Εισδοχή υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό τις σπουδές, την πρακτική άσκηση ή την εθελοντική υπηρεσία

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Οδηγία 2004/114/ΕΚ — κοινοί κανόνες για την εισδοχή υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό τις σπουδές, την ανταλλαγή μαθητών, την άμισθη πρακτική άσκηση ή την εθελοντική υπηρεσία

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

Αποσκοπεί στην εναρμόνιση των νομοθεσιών των χωρών της ΕΕ σχετικά με τις προϋποθέσεις εισδοχής των υπηκόων τρίτων χωρών για σπουδές ή για συμμετοχή σε ανταλλαγές μαθητών, άμισθη πρακτική άσκηση ή εθελοντική υπηρεσία.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

• Η παρούσα οδηγία καθορίζει τους κανόνες των διαδικασιών, ώστε να επιτραπεί η είσοδος υπηκόων τρίτων χωρών στην ΕΕ για περισσότερους από 3 μήνες — για σπουδές ή για συμμετοχή σε ανταλλαγές μαθητών, άμισθη πρακτική άσκηση ή εθελοντική υπηρεσία. Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να ενσωματώσουν τους κανόνες που αφορούν τους σπουδαστές στα εθνικά τους δίκαια. Ωστόσο, έχουν κάθε δικαίωμα να μην το κάνουν όσον αφορά τις άλλες κατηγορίες.
• Ορισμένες κατηγορίες ατόμων δεν εμπίπτουν στην οδηγία:
  • οι αιτούντες άσυλο και τα άτομα που καλύπτονται από επικουρικές μορφές προστασίας (δηλ. όσοι θα αντιμετώπιζαν πραγματικό κίνδυνο να υποστούν σοβαρή βλάβη εάν έπρεπε να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους) ή από καθεστώτα προσωρινής προστασίας·
  • οι υπήκοοι τρίτων χωρών οι οποίοι είναι μέλη της οικογένειας πολιτών της ΕΕ·
  • οι υπήκοοι τρίτων χωρών που έχουν αποκτήσει το καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος σε μια χώρα της ΕΕ σύμφωνα με την οδηγία 2003/109/ΕΚ του Συμβουλίου, η οποία τους παρέχει το δικαίωμα διαμονής σε μια άλλη χώρα της ΕΕ για σπουδές ή επαγγελματική κατάρτιση υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Προϋποθέσεις εισδοχής

• Η οδηγία προβλέπει δεσμευτικούς κανόνες σχετικά με την εισδοχή σπουδαστών που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών. Ωστόσο, επαφίεται στην κάθε χώρα της ΕΕ να αποφασίσει εάν θα εφαρμόσει ή όχι τις διατάξεις για τους μαθητές, τους εθελοντές και τους άμισθους ασκούμενους.
• Για την εισδοχή στην ΕΕ με σκοπό τις σπουδές, οι αιτούντες που δεν είναι ευρωπαίοι πολίτες πρέπει να πληρούν μια σειρά από γενικές προϋποθέσεις και τις ακόλουθες ειδικές προϋποθέσεις. Θα πρέπει:
  • να έχουν γίνει δεκτοί από ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα·
  • να διαθέτουν επαρκείς πόρους για την κάλυψη του κόστους διαβίωσης, σπουδών και του ταξιδιού επιστροφής·
  • να έχουν επαρκή γνώση της γλώσσας του εκπαιδευτικού προγράμματος που θα παρακολουθήσουν (ευέλικτη προϋπόθεση που έγκειται στη διακριτική ευχέρεια της κάθε χώρας της ΕΕ)·
  • να καταβάλουν τα τέλη εγγραφής που ορίζει το σχετικό εκπαιδευτικό ίδρυμα προτού ταξιδέψουν στην ΕΕ (ευέλικτη προϋπόθεση που έγκειται στη διακριτική ευχέρεια της κάθε χώρας της ΕΕ).
• Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, η οδηγία προβλέπει το δικαίωμα των υπηκόων τρίτων χωρών που βρίσκονται ήδη για σπουδές σε μια χώρα της ΕΕ να μεταβούν σε άλλη χώρα της ΕΕ για να συνεχίσουν τις σπουδές τους.
• Για τους υπηκόους τρίτων χωρών που είναι μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η οδηγία καλύπτει την κινητικότητα που διοργανώνεται στο πλαίσιο προγραμμάτων ανταλλαγών από εξειδικευμένους οργανισμούς. Ισχύουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
  • ορίζονται όρια ηλικίας από την οικεία χώρα της ΕΕ·
  • ο οργανισμός ανταλλαγής μαθητών πρέπει να έχει λάβει άδεια από την οικεία χώρα της ΕΕ·
  • ο οργανισμός ανταλλαγής μαθητών πρέπει να αναλαμβάνει την ευθύνη για το κόστος διαβίωσης, σπουδών, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και του ταξιδιού επιστροφής·
  • οι υπήκοοι τρίτων χωρών πρέπει να φιλοξενούνται από οικογένειες υποδοχής.
  • Οι χώρες της ΕΕ ενδέχεται να επιλέξουν να περιορίσουν τις ανταλλαγές με τρίτες χώρες σε εκείνες που παρέχουν ευκαιρίες ανταλλαγής για τους δικούς τους μαθητές.
• Η παρούσα οδηγία καθορίζει τις ακόλουθες προϋποθέσεις για την αποδοχή της συμμετοχής υπηκόων τρίτων χωρών σε άμισθη πρακτική άσκηση:
  • οι αιτούντες πρέπει να διαθέτουν επαρκείς πόρους για την κάλυψη του κόστους διαβίωσης, εκπαίδευσης και του ταξιδιού επιστροφής·
  • εάν απαιτείται από μια συγκεκριμένη χώρα της ΕΕ, οι αιτούντες πρέπει να λαμβάνουν βασική γλωσσική κατάρτιση, η οποία θα τους παρέχει τις απαραίτητες γνώσεις για την πρακτική άσκηση.
• Οι άμισθοι ασκούμενοι ή εθελοντές οι οποίοι, δεδομένης της φύσης των δραστηριοτήτων τους ή του είδους της αποζημίωσης ή αμοιβής που λαμβάνουν, θεωρούνται εργαζόμενοι δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας, δεν καλύπτονται από την παρούσα οδηγία.
• Η οδηγία προβλέπει τις ακόλουθες προϋποθέσεις για τις περιπτώσεις κατά τις οποίες υπήκοοι τρίτων χωρών αιτούνται να ενταχθούν σε ένα πρόγραμμα εθελοντικής υπηρεσίας:
  • ορίζονται όρια ηλικίας από την οικεία χώρα της ΕΕ·
  • μια συμφωνία που περιγράφει τις εργασίες, τις συνθήκες εποπτείας του εθελοντή κατά την εκτέλεση αυτών των εργασιών, το ωράριο εργασίας και τους διαθέσιμους πόρους για την κάλυψη του κόστους ταξιδιού, διαβίωσης και στέγασης καθ’ όλη τη διάρκεια της διαμονής·
  • ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για το πρόγραμμα εθελοντικής υπηρεσίας πρέπει να αναλαμβάνει την ευθύνη για τις δραστηριότητες των εθελοντών, καθώς και για το κόστος διαβίωσης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και του ταξιδιού επιστροφής·
  • ο εθελοντής οφείλει, εφόσον αποτελεί ρητή απαίτηση της χώρας υποδοχής της ΕΕ, να παρακολουθήσει μια βασική εισαγωγή στη γλώσσα, την ιστορία και τις πολιτικές και κοινωνικές δομές αυτής της χώρας.

Εγκυρότητα και ανανέωση αδειών παραμονής

Η περίοδος εγκυρότητας των αδειών παραμονής διαφέρει ανάλογα με την κατηγορία:

• σπουδαστές: τουλάχιστον 1 έτος, ανανεώσιμη εάν ο κάτοχος εξακολουθεί να πληρεί τις προϋποθέσεις. Σε περιπτώσεις όπου η διάρκεια του κύκλου σπουδών είναι μικρότερη από 1 έτος, η άδεια είναι έγκυρη για το σύνολο του κύκλου σπουδών·
• μαθητές: έως 1 έτος·
• μη αμειβόμενοι ασκούμενοι: η μέγιστη διάρκεια της πρακτικής άσκησης είναι 1 έτος. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορεί να ανανεωθεί άπαξ και μόνο για το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την απόκτηση επαγγελματικής κατάρτισης αναγνωρισμένης από χώρα της ΕΕ·
• εθελοντές: έως 1 έτος. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, εάν το σχετικό πρόγραμμα υπερβεί το 1 έτος, εκδίδεται άδεια παραμονής που αντιστοιχεί στη συγκεκριμένη περίοδο.

Δικαιώματα των υπηκόων τρίτων χωρών

Η οδηγία ορίζει ότι οι φοιτητές μπορούν να προσληφθούν και ότι ενδέχεται να έχουν το δικαίωμα άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας. Ωστόσο, η χώρα υποδοχής της ΕΕ μπορεί να περιορίσει την πρόσβαση σε οικονομικές δραστηριότητες κατά το πρώτο έτος διαμονής.

Διαδικασία και διαφάνεια

• Η απόφαση για μια αίτηση απόκτησης ή ανανέωσης της άδειας παραμονής υπόκειται στους παρακάτω κανόνες:
  • η απόφαση για μια άδεια παραμονής πρέπει να λαμβάνεται και οι αιτούντες πρέπει να ενημερώνονται για αυτήν εντός μιας χρονικής περιόδου, η οποία δεν θα καθιστά δυσχερή την παρακολούθηση των σπουδών από τον αιτούντα, ενώ πρέπει να παρέχεται αρκετός χρόνος στις αρχές που είναι αρμόδιες για την επεξεργασία της αίτησης·
  • εάν οι παρεχόμενες πληροφορίες για την τεκμηρίωση της αίτησης είναι ανεπαρκείς, οι αρμόδιες αρχές για εξέταση της αίτησης μπορεί να αναστείλουν προσωρινά την επεξεργασία της. Οι αιτούντες πρέπει να ενημερώνονται για οποιεσδήποτε περαιτέρω απαιτούμενες πληροφορίες·
  • οι υπήκοοι τρίτων χωρών που αιτούνται άδεια παραμονής πρέπει να ενημερώνονται για τυχόν απόφαση απόρριψης της αίτησής τους. Η ειδοποίηση πρέπει να προσδιορίζει τυχόν διαθέσιμες διαδικασίες ένδικης προστασίας·
  • σε περίπτωση απόρριψης αίτησης ή ανάκλησης άδειας παραμονής που εκδόθηκε σύμφωνα με την παρούσα οδηγία, το ενδιαφερόμενο άτομο έχει δικαίωμα άσκησης προσφυγής ενώπιον των αρχών της οικείας χώρας της ΕΕ.
• Η οδηγία προβλέπει μια συμφωνία με συνοπτική διαδικασία για τη έκδοση αδειών παραμονής ή θεωρήσεων για σπουδαστές και μαθητές μεταξύ της αρχής μιας χώρας της ΕΕ που είναι αρμόδια για την είσοδο και τη διαμονή υπηκόων τρίτων χωρών και ενός ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος ή ενός οργανισμού που διοργανώνει προγράμματα ανταλλαγής μαθητών.

Κατάργηση

Από τις 24 Μαΐου 2018, η οδηγία (ΕΕ) 2016/801 καταργεί και αντικαθιστά την οδηγία 2004/114/ΕΚ.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Η απόφαση εφαρμόζεται από τις 12 Ιανουαρίου 2005. Οι χώρες της ΕΕ έπρεπε να την ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 11 Ιανουαρίου 2007.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στα εξής:

• Σπουδές και έρευνα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία 2004/114/ΕΚ του Συμβουλίου της 13ης Δεκεμβρίου 2004 σχετικά με τις προϋποθέσεις εισδοχής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό τις σπουδές, την ανταλλαγή μαθητών, την άμισθη πρακτική άσκηση ή την εθελοντική υπηρεσία (ΕΕ L 375 της 23.12.2004, σ. 12-18)

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Οδηγία (ΕΕ) 2016/801 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Μαΐου 2016 σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την έρευνα, τις σπουδές, την πρακτική άσκηση, την εθελοντική υπηρεσία, τις ανταλλαγές μαθητών ή τα εκπαιδευτικά προγράμματα και την απασχόληση των εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair) (ΕΕ L 132 της 21.5.2016, σ. 21–57)

τελευταία ενημέρωση 15.09.2017