Πρόγραμμα-πλαίσιο για την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα (ΠΚΑ) (2007-2013)

Απηχώντας το πνεύμα της στρατηγικής της Λισσαβόνας, το πρόγραμμα-πλαίσιο για την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα (CIP) υποστηρίζει τις ενέργειες υπέρ της ανταγωνιστικότητας και της ικανότητας καινοτομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) για την περίοδο 2007-2013. Ενθαρρύνει ιδίως τη χρησιμοποίηση των τεχνολογιών της πληροφορίας, των οικοτεχνολογιών και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

ΠΡΑΞΗ

Απόφαση αριθ. 1639/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 2006, σχετικά με τη θέσπιση προγράμματος-πλαισίου για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (2007-2013) [Βλέπε πράξη (εις) τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

Το πρόγραμμα-πλαίσιο για την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα (CIP) προτείνει ένα συνεπές πλαίσιο για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας * και του δυναμικού καινοτομίας * στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Οι ενέργειες που υποστηρίζονται από το πρόγραμμα-πλαίσιο στηρίζουν την ανάπτυξη της κοινωνίας της γνώσης καθώς και τη βιώσιμη ανάπτυξη που έχει ως βάση την ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη.

Το πρόγραμμα-πλαίσιο ενσωματώνει ειδικά κοινοτικά προγράμματα στήριξης, νέες ενέργειες καθώς και συνέργειες με άλλα προγράμματα. Ανταποκρίνεται έτσι στους στόχους της ανανεωμένης στρατηγικής της Λισσαβόνας υπέρ μιας απλούστερης, περισσότερο προβεβλημένης και περισσότερο στοχευμένης κοινοτικής δράσης.

Συγκεκριμένα προγράμματα

Για να ληφθεί υπόψη η ποικιλομορφία των στόχων του και για να διασφαλισθεί η προβολή τους, το CIP αποτελείται από τρία συγκεκριμένα υποπρογράμματα. Τα συμφέροντα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και η οικολογική καινοτομία αποτελούν εγκάρσια προτεραιότητα και αντικατοπτρίζονται στο σύνολο του προγράμματος-πλαισίου.

• Το πρόγραμμα για την καινοτομία και το επιχειρηματικό πνεύμα περιλαμβάνει τις ενέργειες που στοχεύουν στην προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος, της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας. Το πρόγραμμα αυτό στοχεύει ειδικότερα στις ΜΜΕ *, από τις ταχέως αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας έως τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τις οικογενειακές επιχειρήσεις που αντιπροσωπεύουν τη μεγάλη πλειονότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Διευκολύνει την πρόσβαση των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση και στις επενδύσεις κατά την εκκίνηση και ανάπτυξή τους. Επιτρέπει επίσης την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε πληροφορίες και συμβουλές για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και τις δυνατότητές της καθώς και για την κοινοτική νομοθεσία που εφαρμόζεται σε αυτές και τη μελλοντική νομοθεσία ενόψει της οποίας μπορούν να προετοιμαστούν και να προσαρμοστούν με το ελάχιστο δυνατό κόστος. Με αυτή την προοπτική, το δίκτυο “Enterprise Europe Network" (DE) (EN) (FR) διαδραματίζεί σημαντικό ρόλο. Το πρόγραμμα προβλέπει εξάλλου την ανταλλαγή των καλύτερων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, ώστε να δημιουργηθεί ένα καλύτερο ρυθμιστικό και διοικητικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις και την καινοτομία. Υποστηρίζει επίσης την προώθηση της οικολογικής καινοτομίας *, ενθαρρύνοντας την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού των οικοτεχνολογιών.
• Το στρατηγικό πρόγραμμα στήριξης σε θέματα τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας έχει στόχο την προώθηση της χρήσης και της αξιοποίησης των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ), ενός ακρογωνιαίου λίθου της οικονομίας της γνώσης. Πράγματι, η χρήση των ΤΠΕ στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα ενισχύει τις ευρωπαϊκές επιδόσεις στον τομέα της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας. Το πρόγραμμα συμμετέχει στo Ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη και ενσωματώνει τα μέσα που χρηματοδοτούνταν προηγουμένως από τα προγράμματα eTEN, eContenu και Modinis.
• Το πρόγραμμα «Ευφυής ενέργεια – Ευρώπη»(EN) συμβάλλει στην επιτάχυνση της υλοποίησης των στόχων στον τομέα της βιώσιμης ενέργειας. Υποστηρίζει έτσι τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, τη χρήση νέων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τη μεγαλύτερη διείσδυση αυτών των πηγών ενέργειας στην αγορά, τη διαφοροποίηση της ενέργειας και των καυσίμων, την αύξηση του μεριδίου της ανανεώσιμης ενέργειας (σύμφωνα με το στόχο που έχει καθοριστεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το μερίδιο των πηγών ενέργειας στην εσωτερική μεικτή κατανάλωση θα πρέπει να φθάσει το 12 % μέχρι το 2010) και τη μείωση της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται σε αυτό το πλαίσιο στον τομέα των μεταφορών. Το πρόγραμμα διασφαλίζει τη συνέχεια του προγράμματος «Ευφυής ενέργεια – Ευρώπη» (2003-2006), που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2006.

