Έκτη οδηγία «ΦΠΑ»: ενιαία φορολογική βάση

Οι ευρωπαϊκές αρχές καταργούν τους φορολογικούς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα για κάθε πράξη που πραγματοποιείται μεταξύ των κρατών μελών, προσεγγίζουν τους συντελεστές ΦΠΑ και προβλέπουν, για περιορισμένη διάρκεια, μια μεταβατική περίοδο για να διευκολυνθεί η μετάβαση στο οριστικό καθεστώς φορολόγησης των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών.

ΠΡΑΞΗ

Οδηγία 77/388/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 1977, περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με τους φόρους κύκλου εργασιών - κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας: ομοιόμορφη φορολογική βάση. [Βλέπε πράξεις τροποποίησης]

ΣΥΝΟΨΗ

Το κείμενο που ακολουθεί κωδικοποιεί τις οδηγίες σχετικά με την καθιέρωση και τη λειτουργία του κοινού συστήματος ΦΠΑ.

Πεδίο εφαρμογής

Υπόκεινται στον ΦΠΑ οι παραδόσεις αγαθών και οι παροχές υπηρεσιών που πραγματοποιούνται εξ επαχθούς αιτίας στο εσωτερικό της χώρας εκ μέρους ενός υποκείμενου στο φόρο που ενεργεί υπό την ιδιότητά του αυτή καθώς και οι εισαγωγές αγαθών.

Εδαφικότητα

Εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας τα ακόλουθα εθνικά εδάφη:

• η Νήσος Ελιγολάνδη και το έδαφος του Busingen (Γερμανία)·
• η Γροιλανδία (Δανία)·
• το Λιβίνιο, η Καμπιόνε ντ' Ιτάλια, τα εθνικά ύδατα της λίμνης του Λουγκάνο (Ιταλία).

Οι υποκείμενοι στο φόρο

Υποκείμενος στο φόρο είναι οποιοσδήποτε ασκεί, «κατά τρόπο ανεξάρτητο» και σε οποιονδήποτε τόπο μία από τις ακόλουθες οικονομικές δραστηριότητες, ανεξαρτήτως του επιδιωκόμενου σκοπού και των αποτελεσμάτων της: δραστηριότητες παραγωγού, εμπόρου ή παρέχοντος υπηρεσίες, περιλαμβανομένων και των δραστηριοτήτων εξόρυξης, των γεωργικών δραστηριοτήτων και των δραστηριοτήτων των ελευθέρων επαγγελμάτων ή των εξομοιουμένων προς αυτά. Τα κράτη μέλη δύνανται να θεωρούν ως υποκείμενο στον φόρο οποιονδήποτε πραγματοποιεί επ΄ ευκαιρία μία από τις προαναφερόμενες δραστηριότητες, και ιδίως μία από τις ακόλουθες πράξεις: την παράδοση κτιρίων ή τμημάτων κτιρίων και του συνδεομένου εδάφους, που πραγματοποιείται προ της πρώτης εγκαταστάσεως σε αυτά· την παράδοση γηπέδων προς οικοδόμηση.

Ο όρος « κατά τρόπο ανεξάρτητο» αποκλείει από την φορολογία τους μισθωτούς και λοιπά πρόσωπα κατά το μέτρο που συνδέονται με τον εργοδότη τους με σύμβαση εργασίας ή με οποιαδήποτε άλλη νομική σχέση που δημιουργεί δεσμούς εξαρτήσεως.

Τα Κράτη, οι περιφέρειες, οι νομοί, οι δήμοι και κοινότητες και οι λοιποί οργανισμοί δημοσίου δικαίου δεν θεωρούνται ως υποκείμενοι στον φόρο για τις δραστηριότητες ή πράξεις, τις οποίες πραγματοποιούν ως δημόσια εξουσία εκτός εάν η μη υπαγωγή τους στον φόρο θα οδηγούσε σε σημαντικές στρεβλώσεις των όρων του ανταγωνισμού.

