αυτών των στόχων είναι ακόμα πολύ κατακερματισμένη. Για αυτόν τον λόγο, η Επιτροπή προτείνει τη θέσπιση ενιαίου προγράμματος στον τομέα της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας.

Με αυτήν την προοπτική, η Επιτροπή επιθυμεί να χορηγήσει 15,2 δισεκατ. ευρώ στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, καθώς και 1,6 δισεκατ. ευρώ για τον πολιτισμό. Η εν λόγω χρηματοδότηση πρέπει να συμπληρωθεί από τα διαρθρωτικά ταμεία.

Ένας προϋπολογισμός για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της μετανάστευσης

Οι πολιτικές που αφορούν την ασφάλεια και τα θέματα μετανάστευσης αποτελούν σημαντική πηγή ανησυχιών στην Ευρώπη. Στη Συνθήκη της Λισαβόνας, έχουν προβλεφθεί σημαντικές αλλαγές για τον τρόπο εφαρμογής αυτών των πολιτικών. Για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπή επιθυμεί στο εξής να απλουστεύσει τη δομή των μέσων χρηματοδότησης, μειώνοντας τον αριθμό των προγραμμάτων στο πλαίσιο δύο ταμείων:

• ένα Ταμείο Μετανάστευσης και Ασύλου·
• ένα Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας.

Επίσης, η Επιτροπή προτίθεται να διαθέσει 8,2 δισεκατ. ευρώ στις εσωτερικές υποθέσεις της ΕΕ, καθώς και 455 δισεκατ. ευρώ στην πολιτική προστασία και το ευρωπαϊκό δυναμικό αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.

Ένας προϋπολογισμός για να αναδείξει την ΕΕ σε παγκόσμιο παράγοντα

Είναι σημαντικό η ΕΕ να διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην παγκόσμια σκηνή και να διασφαλίζει τη σταθερότητα, την ευημερία και τη δημοκρατία στις χώρες που την περιβάλλουν. Η Επιτροπή επιθυμεί να αναπτύξει την εξωτερική στρατηγική της, θεσπίζοντας, συγκεκριμένα, ένα παναφρικανικό μέσο στο πλαίσιο του μηχανισμού χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας (ΜΑΣ). Επίσης, η ΕΕ επιθυμεί να συμμετέχει στη διαδικασία εκδημοκρατισμού του αραβικού κόσμου.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι δεν είναι αναγκαίο να προβεί σε νέα αναδιοργάνωση των νομοθετικών πράξεων που εφαρμόζονται για τη διαχείριση των εξωτερικών της σχέσεων. Προτείνει τη χορήγηση 70 δισεκατ. ευρώ στα μέσα εξωτερικής βοήθειας για την περίοδο 2014-2020.

Ομοίως, οι ακόλουθες χορηγήσεις δεν εμπίπτουν στο ΠΔΠ:

• Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (χώρες ΑΚΕ): 30 δισεκατ. ευρώ·
• Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (υπερπόντιες χώρες και εδάφη): 321 εκατ. ευρώ·
• Παγκόσμιο Ταμείο καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής και προστασίας της βιοποικιλότητας·
• αποθεματικό επείγουσας βοήθειας: 2,5 δισεκατ. ευρώ.

Έργα που απαιτούν χρηματοδότηση εκτός του προϋπολογισμού της ΕΕ

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ) (EN) (FR) χρηματοδοτείται εκτός του προϋπολογισμού της ΕΕ, δεδομένης της ιδιαιτερότητάς του, και ομοίως τα έργα ITER ή το ευρωπαϊκό πρόγραμμα παρακολούθησης της γης (GMES), οι δαπάνες των οποίων είναι υπερβολικά υψηλές για να συμπεριληφθούν στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Ένας απλουστευμένος προϋπολογισμός

Το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ πρέπει να πληροί απαιτήσεις απλότητας. Για αυτόν τον λόγο, η Επιτροπή αποφάσισε να μειώσει τον αριθμό των διαφόρων προγραμμάτων και μέσων. Τα περίπλοκα προγράμματα που έχει αποδειχθεί ότι δεν φέρουν αποτελέσματα είτε θα αναδιοργανωθούν υπό πιο αποτελεσματική, απλουστευμένη μορφή είτε θα εγκαταλειφθούν.

Ένας άλλος τρόπος να απλουστευτεί η διαχείριση των προγραμμάτων συνίσταται στην ένταξή τους σε ένα ενιαίο πλαίσιο, με κοινούς κανόνες, με παράλληλη μείωση στο μέτρο του δυνατού του αριθμού των εξαιρέσεων ή των ειδικών περιπτώσεων: για παράδειγμα, οι τρεις κύριες πηγές χρηματοδότησης της έρευνας και της καινοτομίας θα συνενωθούν σε ένα μόνο Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Έρευνα και την Καινοτομία. Όσον αφορά τα ταμεία επιμερισμένης διαχείρισης, ένα κοινό στρατηγικό πλαίσιο θα αντικαταστήσει τη σημερινή προσέγγιση, η οποία συνίσταται στην εκπόνηση διαφορετικών συνόλων στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών για κάθε μέσο.

Οι εκτελεστικοί οργανισμοί αναλαμβάνουν τελικά σημαντικότερο ρόλο, προκειμένου να παρέχουν υπηρεσίες καλύτερης ποιότητας.

Η Επιτροπή, γνωρίζοντας τα δημοσιονομικά προβλήματα των κρατών μελών και δεδομένων των περικοπών στις δαπάνες της δημόσιας διοίκησης σε εθνικό επίπεδο, προτείνει επίσης μείωση κατά 5 % του προσωπικού κάθε θεσμικού οργάνου, υπηρεσίας, οργανισμού ή άλλου οργάνου.

Η Επιτροπή προτείνει επίσης να τροποποιηθούν τα πέντε μέσα που δεν εμπίπτουν στο δημοσιονομικό πλαίσιο, και είναι τα ακόλουθα:

• το αποθεματικό επείγουσας βοήθειας (DE) (EN) (FR);
• το μέσο ευελιξίας (DE) (EN) (FR);
• το Ταμείο Αλληλεγγύης (DE) (EN) (FR);
• το Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (DE) (EN) (FR);
• ο νέος μηχανισμός για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης στον γεωργικό τομέα.

Συμπέρασμα

Μεταξύ των νομοθετικών κειμένων που συνοδεύουν την παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή προτείνει έναν κανονισμό που θεσπίζει ένα νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, μια διοργανική συμφωνία για τα δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και μια απόφαση σχετικά με τους ίδιους πόρους (με τους αντίστοιχους κανόνες εφαρμογής).

Μέχρι το τέλος του 2011, η στρατηγική που παρουσιάζεται στην παρούσα ανακοίνωση θα αναλυθεί λεπτομερώς σε νομοθετικές προτάσεις σχετικές με τα προγράμματα και τα μέσα χρηματοδότησης που προβλέπονται για κάθε τομέα.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020 [COM(2011) 398 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου της 29ης Ιουνίου 2011 για το σύστημα των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης [COM(2011) 510 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 03.10.2011