Σύσταση ταμείων εξυγίανσης τραπεζών

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ:

Ανακοίνωση [COM(2010) 254 τελικό] — Ταμεία εξυγίανσης τραπεζών

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ;

Περιγράφει τις προθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά τη σύσταση ταμείων εξυγίανσης τραπεζών.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ποιος είναι ο ρόλος των ταμείων εξυγίανσης τραπεζών;

• Τα ταμεία εξυγίανσης θα συμβάλουν στη χρηματοδότηση της ομαλής εξυγίανσης τραπεζών που διατρέχουν κίνδυνο. Για τον σκοπό αυτό, θα μπορούσαν να εφαρμόσουν μέτρα, όπως για παράδειγμα:
  • η χρηματοδότηση ενδιάμεσης τράπεζας (δηλαδή οργανισμών που συγκροτούνται από μια εθνική ρυθμιστική αρχή ή κεντρική τράπεζα για να διαχειρίζονται μια χρεοκοπημένη τράπεζα μέχρι να βρεθεί αγοραστής για τη συνέχιση των εργασιών της)·
  • η χρηματοδότηση συνολικής ή μερικής μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων και/ή υποχρεώσεων από την προβληματική οντότητα·
  • η χρηματοδότηση της διάσπασης καλής τράπεζας/κακής τράπεζας.
• Τα ταμεία εξυγίανσης μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη διοικητικών δαπανών, καθώς και εξόδων για νομικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες.
• Ωστόσο, δεν πρέπει να παίζουν τον ρόλο ασφάλισης κατά της χρεοκοπίας ή να χρησιμοποιούνται για τη διάσωση τραπεζών που χρεοκοπούν.

Πώς μπορεί να χρηματοδοτηθούν τα ταμεία εξυγίανσης τραπεζών;

Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι ρυθμίσεις χρηματοδότησης για ένα ταμείο θα πρέπει να καθορίζουν τους απαραίτητους πόρους, ενώ παράλληλα να παρέχουν κίνητρα για την ενδεδειγμένη συμπεριφορά.

3 σημεία μπορούν να αποτελούν τη βάση για τον υπολογισμό των συνεισφορών σε ταμεία εξυγίανσης τραπεζών:

• τα περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών αποτελούν ικανοποιητικούς δείκτες όσον αφορά το ποσό που χρειάζεται να δαπανηθεί για την εξυγίανση της τράπεζας. Τα περιουσιακά τους στοιχεία ήδη υπόκεινται σε προληπτικές κεφαλαιακές απαιτήσεις σταθμισμένες ως προς την επικινδυνότητα, υπό μορφή κεφαλαιακών επιβαρύνσεων. Μπορεί να συμφωνηθεί μια εισφορά εκ μέρους της τράπεζας με βάση τα περιουσιακά στοιχεία. Ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να ισοδυναμεί σε μια επιπρόσθετη κεφαλαιακή απαίτηση και θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά στο πλαίσιο των ευρύτερων μεταρρυθμίσεων των κανόνων για το κεφάλαιο που είναι σε εξέλιξη·
• οι υποχρεώσεις των τραπεζών αποτελούν επίσης δείκτες όσον αφορά το ποσό που χρειάζεται να δαπανηθεί για την εξυγίανση της τράπεζας. Είναι πιθανότατο ότι οι δαπάνες για την εξυγίανση τράπεζας θα οφείλονται στην ανάγκη στήριξης ορισμένων υποχρεώσεων (εκτός του μετοχικού κεφαλαίου και των ασφαλισμένων υποχρεώσεων – π.χ. καταθέσεων). Πάντως, οι υποχρεώσεις των τραπεζών ενδέχεται να είναι λιγότερο αποτελεσματικό αντιπροσωπευτικό στοιχείο για τον βαθμό επικινδυνότητας·
• τα κέρδη και οι επιβραβεύσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σημείο αναφοράς για τον ορισμό του ποσού των εισφορών
• Οι ρυθμίσεις χρηματοδότησης πρέπει να πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια:
  • να αποφεύγουν οποιαδήποτε ενδεχόμενη αξιοποίηση των αποκλίσεων των τιμών (αρμπιτράζ)·
  • να αντικατοπτρίζουν τους ενδεδειγμένους κινδύνους·
  • να συνεκτιμούν τον συστημικό χαρακτήρα ορισμένων χρηματοπιστωτικών οντοτήτων·
  • να βασίζονται στα ποσά που ενδεχομένως θα μπορούσαν να δαπανηθούν σε περίπτωση που καταστεί αναγκαία η εξυγίανση·
  • να αποφεύγουν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού.

Ποια μέσα διακυβέρνησης θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τα ταμεία εξυγίανσης τραπεζών;

• Τα ταμεία εξυγίανσης τραπεζών πρέπει να παραμένουν διαχωρισμένα από τον εθνικό προϋπολογισμό και να προορίζονται αποκλειστικά και μόνο για δαπάνες εξυγίανσης.
• Η διοίκηση των ταμείων εξυγίανσης τραπεζών πρέπει να ανατίθεται σε αρχές που είναι αρμόδιες για την εκκαθάριση χρηματοπιστωτικών οντοτήτων και οι οποίες ενεργούν ως ανεξάρτητα εκτελεστικά όργανα.
• Η χρησιμοποίηση των ταμείων εξυγίανσης πρέπει επίσης να τηρεί τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις.
• Η Επιτροπή είχε σκοπό να εκδώσει νομοθετικές πράξεις για τη διαχείριση κρίσεων και για τα ταμεία εξυγίανσης μέχρι τις αρχές του έτους 2011.

Πώς μπορούν τα ταμεία εξυγίανσης τραπεζών να ενταχθούν σε ένα νέο πλαίσιο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας;

• Η Επιτροπή πρότεινε μέτρα ενίσχυσης των κεφαλαιακών απαιτήσεων και μεταρρύθμισης της χρηματοπιστωτικής εποπτείας εντός της ΕΕ. Προσπάθησε να ενισχύσει τα συστήματα εγγύησης καταθέσεων και την εταιρική διακυβέρνηση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
• Η Επιτροπή προσπάθησε να εφαρμόσει προληπτικά μέτρα, προκειμένου να μειωθεί η σοβαρότητα των συνεπειών της χρεοκοπίας τραπεζών και να αμβλυνθούν οι αναμενόμενες εγγυήσεις που συνδέονται με οργανισμούς που θεωρούνται «πολύ μεγάλοι για να χρεοκοπήσουν».
• Η Επιτροπή προγραμμάτιζε επίσης να εκδώσει τον Οκτώβριο του 2010 έναν χάρτη πορείας σχετικά με ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διαχείριση κρίσεων. Ο σκοπός του προτεινόμενου πλάνου είναι η δημιουργία κοινών εργαλείων, που επιτρέπουν τη λήψη άμεσης και αποτελεσματικής δράσης σε περίπτωση χρεοκοπήσεων τραπεζών, τα οποία είναι διαθέσιμα στις χώρες της ΕΕ. Τα εν λόγω μέτρα δεν αναμένεται να οδηγήσουν σε δαπάνες για τους φορολογούμενους.
• Προτείνονται εργαλεία που συμπληρώνουν τη δράση των ταμείων εξυγίανσης:
  • σχέδια διάσωσης και εξυγίανσης·
  • κεφαλαιοποίηση χρέους.

Ορισμός μιας κοινής προσέγγισης για τα ταμεία εξυγίανσης τραπεζών

• Πρέπει να οριστεί μια ευρωπαϊκή και παγκόσμια προσέγγιση όσον αφορά τη συγκρότηση των ταμείων εξυγίανσης τραπεζών.
• Στο πλαίσιο αυτού του νέου μέτρου, οι εθνικές αρχές θα συνεχίσουν να είναι υπεύθυνες για την καθημερινή εποπτεία και αυτή θα πρέπει να βασιστεί σε ένα σταθερό πλαίσιο διευρωπαϊκών κανόνων που είναι έτοιμο για τη διαχείριση ενδεχόμενων κρίσεων.
• Το πρώτο βήμα σε αυτήν την κοινή προσέγγιση ήταν η καθιέρωση ενός συστήματος που βασίζεται σε ένα εναρμονισμένο δίκτυο εθνικών ταμείων που συνδέεται με μια δέσμη ρυθμίσεων για συντονισμένη διαχείριση κρίσεων. Προβλεπόταν να γίνει επανεξέταση αυτού του συστήματος μέχρι το 2014, προκειμένου να οριστούν ολοκληρωμένες ρυθμίσεις σε επίπεδο ΕΕ για τη διαχείριση κρίσεων και την εποπτεία, καθώς και ένα ταμείο εξυγίανσης για την ΕΕ σε μακροπρόθεσμο επίπεδο.

Εξελίξεις από το 2010

Μετά τη δημοσίευση αυτής της ανακοίνωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε μια σειρά νομοθετικών πράξεων για το ζήτημα της εξυγίανσης τραπεζών. Το 2014 η ΕΕ εξέδωσε:

• Την οδηγία 2014/49/ΕΕ περί των συστημάτων εγγύησης των καταθέσεων για την προστασία των καταθετών των πιστωτικών ιδρυμάτων.
• Την οδηγία 2014/59/ΕΕ που θεσπίζει κανόνες για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων.
• Τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 806/2014 για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης και το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης της ΕΕ. Ο εν λόγω κανονισμός θεσπίζει κανόνες και διαδικασίες για την εξυγίανση προβληματικών τραπεζών επιχειρήσεων επενδύσεων.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Για τη μείωση της σοβαρότητας των συνεπειών της χρεοκοπίας τραπεζών που προκλήθηκε εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης τον Οκτώβριο του 2008, οι κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ παρείχαν κρατικές ενισχύσεις για να υποστηρίξουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Αυτή η ενίσχυση έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό τους φορολογούμενους και έχει αυξήσει το δημόσιο χρέος των χωρών της ΕΕ. Η συγκρότηση ταμείων εξυγίανσης αναμένεται να ελαχιστοποιήσει τη μελλοντική προσφυγή σε κρατική ενίσχυση για την επίλυση του ζητήματος των χρεοκοπήσεων χρηματοπιστωτικών οργανισμών.

ΚΥΡΙΑ ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα — Ταμεία εξυγίανσης τραπεζών [COM(2010) 254 τελικό της 26.5.2010]

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Οδηγία 2014/49/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, περί των συστημάτων εγγύησης των καταθέσεων (αναδιατύπωση) (ΕΕ L 173 της 12.6.2014, σ. 149-178)

Διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 2014/49/ΕΕ έχουν ενσωματωθεί στο πρωτότυπο κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

Οδηγία 2014/59/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων και για την τροποποίηση της οδηγίας 82/891/ΕΟΚ του Συμβουλίου, και των οδηγιών 2001/24/ΕΚ, 2002/47/ΕΚ, 2004/25/ΕΚ, 2005/56/ΕΚ, 2007/36/ΕΚ, 2011/35/ΕΕ, 2012/30/ΕΕ και 2013/36/ΕΕ, καθώς και των κανονισμών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 και (ΕΕ) αριθ. 648/2012 (ΕΕ L 173 της 12.6.2014, σ. 190-348)

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 806/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Ιουλίου 2014, περί θεσπίσεως ενιαίων κανόνων και διαδικασίας για την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και ορισμένων επιχειρήσεων επενδύσεων στο πλαίσιο ενός Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης και ενός Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης και τροποποιήσεως του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 (ΕΕ L 225 της 30.7.2014, σ. 1-90)

τελευταία ενημέρωση 20.02.2017