Προστασία των πεζών και άλλων ανεπαρκώς προστατευόμενων χρηστών των οδών

Η Ευρωπαϊκή Ένωση σκοπεύει να μειώσει τον αριθμό των θανάτων και τη σοβαρότητα των τραυματισμών που υφίστανται οι πεζοί και οι ποδηλάτες σε ατυχήματα με αυτοκίνητα οχήματα. Γι’ αυτό, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων θα πρέπει να τροποποιήσουν το πρόσθιο μέρος των οχημάτων.

Οδηγία 2003/102/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την προστασία των πεζών και άλλων ανεπαρκώς προστατευόμενων χρηστών των οδών σε περίπτωση σύγκρουσης με μηχανοκίνητο όχημα και πριν από αυτή και για την τροποποίηση της οδηγίας 70/156/ΕΟΚ του Συμβουλίου.

Κάθε έτος, τουλάχιστον 8.000 πεζοί και ποδηλάτες χάνουν τη ζωή τους και άλλοι 300.000 τραυματίζονται σε τροχαία ατυχήματα.

Τα ατυχήματα είναι ιδιαίτερα συχνά στις αστικές περιοχές. Ακόμη και όταν τα οχήματα κινούνται με σχετικά μειωμένες ταχύτητες, μπορούν να προκληθούν πολύ σοβαροί τραυματισμοί σε μια σύγκρουση με ένα όχημα που βρίσκεται σε κίνηση, ιδίως κατά την πρόσκρουση με τις πρόσθιες κατασκευές του οχήματος. Όμως, κάτω από την ταχύτητα των 40 km/h περίπου, είναι δυνατό να μειωθεί σημαντικά η σοβαρότητα των τραυματισμών, τροποποιώντας τα πρόσθια τμήματα των οχημάτων.

Η οδηγία ορίζει τις απαιτήσεις ασφάλειας τις οποίες θα πρέπει να πληρούν οι κατασκευαστές αυτοκινήτων για να μειωθεί η σοβαρότητα των τραυματισμών που υφίστανται οι πεζοί και άλλοι ανεπαρκώς προστατευόμενοι χρήστες των οδών, όπως οι ποδηλάτες και οι μοτοσικλετιστές, κατά την πρόσκρουση με την πρόσθια επιφάνεια ενός οχήματος.

Η οδηγία βασίζεται στο άρθρο 95 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Οι εναρμονισμένες τεχνικές διατάξεις για την αποδοχή των μηχανοκίνητων οχημάτων, όσον αφορά την προστασία των πεζών, είναι πράγματι απαραίτητες για να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

Η οδηγία αφορά τις πρόσθιες επιφάνειες των οχημάτων, δηλαδή κυρίως το κάλυμμα του κινητήρα και τους προφυλακτήρες.

Η οδηγία εφαρμόζεται στα επιβατικά οχήματα (οχήματα της κατηγορίας Μ1) με βάρος μικρότερο από 2,5 τόνους και στα ελαφρά φορτηγά (οχήματα της κατηγορίας N1) με βάρος μικρότερο από 2,5 τόνους που προέρχονται από οχήματα της κατηγορίας M1. Προβλέπεται ότι η Επιτροπή θα μπορεί να εξετάσει τη δυνατότητα επέκτασης του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας ώστε να καλυφθούν τα οχήματα που δεν υπερβαίνουν τους 3,5 τόνους.

Η οδηγία προτείνει οριακές τιμές που θα πρέπει να τηρούνται κατά την κατασκευή των πρόσθίων κατασκευών των οχημάτων. Έτσι, οι τιμές αυτές δεν θα πρέπει να υπερβαίνονται σε μια σύγκρουση του οχήματος με έναν πεζό. Για να διασφαλιστεί η τήρηση αυτών των οριακών τιμών, τα οχήματα θα υπόκεινται σε ορισμένες δοκιμές ασφάλειας. Αυτές οι δοκιμές και οι οριακές τιμές βασίζονται στις συστάσεις της ευρωπαϊκής επιτροπής για τη βελτίωση της ασφάλειας των οχημάτων.

Σε περίπτωση υπέρβασης των μέγιστων οριακών τιμών, τα κράτη μέλη δεν θα μπορούν πλέον να χορηγούν ούτε εγκρίσεις ΕΚ ούτε να επιτρέπουν καταχωρίσεις για τα σχετικά οχήματα.

Οι τεχνικές προδιαγραφές θα τεθούν σε ισχύ σε δύο φάσεις, για τις οποίες η οδηγία προβλέπει μεταβατικές περιόδους. Έτσι, οι προδιαγραφές της πρώτης φάσης θα πρέπει να τηρούνται, για όλους τους νέους τύπους οχημάτων, από την 1η Οκτωβρίου 2005 και, για όλα τα νέα οχήματα, από την 31η Δεκεμβρίου 2012. Οι προδιαγραφές της δεύτερης φάσης θα είναι υποχρεωτικές για όλους τους νέους τύπους οχημάτων από την 1η Σεπτεμβρίου του 2010, και για όλα τα νέα οχήματα από την 1η Σεπτεμβρίου 2015. Αυτή η μεταβατική περίοδος επιτρέπει στους κατασκευαστές να συμμορφωθούν με τις οριακές τιμές και να ενσωματώσουν τις αλλαγές αυτές στο πλαίσιο της παραγωγής νέων τύπων οχημάτων χωρίς να είναι αναγκασμένοι να τροποποιήσουν τα οχήματα που βρίσκονται στο στάδιο της παραγωγής.