Εφαρμογή

Η εφαρμογή του CIP στηρίζεται σε πολλά μέσα (οικονομικά μέσα, σχέδια, δίκτυα, ενέργειες ανάλυσης κ.λπ.) που μπορούν να εφαρμοστούν για καθένα από τα επιμέρους προγράμματα. Αυτή η κοινή «εργαλειοθήκη» για τα διάφορα προγράμματα επιτρέπει την απλοποίηση της λειτουργίας του προγράμματος-πλαισίου για τους χρήστες. Το CIP στηρίζεται όχι μόνο σε καθιερωμένες και δοκιμασμένες ενέργειες, αλλά εισάγει επίσης νέα μέσα.

Πολλά κοινοτικά οικονομικά μέσα συμμετέχουν στη στήριξη των επιχειρήσεων. Ο μηχανισμός υπέρ των καινοτόμων ΜΜΕ και εκείνων με ισχυρή ανάπτυξη ευνοεί την προσφορά κεφαλαίου εκκίνησης και έναρξης λειτουργίας στις ΜΜΕ σε αρχικό στάδιο καθώς και -νέο στοιχείο που εισάγεται από το CIP- την προσφορά κεφαλαίου «παρακολούθησης» κατά τη διάρκεια της φάσης επέκτασης. Ο μηχανισμός εγγύησης των ΜΜΕ διευκολύνει, από την πλευρά του, την πρόσβαση των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση μέσω του δανεισμού (δάνειο ή χρηματοδοτική μίσθωση), στη μικροπίστωση και στα ίδια κεφάλαια ή στα οιονεί ίδια κεφάλαια. Ο μηχανισμός αυτός περιλαμβάνει επίσης ένα νέο μέσο τιτλοποίησης των χαρτοφυλακίων τραπεζικών δανείων, που επιτρέπει την κινητοποίηση συμπληρωματικών μέσων χρηματοδότησης μέσω δανείων στις ΜΜΕ.

Το CIP ενισχύει και αναπτύσσει τις υπηρεσίες στήριξης υπέρ των επιχειρήσεων και της καινοτομίας. Οι υπηρεσίες αυτές διαδίδουν στις επιχειρήσεις πληροφορίες σχετικά με τις πολιτικές, τη νομοθεσία και τα προγράμματα της Κοινότητας, ιδίως αναφορικά με την εσωτερική αγορά και τα προγράμματα-πλαίσια για την έρευνα. Οι εν λόγω υπηρεσίες παρέχουν επίσης στις επιχειρήσεις πληροφορίες σχετικά με τη μεταφορά καινοτομιών, τεχνολογιών και γνώσεων. Εξασφαλίζουν εξάλλου την ανατροφοδότηση με πληροφορίες από τις επιχειρήσεις με σκοπό τη διενέργεια εκτιμήσεων αντικτύπου και την εκπόνηση πολιτικών.

Ένα νέος μηχανισμός υποστηρίζει εξάλλου τη συνεργασία μεταξύ εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων προώθησης της καινοτομίας στις επιχειρήσεις, προσφέροντας σε αυτές πρόσθετα μέσα για να επωφεληθούν από τις ιδέες, την τεχνογνωσία, τις ευκαιρίες της αγοράς σε άλλες ευρωπαϊκές περιφέρειες.

Το πρόγραμμα-πλαίσιο υποστηρίζει εξάλλου πιλοτικά σχέδια πρώτης εμπορικής εφαρμογής. Ο στόχος τους συνίσταται στην προαγωγή της διάθεσης στην αγορά και της αποτελεσματικής οικονομικής αξιοποίησης των τεχνολογιών ή των προϊόντων καινοτομίας και οικολογικής καινοτομίας, η τεχνική επίδειξη των οποίων έχει ήδη πραγματοποιηθεί με επιτυχία, αλλά τα οποία δεν έχουν ακόμα διατεθεί σε σημαντικό βαθμό στο εμπόριο. Τα σχέδια αυτά εφαρμόζονται μέσω εταιρικής σχέσης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.

Η εκτελεστική υπηρεσία για την ευφυή ενέργεια ευθύνεται για την υλοποίηση των δράσεων του προγράμματος "ευφυής ενέργεια – Ευρώπη» και των δράσεων του προγράμματος «επιχειρηματικότητα και καινοτομία».

Για να βελτιστοποιηθεί η ροή των γνώσεων και των ιδεών, η στρατηγική ανάπτυξη των κοινοτικών πολιτικών πρέπει να συνεχιστεί με βάση την ανοικτή μέθοδο συντονισμού και να συμπληρωθεί από νέες δραστηριότητες αδελφοποίησης που θα βοηθούν τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να επωφελούνται από παραδείγματα καλών πρακτικών.

Συνοχή με άλλες κοινοτικές πολιτικές

Το CIP συνδυάζεται με άλλες σημαντικές κοινοτικές πρωτοβουλίες. Οι διάφορες ενέργειές τους εφαρμόζονται παράλληλα και συμπληρώνονται αμοιβαία. Το πρόγραμμα-πλαίσιο συμμετέχει έτσι στην υλοποίηση των κοινοτικών στόχων στον τομέα της έρευνας, της συνοχής, του περιβάλλοντος, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.

Το CIP διευκολύνει έτσι την πρόσβαση στη χρηματοδότηση για τις επιχειρήσεις οι δραστηριότητες των οποίων αφορούν την καινοτομία, την έρευνα και την ανάπτυξη. Βοηθά επίσης της επιχειρήσεις να συμμετάσχουν στο 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (7ο ΠΠ-ΕΤΑ).

Προϋπολογισμός

Το πρόγραμμα-πλαίσιο εκτείνεται σε περίοδο επτά ετών, από την 1η Ιανουαρίου 2007 έως την 31η Δεκεμβρίου 2013. Έχει προϋπολογισμό 3,621 δισ. ευρώ για όλη τη διάρκειά του.

Βάσει ενδεικτικής κατανομής, το 60 % του συνολικού προϋπολογισμού (2,170 δισ. ευρώ) χορηγούνται στο πρόγραμμα για την καινοτομία και το επιχειρηματικό πνεύμα. Το ένα πέμπτο του ποσού αυτού (430 εκατ. ευρώ) στοχεύει στην προώθηση της οικολογικής καινοτομίας. Το 20 % (730 εκατ. ευρώ) του συνολικού προϋπολογισμού προορίζεται για το στρατηγικό πρόγραμμα υποστήριξης των ΤΠΕ και το τελευταίο 20 % (730 εκατ. ευρώ) για το πρόγραμμα «Ευφυής ενέργεια - Ευρώπη».

Ωστόσο, οι δαπάνες που είναι επιλέξιμες βάσει διαφόρων μέσων δεν είναι δυνατόν να αποτελέσουν αντικείμενο διπλής χρηματοδότησης.

Παρακολούθηση και αξιολόγηση

Η Επιτροπή μεριμνά για την τακτική παρακολούθηση της εφαρμογής του προγράμματος-πλαισίου και των επιμέρους προγραμμάτων που εξαρτώνται από αυτό. Καταρτίζει έκθεση σε ετήσια βάση με στόχο να παρουσιάσει την πρόοδο των υποστηριζόμενων δραστηριοτήτων, μέσω δεικτών οι οποίοι αφορούν την οικονομική διαχείριση, τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν και, εάν είναι δυνατό, τον αντίκτυπο των δράσεων.

Το πρόγραμμα-πλαίσιο και τα επιμέρους προγράμματα που εξαρτώνται από αυτό αποτελούν αντικείμενο μίας ενδιάμεσης αξιολόγησης και μίας τελικής αξιολόγησης. Οι εν λόγω αξιολογήσεις δίνουν τη δυνατότητα να εξεταστούν πτυχές όπως η συνάφεια, η συνεκτικότητα και οι συνέργειες, η αποτελεσματικότητα, η λογική χρήση των πόρων, η βιωσιμότητα, κ.λπ. Η τελική αξιολόγηση εξακριβώνει εξάλλου σε ποιο βαθμό το πρόγραμμα-πλαίσιο στο σύνολό του και καθένα από τα επιμέρους προγράμματά του έχουν επιτύχει τους στόχους τους.

Πλαίσιο

Η διαδικασία της Λισσαβόνας, στόχος της οποίας είναι να καταστεί η Ευρώπη η πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία της γνώσης στον κόσμο, ανήγαγε, όπως είναι φυσικό, την ανταγωνιστικότητα σε μια από τις κυριότερες πολιτικές μέριμνες της ΕΕ. Για να ενισχυθεί η συνοχή μεταξύ των διαφόρων προγραμμάτων που συμβάλλουν στην κοινοτική προσπάθεια για μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα και ως απάντηση στους στόχους της , η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει ένα πρόγραμμα-πλαίσιο για την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (2014 - 2020) [COM(2011) 834 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].Διαδικασία συναπόφασης (2011/0394/COD)

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με τίτλο «Αξιολογήσεις του προγράμματος πλαισίου για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία» [COM(2013) 2 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

See also

• Πρόσβαση των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 01.02.2013