Φορολογική μεταχείριση των ζημιών σε περιπτώσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα

Η παρούσα ανακοίνωση αφορά το συντονισμό των φορολογικών συστημάτων των κρατών μελών στον τομέα της διασυνοριακής φορολογικής ελάφρυνσης λόγω ζημιών που υφίστανται οι επιχειρήσεις. Η Επιτροπή προτείνει μια συντονισμένη προσέγγιση των κρατών μελών που θα επέτρεπε την υιοθέτηση ενός ελάχιστου κανόνα για διασυνοριακή φορολογική ελάφρυνση λογω ζημιών των επιχειρήσεων και των ομίλων επιχειρήσεων.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, της 19ης Δεκεμβρίου 2006, με τίτλο «Η φορολογική μεταχείριση των ζημιών σε περιπτώσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα» [COM(2006) 824 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Στο πλαίσιο μιας συντονισμένης προσέγγισης της άμεσης φορολογίας των κρατών μελών, η παρούσα ανακοίνωση αφορά το συντονισμό των φορολογικών συστημάτων των κρατών μελών στον τομέα της διασυνοριακής φορολογικής ελάφρυνσης λόγω ζημιών που υφίστανται οι επιχειρήσεις.

Στα περισσότερα κράτη μέλη, οι εθνικές ζημιές μπορούν να συμψηφιστούν με άλλα κέρδη που πραγματοποιούνται στο ίδιο κράτος μέλος. Αντίθετα, αυτή η ελάφρυνση γενικά δεν προβλέπεται για ζημιές που προκαλούνται στο εσωτερικό άλλων κρατών μελών. Ελλείψει διασυνοριακής ελάφρυνσης των ζημιών, τα κέρδη και οι ζημίες των επιχειρήσεων και των ομίλων κινδυνεύουν να διαμοιραστούν μεταξύ διαφορετικών δικαιοδοσιών. Με τον τρόπο αυτό, η ελάφρυνση των ζημιών των επιχειρήσεων και των ομίλων περιορίζεται στα κέρδη που πραγματοποιούνται στο κράτος μέλος όπου έχει γίνει η επένδυση. Κατά συνέπεια, οι επιχειρήσεις και οι όμιλοι κινδυνεύουν να καταβάλουν φόρους για ποσό που υπερβαίνει τα πραγματικά τους αποτελέσματα στην κλίμακα της ΕΕ.

Το κενό αυτό στις νομοθεσίες των κρατών μελών αποτελεί εμπόδιο στην διείσδυση σε άλλες αγορές και έχει κατά συνέπεια αρνητικό αντίκτυπο στη διεθνή ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

Στόχοι

Η Επιτροπή πρόκειται να προτείνει μια συντονισμένη προσέγγιση των κρατών μελών που θα επέτρεπε την υιοθέτηση ενός ελάχιστου κανόνα για την ελάφρυνση των διασυνοριακών ζημιών. Η παρούσα ανακοίνωση προτείνει τους τρόπους κατά τους οποίους τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν τη διασυνοριακή ελάφρυνση λόγω ζημιών που πραγματοποιούνται:

στο πλαίσιο μιας εταιρείας (δηλαδή των ζημιών ενός υποκαταστήματος ή μιας «μόνιμης εγκατάστασης» που βρίσκεται σε άλλο κράτος)·
στο πλαίσιο ομίλου εταιρειών (δηλαδή των ζημιών μέλους ενός ομίλου σε άλλο κράτος μέλος).

Ζημιές στο εσωτερικό μιας επιχείρησης

Η ελάφρυνση λόγω ζημιών που προκύπτουν από δραστηριότητες στην ημεδαπή στο πλαίσιο μίας μόνο εταιρείας παρέχεται σε όλα τα κράτη μέλη. Από τη στιγμή που μια επιχείρηση είναι εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος μέσω μόνιμης εγκατάστασης, ο ενδεχόμενος συνυπολογισμός της ζημίας αυτής της μόνιμης εγκατάστασης στο επίπεδο της εταιρικής έδρας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη μέθοδο που έχει επιλεγεί για την κατάργηση της διπλής φορολογίας στις συμφωνίες περί διπλής φορολογίας που έχουν συναφθεί μεταξύ των ενδιαφερόμενων κρατών μελών.

Η μέθοδος φορολογικής πίστωσης (που εφαρμόζεται από τα 12 εκ των 27 κρατών μελών) κατά τον καθορισμό του παγκοσμίως παραχθέντος εισοδήματος της εταιρείας λαμβάνει υπόψη όλες οι ζημίες στο κράτος όπου εδρεύει η επιχείρηση.

Με τη μέθοδο της φοροαπαλλαγής, το αλλοδαπό εισόδημα που φορολογείται στη χώρα προέλευσης απαλλάσσεται εν γένει από τη φορολογική βάση της εταιρικής έδρας:

χωρίς έκπτωση των ζημιών στο επίπεδο της εταιρικής έδρας (εφαρμόζεται από 9 κράτη μέλη εκ του συνόλου των 27)·
με (προσωρινή) έκπτωση των ζημιών των μόνιμων εγκαταστάσεων που βρίσκονται σε ένα άλλο κράτος μέλος (εφαρμόζεται από πέντε κράτη μέλη).

