ΠΟΕ: συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Απόφαση 94/800/ΕΚ σχετικά με τη σύναψη των συμφωνιών που απέρρευσαν από τις πολυμερείς διαπραγματεύσεις του Γύρου της Ουρουγουάης (1986-1994)

Πολυμερείς εμπορικές διαπραγματεύσεις του Γύρου της Ουρουγουάης (1986-1994) - Συμφωνία για την ίδρυση του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ)

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ;

Η απόφαση εγκρίνει τη συμφωνία για την ίδρυση του ΠΟΕ εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (σήμερα Ευρωπαϊκή Ένωση – ΕΕ), η οποία περιλαμβάνει τη Γενική Συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η Γενική Συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (GATS) αποτελεί το πρώτο σύνολο κανόνων που συμφωνήθηκαν σε πολυμερές επίπεδο για τη ρύθμιση των διεθνών συναλλαγών στον τομέα των υπηρεσιών. Αποτελείται από 3 στοιχεία:

• ένα γενικό σύνολο κανόνων, το οποίο περιέχει θεμελιώδεις απαιτήσεις που αφορούν όλα τα μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ)·
• καταλόγους ειδικών δεσμεύσεων σχετικά με την πρόσβαση κάθε μέλους του ΠΟΕ στην αγορά και
• παραρτήματα που καθορίζουν την εφαρμογή ειδικών όρων σε διαφορετικούς τομείς.

ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Η συμφωνία GATS εφαρμόζεται σε όλες τις υπηρεσίες όλων των τομέων εκτός των υπηρεσιών δημόσιων φορέων. Επίσης, εφαρμόζεται σε όλα τα μέτρα που ισχύουν στις υπηρεσίες, τα οποία λαμβάνονται σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης (κεντρικό, περιφερειακό, τοπικό κ.λ.π.). Η συμφωνία ορίζει 4 είδη παροχής υπηρεσιών:

• παροχή μιας υπηρεσίας από το έδαφος ενός μέλους στο έδαφος άλλου μέλους (π.χ. διεθνείς τηλεφωνικές κλήσεις)·
• παροχή μιας υπηρεσίας εντός του εδάφους ενός μέλους προς χρήστη άλλου μέλους (π.χ. τουρισμός)·
• παροχή μιας υπηρεσίας μέσω εμπορικής παρουσίας ενός μέλους στο έδαφος άλλου μέλους (π.χ. τραπεζικές υπηρεσίες)·
• παροχή μιας υπηρεσίας μέσω προσωρινής διαμονής και εργασίας ατόμων από μία χώρα μέλος σε άλλη χώρα μέλος (π.χ. κατασκευαστικά έργα, φωτομοντέλα, σύμβουλοι).

Η συμφωνία βασίζεται στην αρχή της μεταχείρισης του μάλλον ευνοουμένου κράτους (MFN), σύμφωνα με την οποία κάθε χώρα μέλος μεταχειρίζεται τις επιχειρήσεις άλλης χώρας μέλους όχι λιγότερο ευνοϊκά από όσο μεταχειρίζεται τις δικές της ή τις επιχειρήσεις άλλων χωρών. Ωστόσο, υπάρχουν εξαιρέσεις για συγκεκριμένες δραστηριότητες υπηρεσιών, οι οποίες περιλαμβάνονται σε έναν κατάλογο εξαιρέσεων από την απαίτηση της αρχής MFN. Στην πραγματικότητα, κάθε κυβέρνηση μπορεί να θέσει όρους για την πρόσβαση ξένων επιχειρήσεων στην αγορά της.

Επιπλέον, τα μέλη μιας συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών ή μιας τελωνειακής ένωσης μπορούν να απελευθερώνουν το εμπόριο των μεταξύ τους υπηρεσιών χωρίς υποχρέωση επέκτασης της συμφωνίας στα άλλα μέλη της GATS. Ωστόσο, η διμερής ή περιφερειακή συμφωνία τους θα πρέπει να καλύπτει σημαντικό αριθμό τομέων και να αποσκοπεί στη μείωση ή την αποφυγή των διακρίσεων.

Για να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη δυνατή διαφάνεια, η συμφωνία απαιτεί τη δημοσίευση όλων των σχετικών νόμων και κανονισμών από τις κυβερνήσεις. Τα μέτρα αυτά πρέπει να εφαρμόζονται με ορθολογικό, αντικειμενικό και αμερόληπτο τρόπο.

Οι διμερείς συμφωνίες που συνάπτονται μεταξύ κυβερνήσεων σχετικά με την αναγνώριση των προσόντων πρέπει να είναι ανοιχτές στα άλλα μέλη τα οποία επιθυμούν να συμμετάσχουν στις συμφωνίες αυτές. Επιπροσθέτως, κάθε μέλος πρέπει να διασφαλίζει ότι τα μονοπώλια και οι αποκλειστικοί παροχείς υπηρεσιών δεν κάνουν κατάχρηση της θέσης τους. Παρομοίως, τα μέλη πρέπει να διαβουλεύονται για τους τρόπους εξάλειψης εμπορικών πρακτικών που μπορεί να περιορίσουν τον ανταγωνισμό.

Οι διεθνείς μεταβιβάσεις και πληρωμές για τρέχουσες συναλλαγές σχετικά με ειδικές δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται δυνάμει της GATS δεν πρέπει να περιορίζονται, εκτός σε περιπτώσεις δυσχερειών στο ισοζύγιο πληρωμών και υπό ορισμένες συνθήκες.

Ειδικές δεσμεύσεις

Οι κανόνες σχετικά με την πρόσβαση στην αγορά και την εθνική μεταχείριση δεν συνιστούν γενικές απαιτήσεις, αλλά ειδικές δεσμεύσεις οι οποίες περιέχονται στους καταλόγους που επισυνάπτονται στην GATS και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της συμφωνίας. Οι κατάλογοι αυτοί καθορίζουν τις υπηρεσίες και τις δραστηριότητες των υπηρεσιών για τις οποίες είναι εγγυημένη η πρόσβαση στην αγορά, ενώ διευκρινίζουν τις προϋποθέσεις στις οποίες υπόκειται η πρόσβαση αυτή. Αφού ενοποιηθούν, οι δεσμεύσεις αυτές μπορούν να τροποποιηθούν ή να ανακληθούν μόνο μετά από διαπραγμάτευση αποζημίωσης με την ενδιαφερόμενη χώρα.

Συνεπώς, κάθε μέλος πρέπει να μεταχειρίζεται τις υπηρεσίες και τους παροχείς υπηρεσιών των άλλων μελών όχι λιγότερο ευνοϊκά από ό,τι προβλέπεται στους όρους που περιέχονται στον κατάλογο.

Η συμφωνία βασίζεται επίσης στην αρχή της εθνικής μεταχείρισης. Στην πραγματικότητα, στους τομείς που αναφέρονται στον κατάλογο κάθε μέλους και σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του, κάθε χώρα μέλος μεταχειρίζεται τα προϊόντα άλλης χώρας μέλους όχι λιγότερο ευνοϊκά από τα δικά της εθνικά προϊόντα.

Σταδιακή απελευθέρωση

Η GATS προβλέπει τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων εντός 5 ετών, με σκοπό την αύξηση του βαθμού απελευθέρωσης του εμπορίου υπηρεσιών. Η απελευθέρωση αυτή θα έχει ως στόχο τόσο την ενίσχυση των δεσμεύσεων που προβλέπονται στους καταλόγους όσο και τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων των μέτρων που λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις.

Τομεακά ζητήματα

Ορισμένα παραρτήματα σχετικά με διαφορετικούς τομείς υπηρεσιών αποτελούν μέρος της GATS. Τα παραρτήματα αυτά δημιουργήθηκαν προκειμένου να ληφθούν υπόψη ορισμένες ιδιαιτερότητες των εν λόγω τομέων.

• Το παράρτημα σχετικά με την κυκλοφορία των φυσικών προσώπων εξουσιοδοτεί τις κυβερνήσεις να διαπραγματεύονται ειδικές δεσμεύσεις για την προσωρινή διαμονή φυσικών προσώπων στο έδαφός τους με σκοπό την παροχή υπηρεσιών. Η συμφωνία δεν εφαρμόζεται για μόνιμη απασχόληση ούτε για μέτρα που αφορούν την ιθαγένεια ή την κατοικία.
• Το παράρτημα σχετικά με τις υπηρεσίες στον τομέα των εναέριων μεταφορών αποκλείει από το πεδίο εφαρμογής της GATS τα δικαιώματα κυκλοφορίας και τις υπηρεσίες που συνδέονται με αυτά τα δικαιώματα (κυρίως διμερείς συμφωνίες εκχώρησης δικαιωμάτων προσγείωσης στον τομέα των αεροπορικών υπηρεσιών). Ωστόσο, η GATS εφαρμόζεται στις υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης αεροσκαφών, στην πώληση ή την εμπορία υπηρεσιών εναέριων μεταφορών και στις υπηρεσίες ηλεκτρονικών συστημάτων κράτησης θέσεων.
• Το παράρτημα σχετικά με τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες (κυρίως τραπεζικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες) αναγνωρίζει το δικαίωμα των κυβερνήσεων να λαμβάνουν μέτρα για την προστασία των επενδυτών, των καταθετών και των ασφαλισμένων. Η συμφωνία αποκλείει από το πεδίο εφαρμογής της τις υπηρεσίες που παρέχονται από κεντρικές τράπεζες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, όταν ολοκληρώθηκε ο Γύρος της Ουρουγουάης το 1994, ήταν δυνατό να συμπεριληφθεί ο τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στην GATS μόνο σε προσωρινή βάση. Γι’ αυτόν τον λόγο η απόφαση 1999/61/ΕΚ του Συμβουλίου υιοθετήθηκε το 1998, εγκρίνοντας τη συμπερίληψη του τομέα στην GATS σε μόνιμη βάση.
• Τέλος, το παράρτημα σχετικά με τις τηλεπικοινωνίες ορίζει ότι οι κυβερνήσεις οφείλουν να παραχωρούν στους παροχείς υπηρεσιών των άλλων μελών πρόσβαση στα δημόσια δίκτυα τηλεπικοινωνιών σύμφωνα με εύλογους και ισότιμους όρους και προϋποθέσεις.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ

Θεσμικοί κανόνες

Οι εν λόγω κανόνες αφορούν, ιδίως, τις διαβουλεύσεις και τη διευθέτηση διαφορών, καθώς και τη σύσταση ενός Συμβουλίου για τις Συναλλαγές στον τομέα των Υπηρεσιών.

Συνέχιση των διαπραγματεύσεων

Στο τέλος του Γύρου της Ουρουγουάης, οι κυβερνήσεις συμφώνησαν να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις σε 4 τομείς:

• τις βασικές τηλεπικοινωνίες·
• τις θαλάσσιες μεταφορές·
• την κυκλοφορία ατόμων και
• τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.

Επρόκειτο να διεξαχθούν περαιτέρω διαπραγματεύσεις για τις επιδοτήσεις, τις δημόσιες συμβάσεις και τα μέτρα διασφάλισης.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ;

Η απόφαση εφαρμόζεται από τις 22 Δεκεμβρίου 1994.

Η συμφωνία εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 1995.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στα εξής:

• ΕΕ και ΠΟΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Απόφαση 94/800/EΚ του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 1994, σχετικά με την εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σύναψη των συμφωνιών που απέρρευσαν από τις πολυμερείς διαπραγματεύσεις του Γύρου της Ουρουγουάης (1986-1994), καθ’ όσον αφορά τα θέματα που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές της (ΕΕ L 336 της 23.12.1994, σ. 1–2)

Πολυμερείς διαπραγματεύσεις του Γύρου της Ουρουγουάης (1986-1994) - Συμφωνία για την ίδρυση του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) (ΕΕ L 336 της 23.12.1994, σ. 3-10)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Απόφαση 1999/61/ΕΚ του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 1998 σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και όσον αφορά θέματα της αρμοδιότητάς της, των αποτελεσμάτων των διαπραγματεύσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου για τον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (ΕΕ L 20 της 27.1.1999, σ. 38-39)

Απόφαση 97/838/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 1997, σχετικά με την ολοκλήρωση εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, των αποτελεσμάτων των διαπραγματεύσεων του ΠΟΕ για τις βασικές τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, όσον αφορά τα θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της (ΕΕ L 347 της 18.12.1997, σ. 45-58)

τελευταία ενημέρωση 23.11.2017