Ο χώρος Σένγκεν

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Κεκτημένο του Σένγκεν — Συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων των κρατών της Οικονομικής Ένωσης Μπενελούξ, της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και της Γαλλικής Δημοκρατίας σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση των ελέγχων στα κοινά τους σύνορα

Κεκτημένο του Σένγκεν — Σύμβαση εφαρμογής της συμφωνίας του Σένγκεν, της 14ης Ιουνίου 1985, μεταξύ των κυβερνήσεων των κρατών της Οικονομικής Ένωσης Μπενελούξ, της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και της Γαλλικής Δημοκρατίας, σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση των ελέγχων στα κοινά τους σύνορα

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΕΝΓΚΕΝ;

• Αποσκοπεί να δώσει τη δυνατότητα στους κατοίκους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) να ταξιδεύουν στα εσωτερικά σύνορα των κρατών μελών της ΕΕ χωρίς να υπόκεινται σε έλεγχο ή επίδειξη των διαβατηρίων τους.
• Το άνοιγμα των εσωτερικών συνόρων είναι η μία όψη του νομίσματος του Σένγκεν. Η άλλη είναι η διασφάλιση της ασφάλειας των πολιτών της. Αυτό περιλαμβάνει την ενίσχυση και εφαρμογή ενιαίων κριτηρίων όσον αφορά τους ελέγχους για την είσοδο υπηκόων χωρών εκτός Σένγκεν στα κοινά εξωτερικά σύνορα, την ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ των συνοριοφυλάκων, των εθνικών αστυνομικών και δικαστικών αρχών και τη χρήση εξελιγμένων συστημάτων ανταλλαγής πληροφοριών.
• Το κεκτημένο του Σένγκεν έχει τροποποιηθεί καθώς νέες χώρες έχουν ενταχθεί στον χώρο και νέα ενωσιακή νομοθεσία έχει ενσωματωθεί σε αυτό.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Συνεργασία

Η συνεργασία του Σένγκεν έχει εξελιχθεί από ένα αρχικό σχέδιο μεταξύ μερικών κυβερνήσεων σε έναν ολοκληρωμένο τομέα πολιτικής της ΕΕ ακολουθώντας τα εξής στάδια:

• 1985. Το Βέλγιο, η Γαλλία, η Δυτική Γερμανία, οι Κάτω Χώρες και το Λουξεμβούργο (5 από τις τότε 10 χώρες της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, πλέον κράτη μέλη της ΕΕ) υπογράφουν συμφωνία, στο χωριό Σένγκεν του Λουξεμβούργου, σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορά τους.
• 1990. Οι ίδιες πέντε χώρες υπογράφουν τη Σύμβαση του Σένγκεν η οποία συμπληρώνει τη συμφωνία και θεσπίζει μέτρα και εγγυήσεις προκειμένου να τεθεί σε εφαρμογή η πολιτική άρσης των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα.
• 1995. Η εφαρμογή του θεματολογίου του Σένγκεν ξεκινά με τη συμμετοχή επτά κρατών μελών της ΕΕ.
• 1997. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ ενσωμάτωσε το κεκτημένο του Σένγκεν εντός του νομικού πλαισίου της ΕΕ.

Ιδιότητα μέλους

• Ξεκινώντας με πέντε ιδρυτικά μέλη, ο χώρος Σένγκεν πλέον περιλαμβάνει όλα τα κράτη μέλη, εκτός από τη Βουλγαρία, την Ιρλανδία, την Κύπρο και τη Ρουμανία, και τις τέσσερις χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών: Την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία και την Ελβετία.
• Από την 1η Ιανουαρίου 2023, καταργήθηκαν οι έλεγχοι των προσώπων στα εσωτερικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα μεταξύ της Κροατίας και των υπόλοιπων χωρών του χώρου Σένγκεν και το κεκτημένο του Σένγκεν εφαρμόζεται πλήρως στην Κροατία [Απόφαση (ΕΕ) 2022/2451 του Συμβουλίου].

Έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα στην πράξη

• Οποιοσδήποτε, ανεξαρτήτου εθνικότητας, μπορεί να διασχίσει εσωτερικά σύνορα εντός του χώρου Σένγκεν χωρίς κανέναν έλεγχο.
• Οι εθνικές αρχές μπορούν να διεξάγουν αστυνομικούς επιτόπιους ελέγχους είτε στα σύνορα είτε σε παραμεθόριες περιοχές όταν αυτοί βασίζονται σε γενικές πληροφορίες και εμπειρίες και δεν πρόκειται για συστηματικούς ελέγχους διαβατηρίων.
• Τα πρόσωπα χρειάζονται ορισμένα ταξιδιωτικά έγγραφα, ανάλογα με το αν είναι υπήκοοι της ΕΕ, μέλη οικογένειας που είναι πολίτες τρίτων χωρών ή υπήκοοι τρίτων χωρών.
• Μια χώρα Σένγκεν μπορεί, κατ’ εξαίρεση, να επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους, αρχικά μέχρι και 30 μέρες, εάν υφίσταται σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια. Οφείλει να ενημερώσει τις υπόλοιπες χώρες του Σένγκεν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το κοινό.

Εξωτερικά σύνορα

Ο χώρος Σένγκεν έχει σταδιακά ενισχύσει τους ελέγχους στα εξωτερικά του σύνορα, κατοχυρώνοντάς τους σε ένα ενιαίο σύνολο κανόνων. Οι εν λόγω κανόνες καλύπτουν:

• τον τρόπο που πρέπει να διεξάγονται οι έλεγχοι των ατόμων που διασχίζουν ένα εξωτερικό σύνορο της ΕΕ σύμφωνα με τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν;
• την εναρμόνιση των όρων εισόδου με μια κοινή πολιτική θεωρήσεων και κοινούς κανόνες όσον αφορά τις θεωρήσεις βραχείας διαμονής (μέχρι 3 μήνες)·
• τη διεύρυνση της αστυνομικής συνεργασίας με δικαιώματα διασυνοριακής παρακολούθησης και καταδίωξης·
• την ενίσχυση της δικαστικής συνεργασίας μέσω ενός ταχύτερου συστήματος έκδοσης και της μεταβίβασης δικαστικών αποφάσεων μεταξύ δικαιοδοσιών.

Το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (SIS)

Αυτή η ηλεκτρονική βάση δεδομένων ευρείας κλίμακας:

• υποστηρίζει τον έλεγχο στα εξωτερικά σύνορα και τη συνεργασία για την επιβολή του νόμου μεταξύ των χωρών Σένγκεν·
• δημιουργήθηκε το 1995 και ακολούθως επεκτάθηκε, πιο πρόσφατα το 2018 λόγω των νέων μεταναστευτικών προκλήσεων και προκλήσεων ασφαλείας·
• περιέχει πληροφορίες για:
  • υπόπτους εγκληματικών πράξεων,
  • άτομα που μπορεί να μην έχουν το δικαίωμα εισόδου ή παραμονής στην ΕΕ,
  • αγνοούμενα πρόσωπα,
  • ιδιοκτησία που έχει κλαπεί, υπεξαιρεθεί ή απολεσθεί·
• χρησιμοποιείται από τις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για:
  • τους συνοριακούς ελέγχους,
  • τους αστυνομικούς και τελωνειακούς ελέγχους,
  • την άσκηση ποινικών διώξεων και τη διενέργεια δικαστικών ερευνών πριν από την απαγγελία κατηγορίας,
  • τις θεωρήσεις και τις άδειες διαμονής·
• είναι προσβάσιμη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Ποινικής Δικαιοσύνης και τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου.

Σύστημα Πληροφοριών για τις Θεωρήσεις (VIS)

Το εν λόγω σύστημα πληροφοριών για τις θεωρήσεις καθιστά δυνατό στις χώρες του Σένγκεν να ανταλλάσσουν δεδομένα σχετικά με τις θεωρήσεις, ιδιαίτερα για τις αιτήσεις θεώρησης βραχείας διαμονής. Όπως και το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν, τελεί υπό τη διαχείριση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τη Λειτουργική Διαχείριση Συστημάτων ΤΠ Μεγάλης Κλίμακας στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης (eu-LISA).

Προϋποθέσεις για την αποδοχή μελών

Οι χώρες που ζητούν να προσχωρήσουν στον χώρο Σένγκεν πρέπει να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις και να είναι σε θέση:

• να ελέγχουν τα εξωτερικά σύνορά τους και να χορηγούν ομοιόμορφες θεωρήσεις Σένγκεν·
• να συνεργάζονται με άλλους εθνικούς οργανισμούς επιβολής του νόμου ώστε να διατηρούν υψηλό επίπεδο ασφαλείας·
• να εφαρμόζουν το κοινό σύνολο κανόνων Σένγκεν (γνωστό ως κεκτημένο του Σένγκεν), σε τομείς που σχετίζονται με τη διεξαγωγή ελέγχων των χερσαίων, θαλάσσιων και εναέριων συνόρων, την έκδοση θεωρήσεων, την ενίσχυση της αστυνομικής συνεργασίας και την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα·
• να χρησιμοποιούν το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν.

