Ο στόχος της εν λόγω απόφασης-πλαισίου είναι η προσέγγιση των νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων των κρατών μελών όσον αφορά την αστυνομική και δικαστική συνεργασία για ποινικά θέματα σχετικά με την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Η απόφαση-πλαίσιο έχει σκοπό τη θέσπιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο πλαισίου κοινών διατάξεων για ορισμένα θέματα, όπως η ποινικοποίηση, οι κυρώσεις, οι επιβαρυντικές περιστάσεις, η δικαιοδοσία και η έκδοση.

Απόφαση-πλαίσιο 2002/629/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 19ης Ιουλίου 2002 για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων.

Μετά την έγκριση το 1997 της κοινής δράσης του Συμβουλίου για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και τη σεξουαλική εκμετάλλευση των παιδιών, πολλαπλασιάστηκαν οι πρωτοβουλίες τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Ωστόσο, το σχέδιο δράσης της Βιέννης, καθώς και τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Τάμπερε ωθούν στην έκδοση συμπληρωματικών διατάξεων προκειμένου να ρυθμιστούν ορισμένα θέματα ποινικού δικαίου και διαδικασιών.

Με την παρούσα απόφαση-πλαίσιο, η Επιτροπή θέλησε να συμπληρώσει τα ήδη υπάρχοντα μέσα για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, μεταξύ άλλων:

Η Επιτροπή προσεγγίζει επομένως την εμπορία ανθρώπων ως αδίκημα εις βάρος του προσώπου με σκοπό την εκμετάλλευσή του.

Το πρώτο άρθρο εισάγει τον ορισμό της εμπορίας ανθρώπων με σκοπό την εκμετάλλευση της εργασίας τους ή τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Τα κράτη μέλη πρέπει να τιμωρούν οποιαδήποτε μορφή στρατολόγησης, μεταφοράς, μεταβίβασης ή στέγασης ενός ατόμου που έχει στερηθεί των θεμελιωδών δικαιωμάτων του. Είναι, συνεπώς, κολάσιμες όλες οι εγκληματικές ενέργειες που εκμεταλλεύονται το ευάλωτο ατόμων με πνευματική ή σωματική μειονεξία.

Η συναίνεση του θύματος είναι αδιάφορη όταν ο δράστης της παράβασης προβαίνει σε μία από τις τυπικές συμπεριφορές που συνιστούν εκμετάλλευση κατά την έννοια της απόφασης-πλαισίου, δηλ. τη:

Η υποκίνηση σε εμπορία ανθρώπων, καθώς και η συνεργία ή η απόπειρα διάπραξης αδικήματος τιμωρούνται.

Οι κυρώσεις που προβλέπουν οι εθνικές νομοθεσίες πρέπει να είναι «αποτελεσματικές, ανάλογες και αποτρεπτικές». Η Επιτροπή, προβλέποντας φυλάκιση ανώτατης διάρκειας όχι μικρότερης των οκτώ ετών, επιτρέπει την εφαρμογή και άλλων νομοθετικών μέσων που έχουν ήδη θεσπιστεί στον τομέα της δικαστικής και αστυνομικής συνεργασίας όπως η κοινή δράση 98/699/ΔΕΥ για τον προσδιορισμό, τον εντοπισμό, τη δέσμευση ή την κατάσχεση και τη δήμευση των οργάνων και των προϊόντων του εγκλήματος και η κοινή δράση 98/733/ΔΕΥ σχετικά με το αξιόποινο της συμμετοχής σε εγκληματική οργάνωση. Η προαναφερθείσα στερητική της ελευθερίας ποινή δεν εφαρμόζεται παρά μόνον εάν επαληθεύονται ορισμένες περιστάσεις, μεταξύ άλλων όταν:

Επιπλέον, η απόφαση-πλαίσιο θεσπίζει την ποινική ή αστική ευθύνη των νομικών προσώπων. Η ευθύνη αυτή είναι συμπληρωματική της ευθύνης του φυσικού προσώπου. Το νομικό πρόσωπο φέρει ευθύνη εφόσον το αδίκημα διαπράττεται προς όφελός του από άλλο πρόσωπο που ενεργεί είτε ατομικά είτε ως μέλος οργάνου του νομικού προσώπου ή ασκεί εξουσία λήψης αποφάσεων.

Οι κυρώσεις για τα νομικά πρόσωπα πρέπει να είναι «αποτελεσματικές, ανάλογες και αποτρεπτικές», να περιλαμβάνουν χρηματικές ποινές και πρόστιμα και συγκεκριμένες κυρώσεις όπως: προσωρινή ή οριστική απαγόρευση άσκησης εμπορικής δραστηριότητας, δικαστική εντολή διάλυσης ή αποκλεισμό από δημόσιες παροχές και ενισχύσεις.

Τα θύματα της σωματεμπορίας που είναι παιδιά δικαιούνται ειδικής μεταχείρισης, σύμφωνα με την απόφαση-πλαίσιο 2001/220/ΔΕΥ σχετικά με το καθεστώς των θυμάτων στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών.

Για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να μην τιμωρηθεί το αδίκημα λόγω σύγκρουσης αρμοδιοτήτων, με την απόφαση θεσπίζονται κριτήρια δικαιοδοσίας. Ένα κράτος μέλος θεμελιώνει τη δικαιοδοσία του, όταν:

Το δεύτερο κριτήριο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα κράτη που αρνούνται την έκδοση των υπηκόων τους γιατί, στην περίπτωση αυτή, πρέπει να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να διώκουν τους υπηκόους τους για αδικήματα που διαπράχθηκαν στην αλλοδαπή.

Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο καταργεί την κοινή δράση 97/154/ΔΕΥ για το μέρος σχετικά με την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων.

Η απόφαση-πλαίσιο εφαρμόζεται στο Γιβραλτάρ.

Παραπομπες

Πράξη	Έναρξη ισχύος	Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη Εφημερίδα
Απόφαση-πλαίσιο 2002/629/ΔΕΥ	1.8.2002	1.8.2004	EE L 203 της 1.8.2002

Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 2 Μαΐου 2006 βάσει του άρθρου 10 της απόφασης-πλαίσιο της 19ης Ιουλίου 2002 για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων [COM(2006) 187 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στις 18 Οκτωβρίου2005 - Καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων: Ολοκληρωμένη προσέγγιση και προτάσεις για ένα σχέδιο δράσης [COM(2005) 514 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η εν λόγω ανακοίνωση έχει ως στόχο την ενίσχυση της δέσμευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Η Επιτροπή προτίθεται να ενισχύσει περαιτέρω τη δέσμευση της ΕΕ και των κρατών μελών για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων για λόγους σεξουαλικής εκμετάλλευσης ή εκμετάλλευσης της εργασίας τους καθώς και να ευνοήσει την προστασία, την υποστήριξη και την αποκατάσταση των θυμάτων της εμπορίας αυτής. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η εμπορία ανθρώπων δεν μπορεί να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά χωρίς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα στηρίζεται στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θα λαμβάνει υπόψη της τον παγκόσμιο χαρακτήρα του φαινομένου. Η εν λόγω προσέγγιση υπαγορεύει λοιπόν μια συντονισμένη πολιτική δράση, ιδίως στους τομείς της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης, των εξωτερικών σχέσεων, της συνεργασίας για την ανάπτυξη, της απασχόλησης, της ισότητας ανδρών και γυναικών και της μη εισαγωγής διακρίσεων.