Στρατηγική κατά της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας

Η Επιτροπή παρουσιάζει μια συνολική στρατηγική για την καταπολέμηση της παράνομης, λαθραίας και άναρχης (ΠΛΑ) αλιείας, η οποία θέτει σε κίνδυνο την οικονομία του τομέα της αλιείας, τους αλιευτικούς πόρους και το θαλάσσιο περιβάλλον. Με τα προταθέντα μέτρα αναμένεται ότι η πρόσβαση στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) θα περιοριστεί μόνο στα αλιευτικά προϊόντα που έχουν πιστοποιηθεί ως νόμιμα από το οικείο κράτος σημαίας ή από το οικείο κράτος εξαγωγής. Επίσης προβλέπει την ενίσχυση της επιτήρησης των δραστηριοτήτων στη θάλασσα, τον εντοπισμό επιχειρήσεων που αλιεύουν κατά τρόπο ΠΛΑ, τη βελτίωση της εφαρμογής της νομοθεσίας στον αλιευτικό τομέα και τη βελτίωση της εφαρμογής των κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών της 17ης Οκτωβρίου 2007 περί της νέας στρατηγικής της Κοινότητας για την πρόληψη, την αποτροπή και την εξάλειψη της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας [COM(2007) 601 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προτείνει συνολική στρατηγική για την καταπολέμηση της παράνομης, λαθραίας και άναρχης (ΠΛΑ) αλιείας στα κοινοτικά και διεθνή ύδατα. Οι εν λόγω αλιευτικές πρακτικές υπονομεύουν την Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑλΠ) και είναι επιζήμιες για τη βιωσιμότητα των ιχθυοαποθεμάτων, τη θαλάσσια βιοποικιλότητα, τα ευαίσθητα οικοσυστήματα, τους ευσυνείδητους αλιείς και τους οικείους παράκτιους πληθυσμούς. Η διεθνής αυτή μάστιγα προκαλεί επιπτώσεις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές.

Ο ρόλος της ΕΕ είναι καθοριστικός, διότι η ΕΕ είναι ένας από τους κύριους παράγοντες της αγοράς αλιευμάτων τόσο ως παραγωγός όσο και ως καταναλωτής. Η ποσότητα παράνομων προϊόντων που εισάγονται κάθε έτος στην ΕΕ εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 500.000 τόνους, με αντίστοιχη αξία 1,1 δισ. ευρώ.

Το πεδίο καταπολέμησης της ΠΛΑ αλιείας καλύπτει:

• τις παραβάσεις των κανόνων διαχείρισης και διατήρησης των αλιευτικών πόρων στα εθνικά και διεθνή ύδατα·
• τις αλιευτικές δραστηριότητες ανοιχτής θάλασσας που ασκούνται στο πλαίσιο περιφερειακής οργάνωσης διαχείρισης της αλιείας (ΠΟΔΑ), από σκάφη που δεν τηρούν τους κανόνες της οργάνωσης αυτής. Πρόκειται για πλοία χωρίς εθνικότητα ή νηολογημένα σε χώρα που δεν ανήκει στην εν λόγω ΠΟΔΑ·
• τις αλιευτικές δραστηριότητες που ασκούνται στην ανοικτή θάλασσα εκτός ΠΟΔΑ, κατά τρόπο που δεν συνάδει με τις κρατικές αρμοδιότητες διατήρησης των αλιευτικών πόρων βάσει του διεθνούς δικαίου.

Η ΕΕ οφείλει να αντιμετωπίσει ορισμένους παράγοντες που ευνοούν την ΠΛΑ άσκηση αλιείας, δηλαδή:

• την αποδοτικότητα. Ασκείται ΠΛΑ αλιεία λόγω του χαμηλού κόστους εκμετάλλευσης και των σημαντικών κερδών. Το φαινόμενο εξηγείται επίσης με την υπερβάλλουσα αλιευτική ικανότητα ορισμένων αλιευτικών στόλων σε σχέση με τις υφιστάμενες αλιευτικές δυνατότητες·
• τα κενά των εθνικών και διεθνών συστημάτων, από τα οποία επωφελούνται οι επιχειρήσεις που παρανομούν. Τα κενά αυτά αφορούν τη νηολόγηση, το συντονισμό μεταξύ των κρατών και των διεθνών οργανισμών καθώς και τα συστήματα παρακολούθησης, ελέγχου και επιτήρησης.

Κοινοτική δράση

Έστω και αν έχει επιτευχθεί κάποια πρόοδος στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης 2002, η ΠΛΑ αλιεία πόρρω απέχει από την εξάλειψή της. Με τη στρατηγική αυτή, η Επιτροπή στηρίζει την εκπόνηση διεθνών κανόνων και τη σύσταση ΠΟΔΑ επιφορτισμένων με την εφαρμογή τους. Προτίθεται να εξακολουθήσει την παρακολούθηση, τον έλεγχο και την επιτήρηση των θαλάσσιων δραστηριοτήτων, καθώς και τον εντοπισμό επιχειρήσεων που ασκούν ΠΛΑ δραστηριότητες . Παράλληλα, είναι αναγκαία η βελτίωση της εφαρμογής αυτών των κανόνων, όπως και αποτρεπτικών κυρώσεων κατά των παραβάσεων.

Η συνολική αυτή στρατηγική αφορά το σύνολο των αλιευτικών δραστηριοτήτων, και άλλων δραστηριοτήτων των οποίων άπτονται οι ΠΛΑ πρακτικές (αλίευση, μεταφόρτωση, μεταποίηση, εκφόρτωση, εμπορία κ.λπ.). Στοχεύει ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα και παρέχει απάντηση στα προβλήματα που απορρέουν από αυτές τις δραστηριότητες σε επίπεδο κοινοτικό, περιφερειακό και διεθνές.