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΙΣΧΥΟΣ

Η Συμφωνία του Σένγκεν, η οποία αρχικά περιελάμβανε επτά κράτη μέλη, τέθηκε σε ισχύ στις 26 Μαρτίου 1995, καταργώντας τους ελέγχους των εσωτερικών συνόρων.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στα εξής:

• Χώρος Σένγκεν (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κεκτημένο του Σένγκεν — Συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων του Βασιλείου του Βελγίου, της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, της Γαλλικής Δημοκρατίας, του Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου και του Βασιλείου των Κάτω Χωρών σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση των ελέγχων στα κοινά σύνορα (ΕΕ L 239 της 22.9.2000, σ. 13-18).

Κεκτημένο του Σένγκεν — Σύμβαση εφαρμογής της συμφωνίας του Σένγκεν, της 14ης Ιουνίου 1985, μεταξύ των κυβερνήσεων των κρατών της Οικονομικής Ένωσης Μπενελούξ, της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και της Γαλλικής Δημοκρατίας, σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση των ελέγχων στα κοινά σύνορα (EE L 239 της 22.9.2000, σ. 19-62).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (EE) 2019/1896 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Νοεμβρίου 2019, για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και για την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1052/2013 και (ΕΕ) 2016/1624 (ΕΕ L 295 της 14.11.2019, σ. 1-131).

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/817 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2019, για τη θέσπιση πλαισίου διαλειτουργικότητας μεταξύ των συστημάτων πληροφοριών της ΕΕ στον τομέα των συνόρων και θεωρήσεων και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 767/2008, (ΕΕ) 2016/399, (ΕΕ) 2017/2226, (ΕΕ) 2018/1240, (ΕΕ) 2018/1726 και (ΕΕ) 2018/1861 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και των αποφάσεων 2004/512/ΕΚ και 2008/633/ΔΕΥ του Συμβουλίου (ΕΕ L 135 της 22.5.2019, σ. 27-84).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2019/817 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1860 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν για την επιστροφή παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών (ΕΕ L 312 της 7.12.2018, σ. 1-13).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1861 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με την εγκατάσταση, τη λειτουργία και τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) στον τομέα των συνοριακών ελέγχων, την τροποποίηση της σύμβασης εφαρμογής της συμφωνίας Σένγκεν και την τροποποίηση και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1987/2006 (ΕΕ L 312 της 7.12.2018, σ. 14-55).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1862 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με την εγκατάσταση, τη λειτουργία και τη χρήση του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) στον τομέα της αστυνομικής συνεργασίας και της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, την τροποποίηση και κατάργηση της απόφασης 2007/533/ΔΕΥ του Συμβουλίου και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1986/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της απόφασης 2010/261/ΕΕ της Επιτροπής (ΕΕ L 312 της 7.12.2018, σ. 56-106).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1806 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Νοεμβρίου 2018, περί του καταλόγου τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων υπόκεινται στην υποχρέωση θεώρησης για τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων των κρατών μελών, και του καταλόγου των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή (ΕΕ L 303 της 28.11.2018, σ. 39-58).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1726 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη λειτουργική διαχείριση συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας στον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (eu-LISA), και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1987/2006 και της απόφασης 2007/533/ΔΕΥ του Συμβουλίου και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1077/2011 (ΕΕ L 295 της 21.11.2018, σ. 99-137).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2016, περί κώδικα της Ένωσης σχετικά με το καθεστώς διέλευσης προσώπων από τα σύνορα (κώδικας συνόρων του Σένγκεν) (ΕΕ L 77 της 23.3.2016, σ. 1-52).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2013, σχετικά με τη θέσπιση ενός μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης για την επαλήθευση της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν και την κατάργηση της απόφασης της εκτελεστικής επιτροπής της 16ης Σεπτεμβρίου 1998 σχετικά με τη σύσταση της μόνιμης επιτροπής για την αξιολόγηση και την εφαρμογή της σύμβασης Σένγκεν (ΕΕ L 295 της 6.11.2013, σ. 27-37).

Κανονισμός (EΚ) αριθ. 810/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, για τη θέσπιση κοινοτικού κώδικα θεωρήσεων (κώδικας θεωρήσεων) (ΕΕ L 243 της 15.9.2009, σ. 1-58).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Κανονισμός (EΚ) αριθ. 767/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Ιουλίου 2008, για το Σύστημα Πληροφοριών για τις Θεωρήσεις (VIS) και την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ κρατών μελών για τις θεωρήσεις μικρής διάρκειας (κανονισμός VIS) (ΕΕ L 218 της 13.8.2008, σ. 60-81).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

τελευταία ενημέρωση 16.01.2023