Ανάπτυξη της μικροπίστωσης

Η μικροπίστωση μπορεί να στηρίξει την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ευρώπη σύμφωνα με την ατζέντα της Λισαβόνας. Επιτρέπει στις μικροεπιχειρήσεις και στα άτομα που επιθυμούν να αυτοαπασχοληθούν να χρηματοδοτήσουν τα σχέδιά τους, όταν δεν έχουν πρόσβαση στις παραδοσιακές τραπεζικές υπηρεσίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζει μια πρωτοβουλία που αναπτύσσεται γύρω από τέσσερα σκέλη και έχει ως στόχο να προωθήσει την ανάπτυξη της μικροπίστωσης στην Ευρώπη.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 13ης Νοεμβρίου 2007 με τίτλο «Μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την προώθηση της μικροπίστωσης με σκοπό τη στήριξη της ανάπτυξης και της απασχόλησης» [COM(2007) 708 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η μικροπίστωση, δηλαδή η πίστωση ύψους κάτω των 25 000 ευρώ, στην Ευρώπη απευθύνεται στις «μικροεπιχειρήσεις» (οι οποίες απασχολούν λιγότερα από δέκα άτομα) και στα «μειονεκτούντα άτομα» (ανέργους ή οικονομικώς μη ενεργά άτομα, άτομα που λαμβάνουν κοινωνική βοήθεια, μετανάστες κ.λπ.), τα οποία επιθυμούν να αυτοαπασχοληθούν, αλλά δεν έχουν πρόσβαση στις παραδοσιακές τραπεζικές υπηρεσίες.

Η μικροπίστωση μπορεί να διευκολύνει τη μετάβαση από την ανεργία προς την ανεξάρτητη εργασία και καθιστά τη χρηματοδότηση προσβάσιμη στα άτομα στα οποία οι τράπεζες αρνούνται τη χρηματοδότηση των σχεδίων τους λόγω της ανεπάρκειας των εγγυήσεων που παρέχουν. Έτσι, η μικροπίστωση μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση της στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση.

Εντούτοις, παρόλο που η μικροπίστωση αναπτύσσεται εδώ και μερικά χρόνια στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), μένουν ακόμα πολλά να γίνουν για να μπορέσει το μέσο αυτό να αναπτύξει πλήρως το δυναμικό του.

Κατά συνέπεια, η ΕΕ προτείνει μια πρωτοβουλία στόχος της οποίας είναι η ανάπτυξη της αγοράς της μικροπίστωσης. Η πρωτοβουλία έχει τέσσερα σκέλη:

• βελτίωση του νομικού και θεσμικού περιβάλλοντος στα κράτη μέλη·
• περαιτέρω αλλαγή του κλίματος υπέρ της επιχειρηματικότητας·
• προώθηση της διάδοσης βέλτιστων πρακτικών, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης·
• παροχή πρόσθετου χρηματοοικονομικού κεφαλαίου για τα μικροπιστωτικά ιδρύματα.

Σκέλος 1: Βελτίωση του νομικού και θεσμικού περιβάλλοντος στα κράτη μέλη

Το θεσμικό πλαίσιο των κρατών μελών δεν επιτρέπει πάντα την ευνοϊκή ανάπτυξη της μικροπίστωσης. Πράγματι, η ιδιομορφία της μικροπίστωσης δεν προβλέπεται, συνήθως, ρητά στην εθνική ή στην κοινοτική νομοθεσία. Έτσι, η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για τη δημιουργία ενός νομικού, θεσμικού και εμπορικού περιβάλλοντος που να ευνοεί περισσότερο την ανάπτυξη της μικροπίστωσης. Στην προοπτική αυτή, η Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες δράσεις:

• δημιουργία ενός περιβάλλοντος που να επιτρέπει την ανάπτυξη των μικροπιστωτικών ιδρυμάτων (ΜΠΙ) και να καλύπτει όλα τα τμήματα της πελατείας. Δεδομένου του αριθμού και της ποικιλομορφίας των δυνητικών πελατών, τα ΜΠΙ θα πρέπει να έχουν εύκολη πρόσβαση σε χρηματοοικονομικούς πόρους που θα τους επιτρέψουν να αναπτύξουν τη μικροπίστωση. Τα ΜΠΙ χρηματοδοτούνται από επιδοτήσεις και από δωρεές και, ενδεχομένως, από δάνεια που χορηγούν οι τράπεζες. Η δημιουργία κατάλληλου περιβάλλοντος στο οποίο θα αποκτήσουν μεγαλύτερη προβολή δεν μπορεί παρά να τα ευνοήσει·
• στήριξη της μικροπίστωσης, ώστε να καταστεί βιώσιμη μέσω της χαλάρωσης των ανώτατων ορίων των τόκων. Στα κράτη μέλη στα οποία εφαρμόζονται ανώτατα όρια των τόκων είναι σκόπιμο να καθορίζονται τα εν λόγω όρια σε επαρκώς υψηλό επίπεδο, ώστε να μπορούν τα δανειοδοτούντα ιδρύματα να καλύπτουν το κόστος και, παράλληλα, να αξιολογείται τακτικά ο οικονομικός και κοινωνικός τους αντίκτυπος, έτσι ώστε να μην διακυβεύεται η ασφάλεια των δανειοληπτών·
• μείωση των εξόδων λειτουργίας μέσω της εφαρμογής ευνοϊκών φορολογικών προγραμμάτων. Τα ευνοϊκότερα φορολογικά προγράμματα (φοροαπαλλαγές, μειώσεις φόρων, επιδοτήσεις) είναι σημαντικά για την ανάπτυξη της μικροπίστωσης·
• προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας και εποπτείας στην ιδιαιτερότητα της μικροχρηματοδότησης. Τα ΜΠΙ εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κανόνων προληπτικής εποπτείας, εάν δέχονται καταθέσεις, οπότε ρυθμίζονται και εποπτεύονται ανάλογα. Κάθε νέα ρύθμιση ή εποπτεία πρέπει να είναι ανάλογη με το κόστος υλοποίησής της και τους εγγενείς κινδύνους των ΜΠΙ, έτσι ώστε να μην θέτει φραγμό στην παροχή της μικροπίστωσης και στην ανάπτυξη των ΜΠΙ που δεν λαμβάνουν καταθέσεις πελατών.

Σκέλος 2: Περαιτέρω αλλαγή του κλίματος υπέρ της επιχειρηματικότητας

Προκειμένου να ενθαρρυνθεί η στροφή της Ευρώπης προς μια οικονομία βασισμένη στη γνώση, τις υπηρεσίες και τις νέες τεχνολογίες και να δημιουργηθεί ευνοϊκότερο κλίμα για την επιχειρηματικότητα, η Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες δράσεις:

• βελτίωση του θεσμικού πλαισίου για την αυτοαπασχόληση και τις μικροεπιχειρήσεις. Θεμελιώδη σημασία έχει η ίση μεταχείριση μεταξύ αυτοαπασχολουμένων και μισθωτών. Η αναγνώριση της αυτοαπασχόλησης και των μικροεπιχειρήσεων απαιτεί ένα πρόγραμμα προβολής και ευαισθητοποίησης. Προς το σκοπό αυτό, πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη μείωση των νομικών, φορολογικών και διοικητικών εμποδίων (π.χ. απαλλαγή από τις δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης, απλουστευμένες διαδικασίες καταχώρισης και πρόσβαση σε περισσότερες και λιγότερο ακριβές αγορές)·
• αύξηση των πιθανοτήτων επιτυχίας των νέων μικροεπιχειρήσεων μέσω υπηρεσιών κατάρτισης, παροχής συμβουλών και επιχειρηματικής ανάπτυξης. Η περιπλοκότητα του περιβάλλοντος των μικροεπιχειρήσεων απαιτεί την παροχή υπηρεσιών επιχειρηματικής ανάπτυξης καθώς ο επιχειρηματίας που ιδρύει μια νέα επιχείρηση συχνά δεν διαθέτει όλες τις ικανότητες που απαιτούνται. Η κατάρτιση και η καθοδήγηση του νέου επιχειρηματία είναι σημαντικές για την αύξηση των πιθανοτήτων επιτυχίας της επιχείρησης.

Σκέλος 3: Προώθηση της διάδοσης των βέλτιστων πρακτικών

Η διάδοση των βέλτιστων πρακτικών για τα ΜΠΙ αποτελεί σημαντικό παράγοντα της πρωτοβουλίας για την ανάπτυξη της μικροπίστωσης. Συνεπώς, η Επιτροπή προτείνει την ίδρυση ενός νέου φορέα που θα παρέχει τεχνική βοήθεια και στήριξη για την ανάπτυξη μη τραπεζικών ΜΠΙ στα κράτη μέλη. Η αποστολή του νέου αυτού φορέα θα είναι η ακόλουθη:

• δημιουργία ενός κώδικα ορθής πρακτικής για τα ΜΠΙ. Ένας τέτοιος κώδικας θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη απέναντι στα ΜΠΙ και θα διαδώσει τους κανόνες δεοντολογίας και τις ορθές πρακτικές στο εσωτερικό της κοινότητας των ΜΠΙ. Η ποιότητα ενός ΜΠΙ θα αξιολογείται πλέον επί τη βάσει των κοινωνικών και χρηματοπιστωτικών επιδόσεων και των εμπορικών πρακτικών του.
• δημιουργία ειδικής ετικέτας μικροπίστωσης για να προσελκύσει την προσοχή των πολιτών της ΕΕ. Η ετικέτα αυτή θα επιτρέψει στα αποτελεσματικά ΜΠΙ να προσελκύσουν την προσοχή των επενδυτικών κεφαλαίων που διατίθενται στη μικροπίστωση, θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στα μικροχρηματοδοτικά επενδυτικά μέσα και θα διοχετεύσει νέους πόρους προς τα ΜΠΙ με την καλύτερη κοινωνική και χρηματοοικονομική απόδοση·
• παροχή πληροφοριών σχετικά με την παρούσα πρωτοβουλία και εξασφάλιση δημοσιότητας·
• έκδοση φυλλαδίων και διοργάνωση συνεδρίων·
• σύνταξη εγχειριδίων και οδηγών και δημιουργία λογισμικού που θα έχουν ως σκοπό να βοηθήσουν τα ΜΠΙ να υιοθετήσουν βέλτιστες πρακτικές·
• διευκόλυνση της πρόσβασης των ΜΠΙ στη χρηματοδότηση μέσω της κινητοποίησης χρηματοοικονομικών πόρων.

Σκέλος 4: Παροχή πρόσθετου χρηματοοικονομικού κεφαλαίου για νέα μη τραπεζικά ΜΠΙ

Η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία μιας ειδικής δομής στήριξης στους κόλπους της ομάδας JEREMIE του ΕΤαΕ για την παροχή τεχνικής και χρηματοοικονομικής στήριξης στα ελπιδοφόρα μη τραπεζικά ΜΠΙ. Στόχος αυτού του μικροταμείου θα είναι να βοηθήσει τα ΜΠΙ να καταστούν αυτόνομα και να συμβάλει στην αύξηση της προσφοράς μικροπίστωσης στην Ευρώπη και στην ανάπτυξη του κλάδου.

Πλαίσιο

Η πρωτοβουλία έχει ως στόχο την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης των μικροπιστώσεων στην ΕΕ και εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση, της πολιτικής ενθάρρυνσης της επιχειρηματικότητας και της ανάπτυξης οικονομικής πρωτοβουλίας, της προώθησης της «ευελιξίας με ασφάλεια», της κοινωνικής ένταξης των μειονεκτούντων ατόμων, καθώς και της ανάπτυξης του ανθρώπινου κεφαλαίου και της ανανέωσης των κοινωνικών δεσμών που βασίζονται στην εμπιστοσύνη.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 27ης Ιουνίου 2007 για τη θέσπιση κοινών αρχών όσον αφορά την ευελιξία με ασφάλεια: περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας μέσω της ευελιξίας με ασφάλεια [COM(2007) 359 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Ανακοίνωση  της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 29ης Ιουνίου 2006 με τίτλο «Εφαρμογή του κοινοτικού προγράμματος της Λισαβόνας: Χρηματοδότηση της ανάπτυξης των ΜΜΕ – Προσθήκη ευρωπαϊκής αξίας» [COM(2006) 349 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Οδηγία 2006/48/EK του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2006, σχετικά με την ανάληψη και την άσκηση δραστηριότητας πιστωτικών ιδρυμάτων (αναδιατύπωση) [Επίσημη Εφημερίδα L 177 της 30.6.2006].

Οδηγία 2006/49/ΕΚ(es de en fr) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2006, για την επάρκεια των ιδίων κεφαλαίων των επιχειρήσεων επενδύσεων και των πιστωτικών ιδρυμάτων (αναδιατύπωση) [Επίσημη Εφημερίδα L 177 της 30.6.2006].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 04.04.2008