Τόπος των φορολογητέων πράξεων

Ο τόπος παράδοσης αγαθών θεωρείται ότι βρίσκεται:

• στον τόπο όπου βρίσκεται το αγαθό κατά τον χρόνο αναχώρησης της αποστολής ή της μεταφοράς με προορισμό τον παραλήπτη (περίπτωση κατά την οποία το αγαθό αποστέλλεται ή μεταφέρεται)·
• στον τόπο όπου βρίσκεται το αγαθό τη στιγμή της παράδοσης (περίπτωση κατά την οποία το αγαθό δεν αποστέλλεται ή μεταφέρεται).

Ως τόπος παροχής υπηρεσιών θεωρείται η έδρα της οικονομικής δραστηριότητος του παρέχοντος τις υπηρεσίες ή της μόνιμης εγκαταστάσεώς του από την οποία παρέχονται οι υπηρεσίες, ελλείψει δε τούτων, ο τόπος της κατοικίας η συνήθους διαμονής του. Εντούτοις:

• ο τόπος παροχής υπηρεσιών συναφών προς ακίνητα, περιλαμβανομένων των υπηρεσιών κτηματομεσιτών, όπως παραδείγματος χάριν οι υπηρεσίες αρχιτεκτόνων, είναι ο τόπος όπου κείται το ακίνητο·
• ο τόπος παροχής υπηρεσιών μεταφοράς είναι ο τόπος όπου πραγματοποιείται η μεταφορά ανάλογα με τις διανυθείσες αποστάσεις·
• ο τόπος παροχής υπηρεσιών που έχουν ως αντικείμενο πολιτιστικές, καλλιτεχνικές, αθλητικές, επιστημονικές, εκπαιδευτικές, ψυχαγωγικές ή παρόμοιες δραστηριότητες, ή ακόμα πραγματογνωμοσύνες ή εργασίες που αφορούν ενσώματα κινητά αγαθά είναι ο τόπος όπου εκτελούνται υλικώς οι παροχές αυτές·
• ο τόπος παροχής υπηρεσιών μισθώσεως ενσωμάτων κινητών αγαθών - εξαιρέσει όλων των μεταφορικών μέσων, είναι ο τόπος της χρησιμοποιήσεως αυτής·
• ο τόπος παροχής των κατωτέρω υπηρεσιών, είναι ο τόπος της έδρας της οικονομικής δραστηριότητος του λήπτου ή της μονίμου εκείνης εγκαταστάσεώς του για την οποία παρεσχέθησαν οι υπηρεσίες αυτές, ελλείψει δε τούτων ο τόπος της κατοικίας του ή της συνήθους διαμονής του: εκχώρηση και παραχώρηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, παροχή διαφημιστικών υπηρεσιών, παροχή υπηρεσιών από συμβούλους, μηχανικούς, δικηγόρους, λογιστές, τραπεζικές, χρηματοδοτικές και ασφαλιστικές εργασίες (...).

Προς αποφυγή περιπτώσεων διπλής φορολογίας, μη φορολογήσεως ή στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, τα Κράτη μέλη δύνανται να θεωρούν:

• τον τόπο παροχής υπηρεσιών, ο οποίος κείται στο εσωτερικό της χώρας, ως κείμενον εκτός της Κοινότητας, όταν η πραγματική χρησιμοποίηση και εκμετάλλευση πραγματοποιούνται εκτός της Κοινότητας·
• τον τόπο παροχής υπηρεσιών, ο οποίος κείται εκτός της Κοινότητας, ως κείμενον στο εσωτερικό της χώρας, όταν η πραγματική χρησιμοποίηση και εκμετάλλευση πραγματοποιούνται στο εσωτερικό της χώρας.

Γενεσιουργός αιτία και απαιτητό του φόρου

Ως γενεσιουργός αιτία του φόρου θεωρείται το γεγονός, με το οποίο δημιουργούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις, οι οποίες είναι αναγκαίες για να καταστεί απαιτητός ο φόρος.

Απαιτητό του φόρου είναι το κατά νόμον δικαίωμα του δημοσίου, από ένα δεδομένο χρονικό σημείο, προς καταβολή του φόρου εκ μέρους του υπόχρεου, έστω και αν η καταβολή αυτή δύναται να ανασταλεί.

Η γενεσιουργός αιτία επέρχεται και ο φόρος καθίσταται απαιτητός, κατά τον χρόνο πραγματοποίησης της παραδόσεως του αγαθού ή της παροχής των υπηρεσιών εκτός από έναν περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων που απαριθμούνται.

Κατά την εισαγωγή, η γενεσιουργός αιτία επέρχεται και ο φόρος καθίσταται απαιτητός κατά τον χρόνο εισόδου του αγαθού στο εσωτερικό της χώρας.

Βάση επιβολής του φόρου

Στο εσωτερικό της χώρας η βάση επιβολής του φόρου συνίσταται ανάλογα με τα διαφορετικά είδη παράδοσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών:

• σε οτιδήποτε αποτελεί την αντιπαροχή, την οποία έλαβε ή πρόκειται να λάβει για τις πράξεις αυτές ο προμηθευτής ή ο παρέχων τις υπηρεσίες από τον αγοραστή, τον λήπτη ή τρίτο πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένων των επιδοτήσεων που συνδέονται αμέσως με την τιμή των πράξεων αυτών, ή:
• στην τιμή αγοράς των αγαθών αυτών ή παρομοίων αγαθών ή ελλείψει τιμής αγοράς, στο κόστος των αγαθών, κατά τον χρόνο πραγματοποιήσεως των εν λόγω πράξεων, ή:
• στο ποσό των εξόδων που έχουν αναληφθεί από τον υποκείμενο στο φόρο, για την εκτέλεση της παροχής των υπηρεσιών, ή:
• στην κανονική αξία της εν λόγω πράξεως (ως «κανονική αξία» μιας υπηρεσίας θεωρείται οτιδήποτε ένας λήπτης, ευρισκόμενος στο στάδιο της εμπορίας όπου πραγματοποιείται η πράξη, θα έπρεπε να καταβάλει σε ανεξάρτητο παρέχοντα την υπηρεσία στο εσωτερικό του κράτους μέλους στο οποίο φορολογείται η παροχή υπηρεσιών κατά τον χρόνο κατά τον οποίον πραγματοποιείται η πράξη, υπό συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού, για να λάβει την ίδια υπηρεσία).

Κατά την εισαγωγή αγαθών, η βάση επιβολής του φόρου αποτελείται:

• από την τιμή την οποία κατέβαλε ή θα καταβάλει ο εισαγωγέας, εφόσον η τιμή αυτή αποτελεί την μόνη αντιπαροχή·
• από την κανονική αξία εάν δεν υπάρχει τιμή ή η τιμή η οποία κατεβλήθη ή θα καταβληθεί δεν αποτελεί την μόνη αντιπαροχή για το εισαχθέν αγαθό (ως «κανονική άξία» κατά την εισαγωγή αγαθού θεωρείται οτιδήποτε ένας εισαγωγέας, ευρισκόμενος στο στάδιο της εμπορίας, όπου πραγματοποιείται η εισαγωγή, θα έπρεπε να καταβάλει σε ανεξάρτητο προμηθευτή της χώρας από την οποία προέρχεται το αγαθό, κατά τον χρόνο κατά τον οποίο καθίσταται απαιτητός ο φόρος, υπό συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού, για να αποκτήσει το εν λόγω αγαθό).

Συντελεστές

Οι συναλλαγές αυτές υπόκεινται στο φόρο με τους συντελεστές και τους όρους του κράτους μέλους του προορισμού των αγαθών και των παρεχόμενων υπηρεσιών εντός των ορίων της προσέγγισης των συντελεστών που θεσπίστηκε με τις παρούσες οδηγίες:

• ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ πρέπει να είναι τουλάχιστον 15% σε κάθε κράτος μέλος, ως τις 31 Δεκεμβρίου 2000·
• επιτρέπεται για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες κοινωνικού ή πολιτιστικού χαρακτήρα (παράρτημα Η, το πεδίο εφαρμογής του οποίου εξετάζεται από το Συμβούλιο ανά διετία) η εφαρμογή ενός ή δύο μειωμένων συντελεστών, ελάχιστου ύψους 5%·
• επιτρέπεται η εφαρμογή συντελεστών ανώτερων ή ίσων προς 12% για τα αγαθά και τις υπηρεσίες, εκτός εκείνων που ορίζονται στο παράρτημα Η, για τα οποία την 1η Ιανουαρίου 1991 εφαρμοζόταν μειωμένος συντελεστής·
• οι μηδενικοί συντελεστές και οι υπερ-μειωμένοι συντελεστές (κατώτεροι του 5%) που ισχύουν την 1η Ιανουαρίου 1991 μπορούν να διατηρηθούν καταρχήν μέχρι το 1997·
• όλοι οι αυξημένοι συντελεστές καταργούνται.

Απαλλαγές

Απαλλαγές στο εσωτερικό της χώρας πραγματοποιούνται για ορισμένες δραστηριότητες γενικού ενδιαφέροντος, για τις ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εργασίες, τις μισθώσεις ακινήτων (με εξαίρεση τις πράξεις παροχής καταλύματος, τις μισθώσεις χώρων για την στάθμευση αυτοκινήτων, τις μισθώσεις εργαλείων και μηχανημάτων μονίμως εγκατεστημένων, τις μισθώσεις χρηματοθυρίδων), τις παραδόσεις αγαθών, τα οποία διατίθενται αποκλειστικά σε δραστηριότητα απαλλασσομένη του φόρου, και πολλές άλλες εργασίες όπως την χορήγηση και την διαπραγμάτευση πιστώσεων, τις εργασίες περιλαμβανομένων και των διαπραγματεύσεων, οι οποίες αφορούν καταθέσεις, τρεχούμενους λογαριασμούς, πληρωμές, μεταφορές και εμβάσματα, τις εργασίες, περιλαμβανομένης και της διαπραγματεύσεως, οι οποίες αφορούν συνάλλαγμα, τις εργασίες, περιλαμβανομένης και της διαπραγματεύσεως, οι οποίες αφορούν μετοχές και μερίδια εταιρειών ή ενώσεων (...).

Aπαλλαγές κατά την εισαγωγή πραγματοποιούνται επίσης ιδίως για τις οριστικές εισαγωγές αγαθών, των οποίων η παράδοση από υποκειμένους στον φόρο απαλλάσσεται οπωσδήποτε του φόρου στο εσωτερικό της χώρας· τις εισαγωγές αγαθών, τα οποία εδηλώθησαν ότι τίθενται υπό καθεστώς διαμετακόμισης τις εισαγωγές αγαθών, τα οποία εδηλώθησαν ότι τίθενται υπό τελωνειακό καθεστώς προσωρινής εισαγωγής και απολαύουν, ως εκ τούτου, απαλλαγής εκ των δασμών ή θα ετύγχαναν παρόμοιας απαλλαγής, εάν εισήγοντο από τρίτη χώρα· τις οριστικές εισαγωγές αγαθών, τα οποία απολαύουν ατέλειας εκτός της προβλεπομένης από το κοινό δασμολόγιο ή θα απελαμβάνανε παρόμοιας ατέλειας, εάν εισήγοντο από τρίτη χώρα. Εντούτοις, τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να μην παρέχουν απαλλαγή, όταν η χορήγησή της δημιουργεί κίνδυνο σοβαρής στρεβλώσεως των όρων του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά.

Απαλλαγές προβλέπονται επίσης για τις πράξεις κατά την εξαγωγή, τις εξομοιούμενες προς αυτές πράξεις και τις διεθνείς μεταφορές, καθώς και για ειδικές ενέργειες στην διεθνή διακίνηση αγαθών.

Εκπτώσεις

Γένεση και έκταση του δικαιώματος προς έκπτωση: Το δικαίωμα προς έκπτωση γεννάται κατά τον χρόνο, κατά τον οποίον ο προς έκπτωση φόρος γίνεται απαιτητός. Στο βαθμό που τα αγαθά και οι υπηρεσίες χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες των φορολογητέων πράξεών του, ο υποκείμενος στο φόρο έχει το δικαίωμα να εκπίπτει από τον οφειλόμενο φόρο: τον οφειλόμενο ή καταβληθέντα στο κράτος μέλος ΦΠΑ για τα αγαθά που του παραδόθηκαν ή πρόκειται να του παραδοθούν και για τις υπηρεσίες που του παρασχέθηκαν ή πρόκειται να του παρασχεθούν από άλλον υποκείμενο στο φόρο· τον οφειλόμενο ή καταβληθέντα ΦΠΑ για τα εισαχθέντα στο κράτος μέλος αγαθά· τον οφειλόμενο φόρο προστιθεμένης αξίας:

• για τις ανάγκες της επιχειρήσεως του, αγαθού παραχθέντος, κατασκευασθέντος, εξορυχθέντος, μεταποιηθέντος, αγορασθέντος ή εισαχθέντος στο πλαίσιο της επιχειρήσεως του, στην περίπτωση που η απόκτηση ενός τέτοιου αγαθού από άλλον υποκείμενο στον φόρο δεν θα του δημιουργούσε δικαίωμα προς ολική έκπτωση του φόρου προστιθεμένης αξίας και,
• την εκτέλεση υπηρεσίας για τις ανάγκες της επιχειρήσεώς του, στην περίπτωση όπου η εκτέλεση μιας τέτοιας υπηρεσίας υπό άλλου υποκείμενου στον φόρο δεν θα του δημιουργούσε δικαίωμα προς ολική έκπτωση του φόρου προστιθεμένης αξίας.

Επίσης τα Κράτη μέλη παρέχουν σε κάθε υποκείμενο στον φόρο δικαίωμα έκπτωσης ή επιστροφής του ΦΠΑ, εφόσον τα αγαθά και οι υπηρεσίες χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες:

• των πράξεών του που ανάγονται στις οικονομικές δραστηριότητες, οι οποίες διενεργούνται εκτός του κράτους μέλους και θα παρείχαν δικαίωμα έκπτωσης αν αυτές οι πράξεις είχαν πραγματοποιηθεί εντός του εν λόγω κράτους μέλους·
• ορισμένων από τις πράξεις του που απαλλάσσονται·
• των πράξεών του που απαλλάσσονται, όταν ο λήπτης είναι εγκατεστημένος εκτός Κοινότητας ή όταν οι πράξεις αυτές συνδέονται άμεσα με αγαθά προοριζόμενα να εξαχθούν εκτός της Κοινότητας.

Τρόπος άσκησης του δικαιώματος προς έκπτωση: Για να έχει τη δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος προς έκπτωση, ο υποκείμενος στο φόρο οφείλει, ανάλογα με την περίπτωση, να κατέχει τιμολόγιο, να κατέχει έγγραφο, με το οποίο να βεβαιούται η εισαγωγή, και να χαρακτηρίζεται ο ίδιος ως παραλήπτης ή εισαγωγέας και το οποίο πρέπει να μνημονεύει το ποσό του οφειλόμενου ΦΠΑ ή να καθιστά δυνατό τον υπολογισμό του, να τηρεί τις καθοριζόμενες από κάθε κράτος μέλος διατυπώσεις.

Υπόχρεοι του φόρου

Στο εσωτερικό καθεστώς, ο ΦΠΑ οφείλεται ανάλογα με τις διαφορετικές περιπτώσεις:

• από τον υποκείμενο στο φόρο ο οποίος πραγματοποιεί φορολογητέα πράξη και πραγματοποιείται από υποκείμενο στο φόρο που είναι εγκατεστημένος στο εξωτερικό, τα Κράτη μέλη δύνανται να εκδίδουν διατάξεις, οι οποίες να προβλέπουν ότι ο φόρος οφείλεται από άλλο πρόσωπο. Δύναται ιδίως να ορίζεται προς τον σκοπό αυτό ο φορολογικός αντιπρόσωπος ή το πρόσωπο προς το οποίο απευθύνεται η φορολογητέα πράξη. Τα κράτη μέλη δύνανται να προβλέπουν ότι πρόσωπο άλλο από τον υπόχρεο του φόρου είναι αλληλεγγύως υπεύθυνο για την καταβολή του ΦΠΑ·
• από τον λήπτη μιας υπηρεσίας παρεχομένης από υποκείμενο στον φόρο εγκατεστημένο στο εξωτερικό. Εντούτοις, τα Κράτη μέλη δύνανται να ορίζουν, ότι ο παρέχων την υπηρεσία είναι αλληλεγγύως υπεύθυνος για την καταβολή του φόρου·
• από κάθε πρόσωπο που αναγράφει τον φόρο προστιθεμένης αξίας σε τιμολόγιο ή άλλο έγγραφο που επέχει θέση τιμολογίου.