Η Επιτροπή ενθαρρύνει ιδιαίτερα τα κράτη μέλη, που δεν επιτρέπουν να λαμβάνονται υπόψη οι ζημιές μόνιμων εγκαταστάσεων σε άλλα κράτη μέλη, να επανεξετάσουν τα φορολογικά τους συστήματα ώστε να πρoαχθεί η ελευθερία εγκατάστασης που προβλέπεται από τη συνθήκη ΕΚ.

Ζημιές στο εσωτερικό ομίλου εταιρειών σε εθνικό επίπεδο

Δεδομένου ότι στο εσωτερικό ομίλου εταιρειών αλλά σε καταστάσεις καθαρά εθνικές, οι ζημιές δεν λαμβάνονται αυτόματα υπόψη, 19 κράτη μέλη διαθέτουν ένα εθνικό σύστημα φορολόγησης των ομίλων ώστε να τους αντιμετωπίζουν ως ενιαία οικονομική οντότητα. Αντίθετα, οκτώ κράτη μέλη δεν προβλέπουν παρόμοιο σύστημα.

Σε εθνικό επίπεδο, υφίστανται τρία διαφορετικά συστήματα στο θέμα της φορολόγησης ομίλων:

ένα σύστημα «μεταβίβασης των ζημιών εντός του ομίλου» (επτά κράτη μέλη)·
ένα σύστημα «σώρευσης» των φορολογικών αποτελεσμάτων του ομίλου που συνεπάγεται την ενοποίηση όλων των επιμέρους φορολογικών αποτελεσμάτων (δηλαδή των κερδών και των ζημιών) (11 κράτη μέλη)·
μια πλήρη φορολογική ενοποίηση. Τα αποτελέσματα του ομίλου καθορίζονται με βάση έναν μόνο λογαριασμό κερδών και ζημιών (ένα κράτος μέλος).

Διασυνοριακή ελάφρυνση των ζημιών στο εσωτερικό ενός ομίλου εταιρειών

Μεταξύ των 19 κρατών-μελών με εθνικό σύστημα, 4 μόνο εφαρμόζουν σύστημα το οποίο επεκτείνει το συνυπολογισμό των ζημιών σε διασυνοριακές καταστάσεις.

Στην απόφαση «Marks & Spencer», το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κλήθηκε να αποφανθεί για το ζήτημα της λήψης υπόψη των ζημιών που υφίσταται μια θυγατρική εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος.

Η Επιτροπή περιγράφει τρεις πιθανές εναλλακτικές λύσεις που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν ένα ελάχιστο επίπεδο διασυνοριακής ελάφρυνσης των ζημιών. Στην πράξη, εντούτοις, μόνο οι δύο τελευταίες φαίνεται να είναι πιθανότερο να επιλεγούν:

μια «μεταβίβαση των ζημιών εντός του ομίλου», πράγμα που συνεπάγεται οριστική μεταβίβαση των ζημιών ή των κερδών χωρίς ανάκτηση και χωρίς να ληφθούν υπόψη τα μελλοντικά κέρδη·
τη μέθοδο της «έκπτωσης/επανένταξης» που μεταφράζεται σε προσωρινή μεταφορά της ζημίας. Οι ζημίες μιας ευρισκόμενης σε άλλο κράτος μέλος θυγατρικής που έχουν εκπέσει από τα αποτελέσματα της μητρικής εταιρείας ανακτώνται σε μεταγενέστερο στάδιο, όταν η θυγατρική καταστεί εκ νέου κερδοφόρα·
ένα «σύστημα ενοποιημένων κερδών» που οδήγησε σε τρέχουσα φορολόγηση των αποτελεσμάτων της θυγατρικής. Τα κέρδη και οι ζημίες που πραγματοποιούνται σε ένα συγκεκριμένο φορολογικό έτος από ορισμένα ή όλα τα μέλη του ομίλου λαμβάνονται υπόψη κατά τη διάρκεια συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος στο επίπεδο της μητρικής εταιρείας. Το σύστημα αυτό επινοήθηκε για να συμπεριληφθούν ορισμένες θυγατρικές που επιλέγονται (επιλεκτικό καθεστώς) ή και το σύνολο των θυγατρικών ενός ομίλου (συνολικό καθεστώς).

Συμπεράσματα της Επιτροπής

Η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη:

να επανεξετάσουν τα φορολογικά τους συστήματα για να επιτρέψουν τη φορολογική ελάφρυνση λόγω ζημιών εντός μιας εταιρείας στο πλαίσιο διασυνοριακών καταστάσεων, ώστε να προαχθεί η ελευθερία εγκατάστασης που προβλέπεται από το κοινοτικό δίκαιο·
να εισαγάγουν και να εφαρμόσουν εθνικά φορολογικά συστήματα για την ελάφρυνση των ζημιών στους ομίλους επιχειρήσεων που να διασφαλίζουν ισοδύναμη μεταχείριση με εκείνη που υφίσταται για την αντιστάθμιση των ζημιών σε μια μεμονωμένη εταιρεία·
να αυξήσουν τη δυνατότητα διασυνοριακής αντιστάθμισης των ζημιών για τους ομίλους επιχειρήσεων.

See also