Δημόσια υγεία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ενιαία ευρωπαϊκή πράξη και η ανάπτυξη της έννοιας της Ευρώπης των πολιτών επέτρεψαν να πλαισιώσουμε την προτεραιότητα που αναγνωρίζει η συνθήκη της Ρώμης στην ελευθερία κυκλοφορίας με ανησυχίες όπως το περιβάλλον, η υγεία και προστασία των καταναλωτών.

Στο επίπεδο της προστασίας της υγείας μια σημαντική ώθηση δόθηκε από τη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία εισήγαγε ένα ειδικό άρθρο, το άρθρο 129(άρθρο 152 με τη νέα αρίθμηση), περί της δημόσιας υγείας στη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Πάντως στον τομέα αυτό όπου η αρμοδιότητα παραμένει κυρίως εθνική, ο ρόλος της Κοινότητας είναι επικουρικός στη δράση των κρατών μελών και συνίσταται κυρίως σε υποστήριξη των προσπαθειών τους καθώς και σε παροχή βοήθειας που πρέπει να συγκεκριμενοποιηθεί και στην υλοποίηση συντονισμένων στόχων και στρατηγικών.

Ωστόσο θέματα τόσο διαφορετικά όπως η τοξικομανίακαι οι διαδικασίες μετάγγισης αίματος, τα οποία υπάρχουν ανάμεσα στα κράτη μέλη, προέβαλαν το γεγονός ότι οι εθνικές πολιτικές μπορούν μερικές φορές να έχουν αντίκτυπο που ξεπερνά τα σύνορα των κρατών μελών. Πράγματι ορισμένα προβλήματα που συνδέονται με τη δημόσια υγεία απαιτούν διεθνή απάντηση και επομένως στενή συνεργασία των κρατών μελών.

Η συνθήκη του Άμστερνταμ αποσκοπεί στο να ελεγχθεί καλύτερα η κατάσταση με την τροποποίηση της σύνταξης του άρθρου 152 (πρώην άρθρου 129) της συνθήκης περί ίδρυσης της ΕΚ.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Αρχικά η συνθήκη της Ρώμης δεν περιείχε επίσημη νομική βάση που να αφορά τη δημόσια υγεία. Πάντως από το 1977 και μετά ένα Συμβούλιο όπου συνεδρίασαν οι υπουργοί Υγείας άρχισε να συνεδριάζει σε μη τακτική βάση. Έτσι προέκυψαν πράξεις όπως "αποφάσεις των κρατών μελών που συνεδρίασαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου" ή ψηφίσματα χωρίς υποχρεωτική ισχύ. Ύστερα από την υπογραφή της ενιαίας ευρωπαϊκής πράξης αυτή η κατηγορία πράξεων, μερικές φορές με ασαφή νομική εμβέλεια, πολλαπλασιάστηκε. Τελικά με την έναρξη ισχύος της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την εισαγωγή ενός τίτλου "Δημόσια υγεία" έγινε δυνατή η επισημοποίηση της συνεργασίας των κρατών μελών στον τομέα αυτό. Παράλληλα το άρθρο 3 αναγόρευσε την προστασία της υγείας σε κοινοτικό στόχο.

Επομένως η κοινοτική προσπάθεια μπόρεσε να επικεντρωθεί σε οριζόντιες ενέργειες που προβλέπουν την ενημέρωση, την εκπαίδευση, την παρακολούθηση και την επαγγελματική κατάρτιση στα θέματα υγείας καθώς και τη σύνταξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκθέσεων σχετικά με την κατάσταση της υγείας στην ΕΚ και την ενσωμάτωση των απαιτήσεων όσον αφορά την προστασία της υγείας στις κοινοτικές πολιτικές. Εξάλλου διάφορα σφαιρικά πολυετή προγράμματα ξεκίνησαν σε τομείς προτεραιότητας όπως ο καρκίνος, η τοξικομανία, το AIDS και οι μεταδοτικές ασθένειες.

Η κοινοτική δράση πήρε επίσης άλλες μορφές, π.χ. στους τομείς των μεταδοτικών ασθενειών, του αίματος και του καπνίσματος καθώς και στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς, ώστε να εκδοθεί νομοθεσία σχετικά με τους κτηνιατρικούς και φυτοϋγειονομικούς ελέγχους ή ακόμη όσον αφορά τη βιοτεχνολογία με την υποστήριξη των ερευνητικών δραστηριοτήτων.

ΤΟ ΝΕΟ ΑΡΘΡΟ 152 ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΠΕΡΙ ΙΔΡΥΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Η Κοινότητα εκδίδει μέτρα ενόψει του να εξασφαλίζεται (και όχι μόνο να υπάρχει συνεισφορά) υψηλό επίπεδο προστασίας της ανθρώπινης υγείας.

Το νέο άρθρο 152 (πρώην άρθρο 129) περί ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας περιβάλλεται με πιο πλατιά εμβέλεια απ' ό,τι στο παρελθόν. Ανάμεσα στους τομείς συνεργασίας των κρατών μελών το νέο άρθρο μνημονεύει όχι μόνο τις ασθένειες και τις μεγάλες επιδημίες αλλά επίσης πιο γενικά όλα τα αίτια κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία καθώς και το γενικό στόχο της βελτίωσης της υγείας.

Έμφαση δίδεται επίσης στη δυνατότητα για το Συμβούλιο να εκδίδει μέτρα που καθορίζουν υψηλά πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας για τα όργανα και ουσίες ανθρώπινης προέλευσης, για το αίμα και τα παράγωγα του αίματος. Τα μέτρα στον κτηνιατρικό και φυτοϋγειονομικό τομέα έχουν απευθείας ως στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας και εκδίδονται εφεξής σύμφωνα με τη διαδικασία της συναπόφασης , πράγμα καινοφανές δεδομένου ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν διέθετε μέχρι τώρα παρά μόνο δικαίωμα γνωμοδότησης για την έκδοση μέτρων υγείας που συνδέονται με τη γεωργία.

See also