Δεδομένης της ταχείας προόδου της τεχνολογίας στον τομέα αυτόν, οι κατασκευαστές μπορούν να αναπτύξουν εναλλακτικά μέτρα που θα έχουν τουλάχιστον ισοδύναμη αποτελεσματικότητα με τα μέτρα της οδηγίας. Σύμφωνα με το αποτέλεσμα της μελέτης σκοπιμότητας από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες που προβλεπόταν πριν από την 1η Ιουλίου 2004, η Επιτροπή θα τροποποιήσει ενδεχομένως τις διατάξεις της οδηγίας.

Προβλέπεται ότι η Επιτροπή θα διενεργήσει μια πρώτη αξιολόγηση πριν από την 1η Απριλίου 2006, και στη συνέχεια θα την επαναλαμβάνει κάθε δύο έτη.

Η οδηγία αποτελεί μέρος των ειδικών οδηγιών που πρέπει να τηρούνται για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τη διαδικασία έγκρισης ΕΚ. Κατά συνέπεια, πρέπει να τροποποιηθεί η οδηγία 70/156/ΕΟΚ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε ως προτεραιότητα τη μείωση του αριθμού των νεκρών και των τραυματιών στις ευρωπαϊκές οδούς. Στόχος της είναι η μείωση κατά 50% των θανατηφόρων οδικών ατυχημάτων μέχρι το 2010.

Στο πλαίσιο της προοπτικής αυτής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άρχισε συζητήσεις με τους κατασκευαστές αυτοκινήτων της Ευρώπης, της Ιαπωνίας και της Κορέας. Οι συζητήσεις κατέληξαν σε μια δέσμευση της βιομηχανίας να εφαρμόσει μέτρα που αποσκοπούν στη βελτίωση της ασφάλειας των πεζών. Μετά από τη γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου Υπουργών, η Επιτροπή συνέταξε νομοθετική πράξη που ορίζει τους κύριους στόχους και τις βασικές τεχνικές προδιαγραφές που πρέπει να τηρούνται, προσφέροντας έτσι την απαραίτητη ασφάλεια δικαίου στον τομέα αυτό.

Παραπομπες

Πράξη	Έναρξη ισχύος	Προθεσμία μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη Εφημερίδα
Οδηγία 2003/102/ΕΚ [έκδοση: συναπόφαση COD/2003/0033]	7.12.2003	31.12.2003	ΕΕ L 321 της 6.12.2003

Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την προστασία των πεζών και άλλων ανεπαρκώς προστατευόμενων χρηστών των οδών [COM(2007) 560 τελικό – Δεν δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η Επιτροπή προτείνει τον συνδυασμό των απαιτήσεων της οδηγίας 2005/66/ΕΚ (χρήση συστημάτων μετωπικής προστασίας (es de en fr)) και της οδηγίας 2003/102/ΕΚ (προστασία των πεζών) μέσα σε έναν ενιαίο κανονισμό, ώστε να ενισχύσει τη συνέπεια και την εφαρμογή των μέτρων σχετικά με την προστασία των πεζών και άλλων ανεπαρκώς προστατευόμενων χρηστών των οδών. Η Επιτροπή επανεξετάζει τις ισχύουσες παθητικές απαιτήσεις και συνδέει με αυτές ένα «ενεργητικό» μέτρο σχετικά με τα συστήματα υποβοήθησης πέδησης τύπου ABS. Για να επιτευχθεί αυτό, έχει διεξαγάγει συζητήσεις με τις αυτοκινητοβιομηχανίες της Ευρώπης, της Ιαπωνίας και της Κορέας καθώς επίσης και με τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Η πρόταση του κανονισμού καθορίζει τις απαιτήσεις για την κατασκευή και τη λειτουργία των οχημάτων και απαριθμεί τις υποχρεώσεις των κατασκευαστών (εγκεκριμένα συστήματα πέδησης, πρόσθια προστασία), των αρχών των κρατών μελών (έλεγχος της εφαρμογής των απαιτήσεων, κυρώσεις) καθώς επίσης και τις μεθόδους της εφαρμογής.

Οδηγία 2005/66/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Οκτωβρίου 2005, σχετικά με τη χρήση συστημάτων πρόσθιας προστασίας στα μηχανοκίνητα οχήματα (es de en fr) και την τροποποίηση της οδηγίας 70/156/EΟK του Συμβουλίου [Επίσημη εφημερίδα L 309 της 25.11.2005].

Απόφαση 2004/90/ΕΚ της Επιτροπής της 23ης Δεκεμβρίου 2003, όσον αφορά τις τεχνικές προδιαγραφές για την εφαρμογή του άρθρου 3 της οδηγίας 2003/102/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την προστασία των πεζών και άλλων ανεπαρκώς προστατευόμενων χρηστών των οδών έναντι και σε περίπτωση σύγκρουσης με μηχανοκίνητο όχημα και πριν από αυτή καθώς και όσον αφορά την τροποποίηση της οδηγίας 70/156/ΕΟΚ [Επίσημη Εφημερίδα L31 της 4.2.2004].

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 11ης Ιουλίου 2001, με θέμα «Προστασία των πεζών: Δέσμευση της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας» [COM(2001) 389 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει μια αξιολόγηση της δέσμευσης που ανέλαβε η ευρωπαϊκή βιομηχανία αυτοκινήτων, εκπροσωπούμενη από την Ένωση Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA).