Κοινή πολιτική κατά της παράνομης μετανάστευσης

1) ΣΤΟΧΟΣ

Συγκέντρωση σε συνεκτικό πλαίσιο των κύριων στοιχείων κοινής πολιτικής στον τομέα της μετανάστευσης έκθεση των μελλοντικών μέτρων και μορφών συνεργασίας για να τεθεί σε εφαρμογή διαρθρωμένη πολιτική πρόληψης και καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης.

2) ΠΡΑΞΗ

Κοινοποίηση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με κοινή πολιτική κατά της παράνομης μετανάστευσης [COM(2001) 672 τελικό - δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]

3) ΣΥΝΟΨΗ

Κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ταμπερέ του 1999, τα κράτη μέλη ανέλαβαν τη δέσμευση να καταπολεμήσουν την παράνομη μετανάστευση στη πηγή της για να καθιερωθεί αποτελεσματικότερη η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών σε στενή συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης (σημεία 22 και 23 των συμπερασμάτων). Προηγουμένως, το σχέδιο δράσης της Βιέννης είχε υπογραμμίσει την αναγκαιότητα να υποβληθούν συγκεκριμένες προτάσεις για να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά η παράνομη μετανάστευση.

Έκτοτε, έχουν υποβληθεί διάφορες πρωτοβουλίες, μεταξύ των οποίων:

• οδηγία που αποσκοπεί στον καθορισμό της υποβοήθησης εισόδου και απόφαση που ορίζει το ποινικό πλαίσιο για την καταστολή της υποβοήθησης της εισόδου (es de en fr)
• οδηγία για την εναρμόνιση των χρηματικών κυρώσεων (es de en fr)που επιβάλλονται στους μεταφορείς
• ανακοίνωση της Επιτροπής για την κοινοτική πολιτική για τη μετανάστευση [COM(2000) 757 τελικό]
• ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη θέση σε εφαρμογή ανοικτής μεθόδου (es de en fr)συντονισμού της κοινοτικής πολιτικής για την μετανάστευση.

Κατά την εκπόνηση συνολικής στρατηγικής, η Επιτροπή υπενθυμίζει τη σημασία της τήρησης των υποχρεώσεων που απορρέουν από ορισμένες διεθνείς πράξεις όπως π.χ. από την Ευρωπαϊκή σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα (CEDH) και την Σύμβαση της Γενεύης σχετικά με το προσφυγικό καθεστώς.

Η συζήτηση για τη δυνατότητα και τους τρόπους θέσης σε εφαρμογή συνολικού σχεδίου καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης πρέπει να λαμβάνει υπόψη διάφορα στοιχεία, δηλαδή:

• την ύπαρξη διαφορετικών μορφών παράνομης διανομής και ειδικών αναγκών των εν δυνάμει τρωτών ομάδων (γυναίκες, ανήλικοι, μη συνοδευόμενοι ανήλικοι κλπ)
• την δυνατότητα να ενισχυθεί η συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης. Ιδίως, οι υποψήφιες προς προσχώρηση χώρες έχουν υποχρέωση πλήρους μεταφοράς του κεκτημένου του Schengen. Η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών προϋποθέτει λοιπόν, μεταξύ άλλων, να ληφθούν υπόψη ορισμένα στοιχεία σχετικά με την εξωτερική κοινοτική πολιτική·
• την ύπαρξη συνόλου διατάξεων σχετικά με την έκδοση θεώρησης, τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων, την σωματεμπορία, την παράνομη απασχόληση που πρέπει να εφαρμοστούν σωστά. Εξάλλου, για να συμβάλουν στην συνεκτική εφαρμογή των νομικών διατάξεων στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας, είναι απαραίτητο τα κράτη μέλη να προβλέπουν κοινούς ορισμούς των ποινικών πράξεων καθώς και κατάλληλες κυρώσεις. Η απόφαση πλαίσιο χρησιμοποιήθηκε κατά το 2001 όσον αφορά την σωματεμπορία ή για να καθοριστεί το ποινικό πλαίσιο για την καταστολή της υποβοήθησης της εισόδου και της παράνομης μετανάστευσης.

Η πολιτική σχετικά με τη θεώρηση

Η πολιτική σχετικά με τη θεώρηση συνδέεται στενά με την πολιτική ελέγχου των μεταναστευτικών ροών. Δύο θεμελιώδεις πράξεις διέπουν τον τομέα αυτό, ο κανονισμός για τον καθορισμό του καταλόγου των τρίτων χωρών των οποίων οι υπήκοοι υπόκεινται στην υποχρέωση θεώρησης και ο κανονισμός για την καθιέρωση κοινού προτύπου θεώρησης. Σύμφωνα με το σημείο 22 των συμπερασμάτων του Ταμπερέ, πρόκειται επί του παρόντος να βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών που είναι αρμόδιες για την έκδοση και τον έλεγχο των θεωρήσεων (ανταλλαγή πληροφοριών, αμοιβαία συνδρομή, κατάρτιση του προσωπικού).

Για το σκοπό αυτό η Επιτροπή εξετάζει την πιθανότητα να συστήσει:

• κοινές θέσεις για την έκδοση θεωρήσεων ξεκινώντας π.χ. πρότυπο σχέδιο
• δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τις χορηγούμενες θεωρήσεις που να περιλαμβάνει, εκτός από τα προσωπικά δεδομένα, φωτογραφίες και αντίγραφο των ταξιδιωτικών εγγράφων.

Συλλογή και ανάλυση των πληροφοριών

Για να έχουμε ακριβή εικόνα του φαινομένου της παράνομης μετανάστευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα κράτη μέλη πρέπει να πραγματοποιήσουν συγκριτική ανάλυση των δεδομένων που προέρχονται από διαφορετικές χώρες. Η συνεργασία στο θέμα αυτό που πραγματοποιείται στα πλαίσια του CIREFI (es de en fr) (Κέντρο πληροφόρησης, μελετών και ανταλλαγών στον τομέα της διέλευσης των συνόρων και της μετανάστευσης) πρέπει να ενισχυθεί.

Η Επιτροπή σκοπεύει να:

• υποβάλει σχέδιο δράσης για τη βελτίωση της συλλογής και της ανάλυσης των δεδομένων για την μετανάστευση και το άσυλο,
• υποβάλει πρόταση για τη βελτίωση της λειτουργίας του συστήματος έγκυρης προειδοποίησης για την μετάδοση πληροφοριών σχετικά με την παράνομη μετανάστευση.

Έλεγχος και διαχείριση των συνόρων

Για να ενισχυθεί ο έλεγχος στα εξωτερικά σύνορα η Επιτροπή προτείνει να:

• δημιουργηθεί ευρωπαϊκό σώμα μεθοριακών φρουρών μελέτες βολιδοσκόπησης χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του προγράμματος ODYSSEUS (es de en fr))·
• εναρμονισθούν οι μέθοδοι κατάρτισης των μεθοριακών φρουρών (έχουν καταρτισθεί πρότυπα σχέδια στα πλαίσια της ευρωπαϊκής αστυνομικής ακαδημία). Ωστόσο, θα μπορούσε μακροπρόθεσμα να είναι σκόπιμη η σύσταση πραγματικού ευρωπαϊκού σώματος μεθοριακών φρουρών,
• βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ των διοικητικών πόρων με ανταλλαγή υπαλλήλων-συνδέσμων.

Τα κεφάλαια που θα χορηγηθούν για την εφαρμογή του προγράμματος Odysseus θα εξαντληθούν από το δημοσιονομικό έτος 2001. Η Επιτροπή πρότεινε επομένως την θέσπιση απόφασης του Συμβουλίου για την δημιουργία νέου προγράμματος (επονομαζόμενου Argo) από την 1η Ιανουαρίου 2002 έως την 31η Δεκεμβρίου 2006. Το νέο πρόγραμμα θα πρέπει να ενισχύσει την διοικητική συνεργασία και ενδεχομένως την σύσταση "μόνιμης υπηρεσίας τεχνικής στήριξης" που να εγγυάται την συνοχή και την αποτελεσματικότητα της συνεργασίας. Η υπηρεσία αυτή θα μπορεί να διεκπεραιώνει τρεις κύριες λειτουργίες:

• συλλογή, αποθεματοποίηση και διάδοση των πληροφοριών (πληροφορίες από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τη Μετανάστευση, από το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης κλπ),
• συντονισμό διοικητικής συνεργασίας (ευρωπαϊκό σώμα των μεθοριακών φρουρών, κατάρτιση κλπ),
• διαχείριση των συστημάτων (SIS, Eurodac)..που συλλέγουν πληροφορίες για τις μεταναστευτικές ροές.

Η Επιτροπή προβλέπει τη δημοσίευση ανακοίνωσης για την διαχείριση των ευρωπαϊκών συνόρων που θα διευκρινίζει τις προτάσεις της.

Σφαιρική προσέγγιση

Για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, η καλύτερη μέθοδος εργασίας είναι η σφαιρική προσέγγιση. Η μέθοδος αυτή επιτρέπει να ληφθούν υπόψη άλλα θεμελιώδη θέματα όπως:

• η σωματεμπορία (η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση οδηγίας για την χορήγηση άδειας παραμονής στα θύματα της σωματεμπορίας που συνεργάζονται στην ποινική έρευνα κατά των εκμεταλλευτών τους),
• η οικονομική εκμετάλλευση των μεταναστών. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην κατάσχεση των παράνομων κερδών που απορρέουν από εγκληματικές δραστηριότητες που σχετίζονται με την παράνομη μετανάστευση,
• η συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης,
• η ευθύνη του μεταφορέα,
• η πολιτική επανεισδοχής και επιστροφής. Ως προς αυτό, η Επιτροπή θα υποβάλει Πράσινο βιβλίο κατά τη διάρκεια του 2002.

Επίσης, η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι η παράνομη μετανάστευση συνδέεται συχνά με δίκτυα του οργανωμένου εγκλήματος που δρουν διεθνώς. Γι' αυτό, η προσέγγιση των διατάξεων σχετικά με τα συστατικά στοιχεία των ποινικών αδικημάτων και των εφαρμοστέων κυρώσεων αποδεικνύεται πολύ χρήσιμο εργαλείο.

Τα προαναφερθέντα οδηγούν την Επιτροπή να εξετάσει το ρόλο και άλλων υπηρεσιών όπως η Europol (βλ. επίσης ως προς αυτό το άρθρο 30 της συνθήκης ΕΕ).

Η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο να καταρτίσει σχέδιο δράσης για να επισημανθούν οι ενέργειες προτεραιότητας.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 17.10.2005