Κατά την εισαγωγή ο ΦΠΑ οφείλεται από το πρόσωπο ή τα πρόσωπα τα οποία ορίζονται ή αναγνωρίζονται ως οφειλέτες του φόρου από το κράτος μέλος εισαγωγής.

Η οδηγία επιβάλλει επίσης υποχρεώσεις για τους εν λόγω υπόχρεους, στο εσωτερικό καθεστώς ή κατά την εισαγωγή. Για παράδειγμα, κάθε υποκείμενος στο φόρο δηλώνει την έναρξη, τη μεταβολή ή την παύση των δραστηριοτήτων του ως υποκειμένου στο φόρο. Κάθε υποκείμενος στο φόρο οφείλει να τηρεί επαρκώς λεπτομερείς λογιστικές καταχωρήσεις, ώστε να καθίσταται δυνατή η εφαρμογή του ΦΠΑ και ο έλεγχός του εκ μέρους των φορολογικών αρχών. Οι υποχρεώσεις αυτές επιτρέπουν επομένως την καλή εφαρμογή του φόρου.

Ειδικά καθεστώτα

Υπάρχουν πολλά ειδικά καθεστώτα:

• των μικρών επιχειρήσεων·
• των γεωργών (κοινό κατ' αποκοπή)·
• των μεταχειρισμένων αντικειμένων και των αντικειμένων καλλιτεχνικής, συλλεκτικής ή αρχαιολογικής αξίας ·
• για τον χρυσό (es de en fr)·
• για τις υπηρεσίες υψηλής έντασης εργατικού δυναμικού (es de en fr)·
• των πρακτορείων ταξιδιών (es de en fr).

Τα κράτη μέλη δύνανται, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να λάβουν μέτρα παρέκκλισης για την απλούστευση της είσπραξης του ΦΠΑ ή την αποτροπή τυχόν απατών ή φοροδιαφυγών.

Στις 25 Ιουνίου 1997, η Επιτροπή πρότεινε τη σύσταση συμβουλευτικής επιτροπής ΦΠΑ.

Η οδηγία 77/388/ΕΟΚ τροποποιήθηκε επανειλημμένως. Οι πιο πρόσφατες τροποποιήσεις είναι οι ακόλουθες:

• Η οδηγία 2000/65/ΕΚ τροποποιεί την οδηγία 77/388/ΕΟΚ όσον αφορά τον προσδιορισμό του υπόχρεου του φόρου προστιθέμενης αξίας. Οι κανόνες για τον καθορισμό του υπόχρεου του φόρου δημιουργούσαν προβλήματα στους μικρούς επιχειρηματικούς φορείς που δραστηριοποιούνται σε πολλά κράτη μέλη, δεδομένου ότι υποχρεούνταν να ορίσουν φορολογικό αντιπρόσωπο ως υπόχρεο του φόρου στη χώρα όπου πραγματοποιείται παράδοση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών χωρίς να είναι εγκατεστημένοι στη χώρα. Λόγω της έγκρισης της νομοθεσίας σχετικά με τη διοικητική συνεργασία που προβλέπει την αμοιβαία συνδρομή μεταξύ των κρατών μελών και της ανάγκης απλούστευσης του κοινού συστήματος ΦΠΑ, το νέο άρθρο 21 προβλέπει ότι ο καθορισμός του φορολογικού αντιπροσώπου από υποκείμενους στο φόρο μη εγκατεστημένους στο εσωτερικό της χώρας είναι εφεξής προαιρετικός.
• