13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/1

—

έχοντας υπόψη τα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2017, και συγκεκριμένα την Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης, τις εκθέσεις ανά χώρα, τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων και τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις,

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά της με θέμα «Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2017» (RESOL-VI/019) που υιοθετήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2017,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με θέμα «Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης για το 2017» [2016/2306 (INI)],

1.

τονίζει ότι το 55 % του συνόλου των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που εκδόθηκαν το 2017 αφορά εμπόδια στις επενδύσεις, στην άρση των οποίων μπορούν να βοηθήσουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές (1)· υπενθυμίζει δε την ανάγκη αντιμετώπισης της αναντιστοιχίας μεταξύ λειτουργιών και χρηματοοικονομικών πόρων των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

2.

επιμένει ότι η πολιτική συνοχής θα πρέπει να παραμείνει το κύριο επενδυτικό μέσο της ΕΕ. Θεωρεί, ωστόσο, ότι η διακυβέρνηση και οι αλληλεπιδράσεις της εν λόγω πολιτικής με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο θα πρέπει να βελτιωθούν με στόχο να αυξηθεί περαιτέρω το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα των δαπανών για τη συνοχή και η συμβολή τους στην βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη·

3.

επιδοκιμάζει την ενσωμάτωση περιθωρίων ευελιξίας στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης τον Ιανουάριο του 2015 και ζητεί να ληφθούν περαιτέρω μέτρα για την τόνωση των δημόσιων επενδύσεων κυρίως στο πεδίο των υποδομών και της κοινωνικής ένταξης, με ιδιαίτερη εστίαση στα εξής: στην εξαίρεση της εθνικής, περιφερειακής ή τοπικής συγχρηματοδότησης στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων από τα λογιστικά του μηχανισμού του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, όπως επίσης και της συγχρηματοδότησης από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων· στη διαμόρφωση μιας ενωσιακού επιπέδου τυπολογίας για την ποιότητα των δημόσιων επενδύσεων ως προς τους λογαριασμούς των δημόσιων δαπανών σύμφωνα με τις μακροπρόθεσμες επιδράσεις τους· στην επανεξέταση της μεθόδου υπολογισμού του «διαρθρωτικού ελλείμματος», προκειμένου να συνεκτιμώνται τα εγγενή χαρακτηριστικά κάθε εθνικής οικονομίας και οι δομικές διαφορές των δημόσιων δαπανών· και στη διατύπωση πρότασης για την προσθήκη ενός δείκτη σχετικά με το ποσοστό επενδύσεων στον πίνακα μακροοικονομικών επιδόσεων·

4.

επισημαίνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές συμμετέχουν περίπου στο 25 % των έργων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) που χρηματοδοτούνται από την ΕΤΕπ. Όπως προκύπτει όμως από πρόσφατη μελέτη που ανατέθηκε προς εκπόνηση από την ΕτΠ, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά προβλήματα όσον αφορά τη συμμετοχή των εν λόγω αρχών λόγω διοικητικής ικανότητας, εγγενούς πολυπλοκότητας και έλλειψης ενημέρωσης για το ΕΤΣΕ στους δήμους και τις περιφέρειες (2)· υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητο να βελτιωθεί η ενημέρωση, η τεχνική υποστήριξη, η παροχή συμβουλών και η συνέργεια με άλλες πηγές ενωσιακής χρηματοδότησης προκειμένου να ενισχυθεί η συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην εκτέλεση του ΕΤΣΕ και να επιτευχθεί καλύτερη γεωγραφική ισορροπία των έργων του·

5.

συμμερίζεται την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι το ΕΤΣΕ «απέχει πολύ από την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού του για την ενίσχυση της ανάπτυξης του ανθρώπινου κεφαλαίου. Πρέπει να γίνουν περισσότερες προσπάθειες για να σχεδιαστούν μέσα προσαρμοσμένα στον εν λόγω τομέα και για να διασφαλιστεί η στενότερη συνεργασία των κοινωνικών με τους οικονομικούς φορείς» (3)·

6.

υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η συνέχιση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και η εξάλειψη του διοικητικού φόρτου που επιβαρύνει τις τρέχουσες επενδύσεις κατά τρόπο ώστε να προαχθεί η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και η επενδυτική ελκυστικότητα των οικονομιών μας·

7.

επισημαίνει ότι η πρόσβαση στη χρηματοδότηση εξακολουθεί να αποτελεί μείζον ζητούμενο για τις ΜΜΕ, τις νεοφυείς και τις επεκτεινόμενες επιχειρήσεις στην Ευρώπη· επικροτεί μέτρα όπως το Ταμείο Επενδύσεων σε Επενδυτικά Ταμεία Υψηλού Επιχειρηματικού Κινδύνου· καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει, σε συνεργασία με τις τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αρχές, περαιτέρω μέτρα για τη μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων και την προώθηση της διαφοροποίησης των πηγών χρηματοδότησης·

8.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της για ισχυρότερο συντονισμό όλων των μέτρων της ΕΕ που αποσκοπούν στη δημιουργία ικανοτήτων και στην απλούστευση των ταμείων της ΕΕ· τονίζει ότι το 53 % των ειδικών ανά χώρα συστάσεων για το 2017 αφορά θέματα διοικητικής ικανότητας, ιδίως σε υποεθνικό επίπεδο·

9.

πιστεύει ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα πρέπει να στηρίζει τις προσπάθειες των κρατών μελών για την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και την εξάλειψη της γραφειοκρατίας που συνοδεύει τις τρέχουσες επενδύσεις και εγκρίνει, συνεπώς, την υλοποίηση —που αποφασίστηκε τον Μάιο του 2017— του Προγράμματος στήριξης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με κονδύλια ύψους 142,8 εκατ. ευρώ (2017-2020), το οποίο θα συμβάλει στις θεσμικές, διοικητικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στη χρηματοδότηση δράσεων ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας, της ανάπτυξης, της απασχόλησης, της συνοχής και των επενδύσεων·

10.

προτρέπει εκ νέου την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο να προτείνει τη θέσπιση δημοσιονομικής ικανότητας για τη ζώνη του ευρώ, η οποία θα μπορούσε να συμβάλει στη σταθεροποίησή της εάν και όποτε παραστεί ανάγκη·

11.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει τις δυσκολίες που ενδέχεται να αντιμετωπίζουν οι περιφερειακές και τοπικές αρχές κατά την εφαρμογή των οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις και υπογραμμίζει την ανάγκη διαμόρφωσης εργαλείων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, όπως τα κέντρα γνώσης, εστιασμένων στην ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας σε όλα τα επίπεδα δημόσιας διοίκησης όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις και τις κρατικές ενισχύσεις με την παροχή τεχνικής βοήθειας και καθοδήγησης·

12.

τονίζει την ανάγκη ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς και βελτίωσης της κοινωνικής διάστασης της ΕΕ μέσω της εφαρμογής του Ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (4), με μια ισχυρή ευρωπαϊκή κοινωνική ατζέντα, στο πλαίσιο της οποίας η ανταγωνιστικότητα και η κοινωνική δικαιοσύνη θα αλληλοσυμπληρώνονται και η οποία θα προβλέπει, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση του ρόλου των κοινωνικών δεικτών στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και τη σύγκλιση των πραγματικών μισθών σε συνάρτηση με την παραγωγικότητα·

13.

υπογραμμίζει, ως προς το έγγραφο προβληματισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την «Τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης» (5), την ανάγκη συμβολής στη διεύρυνση της ομάδας των ωφελουμένων από την παγκοσμιοποίηση, περαιτέρω ανάπτυξης της έννοιας της τοπικής ανθεκτικότητας, τερματισμού της προαγωγής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με άνιση τοπική επίδραση εξαιτίας περιφερειακών αποκλίσεων, καθώς και παγίωσης της προσπάθειας της ΕΕ να τιθασεύσει την παγκοσμιοποίηση χρησιμοποιώντας τρεις βασικούς άξονες: μια προορατική στρατηγική για τη βελτίωση των δεξιοτήτων, των γνώσεων και των υποδομών, μια στρατηγική μετριασμού, με τη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠΠ) και άλλων μέσων πολιτικής, και μια συμμετοχική στρατηγική για τη βελτίωση της συμμετοχής των πολιτών στη διαδικασία χάραξης πολιτικής της ΕΕ· ζητεί, επίσης, την αναβάθμιση του ΕΤΠΠ με την αύξηση του προϋπολογισμού του, την ενσωμάτωσή του στο ΠΔΠ, τη σημαντική ελαστικοποίηση των κριτηρίων για την ενεργοποίηση του ΕΤΠΠ και την εξασφάλιση συνεργειών με τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία·

14.

επιμένει ότι οι τρέχουσες παγκόσμιες πιέσεις απαιτούν ολοκληρωμένη και τοποκεντρική βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ (6), η οποία να περιλαμβάνει τον στρατηγικό συντονισμό μεταξύ των σχετικών πολιτικών και μέσων της ΕΕ·

15.

υπογραμμίζει ότι το 76 % του συνόλου των ειδικών ανά χώρα συστάσεων για το 2017 σχετίζεται με τις κατά τόπους ιδιαιτερότητες, διότι εστιάζεται σε ζητήματα που αφορούν ορισμένες περιφέρειες ή πόλεις περισσότερο από κάποιες άλλες και η εφαρμογή τους βασίζεται σε υποεθνικά επίπεδα διακυβέρνησης· επισημαίνει ότι το 62 % των συστάσεων αυτών απευθύνεται άμεσα στις τοπικές και περιφερειακές αρχές, γεγονός το οποίο αναδεικνύει τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην ανάληψη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων·

16.

τονίζει ότι στα δύο τρίτα των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων του 2017 αναγνωρίζεται η ύπαρξη περιφερειακών ανισοτήτων, σε όλα υποδεικνύεται η συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην εφαρμογή των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων και στο 70 % εξ αυτών αναφέρεται η συμμετοχή των εν λόγω αρχών στην προετοιμασία των προαναφερθέντων προγραμμάτων, παρότι η συμμετοχή αυτή εξακολουθεί να πραγματοποιείται κυρίως μέσω απλών διαβουλεύσεων·

17.

υπογραμμίζει ότι η συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών σε πρώιμο στάδιο ως εταίρων στον από κοινού σχεδιασμό των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων και η συστηματική υιοθέτηση προσέγγισης πολυεπίπεδης διακυβέρνησης θα βελτίωναν σημαντικά το ποσοστό εφαρμογής των συστάσεων, θα βοηθούσαν στην αντιμετώπιση των περιφερειακών ανισοτήτων, θα ενθάρρυναν την οικειοποίηση σε τοπικό επίπεδο και θα ενδυνάμωναν την εμπιστοσύνη εντός και μεταξύ των κρατών μελών·

18.

καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να εφαρμόσουν την πρόταση της ΕτΠ περί κώδικα δεοντολογίας για τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο (7) και χαιρετίζει την έγκρισή της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (8)·

19.

συνιστά η Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης του 2018 να περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο για την κατάσταση των περιφερειών και να εξετάζει τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών και προτρέπει τα κράτη μέλη να πράξουν το ίδιο στα εθνικά τους προγράμματα μεταρρυθμίσεων· χαιρετίζει την υποστήριξη της έκκλησης για τη συμπερίληψη τοπικής διάστασης στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις· προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συναντά εκπροσώπους των τοπικών και περιφερειακών αρχών κατά τις επισκέψεις που πραγματοποιεί σε διάφορες χώρες στις αρχές του Εξαμήνου. Όσον αφορά την υποστήριξη της ιδέας για τη συμπερίληψη εδαφικής διάστασης στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, τονίζει ότι είναι σκόπιμο να προστεθούν και οι δημογραφικές αλλαγές στα στοιχεία προς ενσωμάτωση, με στόχο τη σύνδεσή τους με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, όπως υποδεικνύεται στη γνωμοδότηση της ΕτΠ με θέμα «Η απάντηση της ΕΕ στη δημογραφική πρόκληση»·

20.

λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη αναντιστοιχία μεταξύ της ετήσιας διαδικασίας έκδοσης ειδικών ανά χώρα συστάσεων και της προσέγγισης μεσοπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου προγραμματισμού που απαιτείται από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, επαναλαμβάνει (9) την πεποίθησή της ότι η ενσωμάτωση της πολιτικής για τη συνοχή στα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων πρέπει να επανασχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε να διατηρεί την τοπική διάσταση και την αποκεντρωμένη προσέγγιση που βασίζεται στην εταιρική σχέση·

21.

σημειώνει ότι πολλές ειδικές ανά χώρα συστάσεις επαναλαμβάνονται επί σειρά ετών διότι οι πολύπλοκες μεταρρυθμίσεις χρειάζονται χρόνο για να υλοποιηθούν· διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμμερίζεται την πρόταση της ΕτΠ προκειμένου η πρόοδος όσον αφορά την υλοποίηση των εν λόγω συστάσεων να αξιολογείται σε πολυετή και όχι σε ετήσια βάση· επισημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διαπιστώσει ότι, σε αυτή τη βάση, «περίπου τα δύο τρίτα των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που εκδόθηκαν έως το 2016 έχουν εφαρμοστεί με τουλάχιστον κάποια πρόοδο» (10) (σε σύγκριση με ποσοστό 43 % για όλες τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις που εκδόθηκαν το 2016)· ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημοσιεύσει με διαφανείς διαδικασίες όλα τα στοιχεία της εν λόγω αξιολόγησης·

22.

τονίζει ότι το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο χρειάζεται μακροπρόθεσμο πλαίσιο πολιτικής· αναγνωρίζει εν προκειμένω τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συνδέσει το θεματολόγιο 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και, συνεπώς, με τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία. Ωστόσο, δεδομένης της πολυπλοκότητας και της πληθώρας διαφορετικών πλαισίων αναφοράς, υπογραμμίζει ότι απαιτούνται συνεκτικές πολιτικές, ενσωμάτωση όλων των παραμέτρων, καθώς και συνεπές πλαίσιο διακυβέρνησης, και αναμένει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει σύντομα συγκεκριμένες προτάσεις επί του θέματος·

23.

τονίζει ότι η προσφυγική και μεταναστευτική κρίση, η οποία ξεκίνησε στην Ευρώπη το 2015, εξακολουθεί να αποτελεί εξαιρετικά σοβαρό πρόβλημα για πολλές περιφέρειες και τοπικές αρχές. Ως εκ τούτου, ζητεί να δοθεί μια ισχυρή και έμπρακτη απάντηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ακόμη και με νέα κονδύλια·

24.

διαπιστώνει με ανησυχία το υψηλό ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας, ιδίως μεταξύ των νέων, που εμφανίζουν οι οικονομίες διαφόρων κρατών μελών της ΕΕ· ως εκ τούτου, καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επιταχύνουν όλες τις ενέργειες που είναι απαραίτητες για τη στήριξη της αγοράς εργασίας·

25.

αναθέτει στον Πρόεδρό της να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και την Εσθονική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.

13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/5

—

έχοντας υπόψη ότι η Ανατολική Εταιρική Σχέση βασίζεται στην κοινή προσήλωση στο διεθνές δίκαιο και σε θεμελιώδεις αρχές —όπως η δημοκρατία, το κράτος δικαίου, ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων, οι θεμελιώδεις ελευθερίες, η ισότητα των φύλων—, καθώς και στην οικονομία της αγοράς, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση,

—

έχοντας υπόψη το γεγονός ότι οι ένοπλες συγκρούσεις και η αποσταθεροποίηση σε πολλές χώρες και περιοχές γειτονίας της ΕΕ παρεμποδίζουν την ανάπτυξη βιώσιμων εταιρικών σχέσεων (1),

—

έχοντας υπόψη την από το 2016 προσέγγιση της ΕΕ με βάση τα δικαιώματα, η οποία περιλαμβάνει όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα, οικονομικά, πολιτικά, πολιτιστικά, κοινωνικά και του πολίτη και αποτελεί μία από τις κατευθυντήριες αρχές της χρηματοδοτικής συνδρομής του ευρωπαϊκού μηχανισμού γειτονίας (EΜΓ), καθώς και το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στην υπεράσπιση βασικών δικαιωμάτων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, μεταξύ άλλων, την προστασία των μειονοτήτων,

—

έχοντας υπόψη τις θεμελιώδεις αρχές της τοπικής αυτονομίας, που αποτελούν ευρωπαϊκή αξία αποτυπωμένη στον Ευρωπαϊκό χάρτη για την τοπική αυτοδιοίκηση,

—

έχοντας υπόψη τη σημασία της συμμετοχής των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών, των νέων και των τοπικών αρχών, ιδίως στην εφαρμογή των ανά χώρα πλαισίων διμερούς συνεργασίας, με τη μορφή επικαιροποιημένων θεματολογίων σύνδεσης και προτεραιοτήτων εταιρικών σχέσεων, κατά τρόπο που να συμβάλει στη δημοκρατική και οικονομική μετάλλαξη των χωρών εταίρων (2) και να ενισχύει τις σχέσεις τους με την ΕΕ,

—

έχοντας υπόψη το ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας, η οποία ορίζεται ως μια ευρεία έννοια που περιλαμβάνει ολόκληρη την κοινωνία, χαρακτηρίζεται από δημοκρατία, εμπιστοσύνη στους θεσμούς και βιώσιμη ανάπτυξη καθώς και ικανότητα για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων (3),

—

έχοντας υπόψη το ρόλο της Διάσκεψης των Περιφερειακών και Τοπικών Αρχών για την Ανατολική Εταιρική Σχέση (ΔΠΤΑΑΕΣ), όπως αναγνωρίζεται στην Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της αναθεώρησης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας και στο Κοινό έγγραφο εργασίας με τίτλο «Ορόσημα της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης προς το 2020»,

—

έχοντας υπόψη τη δέσμευση της ΔΠΤΑΑΕΣ όσον αφορά την επίτευξη των στόχων της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, σύμφωνα με την αναθεωρημένη Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας και τη Συνολική στρατηγική της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας, την προώθηση και την εφαρμογή, σε τοπικό επίπεδο, των οικουμενικών αξιών στις οποίες βασίζεται η ΕΕ, την εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών, των ενώσεών τους και των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών, προς όφελος όλων των πολιτών,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της ΔΠΤΑΑΕΣ σχετικά με την Ανάπτυξη της συμμετοχής των πολιτών ως ένας τρόπος για την ενίσχυση της τοπικής δημοκρατίας στις χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και τις συστάσεις που περιλαμβάνονται σε αυτήν,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της ΔΠΤΑΑΕΣ σχετικά με την Ενεργειακή απόδοση: Ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και τις συστάσεις που περιλαμβάνονται σε αυτήν,

—

έχοντας υπόψη τη δρομολόγηση νέων πρωτοβουλιών στον τομέα της αειφόρου τοπικής ανάπτυξης, όπως οι «Δήμαρχοι για την οικονομική ανάπτυξη» και η δεύτερη φάση του «Συμφώνου των δημάρχων των ανατολικών χωρών», οι οποίες αποτελούν πρότυπα ανιούσας δημόσιας διοίκησης ικανά να τονώσουν τη σύνδεση των τοπικών αρχών με τους πολίτες και με τους τοπικούς και τους διεθνείς οργανισμούς,

—

έχοντας υπόψη την ενδιάμεση αναθεώρηση της χρηματοδότησης του ΕΜΓ 2014-2017,

—

έχοντας υπόψη την περαιτέρω ενισχυμένη συνεργασία με τους μόνιμους παρατηρητές της ΔΠΤΑΑΕΣ (4) και με άλλους θεσμικούς εταίρους,

1.

υπογραμμίζει, αφενός, ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές συνεχίζουν να αναπτύσσονται ως παράγοντες και διαμορφωτές πολιτικής στη δομή της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, όπου πολλά από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης βασίζονται σε επιτεύγματα και σε συνεχείς προσπάθειες σε υποεθνικό επίπεδο και, αφετέρου, ότι απαιτείται περαιτέρω στήριξη για να μπορέσουν να αναπτύξουν το έργο τους·

2.

εκφράζει ικανοποίηση για τον ενισχυμένο ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην εφαρμογή των πολιτικών, των στρατηγικών και των εμβληματικών πρωτοβουλιών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, συμπεριλαμβανομένης της ενισχυμένης συμμετοχής τους στις πολυμερείς πλατφόρμες και τις συζητήσεις τους·

3.

χαιρετίζει ειδικότερα τις συζητήσεις για την ενίσχυση της τοπικής και περιφερειακής δημοκρατίας στο πλαίσιο της πλατφόρμας 1 της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης για τη δημοκρατία, τη χρηστή διακυβέρνηση και τη σταθερότητα·

4.

συνιστά να συνεχιστεί η διαρθρωμένη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και των ενώσεών τους διότι αποτελεί εγκάρσιο στοιχείο της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και των τεσσάρων τομέων προτεραιότητάς της, και επισημαίνει ότι οι διαπροσωπικές επαφές είναι εξίσου σημαντικές με τις οικονομικές και τις ενεργειακές συνδέσεις·

5.

τονίζει ότι η συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών είναι καίρια στο πλαίσιο μιας αποδοτικότερης και αποτελεσματικότερης πολυμερούς δομής της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και ζητεί να ενισχυθεί περαιτέρω η σύνδεση με τις εργασίες της ΔΠΤΑΑΕΣ·

6.

εμμένει στη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης στην κατάρτιση συστάσεων πολιτικής και νομοθεσίας, καθώς και στην ενεργή συμμετοχή τους σε διαπραγματεύσεις με τις κεντρικές αρχές όσον αφορά προγράμματα και αποφάσεις τοπικού και περιφερειακού ενδιαφέροντος·

7.

χαιρετίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «20 Αποτελέσματα για το 2020» ως σημαντικό βήμα για την παροχή συγκεκριμένων αποτελεσμάτων στους πολίτες των χωρών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και δεσμεύεται να συμβάλει ενεργά στην επίτευξη αυτών των αποτελεσμάτων·

8.

ζητεί να παρασχεθεί η κατάλληλη πολιτική, οικονομική και τεχνική υποστήριξη σε όλες τις χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, στο πλαίσιο στοχοθετημένων και αποτελεσματικότερων εταιρικών σχέσεων με την ΕΕ, με σκοπό την καλύτερη μέριμνα για τη μεταρρυθμιστική τους διαδικασία, και με στόχο την εδραίωση της τοπικής δημοκρατίας και της τοπικής ανάπτυξης·

9.

επαναλαμβάνει ότι οι γενικοί στόχοι της τοπικής δημοκρατίας και της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης, μεταξύ άλλων μέσω μιας διαδικασίας αποκέντρωσης, εξακολουθούν να αποτελούν τον πυρήνα της συμβολής της ΔΠΤΑΑΕΣ στην εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο, ανεξάρτητα από τον επιλεγμένο βαθμό εταιρικής σχέσης με την ΕΕ στο πλαίσιο μιας αναθεωρημένης πολιτικής·

10.

επισημαίνει ότι η αποτελεσματικότητα της δραστηριοποίησης της ΕΕ με τις χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης απαιτεί τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων οι οποίες γίνονται όλο και πιο δραστήριες·

11.

επισημαίνει ότι οι τοπικές εκλογές έχουν ζωτική σημασία σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή των πολιτών και θα πρέπει να συνοδεύονται από προβληματισμό ως προς τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργούν καλύτερα για το κοινό·

12.

θεωρεί ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές βρίσκονται στην κατάλληλη θέση για να στηριχθεί η ανάπτυξη μιας ισχυρής κοινωνίας των πολιτών και ο εκδημοκρατισμός και ο εκσυγχρονισμός των τοπικών κοινοτήτων·

13.

ζητεί την περαιτέρω προσαρμογή των υφιστάμενων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ, ιδίως της Τεχνικής βοήθειας και ανταλλαγής πληροφοριών (TAIEX) και της Αδελφοποίησης, έτσι ώστε να είναι περισσότερο προσαρμοσμένα στις ανάγκες των περιφερειακών και των τοπικών ενδιαφερόμενων μερών·

14.

ενθαρρύνει την υιοθέτηση μιας πολυσυμμετοχικής προσέγγισης της τοπικής και της περιφερειακής ανάπτυξης στις χώρες Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, η οποία θα βασίζεται στη στενή συνεργασία μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών, οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών και των μεμονωμένων πολιτών σε διάφορες δραστηριότητες, όπως η προαγωγή του αθλητισμού, των συλλόγων νεολαίας και ηλικιωμένων, και των κέντρων πολιτών·

15.

ζητεί αποτελεσματικές μεταρρυθμίσεις αποκέντρωσης που να συνοδεύονται από αποτελεσματικά μέτρα κατά της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα δημόσιας διοίκησης, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η θετική επίδραση της ισχυρότερης διοίκησης στην καθημερινότητα των πολιτών·

16.

ζητεί να δοθούν μεγαλύτερος ρόλος και επαρκείς πόροι στις ενώσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών, έτσι ώστε να συνεπικουρούν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές που συμμετέχουν στη διαδικασία κατάρτισης και εφαρμογής των εθνικών, τομεακών ή περιφερειακών στρατηγικών και πολιτικών που τους αφορούν, καθώς και στην παροχή υπηρεσιών·

17.

υπογραμμίζει την ανάγκη για ανοικτό διάλογο όσον αφορά, αφενός, τις μεταρρυθμίσεις για μια χωρίς αποκλεισμούς δημόσια διοίκηση και τοπική αυτοδιοίκηση, μεταξύ άλλων ως μέρος των τοπικών μεταρρυθμίσεων και, αφετέρου, την προώθηση μιας νοοτροπίας συνεργασίας μεταξύ τοπικών και κεντρικών αρχών·

18.

ζητεί μια δυναμικότερη προσέγγιση όσον αφορά τη διαφάνεια, την ακεραιότητα και την καταπολέμηση της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα δημόσιας διοίκησης, συμπεριλαμβανομένου του τοπικού επιπέδου, βοηθώντας με τον τρόπο αυτό στην οικοδόμηση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τις δημόσιες αρχές και στη βελτίωση του περιβάλλοντος για οικονομική ανάπτυξη·

19.

τάσσεται υπέρ μιας εξατομικευμένης και πολυμερούς προσέγγισης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πραγματικές ανάγκες κάθε χώρας χωριστά, προς το συμφέρον των τοπικών κοινοτήτων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας σε τοπικό επίπεδο·

20.

τάσσεται υπέρ ενός βιώσιμου και διαφανούς κανονιστικού πλαισίου που θα επιτρέπει στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να ενισχύουν τις οργανωτικές και θεσμικές τους ικανότητες·

21.

επαναλαμβάνει την έκκληση για την απλοποίηση της πρόσβασης στα ευρωπαϊκά κονδύλια των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών σε συνεργασία με τις υποεθνικές κυβερνήσεις·

22.

ζητεί στρατηγικές, συστήματα και προγράμματα κατάρτισης για την οικοδόμηση ικανοτήτων, τόσο για τους τοπικούς αιρετούς εκπροσώπους όσο και τις τοπικές διοικήσεις, προκειμένου οι τοπικές και περιφερειακές αρχές να αναλαμβάνουν την πλήρη ευθύνη για τη διαχείριση των υπηρεσιών που παρέχουν·

23.

ζητεί να συνεκτιμηθούν τα θέματα ισότητας των φύλων σε όλες τις εν εξελίξει μεταρρυθμίσεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ούτως ώστε να αποτρέπεται οποιαδήποτε διάκριση λόγω φύλου·

24.

καλεί τις χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης να σεβαστούν το δικαίωμα των εθνικών μειονοτήτων στην εκπαίδευση στη γλώσσα τους σύμφωνα με τη Σύμβαση-πλαίσιο για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων.

25.

επαναλαμβάνει το αίτημα οι επιμέρους ετήσιες εκθέσεις της ΕΕ για τις χώρες Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης να περιλαμβάνουν αξιολογήσεις της προόδου σε ό,τι αφορά την περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη, τη διαδικασία αποκέντρωσης, την τοπική αυτοδιοίκηση και την τοπική συνεργασία, με σκοπό την περαιτέρω προσαρμογή και στόχευση της ενωσιακής στήριξης·

26.

εφιστά την προσοχή στον ιστότοπο Division of Powers (5) (Διάκριση εξουσιών), ο οποίος αναπτύχθηκε και φιλοξενείται από την ΕτΠ και παρέχει επισκόπηση της θεσμικής και δημοσιονομικής αποκέντρωσης στην ΕΕ και τις γειτονικές χώρες, και μπορεί να στηρίξει μια τέτοια τακτική ανάλυση·

27.

εφιστά την προσοχή στον θετικό ρόλο που διαδραμάτισε η ΕτΠ μέσω του προγράμματος U-LEAD και της ειδικής ομάδας για την Ουκρανία, η οποία συμβάλλει στην ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης και γνώσεων μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών της ΕΕ και της Ουκρανίας·

28.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι μία από τις κύριες προτεραιότητες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης είναι η παροχή βοήθειας στις χώρες εταίρους για πολιτικές ενεργειακής απόδοσης·

29.

καλεί τις εθνικές κυβερνήσεις να ενισχύσουν την οικονομική τους στήριξη και τις αρμοδιότητες που παραχωρούν στις κοινότητες, οι οποίες είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη τοπικών στρατηγικών για την ενέργεια·

30.

υποστηρίζει τα ειδικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές των χωρών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης·

31.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργαστεί με τις αντιπροσωπείες της ΕΕ προκειμένου να αυξήσει ουσιαστικά την προβολή των προγραμμάτων συνεργασίας σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, και να ενισχύσει τη δημιουργία ικανοτήτων σε υποεθνικό επίπεδο·

32.

συνιστά την προώθηση και την ενίσχυση των περιφερειακών και τοπικών πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στη βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος στις χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, όπως οι πολιτικές και οικονομικές εταιρικές σχέσεις μεταξύ των περιφερειών και των πόλεων, επιχειρηματικών ενώσεων και δικτύων της ΕΕ και της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης·

33.

συνιστά την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τομεακά πιλοτικά σχέδια στο πλαίσιο των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων για το 2020, η υλοποίηση των οποίων θα εμπίπτει στην αρμοδιότητα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, έτσι ώστε να αποκτήσουν πείρα στις διαδικασίες αποκέντρωσης·

34.

πιστεύει ότι είναι σημαντικό να διαθέσουν περισσότερους πόρους για την διασυνοριακή συνεργασία, με ιδιαίτερη έμφαση στις διαπροσωπικές επαφές, τις συμπράξεις μεταξύ τοπικών αρχών, καθώς και τις επιστημονικές και πολιτιστικές ανταλλαγές και στις ανταλλαγές μεταξύ νέων· η επέκταση της λειτουργίας του Ταμείου Μικρών Έργων στις χώρες γειτονίας θα ενισχύσει τη συνεργασία σε επίπεδο βάσης·

35.

καλεί τις εθνικές κυβερνήσεις να διευκολύνουν την εγγραφή των σχεδίων και, κατά περίπτωση, τη συμμετοχή των Ευρωπαϊκών Ομίλων Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ) και των αντίστοιχων περιφερειών ή δήμων, σε προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας με στόχο την υλοποίηση έργων ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες·

36.

εμμένει στην άποψη ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να συμμετέχουν στον προγραμματισμό για τα νέα προγράμματα διμερούς βοήθειας στο πλαίσιο του ΕΜΓ για την περίοδο 2017-2020.

13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/9

1.

υπενθυμίζει ότι υπάρχουν αδιαμφισβήτητα επιστημονικά στοιχεία για την υπερθέρμανση του πλανήτη και ότι αυτή η αλλαγή θα έχει σημαντικές και αυξανόμενες επιπτώσεις στην οικονομία και στην κοινωνία στο σύνολό της. Ειδικότερα, η κλιματική αλλαγή έχει σημαντικές επιπτώσεις σε εδάφη που εποπτεύουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, οι οποίες πρωτοστατούν όσον αφορά, αφενός, τον μετριασμό των ζημιών που προκαλούνται από τα ολοένα και πιο ακραία φυσικά φαινόμενα και, αφετέρου, τις επενδύσεις σε μέτρα προσαρμογής·

2.

εκφράζει την ανησυχία της για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ακόμη και εκτός των συνόρων της ΕΕ, όπου συχνά είναι μειωμένη η ικανότητα αντιμετώπισης ακραίων περιβαλλοντικών συμβάντων και η προσαρμογή της περιοχής στις μεταβολές που βρίσκονται σε εξέλιξη και υπενθυμίζει ότι αυτό μπορεί επίσης να έχει άμεσο αντίκτυπο σε φαινόμενα μετανάστευσης·

3.

θεωρεί ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές της ΕΕ διαθέτουν περιθώρια βελτίωσης της επενδυτικής τους ικανότητας (και προσέλκυσης επενδύσεων από το εξωτερικό) στον τομέα της κλιματικής αλλαγής, παρά τις δυσκολίες που συνδέονται με τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, τη μακροπρόθεσμη ικανότητα προγραμματισμού και τη διαχείριση σύνθετων έργων. Η δέσμευση αυτή είναι καθοριστικής σημασίας για την περαιτέρω βελτίωση των θετικών συνολικών επιδόσεων της ΕΕ η οποία σήμερα ευθύνεται για το 9,6 % των παγκόσμιων εκπομπών CO2·

4.

επισημαίνει ότι οι επενδύσεις που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής είναι τεράστιες και δεν μπορούν να καλυφθούν ούτε με τοπικούς και περιφερειακούς πόρους, ούτε ακόμη μόνο με δημόσιους πόρους. κατά συνέπεια, η ΕτΠ χαιρετίζει τις διεθνείς, ευρωπαϊκές και εθνικές πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων.

5.

υπογραμμίζει εκ νέου ότι το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής είναι παγκόσμιο αλλά, για να αντιμετωπιστεί όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα, απαιτείται μια προσέγγιση πολυεπίπεδης και πολυσυμμετοχικής διακυβέρνησης (multi-level, multi-stakeholders governance). Υπό το πρίσμα αυτό, η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συστήσει να αναγνωριστεί και να αξιολογηθεί, και από τη Σύμβαση Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών για την αποτελεσματικότερη υλοποίηση των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού·

6.

παρά τη σχετικά εντυπωσιακή φιλοδοξία και δέσμευση ορισμένων αναπτυσσόμενων χωρών, δεν είναι πλέον αποδεκτή η βραδεία εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού από ορισμένες χώρες ούτε είναι αποδεκτή η βούληση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής να αποσυρθούν από τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει. Η Επιτροπή των Περιφερειών επιβεβαιώνει με έμφαση ότι η τήρηση των στόχων της συμφωνίας δεν αποτελεί επιλογή αλλά αναγκαιότητα. Ως εκ τούτου, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε η ΕΕ να πρωτοστατήσει παγκοσμίως στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητες καινοτομίας και ανάπτυξης που συνδέονται με τη σταδιακή μετάβαση σε ένα νέο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό πρότυπο·

7.

θεωρεί απαραίτητο η επόμενη COP23 στη Βόννη να μην είναι απλώς μια συνάντηση εμπειρογνωμόνων, αλλά να ολοκληρωθεί με ουσιαστική πρόοδο σχετικά με την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού, ιδίως όσον αφορά τις πτυχές που συνδέονται με τη χρηματοδότηση της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής (ανάγκη τόνωσης της μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, αναθεώρηση του χρηματοδοτικού μηχανισμού κ.λπ.)·

8.

προτείνει, κατά τη διάρκεια της πορείας προσαρμογής προς την μελλοντική COP24 στο Katowice, να ξεκινήσει μια διεθνής συζήτηση στην UNFCCC σχετικά με τους ενδεχόμενους δείκτες που μπορεί να συμπληρώνουν την έννοια των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προκειμένου να προταθούν αποτελεσματικότερες δράσεις αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής·

9.

πιστεύει ότι, σε ένα διεθνές πλαίσιο όπου ορισμένα κράτη έχουν ήδη επιδείξει έλλειψη φιλοδοξίας, ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών είναι καθοριστικής σημασίας τόσο για τη συμμετοχή και την ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με την κλιματική αλλαγή όσο και για την προσέλκυση επενδύσεων και την υλοποίηση συγκεκριμένων σχεδίων. Ωστόσο, προκειμένου να υλοποιηθεί αυτή η δέσμευση, υπάρχει ανάγκη ευαισθητοποίησης, διαθεσιμότητας και άμεσης δημοσιονομικής διαχείρισης από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές. Από την άποψη αυτή, η ΕτΠ τονίζει τα εξαιρετικά αποτελέσματα που έχει επιτύχει το Σύμφωνο των Δημάρχων και το πρόσφατο άνοιγμά του πέρα από τα σύνορα της ΕΕ. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενισχύσει την πρωτοβουλία και να προωθήσει, στο μέτρο του δυνατού, το Παγκόσμιο Σύμφωνο των Δημάρχων με την παροχή οικονομικής και τεχνικής συνδρομής, ιδίως σε χώρες όπου η εθνική φιλοδοξία είναι σαφώς ανεπαρκής·

10.

αναγνωρίζει ότι μέρος της λύσης συνδέεται με την αποτελεσματικότερη λειτουργία των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών. Για τον λόγο αυτό θεωρεί ότι η ενημέρωση των επενδυτών, σχετικά με τους κινδύνους και τις ευκαιρίες της κλιματικής αλλαγής ώστε να μπορέσουν να δρομολογήσουν πιο βιώσιμες επενδύσεις, αποτελεί προτεραιότητα· επικροτεί δε τις τελικές συστάσεις της ομάδας εργασίας για τη διαφάνεια των πληροφοριών της χρηματοοικονομικής έκθεσης για την κλιματική αλλαγή του Συμβουλίου Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας. Ωστόσο, η Επιτροπή των Περιφερειών ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει τις επιπτώσεις της γνωστοποίησης των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής προκειμένου να καταστεί δυνατή η εφαρμογή ενός μέσου μείωσης του κόστους για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, σε περίπτωση, για παράδειγμα, που αυξηθούν απότομα οι ασφαλιστικές δαπάνες·

11.

επικροτεί την πρωτοβουλία του ΟΟΣΑ για τη δημιουργία του «Κέντρου για την πράσινη οικονομία και τις επενδύσεις» με στόχο την υποστήριξη της μετάβασης σε μια πράσινη οικονομία με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή, ζητεί δε τον συντονισμό μεταξύ διεθνών και ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών.

12.

αναγνωρίζει ότι η ΕΕ έχει δρομολογήσει πολλές αξιόλογες πρωτοβουλίες σχετικά με τη χρηματοδότηση της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής, όπως η συγκρότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για τη βιώσιμη χρηματοδότηση, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης, τα ομόλογα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης (Climate Awareness Bond) της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η Ευρωπαϊκή Υποστήριξη Τοπικής Ενέργειας (ELENA), με σκοπό την παροχή τεχνικής βοήθειας, τα χρηματοδοτικά μέσα του προγράμματος LIFE και πολλές άλλες. Συγκεκριμένα, η ΕτΠ επικροτεί τις αναφορές στο θέμα της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας στο σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις κεφαλαιαγορές (Capital Market Union — CMU). Αν και θεωρεί θετικές όλες αυτές τις πρωτοβουλίες, η ΕτΠ συνιστά να αποφευχθούν οι αλληλεπικαλύψεις και να ληφθεί ιδιαιτέρως υπόψη ο συντονισμός όλων των πολιτικών και των πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο·

13.

συνιστά, κυρίως, για τη βελτίωση του συντονισμού των υφισταμένων πρωτοβουλιών και την εξασφάλιση μεγαλύτερης συνοχής των ευρωπαϊκών πολιτικών, να αξιολογεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις πιθανές συνέργειες μεταξύ της ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για τη βιώσιμη χρηματοδότηση και της νεοσύστατης ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για τη στήριξη της χρηματοδότησης της κυκλικής οικονομίας·

14.

προτείνει, στο πλαίσιο των συζητήσεων για το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) της ΕΕ για την περίοδο μετά το 2020, να αποτελέσουν τα ζητήματα του κλίματος και της βιωσιμότητας μια εγκάρσια κυρίαρχη τάση σε όλα τα χρηματοδοτικά προγράμματα, καθώς και να συμπεριληφθούν ελάχιστοι στόχοι χρηματοδότησης για το κλίμα τόσο στο ΠΔΠ συνολικά όσο και στα κύρια χρηματοδοτικά προγράμματα (ξεκινώντας από τα διαρθρωτικά ταμεία και το νέο πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα και την καινοτομία), και συνιστά οι προτεραιότητες αυτές να συνάδουν με τους στόχους της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής της ΕΕ·

15.

προτείνει η εκ των προτέρων εκτίμηση αντικτύπου των νομοθετικών προτάσεων της ΕΕ να συνοδεύεται πάντα από εκτίμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της συμβολής στην επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού· Η δραστηριότητα αυτή πρέπει να προετοιμάσει την ανάπτυξη μιας ομοιογενούς και βιώσιμης μακροπρόθεσμης στρατηγικής για το κλίμα που θα συμβάλει στην πραγματοποίηση περισσότερων επενδύσεων στην προσαρμογή του κλίματος, όπως επεσήμανε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (1)

16.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει εντολή στην Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών να προβεί, το συντομότερο δυνατόν, (αλλά ύστερα από κατάλληλη διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους και με συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα) σε ακριβή ταξινόμηση των βιώσιμων περιουσιακών στοιχείων, η οποία να περιλαμβάνει σαφείς και δεσμευτικούς ορισμούς των όρων «χρηματοδότηση για το κλίμα», «πράσινη χρηματοδότηση», «βιώσιμη χρηματοδότηση» και «κυκλική χρηματοδότηση», με αφετηρία υφιστάμενες πρωτοβουλίες (όπως τα ομόλογα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης της ΕΤΕπ). Μια κοινή ευρωπαϊκή ταξινόμηση θα πρέπει επίσης να συνοδεύεται από κατευθυντήριες γραμμές για τους επενδυτές και από ειδική επισήμανση, βάσει κατάλληλων δεικτών απόδοσης, ώστε να παρέχεται συνοπτική και απλή εκτίμηση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων·

17.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να διαμορφώσουν ένα προβλέψιμο και σταθερό κανονιστικό σύστημα για τις επενδύσεις που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, πράγμα το οποίο είναι υψίστης σημασίας για να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη χρηματοδότηση της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής·

18.

προτρέπει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, κατά την αναθεώρηση της νομοθεσίας προληπτικής εποπτείας σχετικά με τον τραπεζικό τομέα, να λάβουν σοβαρά υπόψη τη δυνατότητα θέσπισης ενός «πράσινου συντελεστή στήριξης» στο μοντέλο του συντελεστή στήριξης των υποδομών που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην υπό εξέλιξη αναθεώρηση του κανονισμού για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (ΚΚΑ), προκειμένου να αποδεσμευτούν πόροι για ιδιωτικές επενδύσεις με τη μείωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων για τα ιδρύματα που χορηγούν δάνεια για βιώσιμες επενδύσεις και για το κλίμα·

19.

αναγνωρίζει ότι μέρος της λύσης του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσε να είναι μια αποτελεσματική αγορά άδειας εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, η οποία να ρυθμίζεται από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ), εάν εφαρμοστεί μαζί με μια φιλόδοξη πολιτική όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση και την ανανεώσιμη ενέργεια. Ως εκ τούτου, εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η πρόταση τροποποίησης του ΣΕΔΕ που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2015, εξακολουθεί να αναμένει τελική έγκριση, ενώ οι τιμές των δικαιωμάτων εκπομπής παραμένουν πολύ χαμηλές. Η ΕτΠ επαναλαμβάνει ότι ένα ελάχιστο ποσοστό των εσόδων από πλειστηριασμούς στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο άμεσης διαχείρισης από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, με στόχο την πραγματοποίηση επενδύσεων για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας σε τοπικό επίπεδο. Επιπλέον, ζητεί από την Επιτροπή να εξετάσει ειδικά μέτρα, όπως ο καθορισμός ελάχιστου επιπέδου τιμών άνθρακα ή η επιστροφή στην αξιολόγηση ενός ευρωπαϊκού φόρου άνθρακα·

20.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξαλείψει τις ασάφειες που επικρατούν στον τομέα των επενδύσεων στα βιοκαύσιμα —λόγω του γεγονότος ότι για τα τελευταία, είχαν χορηγηθεί μόνο προσωρινές παρεκκλίσεις από τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων σε σχέση με τη φορολόγηση της ενέργειας και του διοξειδίου του άνθρακα— και είναι εξίσου σημαντικό να μειωθούν οι διοικητικές επιβαρύνσεις των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προκειμένου να αποφευχθεί οι εν λόγω επιβαρύνσεις να είναι μεγαλύτερες από εκείνες για τα ορυκτά καύσιμα·

21.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενισχύσει το μερίδιο του προϋπολογισμού που προορίζεται για τη δράση για το κλίμα και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των προγραμμάτων αναπτυξιακής βοήθειας για τρίτες χώρες, κατά το πρότυπο όσων ενέκρινε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στον κανονισμό για το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ) το οποίο έθεσε ως στόχο των επενδύσεων για το κλίμα το 28 % του συνολικού προϋπολογισμού. Ζητεί επίσης στα έργα να προβλέπεται μεγαλύτερη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην ΕΕ προκειμένου να μοιραστούν τις επιτυχημένες εμπειρίες τους με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές των τρίτων χωρών, αναπτύσσοντας έτσι τις δεξιότητές τους. Οι αρχές της «κλιματικής δικαιοσύνης» θα πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο των διεθνών δεσμεύσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι επενδύσεις βασίζονται στα ανθρώπινα δικαιώματα και συνδράμουν τις πλέον ευάλωτες κοινότητες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, μεταξύ άλλων μέσω της δημιουργίας ενός κλίματος συνεργασίας μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, σύμφωνα με όσα προβλέπει ο στόχος 17 των «Στόχων βιώσιμης ανάπτυξης» των Ηνωμένων Εθνών (2)·

22.

τονίζει ότι, μερικές φορές, οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και/ή οι ευρωπαϊκοί λογιστικοί κανόνες για τους δημόσιους οργανισμούς, συχνά αυστηροί, ενδέχεται να καταστήσουν πιο περίπλοκες τις επενδύσεις στον τομέα του περιβάλλοντος και του κλίματος. Καλεί, ως εκ τούτου, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξακριβώσει αν υπάρχει περιθώριο ελιγμών προκειμένου οι επενδύσεις αυτές να καταστούν πιο ελκυστικές από λογιστική άποψη·

23.

κρίνει σκόπιμη τη δημιουργία ενός ειδικού εργαλείου προκειμένου να βελτιωθεί η ικανότητα των τοπικών και περιφερειακών αρχών να επιλέγουν μεταξύ των διαφόρων υφιστάμενων πρωτοβουλιών, να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση για το κλίμα και να αποκτούν την κατάλληλη τεχνική υποστήριξη. Υποστηρίζει, επομένως, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην εκπόνηση ενός επιχειρησιακού εγχειριδίου το οποίο να παρέχει μια απλή και πλήρη χαρτογράφηση των ευκαιριών χρηματοδότησης σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, ειδικά για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές. Επίσης, προτείνει να διατίθεται μια σύνοψη της εν λόγω χαρτογράφησης σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη μέσω διαδικτυακής πύλης, έτσι ώστε να υπάρχει μια ενιαία πηγή πληροφοριών που να συνοψίζει όλα τα διαθέσιμα κεφάλαια για τη χρηματοδότηση δράσεων για το κλίμα·

24.

καλεί τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για τη μεγαλύτερη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη χάραξη εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα με στόχο την ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ των εθνικών και των τοπικών και περιφερειακών σχεδίων, σύμφωνα με το άρθρο 4 της Συμφωνίας του Παρισιού, το οποίο καθορίζει τις εθνικές συνεισφορές στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου·

25.

υπενθυμίζει την πρότασή της για τη βελτίωση της συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, όπως αναφέρεται στη γνωμοδότησή της με θέμα την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Επίτευξη των οφελών των περιβαλλοντικών πολιτικών της ΕΕ μέσω της τακτικής επισκόπησης της εφαρμογής τους — COM(2016) 316» (3). Στην ανωτέρω γνωμοδότηση καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργαστεί με τις αρμόδιες εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, με την ίδια Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, με το Σύμφωνο των Δημάρχων της ΕΕ, με το Παγκόσμιο Σύμφωνο των Δημάρχων για το κλίμα και την ενέργεια και με το Διεθνές Συμβούλιο για Τοπικές Περιβαλλοντικές Πρωτοβουλίες (International Council for Local Environmental Initiatives — ICLEI) με στόχο την ανάπτυξη τόσο της έννοιας «συνεισφορές που έχουν καθοριστεί σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο» όσο και των μεθόδων για την εισαγωγή τέτοιου είδους συνεισφορών. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα μπορούσαν αρχικά να συμμετέχουν σε εθελοντική βάση για την «απόδειξη του εφικτού της ιδέας».

26.

προτείνει τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα να περιλαμβάνουν μεσοπρόθεσμα επενδυτικά προγράμματα για το κλίμα που να καλύπτουν, αφενός, τις σημαντικές σχεδιαζόμενες δράσεις, ταξινομημένες ανά επίπεδο (εθνικό ή υποεθνικό) και ανά τύπο της απαιτούμενης στήριξης για την αντιμετώπιση τυχόν χρηματοδοτικών κενών και, αφετέρου, να αξιολογούν τη χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων για τον σκοπό αυτό·

27.

υπενθυμίζοντας τη σημασία των σχεδίων δράσης για την αειφόρο ενέργεια προκειμένου να επιτευχθούν οι καθορισμένες —σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο— συνεισφορές για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, προτείνει να επιδιωχθεί η αποτελεσματική συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών με την απλούστευση της εφαρμογής των εν λόγω σχεδίων, της διαδικασίας υποβολής εκθέσεων και του συστήματος παρακολούθησης. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα ευθυγράμμισης των εθνικών στρατηγικών με τα τοπικά σχέδια δράσης για την αειφόρο ενέργεια και το κλίμα (ΣΔΑΕΚ). Οι πόροι που προορίζονται για τα ΣΔΑΕΚ, σύμφωνα με τη μεθοδολογία του Συμφώνου των Δημάρχων, θα πρέπει να προαχθούν περαιτέρω από την Επιτροπή και να υποστηριχθούν από τις εθνικές κυβερνήσεις·

28.

αναγνωρίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να βοηθηθούν ώστε να αποκτήσουν σαφή αντίληψη των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής στο έδαφός τους προκειμένου να λαμβάνουν τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις. Η βελτίωση της κοινωνικοοικονομικής αξιολόγησης, η υποβολή εκθέσεων και η ενημέρωση θα ήταν χρήσιμες για την ανάδειξη του αντικτύπου της κλιματικής δράσης στην κοινωνία, τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων και την κατανομή των πόρων. Η χαρτογράφηση των περιβαλλοντικών κινδύνων που διατίθεται μέσω της ευρωπαϊκής πλατφόρμας προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (Climate-ADAPT) (4) αποτελεί θετική και χρήσιμη πρωτοβουλία, αν και είναι ακόμη ελάχιστα γνωστή και αποτελείται από κατακερματισμένες πληροφορίες όσον αφορά τα περιφερειακά και τοπικά στοιχεία. Υπάρχει γενική ανάγκη περισσότερης ενημέρωσης σχετικά με τη δράση της ΕΕ και τα μέσα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή σε τοπικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αυξήσει την υποστήριξη της πλατφόρμας για την ολοκλήρωση της συλλογής δεδομένων και τη διάδοση των αποτελεσμάτων, με την επίδειξη μεγαλύτερης προσοχής στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο που κινητοποιείται πρώτο σε περίπτωση κρίσεων·

29.

υπογραμμίζει, επιπλέον, ότι η δημιουργία νέων μέσων, όπως τα πράσινα ομόλογα και οι συλλογικές εγγυήσεις, είναι ζωτικής σημασίας για τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης. Τα μέσα αυτά μπορούν να αναπτυχθούν από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, σε συνεργασία και με την στήριξη εθνικών και ευρωπαϊκών οργάνων. Σήμερα, υφίστανται πολλά καλά σχετικά παραδείγματα·

30.

καλεί τα κράτη μέλη να επιβραβεύουν τις δράσεις χρηματοδότησης για το κλίμα που πραγματοποιούν οι τοπικές αρχές μέσω ειδικών προγραμμάτων (όπως το Σύμφωνο του Λουξεμβούργου για το κλίμα (5), το οποίο εξασφαλίζει πρόσθετους πόρους στις τοπικές αρχές που δεσμεύονται για την υλοποίηση μέτρων ενεργειακής απόδοσης), ή με την ελάφρυνση εσωτερικών δημοσιονομικών περιορισμών ή ακόμη με άλλες μορφές στήριξης·

31.

προτρέπει όλους τους φορείς χάραξης πολιτικής και, ειδικότερα, τις εθνικές κυβερνήσεις να προτείνουν και να εφαρμόσουν θαρραλέα μέτρα τα οποία να αφορούν πρωτίστως όχι τις βραχυπρόθεσμες εκλογικές αποδόσεις, αλλά τις συνέπειες των ενεργειών (ή της αδράνειας) για τις επόμενες γενιές, τόσο από πλευράς υγείας και περιβαλλοντικής ποιότητας, όσο και από οικονομικής άποψης. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ προτείνει η επιδότηση των οικονομικών δραστηριοτήτων με υψηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο (και συνεπώς, με υψηλές εκπομπές) ως προς τους κινδύνους διαρροής άνθρακα, να καταργηθεί σταδιακά έως ότου εξαφανιστεί τελείως μέσα σε εύλογα σύντομο χρονικό διάστημα και το αργότερο έως το 2035·

32.

ζητεί να θεσπιστούν γενικές, κοινές και ολοκληρωμένες δέσμες μέτρων στον τομέα της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και της μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα, τόσο για τα παλαιά κτίρια όσο για τα νέα, να εφαρμόζονται οι ελάχιστες απαιτήσεις όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση και επίδοση των νέων κτιρίων και να βρεθούν οι αναγκαίοι πόροι για να αυξηθεί η ενεργειακή απόδοση των υφιστάμενων κτιρίων.

13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/14

1.

υπενθυμίζει ότι η διαδικασία ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) χαρακτηρίζεται εξ αρχής από τη συνεχή επέκταση των οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών σχέσεων και συμπράξεων των περιοχών που την απαρτίζουν. Οι μεταφορές συνεισφέρουν ουσιαστικά στην οικονομική και κοινωνική ευμάρεια της ΕΕ μέσω της τόνωσης του εμπορίου, της ενίσχυσης της οικονομικής ανάπτυξης και της παροχής εκατομμυρίων θέσεων εργασίας. Μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πολιτική για τις μεταφορικές υποδομές υποστηρίζει την επίτευξη μειζόνων στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως αυτοί ορίζονται στη Στρατηγική «Ευρώπη 2020», τη Λευκή Βίβλο του 2011 για τις μεταφορές και τις 10 προτεραιότητες της Επιτροπής Juncker, όπως η ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και η ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής·

2.

αναγνωρίζει ότι ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ), ο οποίος εγκρίθηκε το 2013, ως κοινό νομικό πλαίσιο και μέσο χρηματοδότησης για τον τομέα των μεταφορών, αποτελεί ουσιώδες στοιχείο για την ανάπτυξη του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) και, ως εκ τούτου, για την εκπλήρωση ενός σαφώς πιο κοινοτικού οράματος. Η καθιέρωση του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» έγινε με σκοπό να αποτελέσει ένα μέσο συγχρηματοδότησης απαραίτητου για την έναρξη της λειτουργίας και την ολοκλήρωση των υποδομών και υπηρεσιών του ΔΕΔ-Μ. Για τον λόγο αυτό, πρέπει να συνδεθεί με την κοινωνική ευημερία, τη συνοχή, τη δημιουργία θέσεων εργασίας (1), την οικονομική ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος (2). Συνεπώς, το συνακόλουθο κόστος μιας Ευρώπης χωρίς ΔΕΔ-Μ και ΜΔΕ θα ήταν μεγαλύτερο απ’ ό,τι η σημερινή χρηματοδότησή τους (3)·

3.

επιδοκιμάζει τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί κατά την παρούσα ενδιάμεση αξιολόγηση σε θέματα ανοίγματος και συμμετοχής, καταγραφής προτάσεων από τους ενδιαφερόμενους και διαβούλευσης με την Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) (4)·

4.

κρίνει, ως μέρος της ενδιάμεσης αξιολόγησης του ΜΣΕ, απαραίτητο να προαχθούν η διατήρηση και η ανάπτυξη των βάσεών του και να ενισχυθεί η σημασία του από την άποψη της ανταγωνιστικότητας. Επίσης, κρίνονται σκόπιμες η βελτίωση του κοινωνικού κεφαλαίου της Ευρώπης, η αύξηση της εδαφικής συνοχής της Ένωσης, καθώς και η ιδέα της κοινής ευρωπαϊκής ιθαγένειας με την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων και εμπορευμάτων, της πεμπτουσίας, δηλαδή, του ευρωπαϊκού σχεδίου. Αυτή η εμβάθυνση καθιστά απαραίτητη την επανεξέτασή του από την άποψη των κονδυλίων του προϋπολογισμού, των διαδικασιών, των κριτηρίων και των διαδικασιών επιλογής έργων, τη διαχείριση, την εποπτεία και την αξιολόγησή τους·

5.

σημειώνει, επιπλέον, ότι από την έγκρισή της το 2013, εξακολουθούν να ισχύουν ορισμένα από τα ζητήματα που είχε θίξει η ΕτΠ (5). Ορισμένες πτυχές που επιδέχονται βελτίωση αφορούν την ανεπαρκή χρηματοδότηση μέσω του προϋπολογισμού, τις αμφιβολίες ως προς τον συντονισμό του ΜΣΕ με άλλα ταμεία, τη διαδικαστική πολυπλοκότητα του ΜΣΕ ή τον ανεπαρκή ρόλο που αναλογεί στις τοπικές και περιφερειακές αρχές και το έλλειμμα επικουρικότητας προκειμένου για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση των συγχρηματοδοτούμενων έργων (6)·

6.

επισημαίνει ότι η ΕΕ, στους προσανατολισμούς της για την ανάπτυξη του ΔΕΔ-Μ, αναγνωρίζει τη σημασία των ολοκληρωμένων πολιτικών, συνιστώντας να εξασφαλιστεί η «προσβασιμότητα και συνδεσιμότητα όλων των περιοχών της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των απομακρυσμένων, νησιωτικών και άκρως απόκεντρων περιοχών». Επομένως, ζητεί οι περιφέρειες αυτές —οι οποίες δυστυχώς είναι αποκλεισμένες από το κεντρικό δίκτυο— να καταστούν επιλέξιμες στα μέτρα που αφορούν τις θαλάσσιες αρτηρίες·

7.

επισημαίνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι παγκοσμίως συντελούνται ριζικές αλλαγές στη σχέση της οικονομικής ανάπτυξης με τον κάθε τόπο, καθώς και όσον αφορά την εμφάνιση ενός νέου τύπου μακροπεριφερειακού και αστικού συστήματος που λειτουργεί ταυτόχρονα σε συνολικό και τοπικό επίπεδο (7). Για τον λόγο αυτό, οποιαδήποτε μεταρρύθμιση του ΜΣΕ, θα πρέπει να γίνει με γνώμονα τις συζητήσεις με θέμα τους τρόπους με τους οποίους οι στρατηγικές υποδομές μεταφορών στην ΕΕ μπορούν να συμβάλουν στην επανεγκατάσταση (σε αυτήν) των βιομηχανικών δραστηριοτήτων (8). Πώς επηρεάζουν οι παγκόσμιοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι τη σύντμηση των αλυσίδων προστιθέμενης αξίας, τη σημασία της ποιότητας των διαχειριστικών δομών των περιφερειακών κυβερνήσεων, τις διεργασίες τεχνολογικής ολοκλήρωσης ή την όξυνση των εγχώριων περιφερειακών ανισοτήτων στο εσωτερικό μιας χώρας (εδώ και λίγο καιρό οι περιφέρειες πρωτοστατούν σε εγχειρήματα απόκλισης του κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ και εγχώριας συνοχής σε συνδυασμό με τις διεργασίες σύγκλισης μεταξύ των κρατών μελών (9)); Ταυτόχρονα, από την άποψη της αρνητικής δυναμικής, πρέπει να σημειωθεί ότι, εξαιτίας των διαδικασιών δημοσιονομικής προσαρμογής, οι περιφέρειες υποχρεώθηκαν να μειώσουν τις επενδύσεις τους ιδίως σε τομείς που σχετίζονται με τις υποδομές μεταφορών (10). Επίσης, ενώ το 2014 οι δημόσιες επενδύσεις της κεντρικής δημόσιας διοίκησης ήταν κατά τι αυξημένες, με παράλληλη χρήση των δημόσιων ελλειμμάτων, η μείωσή τους συνεχίστηκε στα υποεθνικά επίπεδα (11), γεγονός το οποίο διόγκωσε τις περιφερειακές ανισότητες και ενίσχυσε τον συγκεντρωτισμό. Στη μελλοντική επανεξέταση του ΜΣΕ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη αυτή η νέα κατάσταση και να προβλεφθούν μέτρα που να αξιοποιούν το δυναμικό των στρατηγικών μεταφορικών υποδομών για τη μείωση των κινδύνων που διαπιστώνονται σε βιομηχανικό και γεωπολιτικό επίπεδο, για τον μετριασμό της αύξησης των περιφερειακών ανισοτήτων και για την αντιστροφή των αρνητικών δυναμικών που παρατηρούνται σε θέματα δημόσιων επενδύσεων·

8.

αναγνωρίζει τη βούληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χρηματοδοτήσει το ΔΕΔ-Μ μέσω του ΜΣΕ. Ο αρχικός προϋπολογισμός των 33,2 δισ. ευρώ υπήρξε προϊόν σημαντικού οικονομικού συμβιβασμού. Συν τοις άλλοις, η επιδίωξη ο ΜΣΕ να χρηματοδοτείται και από ιδιωτικά κεφάλαια και πρωτοβουλίες αποτελεί αξιοσημείωτη παράμετρο όσον αφορά τη συγχρηματοδότηση (12)·

9.

διαφωνεί, ωστόσο, με τους δημοσιονομικούς περιορισμούς που επιβλήθηκαν λόγω των πολιτικών προσαρμογής που εφαρμόζονται κατά την τελευταία δεκαετία. Εξαιτίας των μειώσεων που επήλθαν κατά τα πρώτα έτη της εφαρμογής της δεν αποκλείεται ν’ αποδειχθούν ανέφικτοι οι στόχοι ενόψει των ετών 2020, 2030 (κεντρικό δίκτυο) και 2050 (συνολικό δίκτυο)·

10.

υπενθυμίζει εν προκειμένω, και στο πλαίσιο της αναθεώρησης του πολυετούς προγράμματος, ότι οι στόχοι που τίθενται στους κανονισμούς (ΕΕ) αριθ. 1345/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1216/2013 συνιστούν νομικές δεσμεύσεις της ΕΕ·

11.

ζητεί, ως εκ τούτου, με σεβασμό στην αρχή της επικουρικότητας (από τη βάση στην κορυφή) να γίνει μια ενδελεχής έρευνα των δυνατοτήτων αύξησης της σημερινής του χρηματοδότησης —με ιδιαίτερη έμφαση στις αυξανόμενες ανάγκες της βάσης οι οποίες διαμορφώνονται από τους τοπικούς, περιφερειακούς και μητροπολιτικούς παράγοντες— για τον καλύτερο συντονισμό των διαφόρων ταμείων που συνδέονται με τη χρηματοδότηση (ΕΤΣΕ, ΜΣΕ, Ταμεία Συνοχής) ή άλλων μέσων που προτείνονται από την ΕΤΕπ (αποτρέποντας περαιτέρω περικοπές του ΜΣΕ υπέρ του ΕΤΣΕ) και για την αποσαφήνιση ενός χρονοδιαγράμματος ειδικών προκηρύξεων διαγωνισμού, το οποίο θα μπορούσε να δημοσιοποιείται στις αρχές της νέας περιόδου δημοσιονομικών προοπτικών και να επιτρέπει στους ενδιαφερομένους να κάνουν καλύτερο σχεδιασμό και, άρα, να είναι πιο προετοιμασμένοι κατά τη δημοσίευσή τους·

12.

τονίζει ότι οι επιχορηγήσεις του ΜΣΕ, και άλλων συναφών δομών δεν θα πρέπει να ανταγωνίζονται το ΕΤΣΕ ή τον προσανατολισμό του που έχει ως γνώμονα την αγορά και αποσκοπεί στην προσέλκυση νέων κεφαλαίων και στην ενεργοποίηση αδρανών κεφαλαίων. Πιστεύει συνεπώς, ότι το ΕΤΣΕ και ο ΜΣΕ έχουν διαφορετικούς στόχους και, ως εκ τούτου, δεν πρέπει να θεωρείται το ένα υποκατάστατο του άλλου. Ενδείκνυται, ωστόσο, σε περίπτωση που υπάρχουν συνέργειες μεταξύ των δύο αυτών χρηματοδοτικών πηγών, ο βέλτιστος συνδυασμός των πόρων αυτών για την τόνωση των επενδύσεων στην ΕΕ·

13.

επιπλέον συνιστά, κατά την εφαρμογή του άρθρου 50 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (προκειμένου για την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ), στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κάνει χρήση των νομοθετικών μέσων και των μέσων πολιτικής που απαιτούνται για τη διασφάλιση επαρκούς προϋπολογισμού για τη χρηματοδότηση της πολιτικής μεταφορών του ΔΕΔ-Μ, με ενδεικτικά και ευέλικτα κονδύλια, ώστε να μπορούν να τροφοδοτούνται εκ νέου εάν χρειαστεί·

14.

υπενθυμίζει ότι τυχόν καθυστερήσεις στην υλοποίηση τμημάτων του δικτύου ΔΕΔ-Μ θα οδηγήσουν σε μείωση των αναπτυξιακών ευκαιριών των περιφερειών που συμμετέχουν στο έργο και σε αποδυνάμωση της διαπεριφερειακής συνεργασίας·

15.

είναι της άποψης ότι, δεδομένης της ανάγκης να αυξηθεί η δραστηριότητα των χωρών συνοχής, αλλά και να διατηρηθεί η συμπληρωματικότητα μεταξύ του Μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» και του Ταμείου Συνοχής για τις χώρες συνοχής, το χρηματοδοτικό πλαίσιο πρέπει να διατηρηθεί·

16.

καλεί την Επιτροπή να καταβάλει σύντονη προσπάθεια για τη βελτίωση των επιλογών, της διαχείρισης έργων, της διαχείρισης και της εποπτείας των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τον ΜΣΕ μέσω πρωτοβουλιών όπως οι εξής:

17.

τονίζει ότι η χρηματοδότηση του ΔΕΔ-Μ βάσει κοινού μηχανισμού για την ενέργεια και τις τηλεπικοινωνίες φαίνεται αφύσικη· δεδομένου ότι η πολιτική μεταφορών έχει σαφή ταυτότητα, η ΕτΠ συνιστά να διαθέτει ίδιους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς·

18.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι τα κράτη μέλη —ειδικά όσα είναι δικαιούχοι του Ταμείου Συνοχής— πρέπει να κάνουν μεγαλύτερη χρήση της τεχνικής υποστήριξης που προσφέρεται για τα επιχειρησιακά προγράμματα, με στόχο τη βελτίωση των ικανοτήτων των τοπικών και περιφερειακών φορέων και των άλλων συμμετεχόντων να απορροφούν ενωσιακούς πόρους. Στο πλαίσιο του Μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη», είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα λιγότερο αναπτυγμένα κράτη μέλη να προετοιμάζουν επίσης έργα ποιότητας με τη βοήθεια των πηγών τεχνικής υποστήριξης και να μπορούν, ως εκ τούτου, να θέτουν υποψηφιότητα επί ίσοις όροις σε σχέση με τα άλλα κράτη μέλη όταν συμμετάσχουν στις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων για συγχρηματοδότηση από την ΕΕ·

19.

πιστεύει ότι η χρηματοδότηση έργων μεταφορών από τον ΜΣΕ πρέπει να γίνεται κατά κύριο λόγο με επιδοτήσεις, μπορούν όμως να φανούν επίσης χρήσιμα τα δάνεια, οι εγγυήσεις ή οι ίδιοι πόροι·

20.

επισημαίνει τις εκτεταμένες αρμοδιότητες των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη φάση εκτέλεσης και εποπτείας των δημόσιων επενδύσεων εν γένει. Το 2014 οι υποεθνικές διοικητικές αρχές των χωρών του ΟΟΣΑ ήταν υπεύθυνες για το 40 % των δημόσιων δαπανών, το 50 % των δημοσίων συμβάσεων, το 59 % των δημόσιων επενδύσεων και το 63 % των δημόσιων δαπανών σε προσωπικό (15)·

21.

πρέπει να υπομνησθεί, εν προκειμένω, ότι η εμπιστοσύνη που η ΕΕ έχει στα θεσμικά όργανα ποικίλλει αναλόγως με το επίπεδο της κάθε διοικητικής αρχής (συνήθως όσο πιο κοντά στον πολίτη βρίσκεται η αρχή, τόσο μεγαλύτερη η εμπιστοσύνη προς αυτή) (16). Σήμερα, η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τις υποεθνικές διοικητικές αρχές είναι μεγαλύτερη από ό,τι προς εκείνες υψηλότερου επιπέδου (17). Επιπλέον, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι το πλέον ενδεδειγμένο διοικητικό επίπεδο για τον εντοπισμό των αναγκών και των μέσων, για την πιο εύκολη ενσωμάτωση της συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και εκεί όπου η διαχείριση είναι πιθανότερο να υπόκειται σε λογοδοσία και διαφάνεια. Κατά συνέπεια, η επικείμενη επανεξέταση του ΜΣΕ πρέπει να γίνει υπό το πρίσμα της «συμπαραγωγής» του ΔΕΔ-Μ από πολυεπίπεδες διοικητικές αρχές (18)·

22.

υπό αυτήν την έννοια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να μεριμνήσει έτσι ώστε στα σχέδια υποδομών των κρατών μελών να συμπεριλαμβάνονται οι στόχοι του ΔΕΔ-Μ, με προτεραιότητα σε όσα έργα –ανά τα κράτη μέλη– είναι σύμφωνα με το ΔΕΔ-Μ·

23.

ζητεί, επομένως, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποκεντρώσει τόσο τις διαδικασίες επιλογής έργων όσο και τη διαχείριση, την εποπτεία και τον έλεγχό τους με μεγαλύτερη συμμετοχή των περιφερειών στον ΜΣΕ, το οποίο προϋποθέτει τα εξής:

24.

υπογραμμίζει τα συνολικά οφέλη της ολοκλήρωσης του ΔΕΔ-Μ για την καθημερινή ζωή των πολιτών της ΕΕ. Γι’ αυτό, προκειμένου να επιτευχθεί πανευρωπαϊκή προβολή του συνολικού σχεδίου και να διευκολυνθούν οι ενωσιακές στρατηγικές για τις μεταφορές, καλούνται οι δημόσιες αρχές να μεριμνήσουν για μια ομοιόμορφη ανά την ΕΕ σήμανση ολόκληρου του δικτύου ΔΕΔ-Μ, η οποία θα εντοπίζει υποδομές του κεντρικού και του συνολικού δικτύου, τους κόμβους και τους διαδρόμους. Συνιστάται δε στις δημόσιες αρχές να επιφυλάσσουν ιδιαίτερη μεταχείριση στους κόμβους του δικτύου ως σημεία πρόσβασης με σαφείς και καλά καθορισμένες συνδέσεις με τα δευτερεύοντα και τριτεύοντα δίκτυα μεταφορών. Εν προκειμένω, προτείνεται στα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να λαμβάνουν υπόψη το ΔΕΔ-Μ κατά τον σχεδιασμό και τη διεξαγωγή της τοπικής κυκλοφορίας στις οδικές αρτηρίες και τις περιφερειακές σιδηροδρομικές γραμμές, με σκοπό τη διασφάλιση μιας ολοκληρωμένης προοπτικής με περισσότερη και καλύτερη δυνατότητα μετακίνησης όλων των πολιτών, ως κρίσιμο παράγοντα κοινωνικής ένταξης των ατόμων και προστασίας του περιβάλλοντος. Ομοίως, συνιστάται να λαμβάνονται ιδιαιτέρως υπόψη οι νησιωτικές περιοχές, για την κατάλληλη οργάνωση των αναγκαίων αεροπορικών και θαλάσσιων συνδέσεων, που θα εξασφαλίζουν την πρόσβαση πολιτών και εμπορευμάτων στο κεντρικό δίκτυο υπό όσο το δυνατόν λιγότερο επαχθείς όρους·

25.

επισημαίνει την ανάγκη, για τις περιοχές όπου υπάρχουν προβλήματα στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών, να υλοποιηθούν οι αναγκαίες υποδομές, τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, καθιστώντας δυνατή τη χρήση των σιδηροδρομικών μεταφορών υπό συνθήκες παρόμοιες με αυτές των άλλων κρατών μελών·

26.

ως προς αυτό, συνιστάται να εξεταστούν λεπτομερώς τα θέματα που συνδέονται με την κοινοποίηση των επιτευγμάτων και τη διαφάνεια των αποτελεσμάτων και των στόχων. Πρέπει ο ΜΣΕ και οι χάρτες του ΔΕΔ-Μ να έρθουν πλησιέστερα στους πολίτες με κέντρα ενημέρωσης, ενημερωτικά γραφήματα και έγγραφα·

27.

υπενθυμίζει ότι, επί του παρόντος, διαπιστώνεται έλλειψη αποτελεσματικού συντονισμού και διασύνδεσης των βασικών επενδύσεων στον τομέα των μεταφορών που καθορίζονται στα σχετικά στρατηγικά έγγραφα σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Οι περιφερειακές αρχές δεν συμπεριλήφθηκαν στη διαχειριστική και εκτελεστική δομή του ΜΣΕ, γεγονός το οποίο περιορίζει τις δυνατότητες να αξιολογηθεί η προστιθεμένη αξία, η συνεκτικότητα και η συμπληρωματικότητα των προγραμματισμένων επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από διαφορετικές πηγές. Θα μπορούσε να διασφαλιστεί ο συντονισμός των μακροπεριφερειακών στρατηγικών της ΕΕ·

28.

κρίνει σκόπιμη τη συγκέντρωση των διαθέσιμων πόρων, με προτεραιότητα κυρίως στο πρώτο κεντρικό δίκτυο, με συνεκτίμηση της δυνατότητας ενίσχυσης των πολυτροπικών μεταφορών (λιμένες, σιδηρόδρομοι). Η υπόλοιπη χρηματοδότηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη δευτερεύουσα πλην αποφασιστική υποστήριξη έργων μικρότερης τεχνικής και δημοσιονομικής εμβέλειας με μειωμένες δυνατότητες πρόσθετης ιδιωτικής χρηματοδότησής τους (λόγω της χαμηλής βραχυπρόθεσμης οικονομικής απόδοσής τους), εφόσον παρουσιάζουν σημαντική «ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία», όπως, για παράδειγμα, φυσική σύνδεση με το κεντρικό δίκτυο ή συμπλήρωσή του με σημαντικά περιφερειακά ή διαπεριφερειακά στοιχεία, εφόσον και μόνον πληρούν κριτήρια στρατηγικού και δομικού χαρακτήρα που να υλοποιούνται βραχυπρόθεσμα. Τούτο πρέπει να γίνει σε ένα μελλοντικό πλαίσιο επανεξέτασης προς δύο κατευθύνσεις: α) έργα που συμβάλλουν στη μεγαλύτερη ροή εμπορευμάτων και επιβατών μέσω των διαδρόμων προτεραιότητας και β) έργα με σαφή πρόσθετα οφέλη ως προς την προσιτότητα, τη συνδεσιμότητα και την τοπική συνοχή·

29.

πρέπει να αρχίσει η ανάλυση της «εξωτερικής διάστασης» των ΔΕΔ-Μ, ιδίως σε σχέση με τρίτες χώρες και στρατηγικούς τομείς της ευρωπαϊκής συνεργασίας, όπως η Μεσόγειος, η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, οι Ανατολικοί Γείτονες ή ο Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος του σήμερα και του αύριο καθώς και άλλες περιοχές ιδιαίτερου γεωπολιτικού και οικονομικού ενδιαφέροντος·

30.

επιβεβαιώνει τους τρεις ειδικούς στόχους και ποσοστά στις μεταφορές που αναφέρονται στο ΜΣΕ, όπως ορίζεται στο μέρος IV του παραρτήματος Ι.. Εντούτοις, ζητεί την τροποποίηση του άρθρου 10 του κανονισμού, το οποίο πραγματεύεται τα ποσοστά χρηματοδότησης, ζητώντας την αύξησή τους για τους αστικούς κόμβους προτεραιότητας, τους λιμένες, τις θαλάσσιες μεταφορές, τις πλατφόρμες και τις πολυτροπικές συνδέσεις (όπως οι σιδηροδρομικές συνδέσεις) και αυτές του «τελευταίου χιλιομέτρου»·

31.

προτείνει να καθοριστεί μια κοινή τεχνική προδιαγραφή για τα έργα που μπορούν να υπαχθούν στον ΜΣΕ, με σκοπό να υπάρξει εναρμόνιση, στο εσωτερικό της ΕΕ, των ορίων ταχύτητας, των επιδόσεων, του εύρους των σιδηροτροχιών (όπως ορίζεται από τη Διεθνή Ένωση Σιδηροδρόμων / UIC) και της αξιοπιστίας των διαδρόμων ΔΕΔ-Μ, καθώς και των κανόνων που διέπουν τους σταθμούς ανεφοδιασμού με εναλλακτικά καύσιμα·

32.

εκτιμά ότι τα διασυνοριακά έργα πρέπει να συνιστούν προτεραιότητα, καθώς πρόκειται για τα τμήματα του δικτύου που ενδιαφέρουν λιγότερο τα κράτη μέλη και αποτελούν αναμφισβήτητα ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία·

33.

προτείνεται στο αστικό θεματολόγιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να θεσπιστεί μια νέα εταιρική σχέση όσον αφορά τους συγκοινωνιακούς κόμβους, συμπληρωματική στην ήδη υφιστάμενη για την αστική κινητικότητα. Έτσι, θα μελετάται η διέλευση των δικτύων ΔΕΔ-Μ από αστικούς και μητροπολιτικούς κόμβους και η ένταξή τους στον αστικό ιστό, η αστική εφοδιαστική και ιδίως στα έργα του λεγόμενου «πρώτου και τελευταίου χιλιομέτρου», όπως σημειώνεται στο ψήφισμα που εξέδωσε στις 19 Ιανουαρίου 2017 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την εφοδιαστική στην ΕΕ και τις πολυτροπικές μεταφορές στους νέους διαδρόμους ΔΕΔ-Μ (19). Όπως επισημαίνεται και στο ψήφισμα, στους αστικούς κόμβους βρίσκεται μεγάλο μέρος των μέσων μεταφοράς και σε αυτούς εκτελούνται οι μεταφορτώσεις και η τελική διανομή, στοιχεία-κλειδί της αλυσίδας της εφοδιαστικής, εκεί λοιπόν είναι που πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για τη διασύνδεση των δικτύων ενέργειας και μεταφοράς με τον ψηφιακό χώρο·

34.

επίσης, πρέπει να ενισχυθεί η τοπική συνοχή μέσω της πλήρους καθιέρωσης του τυποποιημένου εύρους σιδηροτροχιάς της Διεθνούς Ένωσης Σιδηροδρόμων στο σιδηροδρομικό δίκτυο της ΕΕ, με έμφαση στη σημασία των διασυνοριακών τμημάτων, —έτσι, π.χ. η εσωτερική αγορά σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού θα καταστεί πιο ανταγωνιστική— και να βελτιωθεί η κατά τόπους ισορροπία με τη συνεκτίμηση κριτηρίων προσβασιμότητας και συνδεσιμότητας σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ μετά το 2020·

35.

υπενθυμίζει τη ζωτική σημασία που έχει η περιβαλλοντική βιωσιμότητα στον ΜΣΕ και, κατά συνέπεια, κατά την κατανομή των κονδυλίων τάσσεται υπέρ της αύξησης όσων προορίζονται γι’ αυτό το πεδίο, δεδομένων των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Υπό αυτήν την έννοια, ζητεί να ενισχυθεί η υποστήριξη μέσων, μέσω μηχανισμών πριμοδότησης κατά την ανάθεση έργων όπως οι θαλάσσιες αρτηρίες, τα οποία σχετίζονται με τις πολυτροπικές μεταφορές —με αξιοσημείωτες επιδόσεις όσον αφορά την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές— καθώς και άλλων σχεδίων στην ίδια γραμμή, που να προωθούν την περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική αειφορία, καθώς και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, ήτοι: την επέκταση των ηλεκτροδοτημένων σιδηροδρομικών και των οδικών δικτύων επαναφόρτισης με εναλλακτικά καύσιμα, την εκμετάλλευση του δυναμικού των ψηφιακών τεχνολογιών στον τομέα των μεταφορών, καθώς και τη λήψη μέτρων για την προσαρμογή των λιμενικών εγκαταστάσεων. Επίσης, παραπέμπει στη γνωμοδότησή της με θέμα «Ευρωπαϊκή στρατηγική για την κινητικότητα χαμηλών εκπομπών» (20)·

36.

στην επανεξέταση του ΜΣΕ θα πρέπει να συνεκτιμηθούν οι νέες καταναλωτικές τάσεις στην κυκλική οικονομία στα πρότυπα της κινητικότητας και της παραγωγής.

37.

προτείνει την επίσπευση των υποστηρικτικών μέτρων στις βιώσιμες μεταφορές (με τη μελέτη των δυνατοτήτων που δίνουν μέτρα όπως το ευρωπαϊκό eco-bonus), την ενδεχόμενη τιμολόγηση των υποδομών και την αναθεώρηση της οδηγίας για την ευρωβινιέτα. Τα έσοδα που θα συγκεντρώνονται από τις διάφορες χρεώσεις θα μπορούσαν να τροφοδοτούν τον προϋπολογισμό του ΜΣΕ·

38.

Επισημαίνει ότι, κατά την εξέταση των διαφόρων λύσεων του ΔΕΔ-Μ, πρέπει να ληφθεί υπόψη το ζήτημα της βιώσιμης ανάπτυξης, τόσο σε κοινωνικό, όσο και οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Για τον σκοπό αυτό, δεν θα πρέπει να παραμεληθεί η συνδεσιμότητα των περιοχών που παρουσιάζουν διάφορα προβλήματα, όπως η απόκεντρη γεωγραφική θέση, ο νησιωτικός χαρακτήρας ή οι οικονομικές, δημογραφικές ή σχετικές με τη μετανάστευση ανισότητες.

13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/21

1.

υποστηρίζει την ιδέα ότι η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής έχει ως στόχο τη βελτίωση της κοινής αντίληψης σχετικά με τα υφιστάμενα κενά στην εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας της ΕΕ σε κάθε κράτος μέλος, προσφέρει νέες λύσεις, συμπληρωματικές προς την επιβολή του νόμου, θίγει τα γενεσιουργά —και συχνά διατομεακά— αίτια των εν λόγω ελλείψεων και προσπαθεί να ενθαρρύνει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών·

2.

αναγνωρίζει ότι η δέσμη μέτρων για την επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής, η οποία δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2017 (1), παρέχει για πρώτη φορά ολοκληρωμένη εικόνα του τρόπου με τον οποίο εφαρμόζονται επιτόπου στα κράτη μέλη οι περιβαλλοντικές πολιτικές και η νομοθεσία της ΕΕ, μέσω 28 ανά χώρα εκθέσεων. Καταδεικνύει ότι οι περιβαλλοντικές πολιτικές έχουν μεν αποτελέσματα, αλλά υπάρχουν ευρείες αποκλίσεις ως προς τον τρόπο με τον οποίο οι εν λόγω κανόνες και πολιτικές τίθενται σε εφαρμογή σε ολόκληρη την ΕΕ·

3.

τονίζει ότι η επιτυχημένη εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ προϋποθέτει στενή συνεργασία μεταξύ όλων των διοικητικών επιπέδων, από το τοπικό έως το ενωσιακό· επιδοκιμάζει, συνεπώς, το γεγονός ότι η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρεται ρητά σε συνεργασία με την ΕτΠ, αλλά υπενθυμίζει ότι απαιτούνται περαιτέρω βελτιώσεις σε πολλά κράτη μέλη για τη διασφάλιση της ουσιαστικής συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη διαδικασία επανεξέτασης και βελτίωσης της εφαρμογής της εν λόγω πολιτικής·

4.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν στο έπακρο την επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής προκειμένου να στηρίξουν τόσο τη συνεκτίμηση των περιβαλλοντικών παραμέτρων στις μακροοικονομικές προτεραιότητες της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου όσο και την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης στο πλαίσιο του θεματολογίου του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη·

5.

υπογραμμίζει ότι απαιτείται δομημένος διάλογος με κάθε κράτος μέλος για την εφαρμογή κατά τη διάρκεια της περιόδου 2017-2018, σε συνδυασμό με τη δέουσα συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών, με σκοπό να εξεταστεί ο τρόπος αντιμετώπισης των διαρθρωτικών ζητημάτων και των αναγκών του εκάστοτε κράτους μέλους·

6.

συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί σε πιο διεισδυτική ανάλυση της επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής και να αυξήσει τη συγκρισιμότητα μεταξύ των κρατών μελών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να προβεί σε διαφανή και ευδιάκριτη απεικόνιση της προόδου που έχουν σημειώσει τα επιμέρους κράτη μέλη σε βασικά ζητήματα εφαρμογής κατά τη διάρκεια του επόμενου κύκλου της επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής, και η οποία δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε πρόσθετες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων από τα κράτη μέλη, τις περιφέρειες ή τους δήμους·

7.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να ενισχύουν τον ρόλο του δικτύου IMPEL με την περαιτέρω ανάπτυξη εθνικών δικτύων IMPEL, στα οποία εμπειρογνώμονες από τις περιφερειακές και τοπικές αρχές θα έχουν τη δυνατότητα να προβαίνουν στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών (2)·

8.

πιστεύει ότι η διαδικασία επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής θα έπρεπε, ει δυνατόν και κατά περίπτωση, να συνδεθεί με τους υφιστάμενους μηχανισμούς αξιολόγησης που αφορούν επίσης την πορεία υλοποίησης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ειδικότερα δε με το έργο «Make it Work», με τις δραστηριότητες του Δικτύου για την εφαρμογή και την επιβολή του δικαίου του περιβάλλοντος και με το πρόγραμμα βελτίωσης της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT)·

9.

χαιρετίζει την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα (3) και αναμένει μια πρόσθετη ειδική πρωτοβουλία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός του 2017 για την υποστήριξη της βελτίωσης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας (4)·

10.

επιδοκιμάζει την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Δράσεις για τον εξορθολογισμό της διαδικασίας υποβολής περιβαλλοντικών εκθέσεων» (5) –ως απόρροια του ελέγχου καταλληλότητας της παρακολούθησης και της υποβολής εκθέσεων για την περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ (6) που διενέργησε η ίδια–, στην εκπόνηση της οποίας η ΕτΠ συνεισέφερε με την κατάρτιση της διερευνητικής γνωμοδότησης COR-2015-05660-00-00-AC-TRA. Η ΕτΠ επαναλαμβάνει το αίτημά της να ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μια οριζόντια προσέγγιση στα της παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων στον τομέα του περιβάλλοντος και αναμένει, ως εκ τούτου, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θέσει εν συνεχεία σε εφαρμογή τις δράσεις 1 και 2 της έκθεσης, προτείνοντας νομοθετικές τροποποιήσεις των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων που προβλέπονται σε πράξεις της ισχύουσας ή νέας νομοθεσίας, με σκοπό την περαιτέρω εναρμόνιση και απλοποίηση των εν λόγω υποχρεώσεων·

11.

προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στενή και δομημένη συνεργασία για τον συνολικό κύκλο επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων της κοινής τεχνικής πλατφόρμας συνεργασίας για το περιβάλλον (7), με έμφαση στα διάφορα δομικά ζητήματα υλοποίησης που απασχολούν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και στις λύσεις τους, όπως επισημαίνονται στην ενότητα Δ της γνωμοδότησης. Σε αυτό το πλαίσιο, περιλαμβάνεται επίσης η διερεύνηση των μέσων με τα οποία η ΕτΠ θα μπορέσει να συμβάλει στην τεκμηρίωση των ειδικών ανά χώρα εκθέσεων της επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής και στην παροχή καθοδήγησης προς τα κράτη μέλη με την ενσωμάτωση μιας τοπικής διάστασης, λαμβάνοντας υπόψη την πείρα που έχει αποκτήσει η ΕτΠ από τις συνεισφορές της στον κύκλο διαχείρισης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» χάρη στην τακτική αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου από την τοπική/περιφερειακή σκοπιά·

12.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την επισήμανση στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής συμπληρώνει τις προσπάθειες υλοποίησης που καταβάλλονται ήδη, όπως ο έλεγχος της τήρησης των υποχρεώσεων και οι διαδικασίες επί παραβάσει·

13.

θεωρεί σημαντικό το γεγονός ότι η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής θα αξιολογηθεί μετά από δύο κύκλους (τέσσερα έτη) για να εξακριβωθεί η αποτελεσματικότητα του μηχανισμού·

14.

πιστεύει ότι η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής προσφέρει τη δυνατότητα στοχευμένης συνεργασίας μεταξύ της ΕτΠ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με την πραγματοποίηση ανταλλαγών όσον αφορά τα προβλήματα και τις λύσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή του περιβαλλοντικού δικαίου της ΕΕ, για τη σύγκλιση των ενδιαφερόντων του συννομοθέτη και των εμπειριών των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων από τις αρμόδιες εκτελεστικές αρχές. Η ΕτΠ καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συνεργαστεί στενά τόσο για τα θέματα που συζητούνται από την επιτροπή ENVI –την επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής και τις βασικές προκλήσεις υλοποίησης, καθώς και τα αναγνωρισμένα γενεσιουργά αίτια– όσο και για τις συναφείς μελλοντικές εκθέσεις εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, διεξάγοντας, μεταξύ άλλων, κοινές συνεδριάσεις της επιτροπής ENVE της ΕτΠ και της επιτροπής ENVI του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα εν λόγω θέματα·

15.

τονίζει ότι είναι έτοιμη να συμβάλει στις μελλοντικές συζητήσεις για την επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής που διεξάγει το Συμβούλιο, στις άτυπες συναντήσεις των υπουργών Περιβάλλοντος ή σε άλλες δραστηριότητες της Προεδρίας του Συμβουλίου σχετικές με την επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής· προσφέρει τη στήριξή της για την προετοιμασία των εν λόγω συζητήσεων και δραστηριοτήτων, ιδίως μέσω στοχευμένων γνωμοδοτήσεων της ΕτΠ κατόπιν αιτήματος των προεδριών του Συμβουλίου, καθώς και μέσω των συναντήσεων της κοινής τεχνικής πλατφόρμας συνεργασίας για το περιβάλλον της ΕτΠ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής·

16.

συνιστά να διερευνηθεί η δυνατότητα διοργάνωσης θεματικών συναντήσεων στο πλαίσιο στενής συνεργασίας των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των εθνικών αντιπροσωπειών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε διάφορες περιοχές της ΕΕ. Οι εκδηλώσεις αυτού του είδους θα ήταν χρήσιμες για τη συζήτηση συγκεκριμένων τοπικών προβλημάτων εφαρμογής και θα μπορούσαν, επομένως, να συνεισφέρουν στις ειδικές ανά χώρα εκθέσεις·

17.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιόρισε την αρχική εστίαση της επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής στους τομείς της διαχείρισης των αποβλήτων, της προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας, της ποιότητας του αέρα, της ηχορύπανσης και της ποιότητας και διαχείρισης των υδάτων (8)·

18.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταστήσει την κλιματική αλλαγή σημαντικό στοιχείο του επόμενου κύκλου της επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής και να συμπεριλάβει σε αυτόν το μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη συμβατότητα με τις διατάξεις για τη διαχείριση της ενεργειακής ένωσης· υπενθυμίζει τον καθοριστικό ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και σε αυτό το πλαίσιο ενθαρρύνει τη διαμόρφωση και την κατανομή των περιφερειακών και τοπικών στόχων κλιματικής αλλαγής, πέρα από τις εθνικά καθορισμένες συνεισφορές, ως σημαντική συνιστώσα της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων βάσει της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή·

19.

υπογραμμίζει την ανάγκη ενσωμάτωσης της εφαρμογής της οδηγίας για τις βιομηχανικές εκπομπές στον επόμενο κύκλο της επισκόπησης. Προς το σκοπό αυτό, το Δίκτυο για την εφαρμογή και την επιβολή του δικαίου του περιβάλλοντος θα πρέπει να έχει σημαντικότερο ρόλο στην εν λόγω διαδικασία προκειμένου να υποστηριχθεί η συγκέντρωση ορθών πρακτικών για το 2019·

20.

συνιστά επίσης την ενσωμάτωση της πολιτικής της ΕΕ για τα χημικά, η οποία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ. Η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής θα πρέπει να αναδεικνύει τις αδυναμίες και τις θετικές εμπειρίες σε σχέση με την καταχώριση, την αξιολόγηση και την αδειοδότηση των χημικών προϊόντων.

21.

επικροτεί την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να βελτιώσει τις ειδικές ανά χώρα γνώσεις σχετικά τόσο με την ποιότητα της δημόσιας διοίκησης και της διακυβέρνησης όσο και με την κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών κατά την εφαρμογή του περιβαλλοντικού δικαίου της ΕΕ·

22.

αναγνωρίζει ότι, εκτός από τις πληρέστερες αναλύσεις των ελλείψεων στην εφαρμογή προκειμένου για τους παραδοσιακούς περιβαλλοντικούς τομείς, η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής παρέχει –για πρώτη φορά στον τομέα του περιβάλλοντος– προκαταρκτικά πορίσματα σχετικά με τα πιθανά γενεσιουργά αίτια της πλημμελούς εφαρμογής·

23.

συνιστά οι επισκοπήσεις της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής να εστιάζουν στον αναποτελεσματικό συντονισμό μεταξύ των τοπικών, των περιφερειακών και των εθνικών αρχών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα εξής: η ασαφής κατανομή αρμοδιοτήτων και ευθυνών, η έλλειψη διοικητικής ικανότητας, η ανεπαρκής χρηματοδότηση και η χρήση αγορακεντρικών μέσων, οι μη ολοκληρωμένες και ασυνεχείς πολιτικές, η έλλειψη γνώσεων και δεδομένων και οι ανεπαρκείς μηχανισμοί διασφάλισης της συμμόρφωσης (9).

24.

παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει κοινή μεθοδολογία για τον εθνικό διάλογο όσον αφορά την επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής και να παράσχει κατευθυντήριες γραμμές για τη διασφάλιση της πλήρους συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην όλη διαδικασία·

25.

εφιστά την προσοχή στη σχέση που συνδέει τη βελτίωση της εφαρμογής με την καλύτερη νομοθεσία: οι μηχανισμοί που αναπτύσσει η ΕΕ, η συνέπεια και η ομοιογένεια της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και η γραφειοκρατία πρέπει να λαμβάνονται επίσης υπόψη όταν διαπιστώνεται ότι δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι της περιβαλλοντικής πολιτικής·

26.

ζητεί από τα κράτη μέλη να διευκολύνουν την κατάρτιση τοπικών και περιφερειακών επισκοπήσεων της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής κατ’ αντιστοιχία προς τις εθνικές επισκοπήσεις·

27.

συνιστά στα κράτη μέλη να αναπτύξουν στενότερες επαφές με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές ήδη από το στάδιο της χάραξης των πολιτικών και της μεταφοράς της νομοθεσίας στο εθνικό δίκαιο, όπως συνιστάται θερμά και στο 7ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον, παραδείγματος χάρη στο πλαίσιο ειδικών κάθετων διακυβερνητικών ομάδων·

28.

υπογραμμίζει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να αναπτύξουν περαιτέρω μηχανισμούς για τη βελτίωση του αποτελεσματικού κάθετου συντονισμού, συμπεριλαμβανομένης της σαφούς κατανομής των αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων επιπέδων δημόσιας διοίκησης·

29.

προτρέπει τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να περιορίσουν ακόμη περισσότερο τον κατακερματισμό, μεταξύ άλλων μέσω της λήψης πρόσθετων μέτρων, όπως η καθιέρωση ολοκληρωμένων περιβαλλοντικών αδειών που να συνδυάζουν τις διάφορες τομεακές περιβαλλοντικές άδειες, καθώς και μέσω του εξορθολογισμού των διαδικασιών ΕΠΕ και ΣΠΕ (10).

30.

τονίζει ότι, όπως επιβεβαιώνεται από την επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής, υπάρχει έλλειψη οικονομικών, ανθρωπίνων και τεχνικών πόρων για την ορθή εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ σε πολλές τοπικές ή περιφερειακές αρχές, καθώς και ότι –ιδίως οι μικρότεροι δήμοι– διαθέτουν συχνά περιορισμένους πόρους για την ανάπτυξη δικής τους τεχνογνωσίας σχετικά με τις κανονιστικές απαιτήσεις· υπογραμμίζει, ως εκ τούτου, την ανάγκη παροχής μεγαλύτερης βοήθειας εκ μέρους της ΕΕ, είτε απευθείας είτε ενθαρρύνοντας τα κράτη μέλη να υποστηρίζουν την οριζόντια συνεργασία των περιφερειακών και τοπικών αρχών (τόσο εντός των κρατών μελών όσο και σε διακρατικό επίπεδο), με σκοπό την ομαδοποίηση έργων, την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την ανάπτυξη κοινών μεθόδων και διαδικασιών·

31.

καλεί τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να μεριμνήσουν έτσι ώστε τα οικονομικά μέσα και το προσωπικό των τοπικών και περιφερειακών περιβαλλοντικών διοικήσεων να είναι ανάλογα με τα καθήκοντα (που τους έχουν μεταβιβαστεί)·

32.

παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταστήσει τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ διαθέσιμες σε περισσότερες γλώσσες και τα κράτη μέλη να εκπονήσουν κοινά πρότυπα, υποδείγματα, καταλόγους ελέγχου και προγράμματα κατάρτισης σε συνεργασία με τις περιφερειακές και τοπικές αρχές, με σκοπό να διασφαλιστεί η συνεπής εφαρμογή και υποβολή εκθέσεων·

33.

καλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να επανεξετάσουν την ποιότητα των διαδικασιών, να εξορθολογίσουν την περιβαλλοντική αδειοδότηση και να συνενώσουν τους πόρους τους με άλλα τμήματα, προκειμένου να επιτύχουν έτσι οικονομίες κλίμακας και να επιλύσουν περιβαλλοντικά προβλήματα τα οποία υπερβαίνουν τα διοικητικά όρια, με παράλληλη χρήση της εργαλειοθήκης της ΕΕ για την ποιότητα της δημόσιας διοίκησης (11)·

34.

ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να προωθήσουν τη συμμετοχή τοπικών και περιφερειακών εμπειρογνωμόνων στο Δίκτυο για την εφαρμογή και την επιβολή του δικαίου του περιβάλλοντος, καθώς και στο επικείμενο μέσο αξιολόγησης της επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής από ομοτίμους·

35.

ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ιδίως από τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για τη συμμετοχή τοπικών και περιφερειακών εμπειρογνωμόνων κατά την κατάρτιση κατευθυντηρίων γραμμών της ΕΕ, πράγμα που θα επιτρέψει μεγαλύτερη σαφήνεια και ευελιξία κατά την εφαρμογή τους·

36.

παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διαθέσει επαρκείς πιστώσεις από τον προϋπολογισμό στο νέο μέσο αξιολόγησης της επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής από ομοτίμους. Επίσης, πρέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μεριμνήσει για τη συμπληρωματικότητά του με τις δραστηριότητες αξιολόγησης από ομοτίμους που υλοποιούνται από το δίκτυο για την εφαρμογή και την επιβολή του δικαίου του περιβάλλοντος, καθώς και με την ανταλλαγή περιβαλλοντικών θεμάτων από τις διαχειριστικές αρχές βάσει του μέσου «TAIEX REGIO PEER 2 PEER».

37.

προτρέπει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, με τη στήριξη των κρατών μελών, να κάνουν χρήση της τεχνικής βοήθειας που διατίθεται στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) σύμφωνα με τον θεματικό στόχο 11 για την αύξηση τόσο της θεσμικής και διοικητικής ικανότητας των περιβαλλοντικών υπηρεσιών τους όσο και της ικανότητάς τους να απορροφούν χρηματοδοτικά κονδύλια από τα ΕΔΕΤ, ιδίως για περιβαλλοντικές υποδομές μεγάλης κλίμακας (θεματικός στόχος 6). Τις ενθαρρύνει, επίσης, να κάνουν χρήση του Προγράμματος στήριξης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων της ΕΕ για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών τους διοικητικών υπηρεσιών·

38.

επικροτεί την ιδέα να συγκροτήσουν και άλλα κράτη μέλη δίκτυα εμπειρογνωμόνων από τις διαχειριστικές αρχές της πολιτικής συνοχής, εστιασμένα στην προώθηση περιβαλλοντικών επενδύσεων·

39.

καλεί την ΕΕ να διερευνήσει πλήρως, κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της ενόψει του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, τις υπάρχουσες επιλογές όσον αφορά την αύξηση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής οριοθέτησης συγκεκριμένου ποσοστού προς το σκοπό αυτό.

40.

αναγνωρίζει ότι η ανεπαρκής ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών προβληματισμών σε άλλους τομείς πολιτικής αποτελεί ένα ακόμη γενεσιουργό αίτιο της πλημμελούς εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και υπενθυμίζει, ως εκ τούτου, την ανάγκη ενσωμάτωσης βασικών στόχων πολιτικής –σχετικών με το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή– σε ολόκληρο το φάσμα των δραστηριοτήτων της ΕΕ·

41.

καλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να φροντίσουν για τον ενδεδειγμένο συντονισμό, σε πολιτικό και στρατηγικό επίπεδο, με την υιοθέτηση τοπικών και περιφερειακών στρατηγικών αειφόρου ανάπτυξης, αλλά και με την προσθήκη των περιβαλλοντικών προβληματισμών στον χωροταξικό σχεδιασμό τους, σε αρχικό στάδιο, για τη μείωση των διενέξεων. Ζητεί επίσης τη δέουσα ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών προβληματισμών σε πρώιμο στάδιο, με τη βοήθεια στρατηγικών περιβαλλοντικών εκτιμήσεων·

42.

παροτρύνει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να προωθούν εθελοντικές τομεακές συμφωνίες με βασικούς βιομηχανικούς κλάδους, καθώς και «συμβάσεις» μεταξύ των δημοσίων αρχών και των ενδιαφερομένων κοινωνικών φορέων, με σκοπό την παροχή πληροφοριών, τον εντοπισμό προβλημάτων και την εξεύρεση λύσεων·

43.

υπογραμμίζει ότι η ΕΕ πρέπει να επιδιώξει, σε πολλούς τομείς της περιβαλλοντικής πολιτικής, πιο σθεναρές και αποτελεσματικές πολιτικές πρόληψης στην πηγή, χωρίς τις οποίες θα εξακολουθήσει να είναι αδύνατη η συμμόρφωση με την ενωσιακή νομοθεσία για υψηλά ποιοτικά πρότυπα στον τομέα του περιβάλλοντος, σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο·

44.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεπικουρήσουν καλύτερα τις αρμόδιες τοπικές και περιφερειακές αρχές στην εκπλήρωση των εν λόγω προτύπων και στόχων·

45.

συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργαστεί με τις αρμόδιες εθνικές αρχές, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, το Σύμφωνο των Δημάρχων της ΕΕ, το Παγκόσμιο Σύμφωνο των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια, καθώς και με το Διεθνές Συμβούλιο Τοπικών Πρωτοβουλιών για το Περιβάλλον (ICLEI) για την προαγωγή της ιδέας και των απαιτούμενων μεθοδολογιών με σκοπό την καθιέρωση τοπικά και εθνικά καθορισμένων συνεισφορών, συμβάλλοντας έτσι στους στόχους κλιματικής αλλαγής που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού (COP 21) για το κλίμα. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα μπορούσαν αρχικά να συμμετέχουν σε εθελοντική βάση για την «απόδειξη του εφικτού της ιδέας».

46.

αναγνωρίζει ότι, σε πολλά κράτη μέλη, η περιορισμένη διαθεσιμότητα δεδομένων εξακολουθεί να προκαλεί προβλήματα εφαρμογής στα διάφορα διοικητικά επίπεδα, καθώς και ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο τόσο για τη συλλογή γνώσεων και δεδομένων όσο και για την παροχή πληροφοριών στο κοινό, μεγιστοποιώντας έτσι την ευαισθητοποίηση των πολιτών·

47.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής προβλέπεται να βασίζεται σε υπάρχοντα δεδομένα και να συμβάλει στη βελτίωση της χρήσης και της διασταύρωσης των εν λόγω δεδομένων, καθιστώντας τα ευχερέστερα προσβάσιμα κυρίως για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές·

48.

επικροτεί τον δομημένο διάλογο σχετικά με την ενδεδειγμένη κατανομή αρμοδιοτήτων και πόρων μεταξύ των δήμων, των περιφερειών και των εθνικών αρχών των κρατών μελών, με μέλημα τη διασφάλιση της συνέπειας, της αποτελεσματικότητα και της αξιοπιστίας των εκθέσεων και των δεικτών που σχετίζονται με την κατάσταση του περιβάλλοντος·

49.

παροτρύνει τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τις αρμόδιες τοπικές και περιφερειακές αρχές, να αναπτύξουν περαιτέρω δομημένα πλαίσια εφαρμογής και πληροφοριών (SIIF — Structured Implementation and Information Frameworks), για όλες τις βασικές νομοθετικές διατάξεις της ΕΕ στον τομέα του περιβάλλοντος·

50.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη και οι τοπικές και περιφερειακές τους αρχές εφαρμόζουν σωστά τις υφιστάμενες ελάχιστες απαιτήσεις της οδηγίας για την πρόσβαση στην πληροφόρηση·

51.

προτρέπει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να προωθήσουν μια δραστήρια πολιτική πληροφόρησης. Η πολιτική αυτή θα πρέπει να επιδιώκει αμφίδρομη επικοινωνία (συμπεριλαμβανομένων μηχανισμών ανατροφοδότησης) και περισσότερο προσανατολισμένη προς τον πολίτη, με τη χρήση διαδικτυακών εργαλείων βασισμένων σε χάρτες, εφαρμογών και εκπαιδευτικών εκστρατειών·

52.

υποστηρίζει τη συμμετοχή ΜΚΟ στη συλλογή και διάδοση περιβαλλοντικών πληροφοριών στους πολίτες, καθώς και την αξιοποίηση «ειδημόνων» πολιτών που διαθέτουν επιστημονικές γνώσεις για τη συλλογή περιβαλλοντικών δεδομένων·

53.

παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεπικουρήσουν τις αρμόδιες αρχές για την ανάπτυξη ηλεκτρονικών εφαρμογών και την προώθηση της ηλεκτρονικής δημόσιας διοίκησης, με σκοπό τη βελτίωση της παρακολούθησης και της υποβολής εκθέσεων στον τομέα του περιβάλλοντος, π.χ. μέσω του σχεδίου δράσης 2016-2020 για την ηλεκτρονική δημόσια διοίκηση, του προγράμματος LIFE, του χρηματοδοτικού μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» και του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», καθώς και μέσω της δρομολόγησης του συστήματος «Reportnet 2.0» από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (12)·

54.

συνιστά να καταβληθούν προσπάθειες σε όλα τα επίπεδα προκειμένου να επιτευχθεί η ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδομένων για το περιβάλλον και η περαιτέρω ανάπτυξη της INSPIRE (13). Θα πρέπει επίσης να ενισχυθεί η συμμετοχή των περιφερειακών και τοπικών αρχών στη διαδικασία INSPIRE.

55.

εκφράζει την ανησυχία της σχετικά με την ανάλυση της επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής που αφήνει να διαφανεί ότι η παρακολούθηση και η επιβολή της συμμόρφωσης αποτελούν συχνά αιτία προβληματισμού, λόγω αναποτελεσματικών κυρώσεων και αλληλεπιδράσεων μεταξύ επιθεωρητών και εισαγγελέων. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές υπάρχει περίπτωση να αντιμετωπίσουν προβλήματα κατά την ερμηνεία και την ενσωμάτωση ανακόλουθων διατάξεων της ΕΕ, κατά την ανάληψη δράσεων εστιασμένων στη διασφάλιση της συμμόρφωσης. Συχνά οι διοικήσεις των τοπικών αρχών είναι πολύ μικρέςγια να μπορέσουν να διασφαλίσουν την επαγγελματική εφαρμογή του περιβαλλοντικού δικαίου·

56.

καλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να διασφαλίσουν τον σαφή καθορισμό και την κατανομή των αρμοδιοτήτων, καθώς και τον επαγγελματισμό των αρμοδίων αρχών, να συντονιστούν αποτελεσματικά με τις εθνικές αρχές (δηλαδή με τις αστυνομικές, τις τελωνειακές και τις εισαγγελικές αρχές) και να διερευνήσουν τη δυνατότητα δημιουργίας κοινών περιφερειακών υπηρεσιών επιβολής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, σε περίπτωση που οι ίδιες διαθέτουν περιορισμένες αρμοδιότητες ελέγχου·

57.

παρακινεί τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές να εφαρμόσουν μια προσέγγιση με βάση τον κίνδυνο για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης, με μέλημα τον βέλτιστο δυνατό συνδυασμό της παρακολούθησης, της προώθησης και της εφαρμογής, καθώς και την καλύτερη ιεράρχηση της χρήση των περιορισμένων πόρων τους·

58.

καλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, λόγω της εγγύτητάς τους προς τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, να αναλάβουν δράσεις για την προώθηση της συμμόρφωσης που συνεπάγονται συνεργασία με τις οργανωμένες επιχειρηματικές κοινότητες, τις ενδιαφερόμενες ΜΚΟ και τους πολίτες·

59.

προτρέπει τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να θέσουν σε εφαρμογή μέτρα ταχείας εκτέλεσης και να υιοθετήσουν αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις για τις παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ, εφαρμόζοντας έτσι την οδηγία 2008/99/ΕΚ σχετικά με το περιβαλλοντικό έγκλημα·

60.

παροτρύνει τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές να αντιμετωπίσουν τη διαφθορά και να μεριμνήσουν για την ορθή λειτουργία των συστημάτων δικαιοσύνης στον τομέα του περιβάλλοντος, με σεβασμό των δικονομικών δικαιωμάτων που παρέχονται στους πολίτες από την περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ (14)·

61.

υποστηρίζει όλες τις πρωτοβουλίες των εθνικών και περιφερειακών αρχών και των ενώσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης για την περαιτέρω βελτίωση των γνώσεών τους με την ανταλλαγή των βέλτιστων πρακτικών που αναπτύσσονται από τα ευρωπαϊκά δίκτυα, όπως π.χ. το Δίκτυο για την εφαρμογή και την επιβολή του δικαίου του περιβάλλοντος, το Ευρωπαϊκό δίκτυο εισαγγελέων για το περιβάλλον και το Δίκτυο των αστυνομικών·

62.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να ενισχύουν τον ρόλο του Δικτύου για την εφαρμογή και την επιβολή του δικαίου του περιβάλλοντος και την περαιτέρω ανάπτυξη αντίστοιχων εθνικών δικτύων, με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων προερχόμενων από τις περιφερειακές και τοπικές αρχές για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/27

1.

δηλώνει ότι η ευρωπαϊκή στρατηγική για συνεργατικά συστήματα μεταφορών (C-ITS) είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση μιας πολιτικής υπέρ των συνεργατικών, συνδεδεμένων και αυτοματοποιημένων συστημάτων οδήγησης. Η ολοκληρωμένη εφαρμογή των C-ITS στα συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας εντός και μεταξύ των πόλεων και των περιφερειών μπορεί να προσφέρει μεγάλα κοινωνικά οφέλη, όπως αυξημένη ασφάλεια, καθαρότερο περιβάλλον, βελτίωση της προσβασιμότητας, κοινωνική ένταξη και αύξηση της απασχόλησης·

2.

ζητεί πέραν των δράσεων που αναφέρονται στην ανακοίνωση, να θεσπιστούν περαιτέρω μέτρα για την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού των C-ITS και για την υλοποίηση πιο απομακρυσμένων στόχων όπως οι χαμηλών εκπομπών πλήρως αυτοματοποιημένες πολυτροπικές μεταφορές και μετακινήσεις από πόρτα σε πόρτα, κυρίως με στόχο την προαγωγή της κοινωνικής ένταξης·

3.

αναγνωρίζει ότι καθ’ οδόν προς την υλοποίηση των τελικών στόχων θα χρειαστούν και διάφορα άλλα δομικά στοιχεία, ορισμένα από τα οποία αναπτύσσονται παράλληλα και άλλα διαδοχικά σε διάφορες δέσμες εργασίας από την Επιτροπή, όπως τα μέτρα για τις μεταφορές χαμηλών εκπομπών, καθώς και ο προσδιορισμός των αναγκαίων προσαρμογών για την υλική υποδομή·

4.

θεωρεί σκόπιμο να διαδραματίσει η ΕΕ συντονιστικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός διαλειτουργικού συστήματος όσον αφορά τα πρότυπα και τους κανόνες στον τομέα των συστημάτων και των τεχνικών μεταφορών και επικοινωνιών·

5.

πιστεύει ότι η συνεργασία των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην υλοποίηση κάθε ενδιάμεσου βήματος προς τους απώτερους στόχους είναι απαραίτητη και ότι, ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα πρέπει να προωθήσει πιο ενεργά την ευρύτερη συμμετοχή αυτών στην όλη διαδικασία·

6.

ζητεί από την Επιτροπή να διασαφηνίσει περισσότερο στις τοπικές και περιφερειακές αρχές πώς αλληλοσυνδέονται οι διάφορες δραστηριότητες της ΕΕ και πού οδηγούν. Αυτό απαιτεί μια πιο συνεκτική και επικεντρωμένη επικοινωνία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές σχετικά με τις διάφορες στενά αλληλένδετες δέσμες εργασίας της Επιτροπής. Μόνο οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν τον αναγκαίο ρόλο για την επίτευξη των στόχων και για να καταστεί εφικτή η διαλειτουργικότητα μεταξύ των διαφόρων περιφερειών και δήμων·

7.

ζητεί από την Επιτροπή να αναλάβει συγκεκριμένη δράση ώστε, με τη βοήθεια των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, να επιτύχει την αποδοχή του κοινού διότι τούτη είναι απαραίτητη για την επίτευξη των τελικών στόχων για τις αυτοματοποιημένες μεταφορές χαμηλών εκπομπών. Η αποδοχή του κοινού είναι χρήσιμη όχι μόνο για να καταστεί εφικτή η ανταλλαγή των δεδομένων που είναι απαραίτητα για τα C-ITS, αλλά και για την εξοικείωση με τις σταδιακά όλο και πιο αυτοματοποιημένες μεταφορές. Υπό αυτό το πρίσμα, η τεχνολογία θα πρέπει να τεθεί στην υπηρεσία των χρηστών·

8.

διαπιστώνει ότι οι περισσότερες μετακινήσεις και μεταφορές αφορούν μικρές αποστάσεις εντός των περιφερειών. Σύμφωνα με υπολογισμούς βασιζόμενους σε στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, περισσότερο από το ήμισυ (ως προς το βάρος) του συνόλου των εμπορευμάτων στις οδικές μεταφορές μεταφέρονται σε αποστάσεις κάτω των 50 χιλιομέτρων, ενώ πάνω από τα τρία τέταρτα αυτών σε αποστάσεις κάτω των 150 χιλιομέτρων. Οι αποστάσεις για τη μεταφορά επιβατών είναι συνήθως πολύ μικρότερες·

9.

για το λόγο αυτό, ζητεί επίσης να θεσπιστούν ειδικά μέτρα και να προβλεφθεί χρηματοδότηση των εφαρμογών C-ITS εκτός του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών·

10.

καλεί την Επιτροπή να ακολουθήσει μια ειδική προσέγγιση για την εισαγωγή των C-ITS στους πολυτροπικούς κόμβους μεταφοράς (σύμφωνα με την πρόσφατη μετατόπιση της εστίασης της έρευνας στο πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» προς την ολοκλήρωση των τρόπων μεταφοράς και την σύνδεση με την αυτοματοποίηση). Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να ευθυγραμμίζεται με την προσέγγιση που εφαρμόζεται στους διαδρόμους, με σκοπό την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος μεταφορών·

11.

επισημαίνει ότι αυτοί οι κόμβοι εντοπίζονται κατ 'εξοχήν σε αστικές περιοχές και σε πόλεις, και ότι οι πολυτροπικές μεταφορές μπορούν να συμβάλουν εκεί τα μέγιστα στον περιορισμό των επιπτώσεων της κυκλοφορίας και των μεταφορών, όπως κυκλοφοριακή συμφόρηση, ατμοσφαιρική ρύπανση, προβλήματα στάθμευσης και ασφάλεια της κυκλοφορίας. Η μετακίνηση με ποδήλατο είναι επίσης μέρος των πολυτροπικών μεταφορών με κατεξοχήν τοπικό και περιφερειακό χαρακτήρα·

12.

επισημαίνει ότι η Επιτροπή έχει δείξει μέχρι στιγμής μεγάλη προσοχή στις οδικές μεταφορές με το αυτοκίνητο, αλλά ότι και στα μέσα μαζικής μεταφοράς, τις εσωτερικές πλωτές, τις αεροπορικές και σιδηροδρομικές μεταφορές εφαρμόζονται ήδη και αναπτύσσονται αυτοματοποιημένα συστήματα (όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη και το σύστημα hyperloop)·

13.

ζητεί, συνεπώς, να επιδιωχθεί ευθύς εξαρχής με στοχοθετημένα μέτρα η προαγωγή της σύνδεσης και της διαλειτουργικότητας με τα μέσα μαζικής μεταφοράς και μεταξύ των διαφόρων τρόπων μεταφοράς·

14.

επισημαίνει ότι η Επιτροπή ορθώς προτίθεται να λάβει μέτρα για τους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου, αλλά και ότι αυτό επιβάλει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στις τοπικές και περιφερειακές συνθήκες·

15.

ζητεί τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για όλους τους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου, δηλαδή εκτός από τους πεζούς και τους ποδηλάτες, και για τους χρήστες ηλεκτροκίνητων ποδηλάτων, μοτοποδηλάτων, μοτοσυκλετών και (ηλεκτρικών) ελαφρών οχημάτων για άτομα με αναπηρίες·

16.

αναγνωρίζει ότι η υψηλή πυκνότητα της κυκλοφορίας και η περίπλοκη υποδομή στις αστικές περιοχές διαμορφώνουν μια σύνθετη κυκλοφοριακή κατάσταση η οποία θέτει ιδιαίτερες απαιτήσεις για τα C-ITS. Συνεπώς, πρέπει να διασφαλιστεί η επιτυχία των πειραμάτων και των έργων που εκτελούνται σε αυτές τις περιφέρειες και πόλεις της Ευρώπης για την εκεί εφαρμογή των C-ITS·

17.

επισημαίνει ότι η εισαγωγή των C-ITS στις αστικές περιοχές και ιδιαίτερα σε πόλεις είναι πολύπλοκη και επομένως λιγότερο ελκυστική για την ανάπτυξη επιχειρηματικών σχεδίων·

18.

ζητεί από την Επιτροπή να λάβει μέτρα για τη θέσπιση ορίων για την εισαγωγή των C-ITS όρια σε αστικές περιοχές και πόλεις·

19.

ζητεί, επίσης, να ληφθούν μέτρα ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα συστήματα που αναπτύσσονται και δοκιμάζονται εκεί θα συνδέονται καλά με τα συστήματα για την κυκλοφορία και τις μεταφορές μεγάλων αποστάσεων μεταξύ χωρών και περιφερειών·

20.

πιστεύει ότι τα C-ITS, ως δομικό στοιχείο των αυτοματοποιημένων μεταφορών, της κινητικότητας ως υπηρεσίας και των μετακινήσεων από πόρτα σε πόρτα, μπορούν επίσης να συμβάλουν στην κοινωνική ένταξη. Αυτό ισχύει και για την προσβασιμότητα των τόπων εργασίας και την κινητικότητα των ατόμων για τα οποία είναι δύσκολο ή προς το παρόν αδύνατο να κάνουν χρήση των διαθέσιμων συστημάτων μεταφοράς, όπως οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με αναπηρίες· Ειδικά στις αγροτικές περιοχές, όπου οι δημόσιες συγκοινωνίες τελούν υπό πίεση ή έχουν εξαφανιστεί, τα C-ITS μπορεί με το χρόνο να συμβάλουν στη βελτίωση των δυνατοτήτων μεταφοράς. Με την κατάλληλη προσαρμογή, οι αυτοματοποιημένες μεταφορές μπορεί να γίνουν προσιτές και στις αραιοκατοικημένες περιοχές·

21.

σημειώνει, επίσης, ότι οι αραιοκατοικημένες αγροτικές περιοχές μπορεί να είναι δύσκολο να αναπτύξουν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες χωρίς τη βοήθεια των περιφερειακών και τοπικών αρχών·

22.

καλεί συνεπώς την Επιτροπή να ενθαρρύνει και να διευκολύνει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές στην εισαγωγή C-ITS σε απόκεντρες και εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, σε νησιωτικές καθώς και σε αραιοκατοικημένες περιοχές·

23.

επισημαίνει ότι η στρατηγική για τα C-ITS εξακολουθεί μεσοπρόθεσμα να είναι εστιασμένη κυρίως σε ενδιάμεσα στάδια της πορείας προς την κατεύθυνση των αυτοματοποιημένων μεταφορών·

24.

ζητεί από την Επιτροπή να αναπτύξει επίσης σενάρια και να προβλέψει μέτρα για μια μακροχρόνια αναπτυξιακή πορεία προς τις πλήρως αυτοματοποιημένες μεταφορές οι οποίες θα αποφέρουν στο μέλλον το μεγαλύτερο οικονομικό και κοινωνικό όφελος·

25.

ζητεί, συνεπώς, να προβλεφθούν οι απαραίτητοι προς τούτο πόροι και για την περίοδο μετά το 2019·

26.

ζητεί από την Επιτροπή (εκτός από τα μέτρα που αναφέρονται ήδη στην ανακοίνωση, τα οποία είναι προσανατολισμένα εξ ολοκλήρου στις βραχυπρόθεσμες εξελίξεις) να προβλέψει μέτρα για άλλους τρόπους μεταφοράς, για την πολυτροπικότητα και για την ευρύτερη εφαρμογή σε μακροπρόθεσμη βάση·

27.

ζητεί από την Επιτροπή να υιοθετήσει μια ευρύτερη και πιο ολοκληρωμένη μακροπρόθεσμη προσέγγιση με έμφαση στις έννοιες της «κινητικότητας ως υπηρεσίας», τις «μεταφορές από πόρτα σε πόρτα» και το θετικό αντίκτυπο αυτών στην οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική ένταξη, καθώς και στις «μεταφορές χαμηλών εκπομπών»·

28.

ζητεί από την Επιτροπή να υποδείξει ποια συγκεκριμένα βήματα πρέπει να γίνουν και ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν σε διάφορες περιπτώσεις·

29.

ζητεί από την Επιτροπή να αναπτύξει ένα πρόγραμμα επικοινωνίας για να κερδηθεί η αποδοχή του κοινού·

30.

ζητεί να προωθηθεί η στενή συμμετοχή των δήμων, των περιφερειών και των εκπροσώπων τους σε όργανα όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών σε κάθε στάδιο της περαιτέρω ανάπτυξης της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα C-ITS.

31.

θεωρεί ότι η διαλειτουργικότητα μεταξύ των διαφόρων τρόπων μεταφοράς απαιτεί περαιτέρω μέτρα, τόσο για τις εμπορευματικές όσο και για τις επιβατικές μεταφορές. Οι ροές πληροφοριών πρέπει να μπορούν να συνδυαστούν· προς τούτο, δεν αρκεί απλώς ο συντονισμός των συστημάτων επικοινωνιών (5G κλπ.), αλλά χρειάζεται και η ικανότητα σύνδεσης των δεδομένων των διαφόρων τρόπων μεταφοράς. Τόσο οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές όσο και ιδιωτικοί φορείς (κατασκευαστές αυτοκινήτων, πάροχοι συστημάτων πλοήγησης, πάροχοι υπηρεσιών κινητικότητας κτλ.) συλλέγουν δεδομένα, αν και οι τελευταίοι δεν υποχρεούνται να διαθέτουν τα δεδομένα τους σε ανωνυμοποιημένη μορφή σε άλλους χρήστες, όπως π.χ. σε παρόχους υποδομών. Οι πάροχοι υποδομών —που συχνά είναι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές— χρειάζονται όσο το δυνατόν πιο πλήρη και ανανεωμένα δεδομένα για την ασφαλή και αποτελεσματική διαχείριση των μεταφορών και για την αξιοποίηση των υποδομών τους. Αυτό το βασικό θέμα της αμοιβαίας ανταλλαγής και διαθεσιμότητας δεδομένων που αφορά μέχρι στιγμής μόνο την παροχή δεδομένων από δημόσιες αρχές σε ιδιώτες (οδηγία 2003/98/EΚ για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα), δεν εξετάζεται στην ανακοίνωση·

32.

ζητεί, εκτός από τα μέτρα που αναφέρονται στην ανακοίνωση για τον τομέα της τεχνολογίας επικοινωνιών, να θεσπιστούν μέτρα για την οργάνωση της αλυσίδας πληροφόρησης. Το ζητούμενο δεν είναι μόνο ο τρόπος επικοινωνίας, αλλά το καθεαυτό περιεχόμενο της επικοινωνίας·

33.

επισημαίνει ότι ορισμένες πτυχές της αλυσίδας πληροφόρησης, εν τέλει, μπορούν να ρυθμιστούν μόνο σε διεθνές ή ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό ισχύει π.χ. για την προσβασιμότητα και τη διαθεσιμότητα δεδομένων των οχημάτων·

34.

υπενθυμίζει, ωστόσο, ότι η υποστήριξη και η συνεργασία των τοπικών και περιφερειακών αρχών είναι απολύτως απαραίτητη για τη διαθεσιμότητα των πληροφοριών που προέρχονται από τοπικά και περιφερειακά συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας·

35.

επισημαίνει ότι για τη διαλειτουργικότητα δεν χρειάζονται μόνο μέτρα στον τομέα των ΤΠΕ, αλλά και προσαρμογές της υλικής υποδομής·

36.

καλεί την Επιτροπή να παράσχει έγκαιρα πληροφορίες για το θέμα αυτό στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Οι επενδύσεις σε τοπικά και περιφερειακά έργα υποδομής θα πρέπει να πραγματοποιούνται κατά τρόπο που να ικανοποιεί τις απαιτήσεις των C-ITS. Η διαλειτουργικότητα επιβάλλει μεγαλύτερη ομοιομορφία·

37.

επισημαίνει ότι η διαλειτουργικότητα μεταξύ των διαφόρων τρόπων μεταφοράς στην Ευρώπη απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή εκ μέρους της ΕΕ στη σημασία των C-ITS διατροπικών κόμβων μεταφοράς, όπως σταθμοί και τερματικά, και ότι αυτοί βρίσκονται κυρίως σε αστικές περιοχές και σε πόλεις·

38.

ζητεί από την Επιτροπή να συνεργαστεί με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές (ή με εκπροσώπους τους) για την καταγραφή των προβλημάτων στα οποία προσκρούει η εφαρμογή των C-ITS στους διατροπικούς κόμβους μεταφοράς και να αναπτύξει μέτρα για την αντιμετώπισή τους·

39.

συμφωνεί ότι, για να υλοποιηθεί ένα διαλειτουργικό σύστημα, θα ήταν σκόπιμο να προωθήσει η ΕΕ ρυθμίσεις των προτύπων και των κανονισμών στους τομείς των συστημάτων και των τεχνικών επικοινωνίας·

40.

ζητεί από την Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία της στήριξης των τοπικών και των περιφερειακών αρχών για την προώθηση των C-ITS, να μεριμνήσει για τη στενή συμμετοχή τν ιδίων (ή εκπροσώπων τους) και στην ανάπτυξη νομικών πλαισίων·

41.

θεωρεί ότι, εκτός από τη νομοθεσία, καίρια είναι τα ακόλουθα εξειδικευμένα μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο προκειμένου να εισαχθούν τα C-ITS και να επιτευχθούν οι τελικοί στόχοι της εισαγωγής βιώσιμων αυτοματοποιημένων μεταφορών, της κινητικότητας ως υπηρεσίας και της μεταφοράς από πόρτα σε πόρτα:

42.

επισημαίνει ότι η ανακοίνωση της Επιτροπής ορθώς επικεντρώνεται στη διεθνή συνεργασία χωρών, αλλά και ότι, για να καταστεί εφικτή η υλοποίηση των C-ITS, πολλές δραστηριότητες (πρέπει να) εκτελούνται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο· Χρειάζεται λοιπόν να ληφθούν αποφάσεις σε διάφορα επίπεδα και από διάφορες αρχές. Αυτές πρέπει να είναι καλά συντονισμένες και προς τούτο χρειάζεται συνεχής επικοινωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

43.

ζητεί να ληφθούν μέτρα τα οποία θα εξασφαλίζουν την κατάλληλη προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικότητας των χρηστών, παράμετρος η οποία αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχή διάδοση της χρήσης των συνεργατικών, συνδεδεμένων και αυτοματοποιημένων οχημάτων·

44.

καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να προωθήσει τη διεθνή συνεργασία μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε διάφορες χώρες με σκοπό την όσο το δυνατό καλύτερη διασύνδεση των τοπικών και περιφερειακών προγραμμάτων, δοκιμών και πειραμάτων και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας·

45.

ζητεί να αναπτυχθεί και να παρουσιαστεί μια συγκεκριμένη προσέγγιση για το σκοπό αυτό (για παράδειγμα, παρόμοια με την κοινή επιχείρηση «Κυψέλες καυσίμου και υδρογόνο», στην οποία υπάρχει συνεργασία επιχειρήσεων με την ενεργό συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών και με τη στήριξη της Επιτροπής).

13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/32

1.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την υποβολή του «Εγγράφου προβληματισμού για την τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης», αναγνωρίζει ότι η παγκοσμιοποίηση αποτελεί ουσιώδες μέρος της διεργασίας προβληματισμού για το μέλλον της ΕΕ (1). Για την ακρίβεια, η ικανότητα της ΕΕ να διαμορφώνει την παγκοσμιοποίηση και να αντεπεξέρχεται στην επίδρασή της είναι ζωτικής σημασίας για τον δημόσιο διάλογο με θέμα το μέλλον της Ευρώπης και για τη νομιμοποίησή της τελευταίας ως προς τις προσδοκίες που έχουν οι Ευρωπαίοι πολίτες από αυτήν·

2.

αναγνωρίζει τη διεξοδική και εμπεριστατωμένη προσέγγιση που ακολουθεί μέχρι στιγμής η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο θέμα αυτό, ιδίως με την υποβολή —στις 14 Σεπτεμβρίου 2017— μέτρων ταχείας παρακολούθησης του εγγράφου προβληματισμού υπό μορφή δέσμης μέτρων για το εμπόριο όπου θεσπίζεται ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων, καθώς και ένα μόνιμο πολυμερές επενδυτικό δικαστήριο. Αυτή η δέσμη μέτρων για το εμπόριο θα αποτελέσει αντικείμενο ξεχωριστής γνωμοδότησης της ΕτΠ. Υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι πρέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ακολουθεί μια ολιστική προσέγγιση όσον αφορά την παγκοσμιοποίηση η οποία να περιλαμβάνει, ειδικότερα, τις κοινωνικές πολιτικές, τις πολιτικές για το ανθρώπινο κεφάλαιο, την καινοτομία, τη μετανάστευση, τις δημογραφικές αλλαγές και την επίδρασή τους στον χώρο·

3.

εκφράζει επίσης την ικανοποίησή της για την ισορροπημένη παρουσίαση των προκλήσεων και των ευκαιριών της παγκοσμιοποίησης στο «Έγγραφο προβληματισμού για την τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης». Η παγκοσμιοποίηση έχει συντελέσει στην οικονομική ανάπτυξη σε πολλές περιοχές του κόσμου, με αποτέλεσμα τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου πολλών ευρωπαίων πολιτών. Όμως, από τον αντίκτυπο της παγκοσμιοποίησης δεν έχουν επωφεληθεί εξίσου όλες οι περιφέρειες και όλα τα τμήματα του πληθυσμού. Επιπλέον, οι βαθιές αλλαγές προκαλούν αβεβαιότητα σε πολλά άτομα. Η ΕΕ οφείλει να συνεχίσει να διαδραματίζει ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης και να αξιοποιεί με ενεργητικότητα τις παρεχόμενες ευκαιρίες. Ο στόχος πρέπει να είναι η διασφάλιση δικαιότερης κατανομής των ευκαιριών που παρέχει η παγκοσμιοποίηση τόσο εντός της ΕΕ όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο·

4.

υπογραμμίζει τη θεμελιώδη σημασία που έχουν οι στρατηγικές αναλύσεις των χρηματοοικονομικών, του κοινωνικού πυλώνα και των πολιτικών συνοχής για την ενισχυμένη ικανότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ανταποκρίνεται θετικά στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης και τονίζει ότι επείγει αυτές οι αναλύσεις να τύχουν περαιτέρω και καλύτερου συντονισμού·

5.

υποστηρίζει την πρόθεση της Επιτροπής να συνεργαστεί με διεθνείς εταίρους υπέρ της ενίσχυσης της παγκόσμιας διακυβέρνησης με σκοπό μια δικαιότερη κατανομή των ευκαιριών που προσφέρει η παγκοσμιοποίηση. Η αποδοχή των διεθνών πολιτικών χρειάζεται να βελτιωθεί με πιο δημοκρατικό διάλογο, μια διεργασία που απαιτεί περισσότερο χρόνο και κατάλληλο σχεδιασμό. Η ΕΕ μπορεί να αξιοποιήσει τις εμπειρίες της από την ευρωπαϊκή διαδικασία ολοκλήρωσης και να εργαστεί για την επίτευξη μιας ισχυρής, πολυμερούς ειρηνικής διεθνούς τάξης που να βασίζεται σε αυστηρούς κανόνες·

6.

επικροτεί το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει την ισχυρή περιφερειακή διάσταση διαφόρων πεδίων πολιτικής συναφών με την παγκοσμιοποίηση (2), την άνιση επίδραση της τελευταίας από τόπο σε τόπο και τη συνευθύνη όλων των επιπέδων της δημόσιας διοίκησης αφ’ ενός μεν να καταστήσουν την ευρωπαϊκή οικονομία πιο ανταγωνιστική, βιώσιμη και ανθεκτική στην παγκοσμιοποίηση, αφ’ ετέρου δε να μεριμνήσουν ώστε —όπως επισημαίνεται στην Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης για το 2017— τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης να «κατανέμονται δίκαια στις διάφορες ομάδες της κοινωνίας, ιδίως στους νέους. Οι ανησυχίες σχετικά με ισότητα, δικαιοσύνη και συμμετοχικότητα υπαγορεύουν την ευαισθητοποίηση σε όλα τα επίπεδα σχετικά με τον αντίκτυπο των πολιτικών και των μεταρρυθμίσεων στην κατανομή του εισοδήματος (3)»·

7.

υπογραμμίζει, εντούτοις, ότι κατά την πραγμάτευση της άνισης επίδρασης της παγκοσμιοποίησης στις αγορές εργασίας, στο έγγραφο δεν αναλύονται κατάλληλα η μεταβλητότητα της επίδρασης αυτής από τόπο σε τόπο εντός της ΕΕ και οι αλληλεπιδράσεις με την κρίση και τις πολιτικές λιτότητας· Επίσης, δεν αναλύεται επαρκώς η σημασία φαινομένων όπως η υπερπληθώρα προσόντων ή η υποαπασχόληση τμημάτων της αγοράς εργασίας με υψηλή κατάρτιση —ιδίως των νέων γενεών— και η συνάφειά τους με τη μείωση της προσφοράς εργασίας στα άτομα με τη χαμηλότερη κατάρτιση·

8.

επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να διατηρηθεί η επενδυτική ικανότητα των τοπικών και περιφερειακών αρχών ως παραγόντων ανθεκτικότητας στην παγκοσμιοποίηση. Επαναλαμβάνει, επομένως, το αίτημα οι δημόσιες δαπάνες που πραγματοποιούν τα κράτη μέλη και οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές στο πλαίσιο συγχρηματοδότησης από τα ΕΔΕΤ και την ΕΤΕπ να μην συνυπολογίζονται στις διαρθρωτικές δαπάνες, όπως αυτές ορίζονται στο Σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης, δεδομένου ότι οι επενδύσεις αυτές είναι εξ ορισμού γενικού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, με αποδεδειγμένο μοχλευτικό αποτέλεσμα για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης (4)·

9.

επαναλαμβάνει την πεποίθησή της ότι είναι αδύνατο η ανάπτυξη να συμβαδίζει με τις ανισότητες και τον κοινωνικό αποκλεισμό και υπενθυμίζει ότι, δυνάμει του άρθρου 3 παρ. 3 της ΣΕΕ, η ΕΕ δεσμεύεται να αναπτύξει μια άκρως ανταγωνιστική κοινωνική οικονομία της αγοράς, με στόχο την πλήρη απασχόληση και την κοινωνική πρόοδο. Εξάλλου, υπογραμμίζει ότι στο άρθρο 9 της ΣΛΕΕ (η λεγόμενη «οριζόντια κοινωνική διάταξη» της ΣΛΕΕ) η ΕΕ καλείται να λαμβάνει υπόψη της τις απαιτήσεις που σχετίζονται με την κατοχύρωση άρτιας κοινωνικής προστασίας και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού σε όλες τις πολιτικές και δράσεις της·

10.

επισημαίνει ότι, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, το κόστος της κοινωνικής πρόνοιας δεν επιβαρύνει την ανταγωνιστικότητα και ότι, ως εκ τούτου, τα εθνικά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας θα πρέπει μάλλον να θεωρούνται παραγωγικός παράγοντας και όχι τροχοπέδη για την οικονομία. Παρατηρεί, εν προκειμένω, πως για πρώτη φορά ο ΟΟΣΑ (5) εξετάζει επίσης τη συμπερίληψή τους ως πρωταρχικό στόχο μαζί με την παραγωγικότητα και την απασχόληση, τονίζοντας την ανάγκη οι κυβερνήσεις να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή σε όσες κοινωνικές ομάδες είναι περισσότερο εκτεθειμένες στο κόστος των μεταρρυθμίσεων·

11.

επαναλαμβάνει την ανησυχία της ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες στην Ευρώπη δυσκολεύουν ορισμένες φορές την αναδιανομή των καρπών της παγκοσμιοποίησης στις μειονεκτούσες κοινωνικές ομάδες, αλλά συχνά καθιστούν ακόμα πιο δυσχερή τη θέση τους εξαιτίας της περιστολής των μηχανισμών κοινωνικής προστασίας και αναδιανομής πλούτου. Υπογραμμίζει δε τη σημασία των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών (6) και με απογοήτευση διαπιστώνει την ολοένα και μεγαλύτερη δυσκολία τους να τις διατηρούν σε υψηλά επίπεδα και να επιφέρουν σε αυτές τομές, λόγω ακριβώς αυτών των δημοσιονομικών κανόνων· Αναμένει, ως εκ τούτου, αυξημένη αναγνώριση —ιδίως στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου— του ρόλου που διαδραματίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στην εφαρμογή του στόχου 11 των Στόχων βιώσιμης ανάπτυξης όσον αφορά τη συμμετοχικότητα, την ασφάλεια, την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα·

12.

επιδοκιμάζει το περιεχόμενο του «Εγγράφου προβληματισμού για την κοινωνική διάσταση της Ευρώπης» (7) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την πρότασή της για την οικοδόμηση ενός πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Κρίνει ότι αμφότερες οι πρωτοβουλίες αποτελούν αποφασιστικά βήματα προόδου προς τη σύγκλιση προς υψηλές συνθήκες διαβίωσης και εργασίας στη Ευρώπη και προς καλύτερη κατανομή των οφελών της παγκοσμιοποίησης. Τάσσεται δε υπέρ της ιδέας καθιέρωσης ενός πίνακα αποτελεσμάτων με κοινωνικούς δείκτες και κρίνει απαραίτητη τη συμπερίληψη δεσμευτικών κοινωνικών στόχων·

13.

προτείνει να εγκαταλειφθεί η προσπάθεια προαγωγής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στερούμενων τοπικής διάστασης και, αντ’ αυτής, να χαραχθεί μια ενωσιακή στρατηγική διαχείρισης της παγκοσμιοποίησης, η οποία θα κινείται στους εξής τρεις κύριους άξονες: α) μια σαφής προορατική στρατηγική με σκοπό την αναβάθμιση των δεξιοτήτων, των γνώσεων, των υποδομών και, άρα, της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας, έτσι ώστε να βοηθηθούν όλες οι περιοχές της ΕΕ να αξιοποιήσουν τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης, β) μια στρατηγική μετριασμού, η οποία θα συμπεριλαμβάνει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση και άλλα μέτρα κοινωνικής πολιτικής και γ) μια συμμετοχική στρατηγική βασισμένη στο δημοκρατικό αίσθημα ευθύνης σε ευρωπαϊκή, εθνική, περιφερειακή και τοπική κλίμακα με σκοπό την ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στη διεργασία εκπόνησης των ενωσιακών πολιτικών·

14.

επαναλαμβάνει πόσο καθοριστικό είναι στις ενωσιακές πολιτικές να ακολουθηθεί μια ανανεωμένη και ενισχυμένη προσέγγιση με γνώμονα κάθε τόπο, έτσι ώστε να είναι δυνατή η αποτελεσματική διαχείριση των διεργασιών αναδιοργάνωσης και σύζευξης των περιοχών που επιφέρει η παγκόσμια σύνδεση των αγορών. Αυτός ο επαναπροσανατολισμός, ο οποίος έχει ήδη κεντρική θέση στην πολιτική συνοχής, είναι απαραίτητος για τον μετριασμό των διευρυνόμενων κοινωνικών και τοπικών ανισοτήτων στα μητροπολιτικά, τις αστικές και αγροτικές περιοχές. Υπάρχει δε ο κίνδυνος οι εν λόγω ανισότητες και η αρνητική επίδρασή τους στην κοινωνική ευημερία να διαταράξουν τις πολιτικές και θεσμικές ισορροπίες στην ΕΕ·

15.

υπογραμμίζει ότι το εμπόριο δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά πρέπει να θεωρείται μέσο εκπλήρωσης τόσο των γενικών στόχων της ΕΕ, όπως αυτοί διατυπώνονται στο άρθρο 3 της ΣΕΕ, όσο και πραγμάτωσης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», της «Ατζέντας του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη» και των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (8)·

16.

επιδοκιμάζει την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ενισχύσει το καθεστώς διαφάνειας των διαδικασιών των διεργασίες εμπορικών διαπραγματεύσεων. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τόσο κατά τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων όσο και κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με εμπορική συμφωνία, να πραγματοποιεί εποικοδομητικό διάλογο με όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και τα ενδιαφερόμενα μέρη για τη διαμόρφωση κοινής θέσης της ΕΕ και να δημοσιοποιεί δεόντως τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων. Επίσης καλεί τα κράτη μέλη να εγγυηθούν καθεστώς μεγαλύτερης διαφάνειας ήδη από τη φάση της διαμόρφωσης των στόχων της εμπορικής πολιτικής για την εκάστοτε εμπορική διαπραγμάτευση·

17.

υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, η κοινή εμπορική πολιτική αποτελεί τομέα αποκλειστικής αρμοδιότητας της ΕΕ. Ωστόσο, προκειμένου για την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας, πρέπει επίσης να διευκρινίζεται σε πρώιμο στάδιο η κατανομή των αρμοδιοτήτων στις εμπορικές διαπραγματεύσεις, εφόσον οι συγκεκριμένες διαπραγματεύσεις αφορούν και τομείς αρμοδιότητας των κρατών μελών·

18.

πιστεύει ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να υιοθετήσουν μέτρα για την εξασφάλιση της συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών στις διαδικασίες εμπορικής διαπραγμάτευσης·

19.

υπενθυμίζει ότι στις 16 Μαΐου 2017, λίγες μόνο ημέρες μετά τη δημοσίευση του εγγράφου προβληματισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (10 Μαΐου 2017), το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε τη γνωμοδότηση 2/15 με θέμα τη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών με τη Σιγκαπούρη και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτό το είδος συμφωνίας εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ, πλην των διατάξεων περί προστασίας των επενδύσεων, οι οποίες αφορούν συντρέχουσα αρμοδιότητα μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών. Συνεπώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί —σε μια γενική γραμμή— στο μέλλον να προτείνει εμπορικές συμφωνίες που θα εμπίπτουν στα πεδία αποκλειστικής αρμοδιότητας της ΕΕ. Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή δεν θα πρέπει να ωθήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να περιορίσει τη φιλοδοξία της για καθεστώς διαφάνειας και συμμετοχή όλων των επιπέδων της δημόσιας διοίκησης. Η ΕτΠ αναμένει, ως εκ τούτου, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβλέψει την εκπροσώπηση της ΕτΠ στη συμβουλευτική ομάδα για τις εμπορικές διαπραγματεύσεις της ΕΕ, της οποίας η συγκρότηση εξαγγέλθηκε στην ανακοίνωσή της —της 13ης Σεπτεμβρίου 2017— με τίτλο «Άσκηση προοδευτικής εμπορικής πολιτικής για την τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης» (9)·

20.

καλεί την Επιτροπή να επιτύχει τους στόχους του Θεματολογίου του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, μέσω της νέας ευρωπαϊκής συναίνεσης για την αναπτυξιακή πολιτική. Η καταπολέμηση των διαρθρωτικών αιτίων της φτώχειας και των αυξανόμενων παγκόσμιων ανισοτήτων μπορούν επίσης να συμβάλουν στη μείωση των αιτίων της μετανάστευσης.

21.

παρατηρεί ότι στο μέλλον το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας ανάπτυξης θα προέρχεται από χώρες εκτός της ΕΕ. Παράλληλα, οι δασμολογικοί φραγμοί έχουν ήδη περιοριστεί δραστικά μέσω διμερών και πολυμερών συμφωνιών. Αναμένει, ως εκ τούτου, μεγαλύτερη πίεση στους μη δασμολογικούς φραγμούς και στα κανονιστικά ζητήματα. Ωστόσο, πρέπει πάντοτε να γίνονται σεβαστά στο ακέραιο το δικαίωμα των ενωσιακών, εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών να νομοθετούν προς το δημόσιο συμφέρον καθώς και ο ρόλος και η ευρεία διακριτική ευχέρεια των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών στην οργάνωση και την παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος. Η ρυθμιστική συνεργασία δεν πρέπει να αποβαίνει εις βάρος της δημοκρατικής νομοθετικής διαδικασίας·

22.

χαιρετίζει την προσέγγιση της Επιτροπής για την προώθηση της συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα μέσω του Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου της ΕΕ που εντάσσεται στο Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ), με σκοπό τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε αναπτυσσόμενες χώρες. Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να διαμορφωθούν τα κατάλληλα μέσα, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι με τις ιδιωτικές επενδύσεις επιτυγχάνεται όχι μόνο κέρδος αλλά και βιώσιμος και δίκαιος αντίκτυπος που εξυπηρετεί και τα συμφέροντα των αναπτυσσόμενων χωρών·

23.

τονίζει ότι, στη γνωμοδότηση 2/15, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σημειώνει ότι η ελευθέρωση των εμπορικών συναλλαγών εξαρτάται «από τον όρο ότι τα συμβαλλόμενα μέρη τηρούν τις διεθνείς υποχρεώσεις τους στους τομείς της κοινωνικής προστασίας των εργαζομένων και της προστασίας του περιβάλλοντος» (σημείο 166). Ως εκ τούτου, θεωρεί ότι στις οδηγίες για τις διαπραγματεύσεις των συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών πρέπει να διατηρηθεί η υποχρέωση προκαταρκτικής εκτίμησης της επίδρασής τους στη βιωσιμότητα. Στις εμπορικές συμφωνίες πρέπει να γίνονται σεβαστά τα ισχύοντα κανονιστικά πρότυπα και η ισχύουσα εργατική νομοθεσία που πρέπει να διαλαμβάνονται σε ειδικό κεφάλαιο στις μελλοντικές συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών·

24.

υποστηρίζει την Επιτροπή στην πρόθεσή της να εργαστεί περαιτέρω στη διαμόρφωση πολυμερούς συστήματος παγκόσμιας τάξης, ισχυρού, ειρηνικού και βασιζόμενου σε αυστηρούς κανόνες. Προς τούτο απαιτούνται αποτελεσματική εφαρμογή και διαφανής διαμόρφωση των εμπορικών συμφωνιών για εξασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού, ενίσχυση των βασικών εργασιακών δικαιωμάτων παράλληλα με τα οκτώ βασικά πρότυπα του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ΔΟΕ) και διασφάλιση των υψηλών ευρωπαϊκών προτύπων προστασίας, ιδίως έναντι του παγκόσμιου Νότου·

25.

καλεί το Συμβούλιο να καταλήξει σύντομα σε μια συμφωνία σχετική με τη μεταρρύθμιση των μέσων εμπορικής άμυνας της ΕΕ και ιδίως όσον αφορά τη νέα μεθοδολογία αντιντάμπινγκ. Ζητεί επίσης, δυνάμει του άρθρου XXI της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου (GATT) και των άρθρων 65 και 346 της ΣΛΕΕ, να υπάρξει εναρμόνιση των κριτηρίων για τον ορισμό των «στρατηγικών επενδύσεων», τόσο ως προς την αξία (κατώτατα όρια) όσο και τους τομείς παρέμβασης, εφόσον διακυβεύεται η δημόσια ασφάλεια και οι εμπορικοί εταίροι δεν εγγυώνται την αμοιβαιότητα. Χαιρετίζει, σε αυτό το πλαίσιο, τη φιλοσοφία της πρότασης κανονισμού που υπέβαλε η Επιτροπή στις 13 Σεπτεμβρίου για τον έλεγχο των ξένων επενδύσεων σε στρατηγικούς τομείς της ΕΕ, ως σημαντικό βήμα για την επίτευξη ισότιμων όρων ανταγωνισμού στην Ευρώπη και για την εξασφάλιση καλύτερης προστασίας, ιδίως όσον αφορά τις εταιρικές εξαγορές που πραγματοποιούνται στην ΕΕ από κρατικά ελεγχόμενες επιχειρήσεις τρίτων χωρών·

26.

υπενθυμίζει ότι, κατά τη σύναψη περαιτέρω συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών, πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε να τηρούνται τα υψηλά πρότυπα που ισχύουν στην ΕΕ, π.χ. σε πεδία όπως η προστασία των καταναλωτών, η προστασία του περιβάλλοντος και της φύσης ή η προστασία των δεδομένων·

27.

υπογραμμίζει ότι, καθότι η οικονομία της είναι προσανατολισμένη στις εξαγωγές, η ΕΕ μπορεί να βγει κερδισμένη από τη συμπερίληψη των δημοσίων συμβάσεων στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες. Η ΕΕ αποτελεί ήδη στον εν λόγω τομέα μία από τις πιο ανοικτές οικονομίες παγκοσμίως, λόγω της εφαρμογής της συμφωνίας για τις δημόσιες συμβάσεις του ΠΟΕ. Ένα ασύμμετρο περαιτέρω άνοιγμα των αγορών δημοσίων συμβάσεων δεν θα ήταν ενδεδειγμένο. Λόγω της υπερβολικής ανισορροπίας μεταξύ του ανοίγματος των αγορών δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ και των περιοριστικών μεθοδεύσεων που ακολουθούν οι κύριοι εμπορικοί εταίροι και δεν κατοχυρώνεται η αμοιβαιότητα στο άνοιγμα, θα πρέπει να εξεταστεί η πιθανότητα να αναληφθεί μια εθελοντική πρωτοβουλία στην ΕΕ, κατά τα πρότυπα του «Οδηγού για την αγορά από τις περιφέρειες της ΕΕ» (Buy from European Regions Charter), με σκοπό τη στήριξη των τοπικών και περιφερειακών προϊόντων υψηλής ποιότητας ανά την Ευρώπη. Η πρωτοβουλία αυτή θα μπορούσε, μεταξύ άλλων, να διασφαλίζει τρόπους για να ενθαρρυνθεί η αγορά προϊόντων από τις περιφέρειες της ΕΕ («Made in European Regions»). Συν τοις άλλοις, η ΕτΠ επαναλαμβάνει την προτροπή της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει μια νομοθετική πρόταση σχετική με την επέκταση της προστασίας της γεωγραφικής ένδειξης της ΕΕ σε μη γεωργικά προϊόντα·

28.

επισημαίνει ότι το ποσοστό των ΜΜΕ που συμμετέχουν σε διεθνείς δραστηριότητες παραμένει ιδιαίτερα χαμηλό· αναγνωρίζει τη σημασία μιας οικονομικής διπλωματίας της ΕΕ για την πλήρη αξιοποίηση αυτού του ανεκμετάλλευτου δυναμικού και τονίζει την ανάγκη καλύτερου συντονισμού μεταξύ της ΕΕ, των κρατών μελών, των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, όπως της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), με στόχο να υπερνικηθούν τα εμπόδια που εξακολουθούν να δυσχεραίνουν την πρόσβαση στην αγορά και να βελτιωθεί η χρήση του δικτύου των αντιπροσωπειών της ΕΕ ανά τον κόσμο, καθώς και των Ευρωπαϊκών Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων·

29.

θεωρεί ότι η ΕΕ πρέπει να συμπεριλάβει τη διαφάνεια, την αμεροληψία και την αποτελεσματικότητα στον τομέα της φορολογίας στις κύριες προτεραιότητες της εμπορικής της πολιτικής και να εγγυηθεί την παγκόσμια εναρμόνιση της εφαρμογής κοινών προτύπων όπως αυτά που προτείνονται από τον ΟΟΣΑ στην πρωτοβουλία του με θέμα τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και της μετατόπιση των κερδών (BEPS)·

30.

επιδοκιμάζει επίσης την έκκληση που διατυπώνεται όσον αφορά την φορολογική πολιτική, σύμφωνα με την οποία η Επιτροπή θα πρέπει —ως συνέχεια των προτάσεων οδηγιών της για κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών— να προτείνει τη θέσπιση «συμψηφιστικού φόρου» επί του κύκλου εργασιών που πραγματοποιείται από ψηφιακές επιχειρήσεις στην Ευρώπη, βάσει του άρθρου 116 της ΣΛΕΕ, με μέλημα την αποτροπή στρεβλωμένων όρων ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά·

31.

παρά τις διεξοδικές αναλύσεις που διεξήγαγε το Eurofound, ιδίως μέσω του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Επανεγκατάστασης Επιχειρήσεων (European Reshoring Monitor), εκφράζει την ανησυχία της για την έλλειψη ενδεδειγμένων μέσων για τη μέτρηση, με τη βοήθεια συγκεκριμένων δεδομένων, της ενδεχόμενης ασύμμετρης επίδρασης της παγκοσμιοποίησης σε περιφερειακό επίπεδο και επαναλαμβάνει το αίτημά της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πριν από την έναρξη εμπορικών διαπραγματεύσεων, να προβαίνει σε συστηματικές αξιολογήσεις εδαφικού αντικτύπου σε συνεργασία με την ΕτΠ και το Κέντρο Γνώσεων για τις Εδαφικές Πολιτικές του ΚΚΕρ (Κοινό Κέντρο Ερευνών)·

32.

θα ανέμενε κανείς ότι στο έγγραφο προβληματισμού θα προτείνονταν συγκεκριμένα μέτρα αναβάθμισης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση με στόχο τη διόρθωση ορισμένων αδυναμιών του, όπως: ο περιορισμένος προϋπολογισμός του (150 εκατ. ευρώ ετησίως για την περίοδο 2014-2020), οι σχοινοτενείς διαδικασίες εξαιτίας του γεγονότος ότι το συγκεκριμένο ταμείο δεν αποτελεί μέρος του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ, καθώς και το υψηλό ποσοστό συγχρηματοδότησης που πρέπει να καλύπτουν τα κράτη μέλη (τουλάχιστον 40 %). Καλεί συνεπώς για: συμπλήρωση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση με ένα προληπτικό σκέλος· αύξηση του προϋπολογισμού του τουλάχιστον στα 500 εκατ. ευρώ ετησίως· ενσωμάτωση του ταμείου αυτού στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο· σημαντική μείωση των κριτηρίων χρηματοδότησης από το ταμείο (10)· εξασφάλιση συνεργειών με τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία· διασφάλιση μεγαλύτερης ευελιξίας όσον αφορά την ικανοποίηση των ειδικών αναγκών κάθε τόπου·

33.

επιμένει ότι οι τρέχουσες παγκόσμιες πιέσεις απαιτούν ολοκληρωμένη και τοποκεντρική βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ (11), η οποία να περιλαμβάνει τον στρατηγικό συντονισμό μεταξύ των σχετικών πολιτικών και μέσων της ΕΕ·

34.

τονίζει ότι, όπως αναφέρεται στο έγγραφο της Επιτροπής, οι θεμελιώδεις οικονομικές αλλαγές συμβαίνουν στο τοπικό επίπεδο, όπου αλληλεπιδρούν βιομηχανία και άνθρωποι. Για τον λόγο αυτό πρέπει να επικεντρωθούμε κατά προτεραιότητα στις περιφερειακές και τοπικές επενδυτικές ανάγκες, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι όλες οι περιφέρειες θα μπορούν να επωφεληθούν από την εσωτερική αγορά και να προετοιμαστούν καλύτερα για τις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης. Τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ), και ιδίως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), πρέπει να συντονίζονται για να βοηθούν τις περιφέρειες στις στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης, θα πρέπει δε να παρέχουν αποτελεσματική πρόσβαση στο σύνολο του περιφερειακού ιστού, μέσω μιας βαθμιαίας διεργασίας καινοτομίας, η οποία θα λαμβάνει υπόψη όλους τους φορείς του κάθε τόπου·

35.

υπογραμμίζει ότι η ΕΕ, ως ο μεγαλύτερος σήμερα εισαγωγέας και εξαγωγέας τροφίμων παγκοσμίως, εξαρτάται πλέον ακόμη περισσότερο από τρίτες χώρες. Οι τιμές των γεωργικών προϊόντων στην ΕΕ συνδέονται ολοένα και περισσότερο με τη αντίστοιχη χαμηλότερη τιμή στην παγκόσμια αγορά, με αποτέλεσμα οι Ευρωπαίοι αγρότες να υπόκεινται σε εντονότερο ανταγωνισμό, μολονότι πρέπει να τηρούν αυστηρότερα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και υγειονομικά πρότυπα. Εξάλλου, η αυξανόμενη εξάρτηση της ΕΕ από τις εισαγωγές είναι ασύμβατη με τον στόχο της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που η ίδια η ΕΕ έχει θέσει. Επιπροσθέτως, οι εξαγωγές της ΕΕ των πλεοναζόντων αποθεμάτων σε τιμές χαμηλότερες από το κόστος παραγωγής στην Ευρώπη θέτει σε κίνδυνο τον βιοπορισμό των αγροτών στις αναπτυσσόμενες χώρες και οδηγεί στη μετανάστευση των αγροτικών πληθυσμών, παρά τη δέσμευση της ΕΕ να συνεκτιμά τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΣΒΑ). Επαναλαμβάνει, συνεπώς, την έκκλησή της για τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ, έτσι ώστε να καταστεί δικαιότερη και πιο βιώσιμη (12)·

36.

εκφράζει την ανησυχία της για την απώλεια θέσεων εργασίας που οφείλεται στη μετεγκατάσταση ευρωπαϊκών επιχειρήσεων σε περιοχές εκτός Ευρώπης, με λιγότερες απαιτήσεις σε κοινωνικά, φορολογικά και περιβαλλοντικό επίπεδο·

37.

επαναλαμβάνει ότι ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων μπορεί να συντείνει στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας, καθώς και στην καταπολέμηση της φτώχειας, εφόσον μετουσιωθεί σε συγκεκριμένα νομοθετικά εποπτικά μέτρα και αναδειχθεί η σημασία και η λειτουργία των κοινωνικών δεικτών·

38.

υπογραμμίζει τη σημασία του ζητήματος της διεθνούς μετανάστευσης στη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την παγκοσμιοποίηση και επαναλαμβάνει (13) τη στήριξή της στο Ευρωπαϊκό θεματολόγιο του 2015 για τη μετανάστευση. Τούτο δε επισημαίνοντας ιδίως την ανάγκη να δοθεί συνέχεια στις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν ως προς την υιοθέτηση μιας ισχυρής κοινής πολιτικής στον τομέα του ασύλου και της νόμιμης μετανάστευσης, τη σύναψη εταιρικών σχέσεων με τρίτες χώρες (στις οποίες θα αναγνωρίζεται ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών), καθώς και την έναρξη ενός διεθνούς σχεδίου επενδύσεων ως μέρος της υλοποίησης των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών·

39.

ενώ η νόμιμη μετανάστευση ειδικευμένου εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες συμβάλλει στη διατηρήσιμη ανάπτυξη της οικονομίας της ΕΕ, είναι σημαντικό να προβληθούν οι αρνητικές επιπτώσεις που συνεπάγεται αυτή η διαρροή εγκεφάλων για τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη των χωρών εταίρων·

40.

επαναλαμβάνει ότι πρέπει η πολιτική συνοχής να μπορεί να μετριάζει καλύτερα τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης στον κάθε τόπο και ταυτόχρονα να αναπτύσσει τη θετική της επίδραση μέσω της χάραξης και εκτέλεσης αναπτυξιακών στρατηγικών τοπικού χαρακτήρα, οι οποίες θα συμβάλλουν στο να καταστεί η ευρωπαϊκή οικονομία πιο ανταγωνιστική, βιώσιμη και ανθεκτική. Για τον σκοπό αυτό κρίνεται απαραίτητο να ενισχυθούν ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών και η ικανότητά τους να βρίσκουν τους απαραίτητους πόρους (πληροφορίες, ειδημοσύνη και ευρεία αποδοχή) για την εφαρμογή αυτών των στρατηγικών, με έμφαση σε όσες περιοχές είναι πιο ευάλωτες στις προκλήσεις του διεθνούς ανταγωνισμού (τοπικό δικαίωμα στην παγκοσμιοποίηση)·

41.

τονίζει τη συμβολή των προσφύγων στις οικονομίες των χωρών υποδοχής και ζητά να αποδίδεται μεγαλύτερη σημασία στην αποτελεσματική ένταξή τους μέσω της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης·

42.

εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι το έγγραφο δεν κάνει επαρκή αναφορά στην ανάγκη βελτίωσης της θεσμικής ικανότητας σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης, η οποία αποτελεί βασική προϋπόθεση της αποτελεσματικής χρήσης όλων των μέσων για την προώθηση της τοπικής ανάπτυξης. Μάλιστα, επισημαίνει ότι μια ανάλυση της ΕτΠ δείχνει ότι το 53 % των ειδικών συστάσεων ανά χώρα για το έτος 2017 αφορούν αυτόν τον τομέα και ότι, ακριβώς εκεί, η πρόοδος της εφαρμογής ήταν ελάχιστη. Επαναλαμβάνει την έκκλησή της για έναν κώδικα δεοντολογίας με σκοπό να προσδοθεί εδαφική διάσταση στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, το οποίο αποτελεί το βασικό μέσο συντονισμού των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ, αλλά δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες λόγω ανεπαρκούς εφαρμογής των ειδικών ανά χώρα συστάσεων και μειωμένης οικειοποίησης σε εθνικό επίπεδο·

43.

υπογραμμίζει τη συμβολή του Συμφώνου του Άμστερνταμ, του Αστικού θεματολογίου της ΕΕ, στη διαμόρφωση των πολιτικών τοπικής ανάπτυξης και προτείνει να ενισχυθούν περαιτέρω τα μέσα εφαρμογής του (το URBACT, οι Αστικές καινοτόμες δράσεις, το Σύμφωνο των Δημάρχων και οι «Έξυπνες πόλεις και κοινότητες») και παράλληλα καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μεριμνήσει για την ευρύτερη χρήση των βασικών μέσων της πολιτικής συνοχής, όπως οι ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις και η τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων, τα οποία προς το παρόν χρησιμοποιούνται ελάχιστα·

44.

καλεί την Επιτροπή, κατά την περαιτέρω ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση να προσδώσει ιδιαίτερη προσοχή στις περιφέρειες και τους δήμους που πλήττονται ιδιαίτερα από τις αρνητικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης, έτσι ώστε να μην αφεθούν στο περιθώριο ως τα «θύματα» της διαδικασίας παγκοσμιοποίησης. Οι εξελίξεις που προέρχονται από την παγκοσμιοποίηση πρέπει να είναι προς όφελος όλων των πολιτών της ΕΕ·

45.

επαναλαμβάνει ότι, σύμφωνα με τη μεταρρύθμιση της πολιτικής συνοχής (14), απαιτούνται ποικίλες προσεγγίσεις και μεταρρυθμίσεις τοπικού χαρακτήρα για την αξιοποίηση, μεταξύ άλλων, των ιδιαιτεροτήτων και του δυναμικού των αγροτικών περιοχών, με σκοπό την ανάδειξη ενός υποδείγματος πιο βιώσιμης ανάπτυξης βασισμένου στη διατήρηση των οικολογικών και δημογραφικών ισορροπιών ανά την ΕΕ και την πλήρη εκμετάλλευση των πόρων της (15)·

46.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει περαιτέρω την έννοια της «τοπικής ανθεκτικότητας» με την προαγωγή ενός ενωσιακού υποδείγματος που προοδευτικά θα διέπει όλες τις ενωσιακές πολιτικές. Κατά την ανάπτυξη αυτού του υποδείγματος θα πρέπει να συνεκτιμηθούν καίρια ζητήματα όπως η διαφοροποίηση της παραγωγικής και οικονομικής βάσης κάθε τόπου, η ανάπτυξη παραγωγικών, κοινωνικών και θεσμικών δεσμών μεταξύ των αστικών, περιαστικών και αγροτικών περιοχών, ο βιώσιμος μετασχηματισμός των κύκλων των πόρων, η ικανότητα αντιμετώπισης νέων κινδύνων και ζητημάτων (όπως η κλιματική αλλαγή), καθώς και η προορατική ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού σε τοπική κλίμακα,

13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/38

1.

επικροτεί την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μια στρατηγική προσέγγιση όσον αφορά την ανθεκτικότητα στην εξωτερική δράση της ΕΕ» (JOIN(2017) 21 final), και αποδίδει ξεχωριστή έμφαση στον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές ως μείζονες παράγοντες για την οικοδόμηση της ανθεκτικότητας στις γειτονικές χώρες της ΕΕ με γνώμονα τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι αυτή η έμφαση στον ρόλο τους πρέπει να μετουσιωθεί σε απτές πολιτικές δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών, όπως, για παράδειγμα, με την προώθηση της ενεργού συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών των χωρών εταίρων της ΕΕ, καθώς και των ενώσεών τους, στην εξωτερική δράση της ΕΕ, τη στήριξη της οικοδόμησης ικανοτήτων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στους διάφορους τομείς πολιτικής, κλπ.·

2.

συμφωνεί με τον ορισμό της έννοιας της «ανθεκτικότητας» που περιέχεται στο έγγραφο για τη συνολική στρατηγική της ΕΕ (EU Global Strategy-EUGS), καλεί, ωστόσο, την Επιτροπή να αναγνωρίσει το γεγονός ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές εξασφαλίζουν την ανθεκτικότητα της κοινωνίας και ότι αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για μια σταθερή δημοκρατία, χάρη στην οποία ενισχύεται η ανθεκτικότητα κάθε κράτους. Φρονεί ότι η στρατηγική προσέγγιση της ΕΕ θα πρέπει να εναρμονίζεται με την αρχή της δράσης από τη βάση προς την κορυφή και θα πρέπει να υποστηρίζει και να διευκολύνει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών των κρατών μελών και των γειτονικών χωρών·

3.

τάσσεται σαφώς υπέρ της εντατικοποίησης των δράσεων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις που ορίζονται στη συνολική στρατηγική της ΕΕ (EUGS), αποδίδοντας ξεχωριστή έμφαση στις σχέσεις με τις νότιες και ανατολικές γειτονικές χώρες της ΕΕ κυρίως, αλλά επίσης και στις σχέσεις με τις τρίτες χώρες με τις οποίες τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν προνομιακή σχέση συνεργασίας·

4.

τονίζει την ανάγκη να αναπτυχθούν μέσα χρηματοπιστωτικής και τεχνικής βοήθειας ενδεδειγμένα, αποτελεσματικά και ευέλικτα στις αλλαγές που επέρχονται, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων που θα αποσκοπούν στην οικοδόμηση της ανθεκτικότητας και όχι στην κάλυψη του κόστους διαχείρισης των προγραμμάτων·

5.

τονίζει τη σημασία της αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των οργανώσεων-εταίρων, όπως τα Ηνωμένα Έθνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο: η οικοδόμηση της ανθεκτικότητας αποτελεί κοινό στόχο αυτών των οργανισμών.

6.

επικροτεί τα τέσσερα δομικά στοιχεία (βελτίωση της ανάλυσης των κινδύνων και των αιτιών της έλλειψης ανθεκτικότητας· αποτελεσματικότερη παρακολούθηση των εξωτερικών πιέσεων ώστε να καθίσταται δυνατή η ανάληψη έγκαιρης δράσης· ενσωμάτωση της προσέγγισης της ανθεκτικότητας στον προγραμματισμό και τη χρηματοδότηση της εξωτερικής δράσης· ανάπτυξη διεθνών πολιτικών και πρακτικών), καθώς και τις δέκα καθοριστικές παραμέτρους για μια στρατηγική προσέγγιση όσον αφορά την ανθεκτικότητα, οι οποίες καθορίζονται στο παράρτημα, με τις οποίες καθίσταται δυνατή η ενσωμάτωση μιας στρατηγικής προσέγγισης της ανθεκτικότητας στην εξωτερική δράση της ΕΕ και η αναγνώριση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών ως απαραίτητων παραγόντων για την ενίσχυση των συμβολών στον στρατηγικό σχεδιασμό, την ανάπτυξη πολιτικού διαλόγου, τον προγραμματισμό της βοήθειας και την εφαρμογή λύσεων·

7.

επισημαίνει ότι το ζήτημα της ανθεκτικότητας πρέπει να ενσωματωθεί στο σωστό πλαίσιο —στην αναπτυξιακή, την επενδυτική και την εκπαιδευτική πολιτική, καθώς και στις συμφωνίες διεθνούς συνεργασίας, καθιστώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο εφικτό τον καλύτερο σχεδιασμό για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων που λαμβάνονται σε τοπικό, περιφερειακό και διασυνοριακό επίπεδο·

8.

συμμερίζεται την άποψη ότι η οικοδόμηση της εξωτερικής ανθεκτικότητας αποτελεί μέσο και όχι αυτοσκοπό. Στο πλαίσιο αυτό —και προκειμένου να ενισχυθεί η ασφάλεια και να επιτευχθεί μακροπρόθεσμη σταθερότητα— χρειάζονται μακροπρόθεσμα μέτρα στα οποία θα συμμετέχουν κρατικοί, κοινωνικοί και τοπικοί θεσμοί από τα κράτη μέλη της ΕΕ και τις χώρες εταίρους·

9.

υπογραμμίζει ότι, για να οικοδομηθεί η ανθεκτικότητα, είναι ανάγκη να ενθαρρυνθεί η υλοποίηση εθνικών, περιφερειακών και τοπικών στρατηγικών διαχείρισης των κινδύνων. Επίσης, θα πρέπει να προωθηθεί η εξέταση της συμμόρφωσής τους με το πλαίσιο Σεντάι για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών (1). Τονίζει επίσης τη σημασία της ανάπτυξης συνεργασίας μεταξύ πόλεων και περιφερειών και της ενίσχυσης του ρόλου που διαδραματίζουν στο πλαίσιο αυτό το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών (United Nations Office for Disaster Risk Reduction) η εκστρατεία του με τίτλο «Making Cities Resilient» (Πώς μπορούν οι πόλεις να γίνουν πιο ανθεκτικές)·

10.

αναγνωρίζει ότι τα μέτρα στον τομέα της μετανάστευσης θα πρέπει να συνυπολογιστούν πλήρως στο πλαίσιο των συνολικών πολιτικών σχέσεων με τις χώρες εταίρους. Αυτές οι δράσεις θα πρέπει να βασιστούν στις αρχές της ανάληψης ιδίας ευθύνης εκ μέρους των εταίρων, της συνεργασίας και του πλήρους σεβασμού του ανθρωπιστικού δικαίου, του δικαίου για τους πρόσφυγες και του δικαίου περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην προστασία·

11.

συμμερίζεται τη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά τη διάσταση του φύλου και τους ευάλωτους οικονομικούς τομείς, ενώ, συγχρόνως, υπογραμμίζει την ανάγκη για μεγαλύτερη εστίαση της προσοχής στα πλέον ευάλωτα μέλη της κοινωνίας. Οι πλέον ευάλωτοι τομείς και πληθυσμιακές ομάδες μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον τόπο κατοικίας και δύνανται να πλήττονται από καταστροφές σε διαφορετικό βαθμό. Συνεπώς, αυτοί οι τομείς και αυτές οι κοινωνικές ομάδες, συχνά, απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή στο πλαίσιο των δράσεων ενίσχυσης της ανθεκτικότητας.

12.

Αναμένει την εντατικοποίηση των προσπαθειών με σκοπό την ταχύτερη υλοποίηση των στόχων που έχουν καθοριστεί στη συνολική στρατηγική της ΕΕ (EUGS) και υπογραμμίζει τη σημασία μιας τοποκεντρικής προσέγγισης, με τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, όταν επιδιώκεται η εκπλήρωση των στόχων της EUGS σε σχέση με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, ως μέρος της ατζέντας του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη·

13.

υπογραμμίζει τον ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην οικοδόμηση της ανθεκτικότητας, καθότι αυτές αποτελούν το πρώτο επίπεδο στο οποίο λαμβάνονται αποφάσεις και δράσεις, όταν ανακύπτουν κίνδυνοι και απειλές· συνεπώς, αποτελούν το εγγύτερο στους πολίτες κυβερνητικό επίπεδο, το οποίο θα πρέπει να εδράζεται στις αρχές του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας. Οι τοπικές αρχές, καθότι είναι αρμόδιες για τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης (αστυνομία, πυροσβεστική, ιατρικές υπηρεσίες) και διαθέτουν την πλέον ευρύτερη και ενδελεχέστερη γνώση της εκάστοτε τοπικής περιοχής και τοπικής κοινότητας, επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη σθεναρότητα και την ποιότητα της ανθεκτικότητας·

14.

υπογραμμίζει ότι όλες οι δραστηριότητες και η συνεργασία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές που αποσκοπούν στην οικοδόμηση της ανθεκτικότητας θα πρέπει να υλοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας·

15.

εφιστά κυρίως την προσοχή στη σημασία των ικανοτήτων των τοπικών κοινοτήτων σε ό,τι αφορά τις δράσεις πληροφόρησης, πρόληψης και αντίδρασης σε περιπτώσεις κινδύνων και επακόλουθης αποκατάστασης —από τις οικογένειες, τις ενώσεις και τις εκκλησίες μέχρι όλα τα επίπεδα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

16.

εφιστά την προσοχή στον ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στον εντοπισμό των απειλών και την εκτίμηση των κινδύνων. Χάρη στα προηγμένα και δοκιμασμένα συστήματα διαχείρισης κρίσεων, τα οποία είναι προσαρμοσμένα στις περιφερειακές συνθήκες και στα χαρακτηριστικά της εκάστοτε τοπικής κοινότητας, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι σε θέση να εντοπίζουν γρήγορα και αποτελεσματικά τις απειλές και να αξιολογούν τους κινδύνους που αυτές συνεπάγονται. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στις εκθέσεις και τις αναλύσεις που καταρτίζουν οι περιφέρειες και οι δήμοι κατά τον εντοπισμό και την εκτίμηση των κινδύνων·

17.

υπογραμμίζει ότι, προκειμένου να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των φορέων της ΕΕ (από τους τομείς των πολιτικών, της ανθρωπιστικής βοήθειας και της ανάπτυξης) προκειμένου να επιλυθούν παρατεταμένες κρίσεις στις γειτονικές χώρες της ΕΕ, πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην εμπειρία των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, μεταξύ άλλων, μέσω ενός δικτύου επαφών, ορθών πρακτικών, προώθησης του διαλόγου κ.λπ. Σε αυτή την κατεύθυνση, η ΕΕ διαθέτει ένα τεράστιο δυναμικό, που δεν θα πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτο, από τη διαπιστωμένη πείρα που απέκτησαν οι ανατολικές, νότιες και εξόχως απόκεντρες περιοχές της, καθώς, λόγω της γεωστρατηγικής τους θέσης, έχουν πολυετή στενή συνεργασία με τις γειτονικές τους χώρες·

18.

τονίζει ότι, στον τομέα της διαχείρισης κινδύνων και ανάληψης έγκαιρης δράσης, οι τοπικές ικανότητες πρέπει να ενισχύονται διαρκώς·

19.

ζητεί να ληφθούν μέτρα προκειμένου να υποστηριχθούν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην εκπλήρωση των καθηκόντων τους για την προστασία των κρίσιμων υποδομών, αποδίδοντας ξεχωριστή σημασία στη χρηματοδότηση αυτών των δράσεων προστασίας και στην εξασφάλιση των κατάλληλων εργαλείων και πόρων·

20.

επισημαίνει ότι, προκειμένου να οικοδομηθεί η ανθεκτικότητα, θα πρέπει να δοθεί περισσότερη στήριξη στο έργο των διαφόρων διασυνοριακών δομών και του δικτύου των Ευρωπεριφερειών (Euroregions) —ιδίως των ευρωπεριφερειών στα σύνορα της ΕΕ— με την υλοποίηση περιφερειακών και διασυνοριακών έργων στους τομείς των υποδομών, της πολιτικής ασφάλειας, της κοινωνικής πολιτικής, της εκπαιδευτικής, της οικονομικής και της πολιτισμικής πολιτικής·

21.

σημειώνει επιπλέον ότι πρέπει να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για την υλοποίηση μιας αποτελεσματικής πολιτικής πληροφόρησης σχετικά με τους κινδύνους και τους κλυδωνισμούς που μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανθεκτικότητα. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει οπωσδήποτε να συμμετέχουν αδιάλειπτα στις συναφείς δράσεις πληροφόρησης·

22.

υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπαραχθούν —σε κεντρικό επίπεδο— δοκιμασμένες λύσεις, μηχανισμοί καθώς και πρότυπα βέλτιστων πρακτικών που έχουν εφαρμοστεί στις περιφέρειες από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, και κρίνει επίσης σκόπιμη μια χαρτογράφηση των ορθών πρακτικών που εφαρμόζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές προκειμένου να χρησιμοποιηθούν από τις περιφέρειες και τους δήμους της ΕΕ, καθώς επίσης να τεθούν στη διάθεση των περιφερειών και των δήμων που εντάσσονται στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας·

23.

συνιστά να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στον τομέα της εκπαίδευσης, ο οποίος είναι ζωτικός για την οικοδόμηση ανθεκτικών κοινωνιών. Προτρέπει τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να υποστηρίξουν τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές σε αυτόν τον τομέα, τηρώντας συγχρόνως την αρχή της επικουρικότητας·

24.

είναι της άποψης ότι θα πρέπει να ληφθούν μέτρα σε τοπικό επίπεδο προκειμένου να ενισχυθεί η ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινοτήτων για τις απειλές — ιδίως για τις υβριδικές απειλές που συνδέονται με την ενεργειακή ασφάλεια — και να ενδυναμωθεί ο εξοπλισμός των τοπικών κοινοτήτων για την αντιμετώπιση αυτών απειλών. Αυτά τα μέτρα θα πρέπει να εφαρμοστούν σε στενή συνεργασία με τα τοπικά επιστημονικά ιδρύματα και τις επιχειρήσεις, τις αρμόδιες για την ασφάλεια υπηρεσίες, καθώς και με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές·

25.

αναδεικνύει τον ρόλο που διαδραματίζει η κοινωνία των πολιτών ως βασικός παράγοντας στην οικοδόμηση της ανθεκτικότητας. Εφιστά ξεχωριστή προσοχή στη στήριξη και τη συνεργασία των ΜΚΟ. Η ενεργός συμμετοχή των πολιτών στα κοινά και οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί καθιστούν εφικτό τον σχεδιασμό και την υλοποίηση σύγχρονων και δημιουργικών εκπαιδευτικών εκστρατειών και μεθόδων, τη δρομολόγηση ανθρωπιστικής βοήθειας καθώς και την ανάπτυξη θετικών κοινωνικών αντιλήψεων στις χώρες εταίρους, ιδίως σε εκείνες που αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο υβριδικών απειλών·

26.

υπογραμμίζει την ανάγκη να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες καταπολέμησης της εχθρικής προπαγάνδας που αναπαράγουν τρίτες χώρες στο πλαίσιο των πολέμων υβριδικού χαρακτήρα. Επιδοκιμάζει τη δημιουργία της ειδικής ομάδας δράσης East StratCom Task Force που έχει συγκροτήσει η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και συνιστά την επέκταση της συνεργασίας της με τις εθνικές, τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές·

27.

τάσσεται υπέρ της συνεργασίας με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές στον τομέα της πρόληψης των συγκρούσεων και της εδραίωσης της ειρήνης. Οι τοπικές και τις περιφερειακές αρχές αποτελούν το εγγύτερο στους πολίτες επίπεδο διακυβέρνησης — συνεπώς, εκτός του ότι γνωρίζουν καλύτερα τις τοπικές τους κοινότητες, ταυτόχρονα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο με την καθοδήγηση και την εκπροσώπηση αυτών των κοινοτήτων·

28.

υπογραμμίζει την άμεση εμπειρία που έχει αποκομιστεί μέσα από τη διεθνή συνεργασία με την Ευρωμεσογειακή συνέλευση των τοπικών και περιφερειακών αρχών (ARLEM) και τη Διάσκεψη των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών για την Ανατολική Εταιρική Σχέση (ΔΤΠΑΑΕΣ/CORLEAP), καθώς και με τις μικτές συμβουλευτικές επιτροπές (ΜΣΕ) και τις ομάδες εργασίας και συνιστά να αξιοποιηθούν αυτές οι πλατφόρμες και οι εμπειρίες τους κατά την ενίσχυση τη ανθεκτικότητας των χωρών που καλύπτονται από την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας·

29.

Τονίζει τη σημασία που έχει η ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης και γνώσεων, καθώς και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ τοπικών και περιφερειακών αρχών από την ΕΕ και από τρίτες χώρες τόσο σε πολιτικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο. Τονίζει τον θετικό ρόλο που διαδραματίζει από την άποψη αυτή η ΕτΠ σε σχέση με τη Λιβύη (Πρωτοβουλία της Λευκωσίας) και την Ουκρανία (μέσω του προγράμματος U-LEAD)·

30.

συμφωνεί με την ανακοίνωση της Επιτροπής ότι η συνεργασία με τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) θα πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω, προκειμένου να αποτραπούν οι βίαιες συγκρούσεις. Επισημαίνει επίσης την ανάγκη στενότερης συνεργασίας με τον ΟΗΕ, την Αφρικανική Ένωση και άλλους διεθνείς εταίρους προκειμένου να οικοδομηθεί η ανθεκτικότητα·

31.

χαιρετίζει τις προσπάθειες που καταβάλλει η ΕΕ προκειμένου να διασφαλίσει την ενσωμάτωση των προτύπων και των βέλτιστων πρακτικών —συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκύπτουν από το έργο και την πείρα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών— στα συναφή πολυμερή μέσα και τις προσεγγίσεις πολιτικής, επίσης στο πλαίσιο της ΔΟΕ, της ΠΟΥ και την Ομάδας G20·

32.

συμμερίζεται την άποψη ότι η οικοδόμηση ανθεκτικότητας συνιστά ένα πολυδιάστατο καθήκον. Πιστεύει ότι τα μέτρα στους τομείς των υποδομών, της ασφάλειας, της οικονομίας, της κοινωνίας και της εκπαίδευσης —μέτρα τα οποία προάγουν την βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς — πρέπει να έχουν προτεραιότητα. Ο ρόλος των περιφερειακών και των τοπικών αρχών στους εν λόγω τομείς θεωρείται αδιαμφισβήτητος. Σημειώνει, ότι, όσον αφορά το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής, οι εταίροι της Μεσογείου και της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης θα πρέπει να αποτελέσουν πρώτιστη προτεραιότητα. Συγχρόνως, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, ο ρόλος και ο αντίκτυπος των χωρών της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας στην ανθεκτικότητα της ΕΕ·

33.

Συμφωνεί ότι η έρευνα στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» θα πρέπει να επεκταθεί με στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, ιδίως σε ό,τι αφορά τα θέματα της ασφάλειας, της οικονομίας, των κοινωνικών επιστημών, της επισιτιστικής ασφάλειας και του ανεφοδιασμού με νερό, της μετανάστευσης και του εξαναγκαστικού εκτοπισμού. Παρακινεί τα τοπικά πανεπιστημιακά ιδρύματα —ως περιφερειακά κέντρα αριστείας— να συμμετέχουν περισσότερο σε αυτές τις ερευνητικές εργασίες. Προς τον σκοπό αυτό θα πρέπει να ενισχυθούν τα μέτρα για την προαγωγή του θεσμικού και του κοινωνικού επιπέδου·

34.

συμμερίζεται την άποψη ότι η στρατηγική επικοινωνία συνιστά αποτελεσματικό εργαλείο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και των εξτρεμιστικών κινημάτων και του κυβερνοεγκλήματος. Θεωρεί απαραίτητο να αναληφθούν άμεσες προσπάθειες για την προστασία της ΕΕ και των χωρών εταίρων από την επιρροή εξωτερικών εκστρατειών παραπληροφόρησης που στοχεύουν στην υπονόμευση των πολιτικών και κοινωνικών συστημάτων που υποστυλώνουν την ταυτότητα, την ασφάλεια και τη σταθερότητα της ΕΕ·

35.

σημειώνει ότι θα πρέπει να αναδειχθεί περισσότερο ο ρόλος των ικανοτήτων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στους τομείς της ανθεκτικότητας και της ανάλυσης κινδύνων προκειμένου να ενδυναμωθεί η ανθεκτικότητα. Αυτό ισχύει ειδικά στην περίπτωση των παραμεθόριων περιφερειών της ΕΕ. Τέτοιου είδους μέτρα θα ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση του κοινού για τις συγκρούσεις που εκδηλώνονται στην άμεση γειτονία της ΕΕ, καθώς και την ανάπτυξη καλύτερων μεθόδων για την αξιολόγηση του είδους και του αντίκτυπου των κινδύνων, των πιέσεων και της ευπάθειας των χωρών εταίρων στους κλυδωνισμούς·

36.

η ενσωμάτωση της πτυχής της ανθεκτικότητας στο βασικό πλαίσιο απαιτεί τον συνυπολογισμό της σε κάθε επίπεδο (εθνικό, περιφερειακό, τοπικό) των τομεακών πολιτικών της ΕΕ. Με την υιοθέτηση μιας εξειδικευμένης προσέγγισης, οι τομεακές πολιτικές θα μπορέσουν να ενισχύσουν αποτελεσματικά την οικοδόμηση εμπιστοσύνης, λαμβανομένων υπόψη των ειδικών χαρακτηριστικών κάθε κατάστασης στους διάφορους τομείς που καλύπτονται από αυτές τις πολιτικές και στους οποίους αυτές εφαρμόζονται·

37.

υπογραμμίζει ότι η αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτιών της παράτυπης μετανάστευσης (φτώχεια, ανισότητες, δημογραφική αύξηση, έλλειψη επαγγελματικών, εκπαιδευτικών και οικονομικών ευκαιριών, αστάθεια, συγκρούσεις, παράνομη εμπορία ανθρώπων, οργανωμένο έγκλημα, κλιματική αλλαγή, περιβαλλοντική υποβάθμιση και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του εξαναγκαστικού εκτοπισμού) συνιστά ένα από τα μείζονα μέτρα για την οικοδόμηση της ανθεκτικότητας. Επομένως, δεν θα πρέπει να λησμονηθεί ότι η παροχή βοήθειας στις ασθενέστερες και ευπαθείς κοινότητες συνεπάγεται την μέγιστη αποτελεσματικότητα εκεί όπου ανακύπτουν οι απειλές·

38.

συνιστά την ανάπτυξη ενός λεπτομερούς πλαισίου για την απασχόληση και την αξιοπρεπή εργασία καθώς και τον συνυπολογισμό του ρόλου των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στο πλαίσιο των πολιτικών απασχόλησης και της κοινωνικής πολιτικής, στη βάση των εργασιών της Διεθνούς Διάσκεψης Εργασίας·

39.

υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ασφάλεια των κρίσιμων μεταφορικών υποδομών, με ιδιαίτερη έμφαση στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές στο συγκεκριμένο πλαίσιο, καθότι, συχνά, αυτές είναι οι άμεσα αρμόδιες για τη συντήρηση των εν λόγω υποδομών και την κατάσταση των περιοχών που διασχίζονται από τέτοιες κρίσιμες υποδομές μεταφορών·

40.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει τη στενή συνεργασία με τις αυτοδιοικητικές αρχές για την βελτίωση της ανθεκτικότητας στις ταχέως αναπτυσσόμενες αστικές περιοχές, όπου η έλλειψη σχεδιασμού ή επενδύσεων σε μέτρα για τον μετριασμό των κινδύνων που συνεπάγονται η κλιματική αλλαγή και οι γεωφυσικοί κίνδυνοι μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα ο πληθυσμός αυτών των περιοχών να πληγεί από σοβαρές ανθρώπινες και οικονομικές ζημιές, όταν προκύπτουν κλυδωνισμοί και επιβαρύνσεις. Η καταπολέμηση των βασικών παραγόντων κινδύνου μέσω των δημόσιων και των ιδιωτικών επενδύσεων (στη βάση της αναγνώρισης των κινδύνων) κρίνεται πιο αποτελεσματική από άποψη κόστους απ’ ό,τι η λήψη μέτρων μετά την καταστροφή. Προβάλλει τον ρόλο του τομεακού διαλόγου με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές στον τομέα της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης προκειμένου να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα και η καινοτομία, σύμφωνα με τους στόχους του νέου θεματολογίου για το αστικό περιβάλλον.

41.

υπογραμμίζει την ξεχωριστή σημασία της ανθρωπιστικής βοήθειας στις περιπτώσεις περιβαλλοντικών και φυσικών καταστροφών και σε άλλες περιστάσεις όπου απαιτείται αυτού του είδους βοήθειας. Η ανθρωπιστική βοήθεια θα πρέπει να παρέχεται με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών αρχών του ανθρωπισμού, της ουδετερότητας, της αμεροληψίας και της ανεξαρτησίας, τηρώντας συγχρόνως πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα που απορρέουν από τις Συμβάσεις της Γενεύης και τα πρόσθετα πρωτόκολλα που τις συνοδεύουν.

13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/43

1.

υπογραμμίζει τον κεντρικό ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών (ΤΠΑ) στην εφαρμογή των συστάσεων της ψηφιακής ενιαίας αγοράς (ΨΕΑ), την παροχή ψηφιακών υπηρεσιών προς τους πολίτες, καθώς και τη δημιουργία και τη διαχείριση ψηφιακών υποδομών, όπως π.χ. για την παραγωγή δεδομένων. Οι ψηφιακές υπηρεσίες αποτελούν επίσης τον κινητήριο μοχλό για την οικονομική ανάπτυξη σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο και προσφέρουν ευρύ φάσμα ευκαιριών για καινοτομία, σύσταση ΜΜΕ και επιχειρηματικότητα, δημιουργία θέσεων εργασίας και κοινωνική πρόοδο·

2.

συμμερίζεται την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι η Ένωση και τα κράτη μέλη πρέπει να αναλάβουν πρωτοπόρο ρόλο και να ηγηθούν των προσπαθειών σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο και σε στενή συνεργασία με τις ΤΠΑ για την επίτευξη ευρύτερων μεταρρυθμίσεων στις κυβερνητικές διαδικασίες και δομές, με τη χρήση των ΤΠΕ, προκειμένου να βελτιωθούν η σκοπιμότητα, η ποιότητα και η παραγωγικότητα του έργου και η αποδοτικότητα των δημοσίων αρχών και επίσης να μειωθεί η γραφειοκρατία για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις·

3.

καλεί την Επιτροπή να στηρίξει τις ΤΠΑ στις χρηματοδοτικές τους δραστηριότητες, συνεχίζοντας να εγκρίνει την κατά προτεραιότητα αξιοποίηση των ΕΔΕΤ για τις ψηφιακές υποδομές, όπως π.χ. για την ανάπτυξη δεδομένων και δεξιοτήτων σε όλες τις ευρωπαϊκές περιφέρειες, και αναγνωρίζοντας τους τεχνολογικούς φραγμούς στα ψηφιακά αναπτυξιακά προγράμματα σε αγροτικές, ορεινές, νησιωτικές και αραιοκατοικημένες περιοχές, όπου θα πρέπει να θεωρούνται υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος·

4.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι μειονεκτούσες περιφέρειες δεν διαθέτουν βασικές υποδομές, ούτε την αναγκαία εμπειρογνωσία για τη δημιουργία μιας οικονομίας δεδομένων, και συνιστά, ως εκ τούτου, να προβλεφθεί γι’ αυτές τις περιφέρειες η ρυθμιστική στήριξη, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβασή τους στην ευρωπαϊκή ενιαία ψηφιακή αγορά·

5.

αναγνωρίζει ότι η συλλογή δεδομένων αποτελεί σημαντικό στοιχείο της ψηφιακής ενιαίας αγοράς (ΨΕΑ). Η αναδυόμενη αυτή παγκόσμια τάση παρουσιάζει τεράστιες δυνατότητες για τις ΤΠΑ και τις επιχειρήσεις σε διάφορους τομείς, οι οποίοι εκτείνονται από την υγεία, την επισιτιστική ασφάλεια, το κλίμα και την αποδοτικότητα των πόρων έως την ενέργεια, τα ευφυή συστήματα μεταφορών και τις έξυπνες πόλεις και περιφέρειες·

6.

επιδοκιμάζει την ανακοίνωση της Επιτροπής για την καταπολέμηση αφενός των περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων για λόγους άλλους πλην της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα εντός της ΕΕ, και αφετέρου των αδικαιολόγητων μέτρων γεωγραφικού περιορισμού των δεδομένων για σκοπούς αποθήκευσης ή επεξεργασίας·

7.

συμφωνεί ότι η ανταλλαγή δεδομένων παραμένει προς το παρόν περιορισμένη. Οι αγορές δεδομένων αναδύονται σταδιακά, ωστόσο, δεν χρησιμοποιούνται ευρέως από τον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα ή από συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα. Οι δυνητικοί χρήστες ενδεχομένως να μην διαθέτουν τα κατάλληλα εργαλεία και τις κατάλληλες δεξιότητες για να εξαργυρώσουν την οικονομική αξία των δεδομένων τους, και ίσως φοβούνται μήπως χάσουν ή υποσκάψουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημά τους όταν τα δεδομένα καταστούν διαθέσιμα στους ανταγωνιστές. Κατά την ανταλλαγή δεδομένων ο κάτοχός τους δεν χάνει τίποτα, αλλά αντιθέτως η ανταλλαγή γνώσεων αυξάνει την αξία των δεδομένων·

8.

σημειώνει την ποικιλία πηγών και τύπων δεδομένων που παράγονται από μηχανές ή διαδικασίες και βασίζονται σε αναδυόμενες τεχνολογίες, όπως το διαδίκτυο των πραγμάτων. Αυτές οι μηχανές και διαδικασίες παρέχουν τεράστιες δυνατότητες στους διαφορετικούς τύπους παραγόντων της αγοράς να μεγαλώσουν περαιτέρω το διαδίκτυο των πραγμάτων εφαρμόζοντας τεχνολογίες, ιδέες και προϊόντα όπως, λόγου χάρη, στους κατασκευαστές, τους ερευνητές και τους παρόχους υποδομών και ιδίως στις έξυπνες πόλεις και τις περιφέρειες που αναπτύσσονται στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των ΤΠΑ·

9.

επιμένει ότι η επέκταση μηχαναγνώσιμων δεδομένων ενισχύει τον διαμερισμό των δεδομένων και μειώνει την ανάγκη υποβολής ειδικών και συχνά δαπανηρών αιτημάτων για παροχή δεδομένων. Σύνολα περιεκτικών δεικτών συμβάλλουν στην ενημέρωση της δημόσιας συζήτησης και στη βελτίωση της λήψης αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο και μπορούν να αλλάξουν θετικά τον τρόπο χάραξης, εφαρμογής, διαχείρισης και παρακολούθησης της πολιτικής σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο·

10.

επισημαίνει ότι οι πόλεις και οι περιφέρειες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη δημιουργία βάσεων δεδομένων δημόσιων πληροφοριών, στην εξασφάλιση της ασφάλειας των δεδομένων, την ανάπτυξη των αναγκαίων ψηφιακών δεξιοτήτων, την εξασφάλιση και διευκόλυνση της χρηματοδότησης ευρυζωνικών υποδομών και δικτύων. Το κατάλληλο περιβάλλον για τη διαπεριφερειακή και τη διασυνοριακή ανταλλαγή επιγραμμικών υπηρεσιών μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη δημιουργία υπηρεσιών υψηλού επιπέδου και στην οικοδόμηση της οικονομίας δεδομένων·

11.

τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν επίσης να προσφέρουν πολλά σε όλα τα στάδια της συλλογής δεδομένων και της παροχής υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η στήριξη για ψηφιακές και επιχειρηματικές δεξιότητες με στόχο την πλήρη χρήση των νέων τεχνολογιών, η ανάλυση μεγάλων δεδομένων, η κατανόηση ζητημάτων κυβερνοασφάλειας, η αύξηση της απασχολησιμότητάς τους και η δημιουργία νέων επιχειρηματικών ευκαιριών. Αυτό μπορεί να διαπιστωθεί στην πράξη στις πόλεις και τις περιφέρειες της Ευρώπης μέσω των καλών παραδειγμάτων συνεργασίας τους με εθνικές αρχές και ερευνητικά κέντρα σε θέματα καινοτομίας και διαλειτουργικότητας του δημόσιου τομέα·

12.

επικροτεί το πρόγραμμα καινοτόμων αστικών δράσεων της ΕΕ, που υλοποιείται υπό την αιγίδα της Επιτροπής με χρηματοδότηση του ΕΤΠΑ, στο πλαίσιο του οποίου οι πόλεις έχουν τη δυνατότητα να εντοπίσουν και να δοκιμάσουν καινοτόμες λύσεις όπως η παραγωγή δεδομένων για βιώσιμη αστική ανάπτυξη·

13.

επισημαίνει ότι οι ΤΠΑ πρέπει να έχουν εκτεταμένη και αποτελεσματική επιρροή στη νομοθεσία που θα επηρεάσει, με τη σειρά της, τις αρμοδιότητές τους στον τομέα της οικονομίας των δεδομένων. Κάθε νέος κανονισμός μπορεί επίσης να επιφέρει μη αναγκαίες διοικητικές επιβαρύνσεις και περιττές δαπάνες για τις πόλεις και τις περιφέρειες, οι οποίες, κατά την άποψη της ΕτΠ, δεν αντισταθμίζονται από τα οφέλη για τους πολίτες·

14.

επισημαίνει ότι οι πολίτες αναμένουν τη θέσπιση ισχυρών και αποτελεσματικών προτύπων προστασίας των δεδομένων, ιδίως στον τομέα της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Η προστασία των δεδομένων δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να θεωρείται ως εμπόδιο, αλλά ως αναπόσπαστο τμήμα της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Ένα σαφές και προσαρμοσμένο νομικό πλαίσιο προστασίας των δεδομένων για την οικονομία δεδομένων είναι, επομένως, ζωτικής σημασίας·

15.

τονίζει ότι είναι σημαντικό να διευκρινισθεί κατά πόσο τα εν λόγω δεδομένα που παράγονται από μηχανές είναι προσωπικού χαρακτήρα (δηλαδή συνδέονται με ζώντα άτομα) και, ως εκ τούτου, υπόκεινται στον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ — General Data Protection Regulation/GDPR) ή μη προσωπικού χαρακτήρα ή πράγματι αποτελούν συνδυασμό των δύο·

16.

ζητεί να συνεχίσει το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ να εξυπηρετεί τον σκοπό της στήριξης της καινοτομίας στους κόλπους του ψηφιακού περιβάλλοντος, και να αξιοποιεί στο έπακρο το δυναμικό της ενιαίας αγοράς και τις επενδύσεις στην οικονομία της ΕΕ·

17.

υποστηρίζει την ανάγκη εξασφάλισης της βεβαιότητας τόσο για τους χρήστες, όσο και για τους κατασκευαστές των συσκευών παραγωγής δεδομένων, σε σχέση με την πιθανή ευθύνη τους·

18.

υποστηρίζει το σημείο ότι η ΕΕ χρειάζεται να διασφαλίσει τη ροή των δεδομένων σε διασυνοριακό και διατομεακό επίπεδο, καθώς και την προσπέλαση και επαναχρησιμοποίησή τους με βέλτιστο τρόπο. Η υιοθέτηση συντονισμένης ευρωπαϊκής προσέγγισης είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη της οικονομίας των δεδομένων ως μέρους της ψηφιακής ενιαίας αγοράς·

19.

επικροτεί το όραμα της Επιτροπής να χρησιμοποιήσει τις εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ για να θεσπίσει κανόνες για το ηλεκτρονικό εμπόριο και τις διασυνοριακές ροές δεδομένων και για να αντιμετωπίσει τις νέες μορφές ψηφιακού προστατευτισμού, σε πλήρη συμμόρφωση και με την επιφύλαξη των κανόνων της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων·

20.

αναγνωρίζει ότι, προκειμένου να αξιοποιηθεί στο έπακρο το δυναμικό της ευρωπαϊκής οικονομίας δεδομένων, κάθε ενέργεια κράτους μέλους που αφορά την αποθήκευση ή την επεξεργασία δεδομένων πρέπει να σέβεται την «αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των δεδομένων εντός της ΕΕ», ως απόρροια των υποχρεώσεων των κρατών μελών που απορρέουν από τις διατάξεις της Συνθήκης για την ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών και την ελευθερία εγκατάστασης και του συναφούς παράγωγου δικαίου·

21.

επικροτεί τον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ) και συμφωνεί ότι οι ανησυχίες όσον αφορά την ιδιωτική ζωή είναι θεμιτές. Οι ισχυροί κανόνες για την προστασία των δεδομένων δημιουργούν την εμπιστοσύνη που θα επιτρέψει να αναπτυχθεί η ψηφιακή οικονομία σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά, να αντιμετωπιστούν διάφορες μορφές της τρωτότητας των ΤΠΕ και της ενδεχόμενης εικονικής εγκληματικότητας, και να αναπτυχθούν αποτελεσματικές και συνεκτικές στρατηγικές πρόληψης·

22.

υποστηρίζει την αναθεωρημένη οδηγία για την προστασία της ιδιωτικής ζωής που προτείνεται για τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας σε πλήρη συνοχή με τον ΓΚΠΔ·

23.

διατυπώνει τη σύσταση ότι η διαθεσιμότητα των δεδομένων για ρυθμιστικούς ή εποπτικούς σκοπούς, η οποία κατ’ ουδένα τρόπο δεν αμφισβητείται, θα εξασφαλιζόταν καλύτερα με την ενίσχυση της συνεργασίας ανάμεσα στις εθνικές αρχές και τις ΤΠΑ, και όχι μέσω των περιορισμών γεωγραφικού χαρακτήρα·

24.

αναγνωρίζει ότι οι πραγματικοί καταλυτικοί παράγοντες για την προστατευμένη αποθήκευση και επεξεργασία των δεδομένων είναι οι υπερσύγχρονες βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης ΤΠΕ σε κλίμακα πολύ μεγαλύτερη από τα επιμέρους συστήματα·

25.

τονίζει ότι η νέα δέσμη μέτρων αναμένεται να συμβάλει στη βελτίωση της πρόληψης, του εντοπισμού και της αντιμετώπισης περιστατικών στον κυβερνοχώρο και να έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών και του συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής, όταν προκύπτουν μείζονα περιστατικά στον κυβερνοχώρο. Για να επιτευχθεί αυτό θα χρειαστεί να αναπτυχθεί μια πραγματική εταιρική σχέση με τη συμμετοχή των κρατών μελών, των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των τοπικών και των περιφερειακών αρχών (ΤΠΑ), του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών·

26.

πιστεύει ότι, καθώς οι παραβιάσεις της ασφάλειας συνιστούν απειλή για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας — π.χ. τα δίκτυα μεταφοράς, την τοπική παροχή ύδατος, το ηλεκτρικό δίκτυο και την ενέργεια– και καθώς οι ΤΠΑ χρησιμοποιούν και κατέχουν πολλά προϊόντα και υπηρεσίες ψηφιακών πληροφοριών, οι ΤΠΑ έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν στους τομείς της αντιμετώπισης της εγκληματικότητας στον κυβερνοχώρο, της αντιπαραβολής δεδομένων του κυβερνοχώρου και της προστασίας της ασφάλειας των δεδομένων·

27.

επισημαίνει ότι οι κυβερνοεπιθέσεις έχουν την τάση να εκμεταλλεύονται κάποιο από τα πέντε μείζονα τρωτά σημεία των ψηφιακών τεχνολογιών που βρίσκονται στο επίκεντρο των έξυπνων πόλεων και περιφερειών. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται το χαμηλό επίπεδο ασφαλείας των λογισμικών και της κρυπτογράφησης δεδομένων, η χρήση μη ασφαλών κληροδοτημένων συστημάτων και η κακή συντήρηση, οι πολλές αλληλεξαρτήσεις και οι εκτεταμένες και περίπλοκες επιφάνειες επίθεσης, τα φαινόμενα αλυσιδωτής αντίδρασης, ήτοι στενά διασυνδεδεμένες οντότητες που διαβιβάζουν ταχύτατα δυσμενείς συνέπειες η μία στην άλλη, και πολυάριθμα τρωτά σημεία που οφείλονται σε ανθρώπινα σφάλματα και εσκεμμένες παρατυπίες υπαλλήλων·

28.

τονίζει ότι τα τρωτά σημεία σε επίπεδο ασφαλείας όσον αφορά την παραγωγή δεδομένων σημαίνουν συνεχή αύξηση των κυβερνοεπιθέσεων σε σημαντικές αστικές υποδομές και συστήματα διαχείρισης πόλεων, γεγονός που έχει επιπτώσεις στην ασφάλεια και την προστασία των ανθρώπων. Απαιτείται ευρύτερη δέσμη συστημικών και συντονισμένων παρεμβάσεων που θα περιλαμβάνουν τον μετριασμό και την πρόληψη, και θα διασφαλίζουν την θέσπιση μέσω πρωτοβουλιών καθοδηγούμενων από την αγορά καθώς και μέσω κανονισμών και δράσεων επιβολής καθοδηγούμενων από την κεντρική διοίκηση·

29.

τονίζει ότι η ασφάλεια του διαδικτύου των πραγμάτων παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις, με κάποια συστήματα να μην διαθέτουν κρυπτογράφηση ή ονόματα χρηστών και κωδικούς πρόσβασης, και άλλα να είναι ευάλωτα σε μολύνσεις από κακόβουλα λογισμικά και τροποποιήσεις υλικολογισμικού. Οι περίπλοκες αλληλεξαρτήσεις του διαδικτύου των πραγμάτων συνεπάγονται εκτεταμένες επιφάνειες επίθεσης και πολυάριθμα τρωτά σημεία·

30.

σημειώνει ότι στους κόλπους της τοπικής και της περιφερειακής διοίκησης και των παρόχων δημόσιων υπηρεσιών/υποδομών θα πρέπει να αναπτυχθούν προγράμματα προηγμένης κατάρτισης σε θέματα ασφάλειας και να εφαρμοστούν σε όλους τους φορείς, ιδίως όμως σε εκείνους που δραστηριοποιούνται στους τομείς των ηλεκτρονικών συμβάσεων προμηθειών, της παρουσίασης και της καθημερινής λειτουργίας τεχνολογιών που σχετίζονται με τις έξυπνες πόλεις·

31.

τάσσεται υπέρ της διεύρυνσης και της εμβάθυνσης των στρατηγικών μετριασμού, ούτως ώστε να συμπεριληφθεί σε αυτές η ασφάλεια βάσει σχεδιασμού ως εκ των πραγμάτων προσέγγιση για όλες τις μελλοντικές συμβάσεις προμηθειών που σχετίζονται με τις έξυπνες πόλεις και περιφέρειες. Οι εν λόγω στρατηγικές θα πρέπει να περιλαμβάνουν ολοκληρωμένη αξιολόγηση των υφιστάμενων αστικών υποδομών και συστημάτων πληροφορικής και των επανορθωτικών επεμβάσεων σε επίπεδο ασφαλείας με στόχο την επιδιόρθωση των κενών ή την αντικατάσταση, τη σύσταση βασικών ομάδων αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών σε επίπεδο ασφαλείας και υπολογιστών στους κόλπους των δημοτικών διοικητικών αρχών που θα διαθέτουν εξειδικευμένες δεξιότητες και αρμοδιότητες, πέραν της γενικής διαχείρισης των τεχνολογιών πληροφοριών, και σταδιακές αλλαγές στη συναφή με την ασφάλεια κατάρτιση και στη διαρκή επαγγελματική εξέλιξη τόσο στον δημόσιο όσο και στον εμπορικό τομέα·

32.

υπογραμμίζει ότι η παραγωγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα εγείρει ζητήματα σε όλους τους τομείς πολιτικής της τοπικής και της περιφερειακής διοίκησης. Οι ΤΠΑ είναι υπεύθυνοι ανάπτυξης και επεξεργασίας δεδομένων — τα δεδομένα αυτά είναι διατομεακά και αφορούν διάφορους τομείς, όπως την πολιτική ασφάλειας και δικαιοσύνης, την οικονομία, την επικοινωνία, την εκπαίδευση, την υγεία, τη διοίκηση, τις μεταφορές, το περιβάλλον και την προστασία των καταναλωτών·

33.

τονίζει την ανάγκη για ιχνηλασιμότητα και σαφή προσδιορισμό των πηγών δεδομένων ως προϋπόθεση για τον πραγματικό έλεγχο των δεδομένων στην αγορά. Η ανάπτυξη αξιόπιστων και πιθανώς τυποποιημένων πρωτοκόλλων για τη συνεχή ταυτοποίηση των πηγών των δεδομένων μπορεί να είναι απαραίτητη για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης στο σύστημα·

34.

υποστηρίζει την ιδέα να αποκτήσουν πρόσβαση οι ΤΠΑ σε δεδομένα εάν αυτό είναι προς το «γενικό συμφέρον» και ενισχύει σημαντικά τη λειτουργία του δημόσιου τομέα ή, για παράδειγμα, τη βελτιστοποίηση των συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας βάσει δεδομένων πραγματικού χρόνου από ιδιωτικά οχήματα·

35.

συμφωνεί με την προτεραιότητα που δίδεται στο γεγονός ότι κάθε μέτρο πολιτικής πρέπει να συνεκτιμά αυτήν την οικονομική πραγματικότητα και το νομικό πλαίσιο για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και παράλληλα να σέβεται τα θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα·

36.

επισημαίνει ότι δεν υπάρχουν επί του παρόντος σε τοπικό, εθνικό ή ενωσιακό επίπεδο συνεκτικά πλαίσια πολιτικής σε σχέση με τα ανεπεξέργαστα δεδομένα που παράγονται από μηχανές, τα οποία δεν χαρακτηρίζονται ως δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, ή σε σχέση με τους όρους της οικονομικής εκμετάλλευσης και εμπορευσιμότητάς τους·

37.

προειδοποιεί ακόμη για τον κίνδυνο επιβολής, στο πλαίσιο της προσπάθειας ενίσχυσης της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, υπέρμετρων περιορισμών στην άσκηση του δικαιώματος των προσώπων να ελέγχουν τις πληροφορίες που τα αφορούν, στερώντας τους έτσι τη δυνατότητα χορήγησης συγκατάθεσης, ιδίως σε σχέση με τις ΤΠΑ·

38.

σημειώνει την καίρια ευθύνη των ανεξάρτητων αρχών προστασίας δεδομένων όσον αφορά την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και την ανάγκη ύπαρξης πρόσθετων μέσων παροχής κινήτρων στους εκτελούντες επεξεργασία δεδομένων όσον αφορά την ανταμοιβή των προσπαθειών που καταβάλλουν για την προστασία των δεδομένων, π.χ., διευκολύνοντας το βάρος της απόδειξης για τους εκτελούντες επεξεργασία δεδομένων που διέπονται από απαιτητικά πρότυπα αυτορρύθμισης ή από αυστηρούς κώδικες δεοντολογίας·

39.

ζητεί να αντιμετωπιστούν οι νομικές αβεβαιότητες γύρω από τα ανεπεξέργαστα δεδομένα που παράγονται από μηχανές και η απουσία δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Είναι πιθανό να επωφελούνται κάποιοι από τα κενά στο κανονιστικό πλαίσιο ή τις νομικές αβεβαιότητες που περιγράφονται ανωτέρω, και να επιβάλλουν άδικους τυποποιημένους συμβατικούς όρους στους χρήστες ή μέσω τεχνικών μέσων, όπως οι ιδιοκτησιακοί μορφότυποι ή η κρυπτογράφηση·

40.

συμφωνεί ότι νεοφανή ζητήματα στο πεδίο της οικονομίας δεδομένων είναι η φορητότητα των δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα, η διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών που επιτρέπουν την ανταλλαγή δεδομένων και τα κατάλληλα τεχνικά πρότυπα για την εφαρμογή ουσιώδους φορητότητας·

41.

αναγνωρίζει τη δέσμευση που αναλαμβάνεται σχετικά με την υποστήριξη των κατάλληλων προτύπων για τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας, της φορητότητας και της ασφάλειας των υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους, μέσω της καλύτερης ενσωμάτωσης του έργου των κοινοτήτων λογισμικού ανοιχτής πηγής στη διαδικασία καθορισμού προτύπων σε ευρωπαϊκό επίπεδο·

42.

επικροτεί την ανάπτυξη στιβαρής προσέγγισης ως προς τους κανόνες φορητότητας που είναι κωδικοποιημένοι μέσω προτύπων. σημειώνει τις δυνατότητες που υπάρχουν για δρομολόγηση πειραματικών προσεγγίσεων ανά τομέα και καλεί τις ΤΠΑ να συμμετάσχουν στην πολυμερή συνεργασία, μεταξύ άλλων, με φορείς τυποποίησης, τη βιομηχανία, την τεχνική κοινότητα·

43.

επιμένει πως η ευρύτερη αντίληψη της διαλειτουργικότητας, ως παράγοντα που δεν είναι σημαντικός μόνο για τη δημόσια διοίκηση αλλά για όλους τους τομείς, έχει καθοριστική σημασία για την ανάπτυξη του διαδικτύου των πραγμάτων και την απρόσκοπτη ροή δεδομένων σε όλες τις περιοχές. Η διαθεσιμότητα κοινών μορφοτύπων, προτύπων και προδιαγραφών αποτελεί ξεκάθαρη προϋπόθεση την οποία οι περιφέρειες δεσμεύονται να εφαρμόσουν στο δικό τους πλαίσιο διακυβέρνησης όπως ορίζεται από τις οδηγίες για τις πληροφορίες του δημόσιου τομέα και, ειδικότερα, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας (European Interoperability Framework)·

44.

υπογραμμίζει ότι, προκειμένου να αντιμετωπιστούν η αυξημένη κατανάλωση δεδομένων, καθώς και η αύξηση της ταυτόχρονης πρόσβασης σε πληροφορίες, η τάση για υψηλές ταχύτητες μεταφόρτωσης και λήψης δεδομένων, όπως και η ανάγκη για εκτεταμένη, προσαρμοσμένη στις ανάγκες και αξιόπιστη μεταφορά δεδομένων σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, είναι αναγκαία η εξασφάλιση δικτύων και ευρυζωνικών υποδομών πολύ υψηλής χωρητικότητας στα οποία θα συνδέεται όλο και μεγαλύτερος αριθμός τελικών χρηστών σε ολόκληρη την Ευρώπη·

45.

θεωρεί σκόπιμο να λάβει η Επιτροπή μέτρα προκειμένου να καταστούν διασυνδέσιμα και διαλειτουργικά τα υφιστάμενα ή υπό εξέλιξη νέφη σε εθνικό, σε περιφερειακό ή ενδεχομένως και σε τοπικό επίπεδο, χάρη στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τυποποίησης· παράλληλα, δε, τονίζει τη σημασία υλοποίησης σε τοπικό επίπεδο επωφελών δράσεων προκειμένου να καταστούν αποτελεσματικές οι προδιαγραφές για τις εφαρμογές του υπολογιστικού νέφους·

46.

υποστηρίζει σθεναρά ότι η ουσιώδης φορητότητα για τα δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη ευρύτερες πτυχές σχετικά με τη διακυβέρνηση των δεδομένων που περιλαμβάνουν τη διαφάνεια για τους χρήστες, τη διαχειριζόμενη πρόσβαση και διαλειτουργικότητα, ώστε να συνδέονται οι διαφορετικές πλατφόρμες με τρόπους που ενισχύουν την καινοτομία·

47.

ζητεί την ανάπτυξη καλά συντονισμένης προσέγγισης για την εκτίμηση των κινδύνων που εγκυμονεί η παραγωγή δεδομένων, ιδίως δε εκείνων που θεωρούνται επιζήμιοι για την ανάπτυξη της οικονομίας δεδομένων της ΕΕ, καθώς και για τη λειτουργία των διασυνοριακών υπηρεσιών δεδομένων και τεχνολογιών στην εσωτερική αγορά·

48.

επιμένει ότι κάθε μελλοντική λύση πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τα νόμιμα συμφέροντα των παραγόντων της αγοράς, περιλαμβανομένων των ΤΠΑ, που επενδύουν στην ανάπτυξη προϊόντων, να διασφαλίζει επαρκή απόδοση της επένδυσής τους, και να συμβάλλει με τον τρόπο αυτό στην καινοτομία. Παράλληλα, οποιαδήποτε μελλοντική λύση πρέπει να εξασφαλίζει τον δίκαιο επιμερισμό των ωφελημάτων μεταξύ των κατόχων των δεδομένων, των εκτελούντων επεξεργασία δεδομένων και των παρόχων εφαρμογών στις αλυσίδες αξίας·

49.

τονίζει ότι οι ΤΠΑ είναι σε θέση να καλλιεργήσουν την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα στην οικονομία των δεδομένων μέσω εξατομικευμένων λύσεων προσφοράς και ζήτησης, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης της ευρυζωνικότητας, της ψηφιακής οικονομίας, της ηλεκτρονικής ένταξης και της ηλεκτρονικής δημόσιας διοίκησης. Επιπλέον, παρέχουν εγκαταστάσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης, υλοποιούν πρωτοβουλίες χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ και διευκολύνουν την επωφελή συνεργασία και τις ανταλλαγές με άλλες δημόσιες αρχές, εντός ή εκτός συνόρων·

50.

ζητεί την ανάπτυξη πλατφόρμας συστημάτων παραγωγής δεδομένων σε επίπεδο ΕΕ, παρόμοιας με τις αναδυόμενες πλατφόρμες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και διαλειτουργικότητας·

51.

καταλήγει στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να αναγνωριστεί περισσότερο ο ρόλος των πόλεων και των περιφερειών της ΕΕ στη βιώσιμη ανάπτυξη του ψηφιακού θεματολογίου και στην οικοδόμηση της οικονομίας των δεδομένων της ΕΕ. Οι ΤΠΑ συγκαταλέγονται στα βασικά ακροατήρια-στόχους των συστάσεων του θεματολογίου και πρέπει να θεωρούνται βασικοί φορείς και εταίροι της υλοποίησής του.

13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/48

1.

χαιρετίζει τη θέσπιση ενός ευρωπαϊκού κοινωνικού πυλώνα ως το αναγκαίο συμπλήρωμα της πολιτικής, οικονομικής και νομισματικής Ένωσης και ως συμβολή στην ορθή εφαρμογή της οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας (7)· με τη θέσπισή του, θα μπορέσει να οικοδομηθεί μια βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς Ευρώπη, η οποία καθιστά πιο υπεύθυνους τους πολίτες της και προάγει την ισότητα των ευκαιριών·

2.

επικρίνει τη ρητή δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι η πραγμάτωση των στόχων του πυλώνα αποτελούν κοινή ευθύνη της ΕΕ, των κρατών μελών και των κοινωνικών εταίρων (8), στην οποία αγνοούνται παντελώς οι σχετικές ευθύνες και αρμοδιότητες των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

3.

επαναλαμβάνει τη σημασία μιας ισχυρής ευρωπαϊκής κοινωνικής ατζέντας, στο πλαίσιο της οποίας θα αλληλοσυμπληρώνονται η ανταγωνιστικότητα και η κοινωνική δικαιοσύνη (9), προκειμένου να αποφεύγεται οποιαδήποτε μορφή ντάμπινγκ και να εξασφαλίζονται περισσότερες θέσεις εργασίας. Υπενθυμίζει για τον σκοπό αυτό τη δέσμευση στο προοίμιο της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση «να προωθήσουν την οικονομική και κοινωνική πρόοδο των λαών τους» και να διασφαλίσουν «πρόοδο στον τομέα της οικονομικής ολοκλήρωσης εκ παραλλήλου με την πρόοδο στους άλλους τομείς»·

4.

επισημαίνει την προστιθέμενη αξία που προσφέρουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στη χάραξη και την εφαρμογή των κοινωνικοοικονομικών πολιτικών για να συμβάλλουν σε μεγαλύτερη ανοδική σύγκλιση και επαναλαμβάνει την έκκλησή της ο ευρωπαϊκός πυλώνας να στηρίξει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές στις προσπάθειές τους για την εφαρμογή κατάλληλων κοινωνικών πολιτικών και πολιτικών απασχόλησης (10)·

5.

χαιρετίζει τον στόχο της Επιτροπής, κατά τη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών πολιτικών, να προσδώσει μεγαλύτερη έμφαση στην κοινωνική πολιτική και να διατυπώσει (ελάχιστα) πρότυπα κοινωνικής πολιτικής τα οποία πρέπει να τηρούνται από την ΕΕ και τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους·

6.

επαναλαμβάνει την έκκληση υπέρ ενός καλύτερου συντονισμού των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών μεταξύ του ευρωπαϊκού και του εθνικού επιπέδου (11), διασφαλίζοντας καλύτερη εκπροσώπηση της εδαφικής διάστασης (12)·

7.

η προώθηση της κοινωνικής διάστασης θα ενισχύσει το εγχείρημα της ΕΕ και θα προσελκύσει τους πολίτες, χάρη σε ένα ανανεωμένο όραμα που θα τους βοηθήσει να ταυτιστούν περισσότερο·

8.

επισημαίνει ότι οι οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές της ΕΕ θα πρέπει να ενισχύουν το δυναμικό μακροπρόθεσμης ανάπτυξης μέσω της στήριξης της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και των δεξιοτήτων των εργαζομένων·

9.

υπογραμμίζει ότι ο κοινωνικός πυλώνας πρέπει να συμβάλλει στον περιορισμό της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και στη μείωση της ανεργίας, ιδίως των νέων, και να καταπολεμά κάθε δυνατή κοινωνική ανισότητα (13), συμπεριλαμβανομένων των ανισοτήτων λόγω φύλου. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να συμπεριληφθεί ο ευρωπαϊκός μηχανισμός ασφάλισης κατά της ανεργίας (14) ως ένα από τα πρώτα κοινά μέσα για την αντιμετώπιση της κρίσης στον τομέα της απασχόλησης·

10.

υπενθυμίζει ότι η κρίση έχει προκαλέσει σημαντική όξυνση της μακροχρόνιας ανεργίας, για την κάμψη της οποίας θα πρέπει να εφαρμοστούν κατάλληλες δραστικές πολιτικές, με προγράμματα κατάρτισης που θα αποσκοπούν στην ανανέωση των δεξιοτήτων των εν λόγω εργαζομένων και με την ανάλογη χρηματική υποστήριξη, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο·

11.

επισημαίνει ότι η πολιτική για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, ως μία από τις σημαντικότερες και πιο ολοκληρωμένες πολιτικές της ΕΕ (15), πρέπει να συμβάλλει ουσιαστικά στη δημιουργία του κοινωνικού πυλώνα.

12.

υπενθυμίζει ότι οι κοινωνικές επενδύσεις είναι επένδυση στο μέλλον και ότι δεν θα πρέπει να θεωρούνται απλώς επιβάρυνση για τα δημόσια οικονομικά·

13.

επισημαίνει την ανάγκη συντονισμού στρατηγικών και στόχων που πρέπει να υφίσταται μεταξύ Κοινωνικού Πυλώνα και Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου·

14.

συμμερίζεται τον στόχο της Επιτροπής για αύξηση της απασχόλησης και ενθάρρυνση των κατάλληλων συνθηκών για τις επιχειρήσεις, με στόχο τη δημιουργία περισσότερων ποιοτικών θέσεων εργασίας στην ΕΕ·

15.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της για ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της ΕΕ και της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης· ελπίζει ότι η νομοθετική πρόταση για έναν ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων θα επιτρέψει την εξέταση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και της κινητικότητας της εργασίας σε μια μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας με παράλληλο σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας (16)·

16.

επαναλαμβάνει τη σημασία μιας ισχυρής ευρωπαϊκής κοινωνικής ατζέντας, στο πλαίσιο της οποίας θα αλληλοσυμπληρώνονται η ανταγωνιστικότητα και η κοινωνική δικαιοσύνη (17), προκειμένου να αποφεύγεται οποιαδήποτε μορφή ντάμπινγκ και να εξασφαλίζονται περισσότερες θέσεις εργασίας·

17.

επαναλαμβάνει ότι κάθε δημόσια ή ιδιωτική παρέμβαση πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις τοπικές και περιφερειακές ιδιαιτερότητες, τις δημογραφικές προκλήσεις και την συνεχιζόμενη υψηλή ανεργία των νέων, για την οποία υπογραμμίζει τη σημασία της επέκτασης των «Εγγυήσεων για τη νεολαία» σε άτομα έως 30 ετών (18), καθώς και τη σημασία τού να καταστεί το εν λόγω πρόγραμμα μόνιμο χαρακτηριστικό των ευρωπαϊκών πολιτικών απασχόλησης, με βιώσιμη και επαρκή χρηματοδότηση τόσο από ευρωπαϊκά όσο και από εθνικά ταμεία·

18.

επισημαίνει ότι οι ταχύτατες και βαθιές αλλαγές, όπως η γήρανση του πληθυσμού, τα νέα μοντέλα οικογενειακής ζωής, η ψηφιοποίηση, οι νέες μορφές εργασίας και οι επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης και της αστικοποίησης, απαιτούν την επίτευξη του στόχου περισσότερης και συνεχούς κατάρτισης, προσαρμογή των δεξιοτήτων —και ενεργό στήριξη των ταλέντων—, πολιτικές για την ενεργό γήρανση και ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, η οποία επιτυγχάνεται με κατάλληλες οικογενειακές (19), επαγγελματικές και εκπαιδευτικές πολιτικές·

19.

επαναλαμβάνει τη σημασία της αντιστοίχισης των δεξιοτήτων με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, οι οποίες έχουν μια εδαφική διάσταση, και, από την άποψη αυτή, τονίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές σε θέματα εκπαίδευσης, κατάρτισης και υποστήριξης των νέων επιχειρηματιών (20)·

20.

υποστηρίζει, συνεπώς, την καθιέρωση στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων του δικαιώματος στην εκπαίδευση, ως θεμελιώδες κοινωνικό και βασικό ανθρώπινο δικαίωμα·

21.

επαναλαμβάνει περαιτέρω ότι, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές συνθήκες και τους διαθέσιμους πόρους και το ό,τι οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως κοινωνικές επενδύσεις, τα κράτη μέλη θα πρέπει να τύχουν υποστήριξης κατά την εφαρμογή της εγγύησης δεξιοτήτων που αποσκοπεί στη βελτίωση των ευκαιριών απασχόλησης και πλήρους συμμετοχής στην κοινωνία των ατόμων χαμηλής ειδίκευσης στην Ευρώπη (21)·

22.

θεωρεί ότι, για την επίτευξη μιας ισορροπημένης και ρυθμισμένης αγοράς εργασίας, είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι αλλαγές στον χώρο της εργασίας (4.0), οι εργασιακές σχέσεις, καθώς και η προστασία των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος αποσύνδεσης. Για τον σκοπό αυτό, ζητεί να συγκροτηθεί μια μόνιμη ομάδα υψηλού επιπέδου με εκπροσώπους από την Επιτροπή, το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την ΕτΠ, με αποστολή να προωθήσει, αφενός, έναν προβληματισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με την επίδραση της ψηφιοποίησης και των νέων τεχνολογιών και, αφετέρου τις απαραίτητες οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές, συμπεριλαμβανομένων και των μέσων τοπικού και περιφερειακού χαρακτήρα που κρίνονται σκόπιμα·

23.

επισημαίνει ότι, λόγω των εξελίξεων στον χώρο της εργασίας (22), είναι αναγκαίο τα προσόντα των επαγγελματιών υψηλής κινητικότητας να αναγνωρίζονται με ταχύ, απλό και αξιόπιστο τρόπο (23)·

24.

εκφράζει την άποψη ότι στις νέες μορφές απασχόλησης και στον ορισμό νέων κοινών ελάχιστων προτύπων ενωσιακού χαρακτήρα πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη ένα κατάλληλο επίπεδο κοινωνικής προστασίας·

25.

ζητεί να δοθεί έμφαση στο στόχο της επιτυχούς ένταξης των προσφύγων, των ασυνόδευτων ανηλίκων και των νόμιμα διαμενόντων μεταναστών μέσω και της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης·

26.

ζητεί να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις νομικές πράξεις που επηρεάζονται από την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, όπως η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων εντός της Ένωσης, ο συντονισμός των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, τα ευρωπαϊκά ταμεία που αφορούν την απασχόληση και τις κοινωνικές πολιτικές (24)·

27.

ζητεί τη χρήση καταλληλότερων μέσων για την αξιολόγηση των ανισοτήτων σε υποεθνικό επίπεδο, όπως περαιτέρω αξιόπιστα στοιχεία σχετικά με τα κοινωνικά θέματα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

28.

ζητεί άμεση μέριμνα για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, ανεξάρτητα από τα αίτιά τους και από την ομάδα του πληθυσμού που πλήττουν, και επισημαίνει ότι είναι αναγκαίες περισσότερες πρωτοβουλίες για την υποστήριξη των οικογενειών, τη μόνιμη έξοδο από μορφές κοινωνικού αποκλεισμού και την αύξηση της χρηματοδότησης για την κοινωνική προστασία· στο μεταξύ, αξιολογεί ως ορθή πρακτική την καθιέρωση του ελάχιστου εισοδήματος ένταξης που έχουν θεσπίσει πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές·

29.

επισημαίνει ότι στον κοινωνικό πυλώνα πρέπει να εξετάζεται το θέμα της περιθωριοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού, με προτεραιότητα στις πολιτικές για τα άτομα με αναπηρία και εκείνες για τις πολύτεκνες οικογένειες·

30.

διαφωνεί με την εξέταση —στον πυλώνα— του ζητήματος της στέγασης μόνο ως μέρος των κοινωνικών υπηρεσιών. Πιστεύει δε ότι η κατάλληλη και οικονομικά προσιτή στέγαση για όλους τους πολίτες πρέπει να αποτελεί πρωταρχική προϋπόθεση για την κοινωνική συνοχή και να συμβάλλει στην οικοδόμηση κοινοτήτων ανθεκτικών στον κοινωνικό, οικονομικό και γεωγραφικό διαχωρισμό·

31.

υπογραμμίζει την ανάγκη, σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, να κατοχυρωθεί η προσβασιμότητα σε ένα εκτεταμένο δίκτυο ποιοτικών και ευπρόσιτων υπηρεσιών, όχι μόνο των βασικότερων, αλλά και των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος (μη εξαιρουμένων των κοινωνικών υπηρεσιών)·

32.

εκφράζει τη λύπη της για την απουσία έμφασης στο δικαίωμα πρόσβασης στις τέχνες και στον πολιτισμό, που αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία για την κοινωνική συνοχή και για την καταπολέμηση της περιθωριοποίησης και της φτώχειας (25)·

33.

καλεί με έμφαση την Επιτροπή και το Συμβούλιο να θεσπίσουν κίνητρα για τις χώρες που εφαρμόζουν δομικές μεταρρυθμίσεις με σκοπό την επίτευξη των κοινωνικών στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισορροπιών·

34.

υπογραμμίζει το γεγονός ότι η κοινωνική πρόοδος της Ευρώπης μπορεί να έχει ομοιογενή κατανομή και στις χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ (26) που δεν είναι συνεπώς αρχικοί αποδέκτες του κοινωνικού πυλώνα και καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να εντοπίσουν τα κατάλληλα μέτρα για τον σκοπό αυτό·

35.

υπογραμμίζει την ανάγκη διευκρίνισης των τρόπων με τους οποίους τα ευρωπαϊκά ταμεία μπορούν να στηρίξουν την εφαρμογή του πυλώνα (27) και επαναλαμβάνει ότι πρέπει η ΕΕ και τα κράτη μέλη να προβλέψουν επαρκή κονδύλια για την εκπλήρωση των στόχων του πυλώνα·

36.

καλεί την Επιτροπή να σχεδιάσει ένα προορατικό κοινωνικό πρόγραμμα δράσης με συγκεκριμένα μέτρα·

37.

επαναλαμβάνει το αίτημα ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων να υποστηρίζει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές στις προσπάθειές τους να εφαρμόζουν κατάλληλες κοινωνικές και εργασιακές πολιτικές (28)·

38.

επιβεβαιώνει ότι πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέσα για τη μέτρηση και την παρακολούθηση της προόδου (29) και ζητεί τη θέσπιση πρωτοκόλλου κοινωνικής προόδου σε κάθε μελλοντική τροποποίηση της Συνθήκης, το οποίο θα αποσκοπεί στην εξίσωση των κοινωνικών δικαιωμάτων με τα οικονομικά (30)·

39.

τονίζει την ανάγκη να ενισχυθεί η κοινωνική και πολιτική αξία του εθελοντισμού, ως οχήματος τοπικής ανάπτυξης και προαγωγής και ως μέσου ανάληψης κοινωνικής ευθύνης και άμεσης συμμετοχής των πολιτών στα κοινά.

13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/62

1.

σημειώνει ότι πρόσφατες μελέτες επί του σεισμικού κινδύνου στο ευρωπαϊκό πλαίσιο (π.χ. το έργο SHARE που χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του ΠΠ7 (1)), επιβεβαιώνουν ότι τα υψηλότερα επίπεδα σεισμικής επικινδυνότητας αφορούν χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα, η Τουρκία και η Ρουμανία, αλλά επισημαίνουν επίσης μέτρια επίπεδα επικινδυνότητας σε ορισμένες περιοχές χωρών όπως η Γαλλία, η Γερμανία, το Βέλγιο, η Ισπανία και η Πορτογαλία, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων που απορρέουν από τα παλιρροϊκά κύματα·

2.

παρατηρεί ότι στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) υπάρχει μεγάλος αριθμός κτιρίων και υποδομών που απαιτούν σημαντικές εργασίες συντήρησης λόγω των δομικών τους συνθηκών, των μεταβαλλόμενων περιβαλλοντικών συνθηκών και των κανόνων που διέπουν τον τομέα των κατασκευών. Ειδικότερα όσον αφορά τα κτίρια, τα στοιχεία της Eurostat και του Building Performance Institute Europe (BPIE) (2) δείχνουν ότι, από τα σχεδόν 25 δισεκατομμύρια m2 ωφέλιμης επιφάνειας που υπάρχουν στις χώρες της ΕΕ των 27 (συν την Ελβετία και τη Νορβηγία), σχεδόν το 40 % από αυτά έχουν κτιστεί πριν το 1960·

3.

επισημαίνει ότι ορισμένες χώρες της ΕΕ, ιδίως στην περιοχή της Μεσογείου, έχουν πληγεί πρόσφατα από καταστροφικούς σεισμούς με πολύ σοβαρές επιπτώσεις τόσο στο κοινωνικό όσο και στο οικονομικό επίπεδο. Ιδιαίτερα σοβαρές είναι οι συνέπειες στην Ιταλία, όπου, κατά τη διάρκεια των τελευταίων πενήντα ετών, σημειώθηκαν πολλοί σεισμοί οι οποίοι προκάλεσαν περισσότερους από 5 000 θανάτους και οικονομικές απώλειες που εκτιμώνται σε 150 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου·

4.

σημειώνει ότι από την ανάλυση των τελευταίων σεισμικών γεγονότων η οποία πραγματοποιείται σε παγκόσμια κλίμακα προκύπτει ότι ο αριθμός των θυμάτων και η κατανομή των ζημιών σχετίζονται περισσότερο με την ευπάθεια των κτιρίων και την έλλειψη ετοιμότητας των πληγεισών κοινοτήτων και λιγότερο με την ένταση του σεισμού·

5.

υπογραμμίζει ότι, αναλύοντας τις συνέπειες του σεισμού στα τοπικά συστήματα και στον οικιστικό τους ιστό, στις υποδομές καθώς και στον οικονομικό και παραγωγικό ιστό, παρατηρείται επιβράδυνση και συχνά πλήρης διακοπή των διεργασιών εδαφικής ανάπτυξης.

6.

τονίζει ότι η εγγύηση της ασφάλειας των κτιρίων και των υποδομών σημαίνει την θετική αλληλεπίδραση με τις περιφερειακές πολιτικές και τις πολιτικές συνοχής και με τους στόχους της αγροτικής και αστικής της ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

7.

φρονεί ότι μια ευρωπαϊκή πολιτική για την σεισμική αναβάθμιση των κτιρίων και των υποδομών πρέπει να βασίζεται σε προσέγγιση πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, με τον συντονισμό των σχετικών ευρωπαϊκών, εθνικών και περιφερειακών αρμοδιοτήτων σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας και σε αναλογία με τη μέθοδο που εφαρμόζεται στο πλαίσιο του Αστικού θεματολογίου της ΕΕ. Υπενθυμίζει σχετικά ότι η ΕΕ είναι σε μεγάλο βαθμό αρμόδια για τη θέσπιση τεχνικών προτύπων, ενώ οι εθνικές, οι περιφερειακές ή οι τοπικές αρχές είναι αρμόδιες ιδίως όσον αφορά το πολεοδομικό δίκαιο και τον χωροταξικό σχεδιασμό·

8.

επισημαίνει ότι μια ενιαία παρέμβαση πρόληψης του σεισμικού κινδύνου αποτελεί πλέον πρωταρχική ανάγκη για την ΕΕ με σκοπό την προστασία της σωματικής ακεραιότητας των πολιτών της, την προστασία της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, τον περιορισμό των δαπανών που προκύπτουν από ζημίες σε πρόσωπα και πράγματα και τη διαφύλαξη των απαιτούμενων συνθηκών για την ανάπτυξη των εδαφών και τις αναπτυξιακές επενδύσεις·

9.

τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές έχουν κατά πρώτο και κύριο λόγο την πολιτική και θεσμική ευθύνη να προστατεύουν τους πολίτες τους, εφόσον αποτελούν το πρώτο επίπεδο διοικητικής απόκρισης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, συντονίζοντας επιχειρήσεις διάσωσης και απόκρισης. Διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στη φάση του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης, και αποτελούν βασικούς παράγοντες για την ανάπτυξη διαρθρωτικών (παρεμβατικών) και μη διαρθρωτικών (ενημερωτικών) δράσεων πρόληψης·

10.

τονίζει επίσης ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές, ως τα εγγύτερα προς τους πολίτες θεσμικά όργανα, μπορούν να τονώσουν περαιτέρω την ευαισθητοποίηση όσον αφορά το δικαίωμα/καθήκον της πρόληψης των κινδύνων και της ενεργητικής συμπεριφοράς των πολιτών όσον αφορά τον μετριασμό.

11.

πιστεύει ότι, δεδομένου του μεγάλου αριθμού των ιδιωτικών και δημόσιων κτιρίων καθώς και των υποδομών που χρήζουν εργασιών, πρέπει να καθοριστούν ενιαία ευρωπαϊκά κριτήρια (όπως οι Ευρωκώδικες) για την ταξινόμηση της σεισμικής ευπάθειας των κτιρίων και των υποδομών·

12.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιδιώξει τη διεξαγωγή διαλόγου πανευρωπαϊκής κλίμακας με τον ασφαλιστικό τομέα, με στόχο την εξεύρεση οικονομικών κινήτρων μέσω της μείωσης των ασφαλίστρων κατά τη διαδικασία αναβάθμισης, και κρίνει χρήσιμο να εξεταστεί διεξοδικά η οικονομική βιωσιμότητα και τα δυνητικά πλεονεκτήματα που αναμένονται από τη βελτίωση του συστήματος ασφαλιστικής κάλυψης με τη λήψη μέτρων διαμοιρασμού του κινδύνου·

13.

θεωρεί σκόπιμο, προκειμένου να προωθηθεί η ανάπτυξη των δράσεων μετριασμού μέσω της αύξησης της ευαισθητοποίησης των κοινοτήτων, να καθορίζονται και να κοινοποιούνται με σαφήνεια οι συνέπειες ενός ενδεχόμενου σεισμού και, κυρίως, τα οφέλη που απορρέουν από την εφαρμογή δράσεων αναβάθμισης όσον αφορά τη μείωση των κοινωνικών συνεπειών (ιδίως της απώλειας ζωής) και του οικονομικού αντικτύπου·

14.

επισημαίνει ότι, επειδή δεν υπάρχουν ακόμη ακριβείς μέθοδοι και σαφή μεταβιβάσιμα αποτελέσματα προς τους μη τεχνικούς φορείς (διοικητικοί υπάλληλοι, πολίτες, κλπ.) για τα μεγάλα οφέλη που μπορεί να προκύψουν από την εφαρμογή των προληπτικών δράσεων αναβάθμισης, είναι σημαντικό να μελετηθεί περαιτέρω το θέμα με τη χρηματοδότηση στοχευμένων ερευνητικών δραστηριοτήτων·

15.

θεωρεί ότι είναι απαραίτητο —στην προσπάθεια βελτιστοποίησης και ορθής κατεύθυνσης των τεχνικών και οικονομικών μέτρων που αποσκοπούν στον μετριασμό της σεισμικής επικινδυνότητας των υφιστάμενων ακινήτων— να προβάλλεται και να αναλύεται η ευπάθεια των υφιστάμενων κατασκευών, ως σημείο εκκίνησης και για άλλες ενέργειες και πρωτοβουλίες μεγάλης εμβέλειας. Προς τούτο, πρέπει να ενθαρρύνεται η διεξαγωγή εκστρατειών συλλογής στοιχείων για τις στατιστικές αξιολογήσεις και να ορίζονται κοινές γραμμές προτεραιότητας και μεθοδολογίας, παράλληλα με την εξέλιξη του ρυθμιστικού πλαισίου του τομέα και τα κίνητρα ή τα χρηματοδοτικά μέτρα·

16.

σημειώνει ότι εμπειρίες ορισμένων κρατών μελών —όπως η Ιταλία— δείχνουν την τάση επένδυσης λιγοστών πόρων για παρέμβαση στην περίπτωση ηλικιωμένων ιδιοκτητών ή «δεύτερης κατοικίας»· συνεπώς, ενδείκνυται να πραγματοποιηθούν μαθήματα ευαισθητοποίησης για αυτές τις κατηγορίες, καθώς και μορφές κινήτρων που να μην περιορίζονται μόνο στην «κύρια κατοικία». Αναγνωρίζει δε την ανάγκη προσαρμογής των μέτρων για την ανάλυση και αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων με βάση —μεταξύ άλλων— μελέτες και εμπειρίες εξέτασης μεμονωμένων κτιρίων στο πλαίσιο εκτιμήσεων της ευπάθειας μιας ολόκληρης αστικής περιοχής ή οικισμού, ώστε να εντοπίζονται δυνητικές αδυναμίες στις πραγματικές συνθήκες χρήσης των κτιρίων·

17.

επισημαίνει ότι εκτελείται ήδη στις ευρωπαϊκές χώρες ευρύ έργο αναβάθμισης των δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων προκειμένου να εξασφαλιστεί η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, που χρηματοδοτείται με κονδύλια της ΕΕ, αλλά ότι οι παρεμβάσεις αυτές δεν αντιμετωπίζουν γενικά το θέμα της διαρθρωτικής και σεισμικής ασφάλειας·

18.

τονίζει, ωστόσο, ότι πρέπει να εφαρμοστεί ένα αποτελεσματικό έργο αναβάθμισης μέσω ολοκληρωμένων και βιώσιμων παρεμβάσεων ικανών να πετύχουν, ταυτόχρονα και με τον λιγότερο επεμβατικό τρόπο, τόσο τη μείωση της σεισμικής ευπάθειας όσο και την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης·

19.

θεωρεί ότι είναι απαραίτητο, παράλληλα με διαρθρωτικές παρεμβάσεις πρόληψης, να αναπτυχθούν δράσεις «μη διαρθρωτικής πρόληψης» με στόχο την προώθηση της γνώσης σχετικά με τη σεισμική επικινδυνότητα και την αύξηση της ευαισθητοποίησης και της ενεργητικής συμπεριφοράς των πολιτών·

20.

πιστεύει ότι το έργο της διαρθρωτικής πρόληψης, πέραν του μετριασμού του κινδύνου, θα μπορούσε να έχει θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον, μέσω της επέκτασης της ωφέλιμης ζωής των δομικών κατασκευών και της συνακόλουθης μείωσης της κατεδάφισης και της ανοικοδόμησης μετά τον σεισμό, στόχος που τονίζεται επίσης στον ευρωπαϊκό κανονισμό σχετικά με τα δομικά προϊόντα [κανονισμός (ΕΕ) 305/2011] που έχει εισαγάγει, σε σχέση με την προηγούμενη έκδοση (οδηγία 89/106/ΕΟΚ) και έβδομη προϋπόθεση για την «αειφόρο χρήση των φυσικών πόρων»·

21.

αναγνωρίζει ότι ένα πρόγραμμα αναβάθμισης της αντισεισμικής προστασίας, παρότι απαιτεί σημαντικούς πόρους και είναι ιδιαίτερα επαχθές στις περιφέρειες και στα κράτη μέλη με υψηλή σεισμική επικινδυνότητα, συμβάλλει στην απασχόληση και στην οικονομική ανάπτυξη με ιδιαίτερη αναφορά στην ανάκαμψη του κατασκευαστικού τομέα·

22.

θεωρεί σημαντικό η σεισμική αναβάθμιση να διέπεται από ένα πλαίσιο ενιαίων και σύγχρονων τεχνικών προτύπων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που αντιμετωπίζουν, επίσης, το θέμα της σεισμικής προσαρμογής των υφιστάμενων κτιρίων, με βάση μια ολιστική προσέγγιση που αποσκοπεί στην εξασφάλιση της ασφάλειας, της αντοχής και της ανθεκτικότητας·

23.

κρίνει ενδεδειγμένη τη δρομολόγηση μιας πλατφόρμας της ΕΕ για την ανταλλαγή γνώσεων, εμπειρίας και βέλτιστων πρακτικών σε διάφορα επίπεδα εντός της ΕΕ.

24.

υποστηρίζει και επαναλαμβάνει όσα υπογραμμίζονται στη γνωμοδότηση σχετικά με το πλαίσιο του Sendai (3), δηλαδή ότι όλα τα σχέδια της ΕΕ σχετικά με την κατασκευή νέων υποδομών πρέπει να εξασφαλίζουν επαρκή ικανότητα αντοχής σε καταστροφές, επισημαίνοντας παράλληλα ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερο κόστος·

25.

προτείνει οι παράμετροι που καθορίζουν τη σεισμική ευπάθεια μιας περιοχής και, ανάλογα με την περίπτωση, τους κινδύνους από άλλες φυσικές καταστροφές, οι οποίοι αξιολογούνται σύμφωνα με καθορισμένα κριτήρια, να λαμβάνονται υπόψη στα κριτήρια για την κατανομή των πόρων των ΕΔΕΤ μεταξύ των περιφερειών της Ευρώπης. Υποστηρίζει δε ότι η ΕΕ πρέπει να επιβάλλει την υποχρέωση κάθε υποδομή που κατασκευάζεται με χρηματοδότηση από τα ΕΔΕΤ ή και άλλα ενωσιακά ταμεία να είναι ανθεκτική στις καταστροφές·

26.

Προτείνει οι κανονισμοί της ΕΕ να μπορούν να προβλέπουν τη χρήση των ΕΔΕΤ για τη σεισμική προσαρμογή των δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, καθώς και των υποδομών, τόσο των οδικών μεταφορών όσο και των υποδομών υπηρεσιών που είναι στρατηγικής σημασίας για τις χώρες της ΕΕ·

27.

προτείνει το σχέδιο δράσης να προβλέπει την αναβάθμιση όλων των κτιρίων, συμπεριλαμβανομένων των οικιστικών, καθώς και των δημόσιων χώρων, όχι μόνο ως σημείων ασφαλείας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης αλλά στο πλαίσιο μακροπρόθεσμης αστικής στρατηγικής που να περιλαμβάνει τη δυνατότητα μετεγκατάστασης κατοίκων σε δημόσιους χώρους όπου μπορούν να προστατευθούν·

28.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει, σε συντονισμό με τα κράτη μέλη και, όπου σχετίζονται, τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, ένα σχέδιο δράσης για τη σεισμική αναβάθμιση των κτιρίων και των υποδομών σύμφωνα με το πνεύμα του άρθρου 5 σημείο 5) στοιχείο β) του κανονισμού (EE) αριθ. 1301/2013 για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και προτρέπει τα κράτη μέλη και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να αξιοποιήσουν πλήρως τη στήριξη που παρέχεται σε αυτή την επενδυτική προτεραιότητα στα επιχειρησιακά προγράμματα περιφερειακής ανάπτυξης·

29.

προτείνει αυτό να αποτελεί ένα ισχυρό μήνυμα για την ενθάρρυνση των επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με στόχο τη σεισμική αναβάθμιση των κτιρίων και των υποδομών, με ιδιαίτερη έμφαση στη διατήρηση της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς, στις στρατηγικές υποδομές, και στις γεωργικές και βιομηχανικές κατασκευές και υποδομές·

30.

ζητεί να προωθηθεί η αύξηση των επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία στον τομέα της αντισεισμικής προστασίας των κτιρίων, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης γενικών ενημερωτικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων·

31.

καλεί τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη και τις ενδιαφερόμενες περιφέρειες να συμπεριλάβουν τη σεισμική αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων ως προτεραιότητα στα επιχειρησιακά τους προγράμματα για την περιφερειακή ανάπτυξη, τονίζοντας την ανάγκη να διατεθούν χρηματοδοτικοί πόροι, μεταξύ άλλων μέσω κατάλληλων μέσων παροχής κινήτρων για την αντισεισμική πρόληψη·

32.

εκτιμά ότι κατά την υλοποίηση των εν λόγω προτάσεων θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι χάρτες σεισμικής επικινδυνότητας της κάθε χώρας και/ή περιφέρειας, έτσι ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των πόρων και τα βέλτιστα αποτελέσματα. Προς τούτο, προτείνεται η προώθηση ερευνητικών εργασιών για την κατάρτιση των χαρτών αυτών ή, στην περίπτωση που ήδη υπάρχουν, για την επικαιροποίησή τους·

33.

θεωρεί ότι ένα σχέδιο δράσης προτεινόμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αποτελούσε το κατάλληλο μέσο για την περαιτέρω προώθηση της σεισμικής αναβάθμισης των υφιστάμενων κτιρίων ως προτεραιότητα στα επιχειρησιακά προγράμματα των κρατών μελών για την περιφερειακή ανάπτυξη·

34.

σημειώνει ότι οι κοινές δράσεις στον τομέα αυτό ενδέχεται να είναι αποτελεσματικότερες από τα αποσπασματικά μέτρα που λαμβάνονται από μεμονωμένα κράτη μέλη και κατά συνέπεια απευθύνει έκκληση για μια ενωμένη και συντονισμένη προσπάθεια όσον αφορά την σεισμική προστασία και αναβάθμιση των κτιρίων·

35.

συνιστά την προώθηση και την υποστήριξη, σύμφωνα με τους στόχους που έχουν καθοριστεί στο πλαίσιο της προτεραιότητας 1 του Πλαισίου του Sendai, των πρωτοβουλιών ενημέρωσης των πολιτών, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, με σκοπό την προώθηση και την υποστήριξη ενός πνεύματος πρόληψης.

13.2.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 54/66

1.

Όπως επισημαίνεται στο έγγραφο με τίτλο «Μια διαστημική στρατηγική για την Ευρώπη», το διάστημα είναι σημαντικό για την Ευρώπη. Η Ευρώπη έχει στο ενεργητικό της πολλές επιτυχίες στον τομέα της διαστημικής τεχνολογίας, με μοναδικές ικανότητες γεωσκόπησης και αποστολές εξερεύνησης. Οι τεχνολογίες, τα δεδομένα και οι υπηρεσίες του διαστήματος είναι πλέον απαραίτητα στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων πολιτών και πρέπει να αναπτύσσονται περαιτέρω σε συστηματική βάση.

2.

Πρέπει επίσης να αναδειχθεί η στρατηγική σημασία του διαστήματος για την Ευρώπη. Ενισχύει τον ρόλο της Ευρώπης ως ισχυρού παγκόσμιου παράγοντα και αποτελεί πλεονέκτημα για την ασφάλεια και την άμυνά της. Η διαστημική πολιτική μπορεί να συμβάλει στην τόνωση της απασχόλησης, της ανάπτυξης και των επενδύσεων στην Ευρώπη. Οι επενδύσεις στον τομέα του διαστήματος διευρύνουν τα όρια της επιστήμης και της έρευνας. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ υποστηρίζει σθεναρά το αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (1) για μια συνολική στρατηγική επικοινωνίας σχετικά με τα οφέλη των διαστημικών τεχνολογιών για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

3.

Στόχος είναι να εξευρεθούν πρακτικές λύσεις χάρη στις οποίες οι τεχνολογίες, τα δεδομένα και οι υπηρεσίες του διαστήματος να μπορούν να υποστηρίξουν πολυάριθμες πολιτικές της ΕΕ και βασικές πολιτικές προτεραιότητες, όπως είναι η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, η μετανάστευση, η αλλαγή του κλίματος, η ψηφιακή ενιαία αγορά και η βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων.