Εσωτερικός κανονισμός του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), περισσότερο γνωστό ως Συμβούλιο, είναι κοινοτικό θεσμικό όργανο. Είναι ο νομοθέτης της Ένωσης μαζί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και αναθέτει την εκτέλεση των πράξεων στην Επιτροπή. Το Συμβούλιο διασφαλίζει επιπλέον το συντονισμό της γενικής οικονομικής πολιτικής των κρατών μελών. Κατά γενικό κανόνα, λαμβάνει τις αποφάσεις του με την πλειοψηφία των μελών του. Απαρτίζεται, στις διάφορες συνθέσεις του, από έναν υπουργικό εκπρόσωπο ανά κράτος μέλος. Προεδρεύεται διαδοχικά από κάθε κράτος μέλος επί έξι μήνες. Ο εσωτερικός κανονισμός του αναπτύσσει τις διατάξεις που διέπουν την οργάνωση και τη λειτουργία του.

ΠΡΑΞΗ

Απόφαση του Συμβουλίου 2004/338/ΕΚ, Ευρατόμ, της 22ας Μαρτίου 2004, για την έγκριση του εσωτερικού κανονισμού του Συμβουλίου. Εσωτερικός κανονισμός του Συμβουλίου. [Βλ. τροποποιητικές πράξεις]

ΣΥΝΟΨΗ

Ο εσωτερικός κανονισμός ορίζει τη λειτουργία και την οργάνωση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εξουσία αυτορρύθμισης του έχει απονεμηθεί από το άρθρο 207, παράγραφος 3, της συνθήκης ΕΚ. Η παρούσα εκδοχή άρχισε να ισχύει στις 23 Μαρτίου 2004 και αποτελείται από 28 άρθρα και πέντε παραρτήματα.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Στην οργάνωση του Συμβουλίου συγκαταλέγονται τέσσερα βασικά όργανα: οι συνθέσεις του Συμβουλίου, η προεδρία, η ΕΜΑ (Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων) και ο γενικός γραμματέας με τη γραμματεία του.

Από νομική άποψη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποτελεί επίσης σύνθεση του Συμβουλίου, αλλά δεν έχει εσωτερικό κανονισμό διότι δεν είναι κοινοτικό θεσμικό όργανο. Το υπό επικύρωση Ευρωπαϊκό Σύνταγμα προτείνει να του δοθεί αυτό το καθεστώς.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι η σύνοδος των αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων των κρατών μελών της ΕΕ. Στόχος του είναι να δίνει στην Ένωση την αναγκαία ώθηση για την ανάπτυξή της και να καθορίζει τους γενικούς πολιτικούς προσανατολισμούς της. Συνέρχεται τουλάχιστον δύο φορές κατ' έτος υπό την ίδια προεδρία με του Συμβουλίου της ΕΕ. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι αυτοδικαίως μέλος του.

Οι συνθέσεις του Συμβουλίου

Το Συμβούλιο μπορεί να συνέρχεται υπό διαφορετικές συνθέσεις ανάλογα με τα προς εξέταση θέματα. Αυτές απαρτίζονται από έναν εκπρόσωπο ανά κράτος μέλος σε επίπεδο υπουργού, εξουσιοδοτημένο να δεσμεύει την κυβέρνησή του ως προς τις ληφθείσες αποφάσεις. Ο κατάλογος αυτών των συνθέσεων ορίζεται από τη σύνθεση «Γενικές Υποθέσεις και Εξωτερικές Σχέσεις» (ΓΥΕΣ), μόνη σύνθεση που προβλέπεται στον εσωτερικό κανονισμό. Σήμερα, υπάρχουν εννέα συνθέσεις, οι οποίες παρατίθενται στο παράρτημα Ι του κανονισμού:

Εναπόκειται σε κάθε κράτος μέλος να καθορίσει τον τρόπο εκπροσώπησής του στο Συμβούλιο. Στην ίδια σύνθεση μπορούν να συμμετέχουν ως πλήρη μέλη περισσότεροι του ενός υπουργοί. Στην περίπτωση του Συμβουλίου ΓΥΕΣ, κάθε κυβέρνηση εκπροσωπείται από τον υπουργό ή υφυπουργό της επιλογής της.

Το Συμβούλιο «Γενικών Υποθέσεων και Εξωτερικών Σχέσεων» καλύπτει αυτούς τους δύο τομείς για τους οποίους πραγματοποιεί χωριστές συνόδους, με χωριστές ημερήσιες διατάξεις και ενδεχομένως σε διαφορετικές ημερομηνίες:

Οι άλλες συνθέσεις του Συμβουλίου πρέπει να διαβιβάζουν στο ΓΥΕΣ τις συμβολές τους για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το αργότερο δύο εβδομάδες πριν από τη σύνοδό του.

Η προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ

Η προεδρία του Συμβουλίου ασκείται διαδοχικά από ένα κράτος μέλος της ΕΕ επί έξι μήνες. Ο ρόλος της είναι να δίνει ώθηση στη διεξαγωγή των εργασιών του Συμβουλίου. Τον Δεκέμβριο κάθε έτους, οι δύο χώρες που θα ασκήσουν την προεδρία του επόμενου έτους πρέπει να υποβάλουν από κοινού ένα σχέδιο ετήσιου προγράμματος. Η αναλαμβάνουσα προεδρία πρέπει επίσης να καταρτίσει την προσωρινή ημερήσια διάταξη των συνόδων που θα διεξαχθούν κατά τη διάρκεια της θητείας της.

Η προεδρία είναι υπεύθυνη επίσης για την εφαρμογή του παρόντος εσωτερικού κανονισμού και μεριμνά για την καλή διεξαγωγή των συζητήσεων. Μπορεί, αν είναι ανάγκη, να περιορίζει τον αριθμό των παριστάμενων προσώπων, να καθορίζει τη διάρκεια των συζητήσεων, να ζητεί κοινές θέσεις και γραπτές συμβολές.

Η προεδρία μπορεί επίσης να εκπροσωπεί το Συμβούλιο ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Με τη σύμφωνη γνώμη της προεδρίας, η εκπροσώπηση αυτή μπορεί να εξασφαλίζεται από τον γενικό γραμματέα.

ΕΜΑ, επιτροπές και ομάδες εργασίας

Η ΕΜΑ απαρτίζεται από τους μόνιμους αντιπροσώπους κάθε κράτους μέλους ή τους αναπληρωτές τους. Έχει ως έργο την προετοιμασία των εργασιών του Συμβουλίου και την εκτέλεση των εντολών που αυτό της αναθέτει. Προεδρεύεται από τον εκπρόσωπο της χώρας που ασκεί την προεδρία του Συμβουλίου. Φροντίζει για τη συνοχή των πολιτικών και των δράσεων της ΕΕ και για την τήρηση:

Η ΕΜΑ πρέπει να εξετάζει προηγουμένως όλα τα σημεία που εγγράφονται στην ημερήσια διάταξη μιας συνόδου του Συμβουλίου. Προσπαθεί να επιτύχει συμφωνία στο επίπεδό της, την οποία υποβάλλει προς έγκριση στο Συμβούλιο. Εφόσον επιτευχθεί συμφωνία, το σημείο εγγράφεται στο μέρος Α της ημερήσιας διάταξης, δηλαδή είναι δυνατή η έγκρισή του χωρίς συζήτηση στο Συμβούλιο (βλέπε «ημερήσια διάταξη»). Η ΕΜΑ μπορεί να συνιστά επιτροπές ή ομάδες για να εκτελούν ορισμένα καθήκοντα προετοιμασίας ή μελέτης.

Επιπλέον, εφόσον τα σχετικά σημεία έχουν εγγραφεί στην ημερήσια διάταξη, η ΕΜΑ μπορεί να λαμβάνει διαδικαστικές αποφάσεις, π.χ. για τον τόπο συνεδρίασης, τις δημόσιες συζητήσεις, τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της ψηφοφορίας, την προσφυγή στη γραπτή διαδικασία, τη δημοσίευση κειμένου στην Επίσημη Εφημερίδα ή τη διαβούλευση οργάνου ή οργανισμού κ.λπ.

Ο γενικός γραμματέας και η γενική γραμματεία

Η γενική γραμματεία συμμετέχει στην οργάνωση, στο συντονισμό και στη συνοχή των εργασιών του Συμβουλίου, καθώς και στην εφαρμογή του ετήσιου προγράμματός του. Τελεί υπό την ευθύνη ενός γενικού γραμματέα, ο οποίος ασκεί παράλληλα και το λειτούργημα του ύπατου εκπρόσωπου για την ΚΕΠΠΑ, και ενός αναπληρωτή γενικού γραμματέα. Και οι δύο διορίζονται από το Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία. Ασχολούνται επίσης με το σχέδιο προϋπολογισμού των δαπανών του Συμβουλίου και με τη διαχείριση των πιστώσεων που αφορούν το Συμβούλιο.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Ένα μέρος του κανονισμού του Συμβουλίου αφιερώνεται στην εσωτερική λειτουργία του: σύγκληση και έδρα, ημερήσια διάταξη, σύνοδοι, απαρτία και ψηφοφορία. Επίσης ρυθμίζεται η δυνατότητα προσφυγής στη γραπτή διαδικασία σε επείγουσες υποθέσεις και η κοινοποίηση των πράξεων.

Σύγκληση και έδρα

Το Συμβούλιο συνέρχεται κατόπιν προσκλήσεως του προέδρου του. Η προεδρία γνωστοποιεί, επτά μήνες πριν από την ανάληψη των καθηκόντων της, τις προβλεπόμενες ημερομηνίες των συνόδων. Το Συμβούλιο έχει την έδρα του στις Βρυξέλλες, αλλά τον Απρίλιο, Ιούνιο και Οκτώβριο πραγματοποιεί τις συνόδους του στο Λουξεμβούργο. Οι σύνοδοι μπορούν να γίνονται σε άλλο τόπο με ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου ή της ΕΜΑ.

Σύνοδοι

Οι σύνοδοι του Συμβουλίου δεν είναι δημόσιες, εκτός των περιπτώσεων που προβλέπονται στον κανονισμό (βλέπε «δημοσιότητα των συσκέψεων»). Η Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), στις περιπτώσεις που ασκεί το δικαίωμα πρωτοβουλίας της, καλούνται να συμμετάσχουν στις συνόδους του Συμβουλίου. Πάντως, το Συμβούλιο μπορεί να αποφασίζει να συσκέπτεται χωρίς την παρουσία τους.

Ημερήσια διάταξη

Η προσωρινή ημερήσια διάταξη κάθε συνόδου καταρτίζεται από τον πρόεδρο. Διαβιβάζεται στα μέλη τουλάχιστον δεκατέσσερις ημέρες πριν από τη σύνοδο. Κάθε σημείο πρέπει να συνοδεύεται από τα αναγκαία έγγραφα. Αν αυτά δεν είναι έτοιμα, το σημείο δεν περιλαμβάνεται στην προσωρινή ημερήσια διάταξη. Η ημερήσια διάταξη εγκρίνεται από το Συμβούλιο στην αρχή κάθε συνόδου. Τα σημεία με αστερίσκο μπορούν να ψηφιστούν.

Η ημερήσια διάταξη διαιρείται στα μέρη Α και Β. Στο μέρος Α εγγράφονται τα σημεία εκείνα για τα οποία είναι δυνατή η έγκριση του Συμβουλίου χωρίς συζήτηση. Πάντως, είναι δυνατή η υποβολή δηλώσεων με σκοπό την καταχώρισή τους στα πρακτικά. Όταν μια θέση σχετικά με σημείο Α ενδέχεται να προκαλέσει νέα συζήτηση ή εάν το ζητήσει ένα μέλος του Συμβουλίου ή της Επιτροπής, το σημείο αυτό αποσύρεται από την ημερήσια διάταξη.

Τα σημεία που αφορούν την αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις μπορούν να εγγραφούν στην ημερήσια διάταξη για έγκριση μόνο αν έχει μεσολαβήσει περίοδος έξι εβδομάδων από την αποστολή τους στα εθνικά κοινοβούλια.

Απαρτία και ψηφοφορία

Πριν από την ψηφοφορία πρέπει να διαπιστώνεται η ύπαρξη απαρτίας, η οποία επιτυγχάνεται αν παρίσταται η πλειοψηφία των μελών. Η απόφαση 2004/701/ΕΚ προσθέτει ότι όταν μια απόφαση απαιτεί ειδική πλειοψηφία, ένα μέλος του Συμβουλίου μπορεί να ζητήσει να εξακριβωθεί αν αυτή η πλειοψηφία αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 62% του πληθυσμού της ΕΕ.

Το Συμβούλιο προβαίνει σε ψηφοφορία με πρωτοβουλία του προέδρου του. Ο πρόεδρος υποχρεούται να αρχίσει τη διαδικασία ψηφοφορίας έπειτα από πρόταση μέλους του Συμβουλίου ή της Επιτροπής, εφόσον συμφωνεί η πλειοψηφία των μελών. Η ψηφοφορία διεξάγεται με τη σειρά που όρισε ομόφωνα το Συμβούλιο, αρχίζοντας από το μέλος που, σύμφωνα με τη σειρά αυτή, ακολουθεί την προεδρία.

Γραπτή διαδικασία

Οι πράξεις του Συμβουλίου που αφορούν επείγουσες υποθέσεις μπορούν να εκδίδονται με γραπτή ψηφοφορία. Η ΕΜΑ πρέπει να αποφασίζει ομόφωνα αν θα προσφύγει στη διαδικασία αυτή. Ο πρόεδρος μπορεί επίσης να την προτείνει, αλλά πρέπει να συμφωνούν όλα τα μέλη. Με πρωτοβουλία της προεδρίας, το Συμβούλιο μπορεί επίσης να ενεργεί με απλουστευμένη γραπτή διαδικασία (COREU) στους τομείς της ΚΕΠΠΑ. Στην περίπτωση αυτή, η πρόταση θεωρείται ως εγκριθείσα μετά από ορισμένη προθεσμία, εκτός αν ένα μέλος έχει αντιρρήσεις.

Κοινοποίηση των πράξεων

Οι οδηγίες και οι αποφάσεις που δεν δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα (ΕΕ) κοινοποιούνται στους αποδέκτες τους από τον γενικό γραμματέα ή τον αναπληρωτή γενικό γραμματέα. Πρόκειται για:

ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Δημοσιότητα των συσκέψεων

Καταρχήν, οι συσκέψεις του Συμβουλίου καλύπτονται από το επαγγελματικό απόρρητο και δεν είναι δημόσιες. Πάντως, οι συσκέψεις όσον αφορά πράξεις που θα θεσπισθούν με τη διαδικασία της συναπόφασης είναι προσιτές στο κοινό με τους εξής όρους:

Εξάλλου το ΓΥΕΣ, στη σύνοδο Γενικών Υποθέσεων, διεξάγει μία φορά το χρόνο δημόσια συζήτηση προσανατολισμού σχετικά με το επιχειρησιακό πρόγραμμα του Συμβουλίου και, ενδεχομένως, της Επιτροπής. Αυτή η δημόσια σύνοδος μεταδίδεται στο κοινό με οπτικοακουστικά μέσα. Το Συμβούλιο οφείλει να διεξάγει μία τουλάχιστον δημόσια συζήτηση κάθε χρόνο για τις νέες σημαντικές νομοθετικές προτάσεις.

Δημοσιότητα των αποτελεσμάτων των ψηφοφοριών, των αιτιολογήσεων ψήφου και των δηλώσεων

Τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών, οι αιτιολογήσεις τους και οι δηλώσεις δημοσιοποιούνται στο πλαίσιο της:

Επιπλέον, δημοσιοποιούνται μόνο τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών όταν:

Δημοσίευση των πράξεων στην Επίσημη Εφημερίδα

Δεν δημοσιεύονται όλες οι πράξεις του Συμβουλίου. Δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα μόνο:

Πλην αντίθετης απόφασης του Συμβουλίου ή της ΕΜΑ, δημοσιεύονται στην ΕΕ:

Για τις κοινές στρατηγικές, τις κοινές δράσεις και τις κοινές θέσεις στον τομέα της ΚΕΠΠΑ, το Συμβούλιο ή η ΕΜΑ αποφασίζει, κατά περίπτωση και ομόφωνα, εάν πρέπει να δημοσιευθούν στην ΕΕ. Επίσης αποφασίζεται κατά περίπτωση αν θα δημοσιευθούν:

Πρόσβαση στα έγγραφα του Συμβουλίου

Οι ειδικές διατάξεις σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Συμβουλίου περιλαμβάνονται στο παράρτημα II του εσωτερικού κανονισμού.

Παραπομπες

Πράξη

Θέση σε ισχύ

Μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών

Επίσημη Εφημερίδα

Απόφαση του Συμβουλίου 2004/338/ΕΚ και εσωτερικός κανονισμός

23.03.2004

-

ΕΕ L 106 της 15.4.2004

Πράξη (εις) τροποποίησης

Θέση σε ισχύ

Μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών

Επίσημη Εφημερίδα

Απόφαση 2004/701/ΕΚ

01.11.2004

-

ΕΕ L 319 της 20.10.2004

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 27.04.2005