Η καταπολέμηση της ΠΛΑ αλιείας πρέπει να ενσωματώνει πλήρως την εμπορική διάσταση. Υπό το πρίσμα αυτό, η Επιτροπή σκοπεύει να κλείσει την ευρωπαϊκή αγορά σε παράνομα προϊόντα, με την καθιέρωση συστήματος ελέγχου από το κράτος λιμένα. Σύμφωνα με το σύστημα, οι ιχθύες ή τα προϊόντα αλιείας πρέπει προηγουμένως να πιστοποιούνται από το κράτος σημαίας πριν από την εκφόρτωσή τους ή την εισαγωγή τους στην ΕΕ.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος των «σημαιών μη συμμόρφωσης», η ΕΕ θα μπορούσε να δράσει μονομερώς για να αντισταθμιστεί η ανεπάρκεια της πολυμερούς δράσης. Θα ήταν δυνατή η εκπόνηση κοινοτικού καταλόγου πλοίων που ασκούν ΠΛΑ αλιεία καθώς των κρατών μελών ευκαιρίας.

Η Επιτροπή προτίθεται να βελτιώσει την τήρηση των διεθνών και κοινοτικών κανόνων από τα πλοία και τις επιχειρήσεις της ΕΕ. Μεταξύ άλλων, προβλέπει την ενθάρρυνση των κρατών μελών και των υπηκόων της ΕΕ να φροντίζουν για την ορθή εφαρμογή της ΚΑλΠ και την ενίσχυση των μέτρων ελέγχου και εκτέλεσης. Είναι αναγκαία η επιβολή αποτρεπτικών κυρώσεων για ΠΛΑ δραστηριότητες στα κοινοτικά ύδατα και σε επιχειρήσεις της ΕΕ που ασκούν αυτό τον τύπο αλιείας οπουδήποτε στον κόσμο.

Η ενισχυμένη συνεργασία θα παράσχει τη δυνατότητα διεξαγωγής ερευνών για τις ΠΛΑ δραστηριότητες. Με τη στήριξη της κοινοτικής υπηρεσίας ελέγχου της αλιείας, αναμένεται ότι θα διασφαλιστεί υψηλό επίπεδο συντονισμού και πρακτικής ανταλλαγής πληροφοριών. Σε διεθνές επίπεδο, η ΕΕ οφείλει να συμβάλει στις τρέχουσες προσπάθειες, ειδικότερα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για τον επισιτισμό και τη γεωργία (FAO) (EN) (ES) (FR) ώστε να δημιουργηθεί παγκόσμιο νηολόγιο αλιευτικών πλοίων και διεθνές δίκτυο παρακολούθησης, ελέγχου και επιτήρησης. Σε κοινοτικό επίπεδο, η ΕΕ οφείλει να βελτιώσει το συντονισμό μεταξύ των ελεγκτικών αρχών των κρατών μελών.

Η ΕΕ πρέπει να εντείνει την καταπολέμηση της αλιείας ανοικτής θάλασσας στο πλαίσιο των περιφερειακών, διμερών και πολυμερών σχέσεων. Η στρατηγική της ΕΕ, που αποβλέπει στην πρόληψη, την ενθάρρυνση και την εξάλειψη της ΠΛΑ αλιείας βασίζεται σε διάφορους παράγοντες:

• τις ΠΟΔΑ. Τα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί στο πλαίσιο των ΠΟΔΑ πρέπει να ενισχυθούν, παράλληλα με το συντονισμό μεταξύ των οργανώσεων αυτών·
• τα παράκτια αναπτυσσόμενα κράτη. Για τη βελτίωση της διαχείρισης και την παρακολούθηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων, πρέπει να βελτιωθεί η κοινοτική χρηματοοικονομική στήριξη των χωρών αυτών. Πρέπει να εκτιμηθούν οι συνέπειες του κανονισμού για ΠΛΑ αλιεία στις χώρες αυτές, καθώς και τα συνοδευτικά μέτρα·
• τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) (EN) (ES) (FR). Οι διεθνείς συμβάσεις σχετικά με την εργασία στον αλιευτικό τομέα ή για την ασφάλεια των αλιευτικών πλοίων πρέπει να υπογραφούν από περισσότερα κράτη. Θα ήταν σκόπιμο επίσης να μελετηθεί η δυνατότητα μεταφοράς της νομοθεσίας αυτής στο κοινοτικό δίκαιο.

Πλαίσιο

Η παρούσα ανακοίνωση εντάσσεται σε πλαίσιο ευρείας διεθνούς συναίνεσης, που εκφράστηκε στις αποφάσεις του FAO, της γενικής συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) (EN) (FR) σχετικά με την ανάγκη υιοθέτησης συνολικής στάσης για την εξάλειψη της ΠΛΑ αλιείας. Αποτελεί συνέχεια του σχεδίου δράσης της Επιτροπής, του 2002, και του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 15ης Φεβρουαρίου 2007. Μαζί με την πρόταση κανονισμού που αναμένεται ότι θα εκδοθεί κατά τη διάρκεια του έτους 2008, αποτελεί ένα από τα πρώτα βήματα προς ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική της ΕΕ για βιώσιμη εκμετάλλευση των θαλασσών.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1005/2008  του Συμβουλίου, της 29ης Σεπτεμβρίου 2008 , περί δημιουργίας κοινοτικού συστήματος πρόληψης, αποτροπής και εξάλειψης της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας, τροποποίησης των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 2847/93, (ΕΚ) αριθ. 1936/2001 και (ΕΚ) αριθ. 601/2004 και κατάργησης των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1093/94 και (ΕΚ) αριθ. 1447/1999 [ΕΕ L 286 της 29.10.2008].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 11.11.2010