Μια ενιαία αγορά για την Ευρώπη του 21ου αιώνα
Η ενιαία αγορά του 21ου αιώνα μπορεί να είναι ακόμη πιο ολοκληρωμένη, ανοικτή και ανταγωνιστική. Είναι σκόπιμο να αξιοποιηθεί καλύτερα το δυναμικό της με την περαιτέρω ανάπτυξη της γνώσης και της καινοτομίας καθώς και της κοινωνικής και της περιβαλλοντικής διάστασης, προκειμένου να αντιμετωπισθούν ιδίως οι προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης. Η βελτιστοποίησή της πρέπει επίσης να προσανατολίζεται στην επίτευξη απτών αποτελεσμάτων, η οποία προϋποθέτει τον καθορισμό μιας νέας προσέγγισης για την αξιολόγηση και την παραγωγή αποτελεσμάτων. Με τον τρόπο αυτό, η ενιαία αγορά θα προσφέρει περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές και περισσότερες δυνατότητες στις επιχειρήσεις.
ΠΡΑΞΗ
Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 20ής Νοεμβρίου 2007, προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με τίτλο «Ενιαία αγορά για την Ευρώπη του 21ου αιώνα» COM(2007) 724 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].
ΣΥΝΟΨΗ
Η ενιαία αγορά ωφελεί τόσο τους καταναλωτές όσο και τις επιχειρήσεις. Υποστηρίζει την δημιουργία θέσεων απασχόλησης και τονώνει την οικονομική ανάπτυξη, καθώς και την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία. Η ενιαία αγορά έχει επίσης αποδειχθεί καθοριστική για την ορθή λειτουργία της οικονομικής και της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Εντούτοις, το δυναμικό της δεν αξιοποιείται ακόμη πλήρως.
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ
Η Επιτροπή προτείνει για τον 21ο αιώνα μια ενιαία αγορά ισχυρή, καινοτόμο και ανταγωνιστική. Η ενιαία αυτή αγορά θα βασίζεται μεν στις υπάρχουσες στέρεες βάσεις, αλλά θα πρέπει να εστιάζεται σε καίριους τομείς δυνητικής προστιθέμενης αξίας, ώστε να είναι δυνατή η αντιμετώπιση νέων προκλήσεων.
Καταναλωτές και επιχειρήσεις
Η ενιαία αγορά πρέπει να αποφέρει καλύτερα αποτελέσματα και απτά οφέλη έτσι ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στις προσδοκίες και τις ανησυχίες των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Εγγυώμενη την εφαρμογή υψηλών προτύπων, η ενιαία αγορά διασφαλίζει την προστασία των καταναλωτών όσον αφορά τις επιλογές και την ποιότητα των προϊόντων, τις τιμές, τα δικαιώματα, την καταπολέμηση των αθέμιτων ανταγωνιστικών πρακτικών και των καταχρήσεων δεσπόζουσας θέσης, κτλ. Εντούτοις, η ενιαία αγορά μπορεί να αποφέρει περισσότερα οφέλη σε τομείς που επηρεάζουν άμεσα την καθημερινή ζωή των καταναλωτών, όπως η ενέργεια ή οι τηλεπικοινωνίες, και σε τομείς που χαρακτηρίζονται από κατακερματισμό των αγορών και έλλειψη αποτελεσματικού ανταγωνισμού.
Θα πρέπει επίσης να ενισχυθούν η ασφάλεια και η ποιότητα των αγαθών και των υπηρεσιών, καθώς και η επιτήρηση των αγορών. Η ασφάλεια των τροφίμων, τα φαρμακευτικά προϊόντα και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες για ιδιώτες αποτελούν τομείς για τους οποίους θα πρέπει να βελτιωθεί η παιδεία και η υπευθυνότητα των καταναλωτών ώστε να μπορούν να ωφελούνται πλήρως από τα πλεονεκτήματα της ενιαίας αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό, το καταναλωτικό δίκαιο, και ιδίως οι διατάξεις που αφορούν τα συμβατικά δικαιώματα και τα ένδικα μέσα προσφυγής των καταναλωτών, θα πρέπει να αναθεωρηθεί κατά τρόπο ώστε να εξελιχθεί σε ένα απλό και ολοκληρωμένο πλαίσιο προστασίας.
Επιπλέον, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) δεν έχουν ενταχθεί στην ενιαία αγορά όπως οι μεγάλες επιχειρήσεις. Ο φορολογικός κατακερματισμός και οι γλωσσικοί, πολιτισμικοί και καταναλωτικοί φραγμοί αποτελούν τα κύρια εμπόδια στη συμμετοχή τους. Στο πλαίσιο αυτό, το σχέδιο «ρύθμισης για τις μικρές επιχειρήσεις» [EN], το οποίο βασίζεται στην αρχή «think small first» και στην αρχή της βελτίωσης του φορολογικού περιβάλλοντος, αναμένεται να δώσει την κατάλληλη λύση στον πρόβλημα αυτό.
Απόκριση στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης
Σε ένα διαρκώς εξελισσόμενο διεθνές περιβάλλον, η ενιαία αγορά προσφέρει πολυάριθμα πλεονεκτήματα από άποψη καινοτομίας, ανταγωνιστικότητας και επιλογών, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την τήρηση των κανόνων του εργατικού δικαίου και των προτύπων προστασίας της υγείας, της ασφάλειας και του περιβάλλοντος. Λόγω της φύσης της, η ενιαία αγορά καθιστά την Ευρώπη πιο ελκυστική για τους επενδυτές και τις ξένες επιχειρήσεις.
Για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης, η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει αυτή τη διαδικασία εστιάζοντας τις προσπάθειές της στους πυλώνες που προσδιορίζονται στην ανακοίνωση «Η Ευρώπη στον κόσμο: η συμμετοχή της στον παγκόσμιο ανταγωνισμό», και συγκεκριμένα:
Αναγωγή της ελεύθερης κυκλοφορίας της γνώσης και της καινοτομίας σε «πέμπτη ελευθερία»
Η ενιαία αγορά, η οποία αρχικά είχε σχεδιαστεί για μια οικονομία βασιζόμενη στα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα και στα αγαθά του μεταποιητικού τομέα, θα πρέπει να ενσωματώσει πληρέστερα τις υπηρεσίες, οι οποίες αποκτούν αυξανόμενη θέση σε μια οικονομία βασιζόμενη στη γνώση. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να αξιοποιήσει το δυναμικό που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες προς όφελος μιας «πέμπτης ελευθερίας», δηλαδή της ελεύθερης κυκλοφορίας της γνώσης και της καινοτομίας.
Η οδηγία για τις υπηρεσίες αποτελεί τη βάση αυτής της διαδικασίας. Θα πρέπει ωστόσο να συνεχισθούν οι προσπάθειες άρσης των φραγμών και ενίσχυσης του ανταγωνισμού, με σκοπό την προσφορά στους καταναλωτές περισσότερων επιλογών σε καλύτερες τιμές, αλλά και την τόνωση της καινοτομίας. Στο πλαίσιο αυτό έχουν αναληφθεί διάφορες πρωτοβουλίες που αφορούν ιδίως τις βιομηχανίες δικτύου (ενέργεια, ταχυδρομικές υπηρεσίες, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες, κτλ.). Οι τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ) θα πρέπει επίσης να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην ανάπτυξη διαλειτουργικών υπηρεσιών στο πλαίσιο της «ηλεκτρονικής εσωτερικής αγοράς» (ηλεκτρονική τιμολόγηση, επιγραμμικές ηλεκτρονικές προμήθειες ή ηλεκτρονικά τελωνεία) αλλά χωρίς να δημιουργούν νέους «ηλεκτρονικούς φραγμούς».
Θα πρέπει να διασφαλισθεί η κινητικότητα των εργαζομένων, των ερευνητών και των σπουδαστών ώστε να διευκολύνεται η ανταλλαγή των γνώσεων. Το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (7ο ΠΠ Ε&A) και το σχέδιο δημιουργίας ενός «δελτίου ταυτότητας ερευνητή» αποτελούν τους άξονες προώθησης της κινητικότητας και της ανάπτυξης ερευνητικών δικτύων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ).
Κοινωνική και περιβαλλοντική διάσταση
Το άνοιγμα της αγοράς έχει οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Η Επιτροπή θα βελτιώσει τις εκτιμήσεις αντικτύπου που διενεργεί ώστε να προβλέπει καλύτερα τις εξελίξεις της αγοράς.
Η ανάπτυξη της ενιαίας αγοράς συμβαδίζει με την ευρωπαϊκή κοινωνική ατζέντα. Η οικονομική και κοινωνική συνοχή, η οποία υποστηρίζεται από τα διαρθρωτικά ταμεία, συμβάλλει στην ενίσχυση της υπευθυνότητας των πολιτών και των επιχειρήσεων και στη διάδοση των πλεονεκτημάτων της εσωτερικής αγοράς σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, το σχέδιο του «Ευρωπαϊκού Ομίλου Εδαφικής Συνεργασίας » (ΕΟΕΣ) προσφέρει νέες δυνατότητες διασυνοριακής συνεργασίας σε τομείς όπως η υγεία, το περιβάλλον ή οι υποδομές.
Με το πρόγραμμα δράσης για την επαγγελματική κινητικότητα προωθούνται περαιτέρω οι δυνατότητες απασχόλησης και κινητικότητας. Το σχετικό πλαίσιο θα πρέπει ωστόσο να κατοχυρώνει τα θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένης της ισότητας των ευκαιριών. Η ευρωπαϊκή επιτροπή επιχείρησης θα αναπροσαρμοστεί αναλόγως.
Η προώθηση πιο οικολογικών βιομηχανιών (φαρμακευτική βιομηχανία και αυτοκινητοβιομηχανία) ενισχύει την περιβαλλοντική διάσταση της ενιαίας αγοράς. Χρειάζεται να αυξηθούν περαιτέρω οι σχετικές επενδύσεις, με σκοπό ιδίως να υποστηριχθούν οι προσπάθειες καταπολέμησης της αλλαγής του κλίματος.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ
Η διευρυμένη και διαφοροποιημένη ΕΕ εξαρτάται όσο ποτέ άλλοτε από την ορθή λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Η ΕΕ πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειές της, λαμβάνοντας υπόψη την πραγματική κατάσταση και τον αντίκτυπο των αγορών, στους τομείς εκείνους που παρουσιάζουν μη ικανοποιητική λειτουργία της αγοράς και τις μεγαλύτερες δυνατότητες βελτίωσης. Θα ενισχυθεί περαιτέρω η παρακολούθηση των αγορών με σκοπό τον προσδιορισμό των περιπτώσεων ανεπαρκούς λειτουργίας και των σχετικών αιτιών και προοπτικών, με τη διενέργεια ανά τομέα ερευνών σχετικά με τον ανταγωνισμό, με τον εντοπισμό πρωτοπόρων αγορών και την ανάληψη κοινών τεχνολογικών πρωτοβουλιών. Ο πίνακας επιδόσεων για τον καταναλωτή, ο οποίος θα ενσωματωθεί από το 2009 στον πίνακα επιδόσεων της ενιαίας αγοράς, θα παρέχει πρόσθετα δεδομένα σχετικά με τις επιδόσεις αυτών των αγορών σε σχέση με τους καταναλωτές και τις οικονομικές και κοινωνικές απαιτήσεις.
Η χρησιμοποίηση απλών και κατάλληλων εργαλείων θα συμβάλει στη βελτίωση της στοχοθέτησης και της εφαρμογής της ενιαίας αγοράς και θα αποτρέψει την επιβολή πρόσθετων ρυθμιστικών κανόνων. Για να επιτευχθούν τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα, απαιτείται εξορθολογισμός της χρήσης των υφιστάμενων -στα πλαίσια των διάφορων πολιτικών- μηχανισμών και διαδικασιών. Αυτό ισχύει επίσης και για τα εργαλεία αξιολόγησης της εφαρμογής της κοινοτικής νομοθεσίας. Η Επιτροπή θα αναθεωρήσει τις μη αποτελεσματικές ή ξεπερασμένες κοινοτικές παρεμβάσεις.
Όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, αρχές και ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να εμπλέκονται στις διαδικασίες που αφορούν την ενιαία αγορά, σε ένα πλαίσιο αυξημένης αποκέντρωσης το οποίο θα ενισχύει την ίδια ευθύνη και την αμοιβαία εμπιστοσύνη, προβλέποντας νέες σχέσεις εργασίας και νέες προσεγγίσεις. Τα δίκτυα, τα οποία είναι δυνατό να βασίζονται στα «κέντρα ενιαίας αγοράς», συμβάλλουν εν προκειμένω καθοριστικά στη διασφάλιση της τήρησης της κοινοτικής νομοθεσίας, αλλά και στη συνεργασία, διευκολύνοντας τις ανταλλαγές εμπειριών και ορθών πρακτικών.
Η επικοινωνία και η πρόσβαση στις πληροφορίες αποτελούν τη βάση της διαφάνειας και της γνώσης των κοινοτικών κανόνων. Η ευθύνη βελτίωσής τους ανήκει στα κράτη μέλη. Η υλοποίηση των σχετικών στόχων θα βασίζεται κυρίως στο πιλοτικό σχέδιο των «πρεσβευτών της ενιαίας αγοράς» (προσωπικότητες από τον χώρο των επιχειρήσεων και του εμπορίου), σε μια ενιαία θυρίδα πρόσβασης στις διάφορες υπηρεσίες που διατίθενται για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις (Europe Direct, Your Europe, SOLVIT, υπηρεσία προσανατολισμού των πολιτών, EURES, το νέο ολοκληρωμένο δίκτυο υποστήριξης των επιχειρήσεων, κτλ.), καθώς και σε ένα πίνακα επιδόσεων της ενιαίας αγοράς κατάλληλα προσαρμοσμένο ώστε να επιτρέπει την καλύτερη αξιολόγηση των επιδόσεων.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την επανεξέταση της ενιαίας αγοράς διατίθενται στον ιστότοπο της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών [EN].
Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 26.05.2008