Ίση μεταχείριση ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ:

Οδηγία 2000/43/ΕΚ — εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Η οδηγία στόχο έχει την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής.
Θεσπίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Η αποθάρρυνση των διακρίσεων αναμένεται να συμβάλει στην αύξηση της συμμετοχής στην οικονομική και κοινωνική ζωή και στον περιορισμό του κοινωνικού αποκλεισμού.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η παρούσα οδηγία βασίζεται στην αρχή της ίσης μεταχείρισης προσώπων. Απαγορεύει τόσο τις άμεσες* όσο και τις έμμεσες* διακρίσεις, την παρενόχληση*, τις εντολές για την εφαρμογή διακριτικής μεταχείρισης και τη θυματοποίηση*.
Η οδηγία εφαρμόζεται για όλα τα πρόσωπα και όλους τους τομείς δραστηριοτήτων όσον αφορά:
- την πρόσβαση στην απασχόληση·
- τις εργασιακές συνθήκες συμπεριλαμβανομένων των προαγωγών, των αμοιβών και των απολύσεων·
- την πρόσβαση στην επαγγελματική κατάρτιση·
- τη συμμετοχή σε οργανώσεις εργαζομένων ή εργοδοτών, και σε οποιαδήποτε επαγγελματική οργάνωση·
- την πρόσβαση στην κοινωνική προστασία και την υγειονομική περίθαλψη·
- την εκπαίδευση·
- τις κοινωνικές παροχές·
- την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες, και την παροχή αυτών, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης.
Η οδηγία δεν καλύπτει τη διαφορετική μεταχείριση λόγω υπηκοότητας ή τις προϋποθέσεις που αφορούν την εισδοχή και την παραμονή πολιτών από τρίτες χώρες.

Παρεκκλίσεις από την αρχή της ίσης μεταχείρισης

Στον τομέα της απασχόλησης, μια παρέκκλιση μπορεί να εγκρίνεται όταν η φυλετική ή εθνοτική καταγωγή αποτελεί μια ουσιαστική επαγγελματική προϋπόθεση. Η εν λόγω παρέκκλιση πρέπει να δικαιολογείται από τη φύση της δραστηριότητας και τους όρους υπό τους οποίους ασκείται. Πρέπει να είναι νόμιμη και αναλογική.
Η οδηγία δεν αντιτίθεται στη θετική δράση, όπως εθνικά μέτρα με σκοπό την πρόληψη ή την αντιστάθμιση μειονεκτημάτων που σχετίζονται με τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή.

Ένδικα μέσα και εκτέλεση

Κάθε πρόσωπο που θεωρεί ότι έχει πέσει θύμα διάκρισης λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής πρέπει να έχει πρόσβαση σε νομικές και/ή διοικητικές διαδικασίες. Ενώσεις ή άλλα ενδιαφερόμενα νομικά πρόσωπα μπορούν επίσης να κινήσουν διαδικασίες είτε εξ ονόματος του ενάγοντος είτε προς υπεράσπισή του.

Το θύμα διάκρισης πρέπει μόνο να αποδείξει το τεκμήριο διάκρισης και στη συνέχεια εναπόκειται στον εναγόμενο να αποδείξει ότι δεν υπήρξε διάκριση.

Κοινωνικός διάλογος και διάλογος με την κοινωνία των πολιτών

Οι κοινωνικοί εταίροι διασφαλίζουν την προώθηση της ίσης μεταχείρισης, συγκεκριμένα μέσω της παρακολούθησης των πρακτικών στον εργασιακό χώρο, της κατάρτισης κωδικών δεοντολογίας και της σύναψης συλλογικών συμβάσεων. Γενικότερα, η οδηγία ενθαρρύνει τη σύναψη συμφωνιών για τη θέσπιση κανόνων κατά των διακρίσεων στους τομείς που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Επίσης, ενθαρρύνεται ο διάλογος με τις ενδιαφερόμενες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Φορείς για την προώθηση της αρχής

Κάθε χώρα της ΕΕ πρέπει να καθορίζει τουλάχιστον έναν φορέα που θα ασχολείται αποκλειστικά με την καταπολέμηση των διακρίσεων, ο οποίος, ειδικότερα, θα είναι αρμόδιος να συνδράμει τα θύματα και να διενεργεί ανεξάρτητες έρευνες.

Σύσταση του Συμβουλίου

Το 2013, το Συμβούλιο εξέδωσε μια σύσταση που ζητούσε να ληφθούν μέτρα σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των διακρίσεων, με στόχο την ενίσχυση της ένταξης των Ρομά. Η σύσταση βασίζεται στην οδηγία 2000/43/ΕΚ και υπογραμμίζει τη σημασία της εφαρμογής της στην πράξη.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Εφαρμόζεται από τις 19 Ιουλίου 2000. Οι χώρες της ΕΕ έπρεπε να την ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 19 Ιουλίου 2003.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Η Συνθήκη της Λισαβόνας (άρθρο 19 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ) παρέχει στην ΕΕ μια νομική βάση για την καταπολέμηση όλων των μορφών διακρίσεων βάσει φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού.

* ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Άμεση διάκριση: όταν, για λόγους φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, επιφυλάσσεται σε ένα πρόσωπο μεταχείριση λιγότερο ευνοϊκή από αυτήν της οποίας τυγχάνει, έτυχε ή θα ετύγχανε ένα άλλο πρόσωπο, σε ανάλογη κατάσταση.

Έμμεση διάκριση: όταν ένας εκ πρώτης όψεως ουδέτερος κανόνας, κριτήριο ή πρακτική μπορεί να θέσει πρόσωπα συγκεκριμένης φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής σε μειονεκτική θέση συγκριτικά με άλλα πρόσωπα, εκτός εάν ο κανόνας, το κριτήριο ή η πρακτική αυτή δικαιολογείται αντικειμενικά από ένα θεμιτό σκοπό και τα μέσα επίτευξης αυτού του σκοπού είναι πρόσφορα και αναγκαία.

Παρενόχληση: όταν σημειώνεται ανεπιθύμητη συμπεριφορά συνδεόμενη με φυλετική ή εθνοτική καταγωγή με σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου και τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος.

Θυματοποίηση: άδικη ή σκληρή μεταχείριση προσώπου που καταγγέλλει διακριτική μεταχείριση ή συνδράμει κάποιον τρίτο στην καταγγελία διακριτικής μεταχείρισης.

ΚΥΡΙΑ ΠΡΑΞΗ

Οδηγία 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 2000, περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής (ΕΕ L 180 της 19.7.2000, σ. 22-26)

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Έκθεση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Εφαρμογή της οδηγίας 2000/43/ΕΚ, της 29ης Ιουνίου 2000, περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής [COM(2006) 643 τελικό της 30.10.2006]

Σύσταση του Συμβουλίου, της 9ης Δεκεμβρίου 2013, για αποτελεσματικά μέτρα ένταξης των Ρομά στα κράτη μέλη (ΕΕ C 378 της 24.12.2013, σ. 1-7)

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο: Κοινή έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 2000, περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής («οδηγία για τη φυλετική ισότητα») και της οδηγίας 2000/78/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2000, για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία («οδηγία για την ισότητα στην απασχόληση») [COM(2014) 2 final της 17.1.2014]

τελευταία ενημέρωση 23.02.2017