Καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας: ρόλος της Eurojust και του Ευρωπαϊκού Δικαστικού Δικτύου

Η Επιτροπή κάνει απολογισμό της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο της απόφασης για την ίδρυση της Eurojust. Έπειτα από εξέταση, η Επιτροπή προτείνει τη χορήγηση ευρύτερων εξουσιών στα εθνικά μέλη και στο συλλογικό όργανο. Η Επιτροπή επιθυμεί επίσης να αποσαφηνίσει και να απλουστεύσει τις σχέσεις που διατηρεί αυτή η μονάδα δικαστικής συνεργασίας με τους εταίρους της (Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο, Europol, OLAF, Frontex και τρίτες χώρες).

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 23ης Οκτωβρίου 2007 σχετικά με το ρόλο της Eurojust και του Ευρωπαϊκού Δικαστικού Δικτύου στο πλαίσιο της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση [COM(2007) 644 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η Eurojust ενίσχυσε τη δικαστική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και σημείωσε σημαντικές επιχειρησιακές επιτυχίες. Ο απολογισμός της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο της απόφασης 2002/187/ΔΕΥ είναι μεν θετικός, αλλά παραμένει σε μεσαίο επίπεδο. Για την βελτίωση της Eurojust είναι αναγκαίο να αποσαφηνιστούν και να ενισχυθούν οι εξουσίες των μελών της (που ονομάζονται «εθνικά μέλη») και οι εξουσίες του συλλογικού οργάνου που συναπαρτίζουν τα εθνικά μέλη.

Η Επιτροπή συνιστά την τροποποίηση της ιδρυτικής απόφασης της Eurojust, που θα επιτρέψει στην Υπηρεσία αυτή να αναπτύξει το δυναμικό της συνεργασίας και να εδραιωθεί ως βασικός φορέας για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας στην Ευρώπη.

Χορήγηση ευρύτερων εξουσιών στα εθνικά μέλη

Το καθεστώς και οι αρμοδιότητες κάθε εθνικού μέλους ορίζονται από το κράτος μέλος που το διορίζει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απουσία συνοχής των εξουσιών των εθνικών μελών και εμποδίζει σήμερα την επίτευξη μιας πλήρως αποτελεσματικής συνεργασίας. Άλλωστε τα κράτη μέλη δεν παρέχουν στα εθνικά μέλη πραγματική εξουσία. Επομένως, ελάχιστα εθνικά μέλη είναι σε θέση να διαπραγματεύονται τη σύσταση κοινής ομάδας ερευνών και να χρησιμοποιούν τις δικαστικές τους εξουσίες στις χώρες προέλευσής τους.

Για μεγαλύτερη σταθερότητα και αποτελεσματικότητα, τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν μέτρα για να καταστήσουν τις εξουσίες των εθνικών μελών και του συλλογικού οργάνου περισσότερο σαφείς, καθώς και να ορίσουν μια κοινή βάση ελάχιστης εξουσίας.

Τα κράτη μέλη, για να αυξήσουν την επιχειρησιακή ικανότητα της Eurojust, καλούνται να μεταβιβάζουν ταχύτερα τις πληροφορίες τους στην Eurojust και να ενισχύσουν τα εθνικά γραφεία τους. Επιπλέον, θα προσφεύγουν στις υπηρεσίες εθνικών εμπειρογνωμόνων.

Ενδεχόμενες τροποποιήσεις για την αύξηση των εξουσιών των εθνικών μελών

Η Επιτροπή προτείνει τροποποιήσεις στην απόφαση, προτείνοντας τα κράτη μέλη να δύνανται:

• να λαμβάνουν, να διαβιβάζουν και να μεριμνούν για την εκτέλεση των αιτημάτων των εθνικών δικαστηρίων·
• να λαμβάνουν από τις εθνικές αρχές τις αποφάσεις σχετικά με υποθέσεις νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, οργανωμένου εγκλήματος, τρομοκρατίας και εμπορίας ανθρώπων·
• να διαβιβάζουν δεδομένα στο εθνικό μέλος ενός κράτους που δεν έχει ενημερωθεί, αλλά είναι ενεχόμενο εκ των πραγμάτων·
• να ενημερώνονται για τη σύσταση κοινής ομάδας ερευνών και να υποδεικνύουν μέτρα ερευνών·
• να ζητούν συμπληρωματικά στοιχεία για την εκτέλεση και έρευνες από τη σχετική αρχή·
• να λαμβάνουν γνώση σχετικά με ελεγχόμενη παράδοση, διεισδυτική δράση ή μυστική έρευνα και να έχουν αρμοδιότητα επιτήρησης·
• να είναι εξουσιοδοτημένα για τουλάχιστον τρία έτη·
• να έχουν αναπληρωτές που να εξασφαλίζουν συνεχή παρουσία.

Η Επιτροπή, για πιο μακρά περίοδο, θα μελετήσει τον τρόπο ενίσχυσης των εξουσιών των εθνικών μελών, στο πλαίσιο της έναρξης ποινικών υποθέσεων επιιζήμιων για τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Χορήγηση ευρύτερων εξουσιών στο συλλογικό όργανο

Το συλλογικό όργανο και τα εθνικά μέλη διαθέτουν τις ίδιες εξουσίες. Μολονότι το συλλογικό όργανο αποφαίνεται σχετικά με τη σύγκρουση δικαιοδοσίας και σχετικά με τα ανταγωνιστικά εντάλματα σύλληψης, οι αποφάσεις του δεν επιβάλλονται στα κράτη μέλη. Οι εξουσίες του θα έπρεπε να διευρυνθούν, όπως και ο ρόλος του ως διαμεσολαβητή στη ρύθμιση των συγκρούσεων μεταξύ κρατών μελών. Αυτά τα τελευταία προσφεύγουν πράγματι στο συλλογικό όργανο αποκλειστικά για να τους δοθούν πληροφορίες για τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν σε περίπτωση συγκρούσεων.

Η Επιτροπή δεσμεύεται να εξετάσει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες το συλλογικό όργανο θα μπορεί:

• να αποφαίνεται για τις συγκρούσεις μεταξύ των κρατών μελών,
• να αρχίζει έρευνες σε ένα κράτος μέλος και να προτείνει διώξεις,
• να συμμετέχει στη λήψη ειδικών μέτρων έρευνας,
• να ξεκινά ποινική έρευνα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Οι σχέσεις μεταξύ Eurojust, Ευρωπαϊκού Δικαστικού Δικτύου και των δικαστικών συνδέσμων

Το Eυρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο (ΕΔΔ) διευκολύνει τη δικαστική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, ιδίως χάρη στον ιστότοπό του σχετικά με τα ευρωπαϊκά δικαστικά συστήματα. Πρέπει ωστόσο να βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ του δικτύου και της Eurojust. Η Επιτροπή επιθυμεί να συνδεθεί κάθε μέλος της Eurojust με έναν εθνικό ανταποκριτή, ο οποίος θα έχει ρόλο συνδέσμου επαφής με το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο. Ο εθνικός ανταποκριτής θα συμμετέχει στην ομάδα του μέλους της Eurojust με το οποίο θα συνδέεται. Θα αποτελεί το σύνδεσμο της πολιτικής επικοινωνίας της Eurojust στο κράτος μέλος του και θα διαβιβάζει στο εθνικό μέλος τις υποθέσεις για εξέταση, στην πιο σύντομη δυνατή προθεσμία.

Στο μέλλον, η Eurojust θα δύναται να ορίζει η ίδια τους δικαστικούς συνδέσμους στις τρίτες χώρες, ώστε να διευκολύνει τη δικαστική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και των ενδιαφερομένων χωρών.

Ενίσχυση της συνεργασίας με την Europol

Οι δεσμοί μεταξύ της Eurojust και της Europol δεν έχουν παύσει να βελτιώνονται. Το ασφαλές δίκτυο επικοινωνιών διευκόλυνε την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ τους και την πρόσβαση στους φακέλους ανάλυσης της Europol. Τέλος, οι συνεδριάσεις των εμπειρογνωμόνων στο πλαίσιο της κοινής ομάδας ερευνών είχαν ως αποτέλεσμα ποιοτική εργασία.

Ωστόσο, η συνεργασία μεταξύ της Eurojust και των εθνικών γραφείων συνδέσμων της Europol παραμένει άνιση. Οι σύνδεσμοι πρέπει να ενισχυθούν και η ανταλλαγή δεδομένων με τα γραφεία να βελτιωθεί.

Συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), τον Frontex και τις τρίτες χώρες

Οι τομείς αρμοδιοτήτων της Eurojust και της OLAF είναι συμπληρωματικοί. Η Επιτροπή συνεπώς προτείνει να καθιερωθεί η τακτική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των δύο Υπηρεσιών και η ενίσχυση των συνεργειών τους. Η ίδια επισημαίνει, επίσης, την ανάγκη να συνεχιστεί ο διορισμός συνδέσμων επαφής και να θεσπιστούν συχνές συνεδριάσεις μεταξύ της Eurojust και της OLAF.

Η προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ είναι σημαντική όσον αφορά τον τομέα της παράνομης μετανάστευσης και του οργανωμένου εγκλήματος. Η Επιτροπή ενθαρρύνει την υπογραφή συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ του Frontex και της Eurojust.

Η Eurojust υπέγραψε συμφωνίες με τρίτες χώρες ώστε να αναπτυχθεί η ανταλλαγή προσωπικών δεδομένων και πληροφοριών μεταξύ των δικαστικών αρχών. Αυτές οι συμφωνίες οδήγησαν στην αποστολή εισαγγελικών συνδέσμων στο πλαίσιο της Eurojust. Η Υπηρεσία επιθυμεί να αναπτύξει εφεξής ένα πραγματικό δίκτυο συνδέσμων επαφής.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 14.10.2011