Στρατηγική σχετικά με την υγεία των ζώων για την Ευρωπαϊκή Ένωση (2007-2013)

Η κοινοτική δράση στον τομέα της υγείας των ζώων εμπνέεται από μια φιλόδοξη στρατηγική, η οποία αποτελεί απόρροια εμπεριστατωμένης αξιολόγησης και ανοίγει νέες συζητήσεις για το θέμα αυτό σε διοργανικό επίπεδο. Η στρατηγική αυτή αποτελείται από τέσσερις «πυλώνες», οι οποίοι πλαισιώνουν τα κοινοτικά πρότυπα που απευθύνονται σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη του κλάδου.

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών της 19ης Σεπτεμβρίου 2007 σχετικά με μια νέα στρατηγική για την υγεία των ζώων για την Ευρωπαϊκή Ένωση (2007-2013), σύμφωνα με την οποία «η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία» [COM (2007) 539 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η ευρωπαϊκή στρατηγική σχετικά με την υγεία των ζώων βασίζεται σε μια αξιολόγηση που δρομολόγησε η Επιτροπή το 2004 και αφορά την υγεία όλων των ζώων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

Η στρατηγική θέτει τους ακόλουθους στόχους:

Πρώτος πυλώνας: καθορισμός των προτεραιοτήτων παρέμβασης της ΕΕ

Βάση της κοινοτικής δράσης πρέπει να αποτελέσει η αξιολόγηση των βασικότερων κινδύνων που απειλούν την υγεία των ζώων. Η ανάλυση αυτή πρέπει να προσδιορίζει τη συνάφεια των απειλών αυτών με τους στόχους της στρατηγικής της ΕΕ, το «αποδεκτό επίπεδο κινδύνου» για την Κοινότητα και τη σχετική προτεραιότητα για δράση με σκοπό τη μείωση του κινδύνου. Στο πλαίσιο αυτό, στόχος της κοινοτικής δράσης είναι η μείωση του κινδύνου σε αμελητέο επίπεδο, αφού η έννοια του «μηδενικού κινδύνου» δεν υφίσταται. Επιπλέον, η Κοινότητα εφαρμόζει την αρχή της προφύλαξης, η οποία προβλέπει τη λήψη προσωρινών μέτρων σε περίπτωση ενδεχομένως σοβαρής απειλής για την υγεία, ελλείψει όμως επιστημονικής βεβαιότητας.

Οι εκπρόσωποι όλων των μερών που εμπλέκονται στη διαδικασία διαχείρισης των κινδύνων καλούνται να παρεμβαίνουν στη διαδικασία λήψης κοινοτικών αποφάσεων. Η ανάλυση και η διαχείριση των κινδύνων θα βασίζονται στον καθορισμό ποσοτικών στόχων, καθώς και στην αξιολόγηση των διαθέσιμων πόρων και της προόδου που σημειώνεται.

Δεύτερος πυλώνας: εκσυγχρονισμός του πλαισίου που διέπει την υγεία των ζώων

Η ΕΕ καθώς και διεθνείς οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας των Ζώων (ΟΙΕ) (ES) (EN) (FR) ή η Παγκόσμια Τράπεζα (ES) (EN) (FR) αναγνωρίζουν τη σημασία που έχει η προστασία της υγείας των ζώων.

Το κύριο κοινοτικό μέσο για την προστασία της υγείας των ζώων είναι η σχετική ειδική και διαρκώς επικαιροποιούμενη νομοθεσία, η οποία εφαρμόζει τις αρχές της κοινοτικής πολιτικής και υλοποιεί τις διεθνείς υποχρεώσεις της Κοινότητας. Η ΕΕ, στην προσπάθειά της να βελτιώσει την εν λόγω νομοθεσία και να ενισχύσει την αποτελεσματικότητά της, φιλοδοξεί να υιοθετήσει ένα σαφές και ενιαίο ρυθμιστικό πλαίσιο που θα συμμορφώνεται με τις οδηγίες του ΟΙΕ και με τον Codex Alimentarius (ES) (EN) (FR).

Η ορθή κατανομή των δαπανών, των οφελών και των ευθυνών θα μπορούσε να συμβάλει στην επιτυχία της στρατηγικής και να περιορίσει τους δημοσιονομικούς κινδύνους για τα κράτη μέλη και την Κοινότητα, ενθαρρύνοντας την πρόληψη των απειλών σε σχέση με τα ζώα.

Η προστασία των εξωτερικών συνόρων κατά της εισόδου ασθενειών και η καταπολέμηση των εστιών εξωτικών ασθενειών αποτελούν ευθύνη των κρατών μελών. Επιπροσθέτως, κρίνεται απαραίτητη η αποζημίωση από τις εκάστοτε κυβερνήσεις για ζημίες στις περιουσίες ιδιωτών που καταστράφηκαν για το δημόσιο όφελος. Η ευθύνη για την υγεία των ζώων ανήκει πρωτίστως στους ιδιοκτήτες των ζώων και, συλλογικά, στον κλάδο παραγωγής. Για την επιτυχία της στρατηγικής απαιτείται η πλήρης συμμετοχή και δέσμευση όλων των μερών, συμπεριλαμβανομένου του ασφαλιστικού τομέα.

Ο Codex Alimentarius και ο ΟΙΕ αποτελούν ουσιώδη σημεία αναφοράς για τη νομοθεσία του τομέα των ζωικών ασθενειών. Η ΕΕ συμμορφώνεται με τις οδηγίες τους και καλεί τα υπόλοιπα μέλη της διεθνούς κοινότητας να βασιστούν στις ίδιες αξίες. Επιπλέον, η Κοινότητα εξετάζει το ενδεχόμενο να προσχωρήσει ως μέλος στον ΟΙΕ.

Η καλύτερη υγεία των ζώων συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Επιπλέον, η εναρμόνιση των σχετικών κανόνων επιτρέπει την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού στην κοινοτική αγορά και καλύπτει αποτελεσματικά και τις εισαγωγές. Όσον αφορά τις εξαγωγές, ο καλύτερος καθορισμός των προτεραιοτήτων δράσης έναντι των υγειονομικών φραγμών αναμένεται να συμβάλει στην καλύτερη πρόσβαση στις εξαγωγικές αγορές.

Τρίτος πυλώνας: πρόληψη των απειλών που αφορούν τα ζώα, επιτήρηση και κατάσταση ετοιμότητας σε περιπτώσεις κρίσεων

Η προώθηση και η χρηματοδότηση των μέτρων βιοασφάλειας * στην κτηνοτροφία αναμένεται να αποτελέσουν σημαντικά κριτήρια αναφοράς για τις διαδικασίες «διαίρεσης σε ζώνες» και «διαίρεσης σε τμήματα».

Η ταυτοποίηση και η παρακολούθηση των μετακινήσεων των τροφίμων ζωικής προέλευσης και των ζωοτροφών βασίζονται σε σύστημα ελέγχου των συναλλαγών και σε σύστημα εντύπων για την ταυτοποίηση του κάθε ζώου. Με στόχο την ολοκλήρωση του συστήματος σε επίπεδο ΕΕ, θα εισαχθεί σταδιακά ηλεκτρονικό σύστημα.

Εξετάστηκαν μέτρα για την ενίσχυση της βιοασφάλειας στα σύνορα, χωρίς να διαταράσσεται η κυκλοφορία των ατόμων και των αγροτικών προϊόντων. Πέρα από τη βελτίωση της ισχύουσας νομοθεσίας και της συνεργασίας μεταξύ των φορέων που εμπλέκονται στους τελωνειακούς ελέγχους, στα μέτρα αυτά περιλαμβάνεται και η παροχή τεχνικής βοήθειας στις αναπτυσσόμενες χώρες, για να είναι σε θέση να πληρούν τα κοινοτικά πρότυπα.

Η ΕΕ προτίθεται να υποστηρίξει την κτηνιατρική επιτήρηση μέσω της καλύτερης συνεργασίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών και κατάλληλων οικονομικών μέσων, προωθώντας παράλληλα την κατάρτιση στον συγκεκριμένο τομέα. Τα επιστημονικά στοιχεία που συλλέγονται μέσω των εν λόγω δραστηριοτήτων επιτήρησης μπορούν να συμβάλουν στη λήψη αποφάσεων εκ μέρους των οργάνων της ΕΕ, των κυβερνήσεων καθώς και άλλων παραγόντων που εμπλέκονται στην προστασία της υγείας των ζώων.

Η ΕΕ οφείλει να βελτιώσει την ετοιμότητά της για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών μέσω μιας ολοκληρωμένης πρωτοβουλίας καθώς και με την ευρύτερη χρήση εμβολιασμών.

Τέταρτος πυλώνας: επιστήμη, καινοτομία και έρευνα

Η ΕΕ προωθεί την επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη στον τομέα της δημόσιας υγείας και της υγείας των ζώων. Για το σκοπό αυτό, τα κοινοτικά και τα εθνικά εργαστήρια αναφοράς καθώς και οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες [και συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (DE) (EN) (FR) (IT) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων] καλούνται να συνεργαστούν και να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στις επιστημονικές δραστηριότητες.

Λέξεις-κλειδιά της πράξης

Βιοασφάλεια: τα μέτρα που λαμβάνονται για την καταπολέμηση των ασθενειών ή την αποφυγή της εξάπλωσής τους. Αφορούν τη μεταχείριση των νέων ζώων και των άρρωστων ζώων, τη μεταφορά ατόμων, ζώων και υλικών, τη διατροφή των ζώων και τον καθαρισμό των εγκαταστάσεων.