Η υπουργική διάσκεψη της Βαλένθια και το σχέδιο δράσης

Εμβάθυνση και ενίσχυση των αποφάσεων της υπουργικής διάσκεψης της Μασσαλίας και παρουσίαση πρωτοβουλιών με στόχο τη συνέχιση και την ανάπτυξη της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης σε όλες της τις μορφές.

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 13ης Φεβρουαρίου 2002, για την προετοιμασία της συνάντησης των ευρωμεσογειακών υπουργών εξωτερικών, στις 22 και 23 Απριλίου 2002, στη Βαλένθια [SEC (2002) 159 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Στην ανακοίνωση αυτή, η Επιτροπή πραγματοποιεί κατ' αρχήν απολογισμό της προόδου που σημειώθηκε στο πλαίσιο της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης. Η εν λόγω πρόοδος συνίσταται ειδικότερα στην ανάπτυξη του δικτύου συμφωνιών σύνδεσης με τους μεσογειακούς εταίρους, στην πορεία προς τη δημιουργία ευρωμεσογειακής ζώνης ελευθέρων συναλλαγών, στον αναπροσανατολισμό του προγράμματος MEDA προς στρατηγικούς στόχους, στην ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας στο πλαίσιο του MEDA καθώς και στη διατήρηση του πολιτικού διαλόγου.

Στην ανακοίνωση περιλαμβάνεται και μια σειρά συστάσεων που καλύπτουν τους τομείς της πολιτικής συνεργασίας και της ασφάλειας, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της διακυβέρνησης, της κοινωνικής, πολιτικής και ανθρώπινης διάστασης, της κοινωνίας των πολιτών, της οικονομικής και χρηματοδοτικής εταιρικής σχέσης καθώς και τη μεταρρύθμιση της θεσμικής διαχείρισης της εταιρικής σχέσης.

Όσον αφορά την εταιρική σχέση στον τομέα της πολιτικής και της ασφάλειας, η Επιτροπή προτείνει να ενισχυθεί ο πολιτικός διάλογος με τη διοργάνωση συναντήσεων σε επίπεδο πολιτικών διευθυντών. Επίσης, ενθαρρύνει την εντατικοποίηση της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, με τη βοήθεια των διεθνών μέσων που διατίθενται, με τον καθορισμό κοινής προσέγγισης και με ένα ευρωμεσογειακό δίκτυο ενημέρωσης και συνεργασίας. Ακόμη, κρίνεται σκόπιμο να προωθηθούν τα δικαιώματα του ανθρώπου και η δημοκρατία στους εταίρους της Μεσογείου, ειδικότερα συζητώντας τα θέματα αυτά σε κάθε επαφή ανάμεσα σε αυτές τις χώρες και την Ευρωπαϊκή Ένωση και συνδέοντας τα ποσά που χορηγούνται για το MEDA με την πρόοδο που έχει σημειωθεί σε αυτούς τους τομείς.

Στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, η Επιτροπή προτείνει οι εταίροι να συμφωνήσουν επί ενός γενικού πλαισίου για την εκπόνηση ενός ευρωμεσογειακού περιφερειακού προγράμματος για θέματα ελευθερίας, δικαιοσύνης και διακυβέρνησης, το οποίο θα καλύπτει ειδικότερα το διάλογο για θέματα δικαιοσύνης και καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, παράνομης λαθρομετανάστευσης, εμπορίας ανθρώπων, διαχείρισης νόμιμων μεταναστευτικών ρευμάτων και μεταχείρισης των μεταναστών.

Στον τομέα της κοινωνικής, πολιτιστικής και ανθρωπιστικής εταιρικής σχέσης, και για να ευνοήσει το διάλογο μεταξύ των πολιτιστικών αξιών και των πολιτισμών, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ευρωμεσογειακού ιδρύματος με χρηματοδότηση των κρατών μελών, της Επιτροπής και των εταίρων της Μεσογείου. Στον τομέα της εκπαίδευσης, η Επιτροπή προτείνει την επέκταση του προγράμματος Tempus και των πρωτοβουλιών NETDAYS και eSchola στις μεσογειακές χώρες εταίρους. Επίσης, η Επιτροπή προτείνει νέες πρωτοβουλίες με στόχο την ανάπτυξη της επαγγελματικής κατάρτισης και την αύξηση των ευκαιριών των γυναικών στην οικονομική ζωή (πρόσβαση και συμμετοχή στην αγορά εργασίας και προώθηση του ρόλου τους στον κόσμο των επιχειρήσεων).

Σχετικά με την οικονομική και χρηματοδοτική εταιρική σχέση, η Επιτροπή προτείνει να εξασφαλιστεί η συνέχιση της ολοκλήρωσης του εμπορίου Νότου-Νότου, ενθαρρύνοντας τις ελεύθερες συναλλαγές μεταξύ των μεσογειακών εταίρων (ειδικότερα στο πλαίσιο της διαδικασίας του Αγαδίρ στην οποία συμμετέχουν το Μαρόκο, η Τυνησία, η Αίγυπτος και η Ιορδανία) και με την επέκταση του πανευρωπαϊκού συστήματος των κανόνων καταγωγής (με τη συμμετοχή των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών και των υποψηφίων χωρών) στους μεσογειακούς εταίρους. Επίσης, η Επιτροπή συνιστά τον καθορισμό των τομέων προτεραιότητας οι οποίοι θα αποτελέσουν αντικείμενο των διαπραγματεύσεων με τους μεσογειακούς εταίρους όσον αφορά την ελευθέρωση των συναλλαγών στον τομέα των υπηρεσιών.

Εξάλλου, η Επιτροπή προτείνει τη βελτίωση της αμοιβαίας πρόσβασης στις γεωργικές αγορές, την ανάπτυξη και διασύνδεση των υποδομών στον τομέα των μεταφορών και της ενέργειας, την εναρμόνιση των πολιτικών και των ρυθμίσεων με στόχο τη μετάβαση στην ευρωμεσογειακή εσωτερική αγορά, καθώς και τη διασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης και υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος.

Όσον αφορά τα χρηματοδοτικά μέσα, και εκτός του προγράμματος MEDA, η Επιτροπή εξετάζει τη δημιουργία νέας χρηματοδοτικής διευκόλυνσης ή ευρωμεσογειακής τράπεζας στόχος της οποίας θα είναι η προώθηση της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα στις μεσογειακές χώρες εταίρους.

Εξάλλου, η Επιτροπή απευθύνει έκκληση για την προώθηση της θέσης της κοινωνίας των πολιτών στην εταιρική σχέση.

Σχετικά με τις θεσμικές πτυχές της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης, η Επιτροπή συστήνει ταχεία επικύρωση από τα κράτη μέλη των συμφωνιών σύνδεσης ώστε να έχει ολοκληρωθεί εντός δύο ετών. Προτείνει επίσης την ενίσχυση του ρόλου της ευρωμεσογειακής επιτροπής για τα ζητήματα που συνδέονται με το κεκτημένο, καθώς και ενίσχυση του διαλόγου για θέματα οικονομικής πολιτικής σε διμερές και περιφερειακό επίπεδο.

5) μεταγενεστερες εργασιες

Στην πέμπτη ευρωμεσογειακή διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 22 και 23 Απριλίου 2003 στη Βαλένθια, συνήλθαν οι Yπουργοί Εξωτερικών των δεκαπέντε κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και της Αλγερίας, της Παλαιστινιακής Αρχής, της Κύπρου, της Αιγύπτου, του Ισραήλ, της Ιορδανίας, της Μάλτας, του Μαρόκου, της Τυνησίας και της Τουρκίας, ενώ ο Λίβανος και η Συρία αρνήθηκαν να συμμετάσχουν. Παρέστησαν επίσης ο κ. Solana, με την ιδιότητά του ως Ύπατου Εκπροσώπου για την ΚΕΠΠΑ και Γενικού Γραμματέα του Συμβουλίου, ο κ. Patten, μέλος της Επιτροπής, καθώς και, ως ειδικοί προσκεκλημένοι, αντιπρόσωποι της Λιβύης, του Αραβικού Συνδέσμου, της Μαυριτανίας και της Ένωσης του Αραβικού Μαγκρέμπ.

Οι υπουργοί ενέκριναν ομόφωνα σχέδιο δράσης το οποίο στο εξής ονομάζεται σχέδιο δράσης της Βαλένθια, και καλύπτει τις τρεις πτυχές της διαδικασίας της Βαρκελώνης, την πολιτική, την οικονομική και την κοινωνικοπολιτιστική. Το εν λόγω σχέδιο περιλαμβάνει μια σειρά πρωτοβουλιών που βασίζονται κατά μεγάλο μέρος στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 13ης Φεβρουαρίου 2002.

Όσον αφορά την πτυχή πολιτικής και ασφάλειας, το σχέδιο δράσης αποσκοπεί στο να ενισχύσει τον πολιτικό διάλογο και να τον καταστήσει αποτελεσματικότερο ενσωματώνοντας σε αυτόν για πρώτη φορά θέματα ασφάλειας και άμυνας. Επιπλέον, επιβεβαιώνει την εντολή των ανωτάτων υπαλλήλων σχετικά με το σχέδιο χάρτη ειρήνης και σταθερότητας υποδεικνύοντάς τους να επαναλάβουν τη μελέτη αυτού του έργου μόλις οι πολιτικές συνθήκες το επιτρέψουν. Το σχέδιο δράσης αναγνωρίζει εξάλλου τη σπουδαιότητα μιας πολυμερούς προσέγγισης στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και προτείνει σταδιακή ενίσχυση της πολιτικής πτυχής με την καθιέρωση κοινής στρατηγικής γλώσσας και με την ανάπτυξη διπλωματικών μηχανισμών πρόληψης.

Όσον αφορά την οικονομική και χρηματοδοτική πτυχή, το σχέδιο δράσης, υπενθυμίζοντας το στόχο της δημιουργίας ευρωμεσογειακής ζώνης ελευθέρων συναλλαγών μέχρι το 2010, υποστηρίζει τη διαδικασία του Αγαδίρ για τη δημιουργία ζώνης ελευθέρων συναλλαγών μεταξύ του Μαρόκου, της Τυνησίας, της Αιγύπτου και της Ιορδανίας. Επίσης εγκρίνει την εφαρμογή των συμπερασμάτων της συνάντησης των Υπουργών Εμπορίου στο Τολέδο υποστηρίζοντας τη σύσταση ομάδας εργασίας επιφορτισμένης με τα εμπορικά θέματα που συνδέονται με την περιφερειακή ολοκλήρωση καθώς και τη συμμετοχή των μεσογειακών εταίρων στο πανευρωπαϊκό σύστημα κανόνων καταγωγής. Το σχέδιο δράσης τονίζει εξάλλου την ανάπτυξη των ελευθέρων συναλλαγών στον τομέα των υπηρεσιών, την υποδομή και τη διασύνδεση Ευρώπης-Μεσογείου (όσον αφορά τα δίκτυα μεταφορών, ενέργειας και τηλεπικοινωνιών) καθώς και την προοπτική μιας ευρωμεσογειακής εσωτερικής αγοράς και την εναρμόνιση των πολιτικών και των ρυθμίσεων. Επίσης, υπογραμμίζει την ανάγκη ύπαρξης στρατηγικού πλαισίου βιώσιμης ανάπτυξης για την εταιρική σχέση.

Όσον αφορά τη χρηματοδοτική συνεργασία, το σχέδιο δράσης εμμένει στη βελτίωση της διαχείρισης του προγράμματος MEDA και χαιρετίζει τη δημιουργία ενισχυμένης χρηματοδοτικής διευκόλυνσης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕ) για την προώθηση της υποδομής και των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα. Εξάλλου, το σχέδιο σημειώνει το γεγονός ότι ένα έτος μετά την εγκαινίαση αυτής της πρωτοβουλίας, θα εξεταστεί η δυνατότητα δημιουργίας ευρωμεσογειακής τράπεζας (θυγατρικής με πλειοψηφική συμμετοχή της ΕΤΕ) την οποία επιθυμούν οι μεσογειακοί εταίροι, με βάση την αξιολόγηση αυτής της εμπειρίας.

Όσον αφορά την κοινωνική, πολιτιστική και ανθρώπινη πτυχή, το σχέδιο δράσης εγκρίνει το περιφερειακό πρόγραμμα εργασίας για τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις, καθώς και την έναρξη υπουργικής συνάντησης για τη μετανάστευση και την κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστών. Επίσης, αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην προώθηση του διαπολιστιστικού διαλόγου, ειδικότερα με την κατ' αρχήν απόφαση για τη δημιουργία ευρωμεσογειακού ιδρύματος για την προώθηση του διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών και με την έγκριση σχετικού προγράμματος δράσης. Επίσης, το σχέδιο δράσης αποσκοπεί στην προώθηση της απασχόλησης και της κατάρτισης, του ρόλου των γυναικών στην οικονομική ζωή καθώς και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στην εταιρική σχέση. Κατ' αυτόν τον τρόπο, το πρόγραμμα Tempus για την ανωτάτη εκπαίδευση επεκτάθηκε στους εταίρους της νότιας Μεσογείου.

Τέλος, όσον αφορά τη θεσμική πτυχή της εταιρικής σχέσης, το σχέδιο δράσης συνιστά την ενίσχυση της κοινοβουλευτικής διάστασης της εταιρικής σχέσης, με τη σύσταση ευρωμεσογειακής κοινοβουλευτικής συνέλευσης. Επίσης, συνιστά την εξέταση των δυνατοτήτων αναδιάρθρωσης της επιτροπής Euromed με στόχο την εξασφάλιση μεγαλύτερης συμμετοχής των εταίρων στην εκπόνηση, στην παρακολούθηση και στην αξιολόγηση των συμφωνηθέντων προγραμμάτων, δράσεων και έργων.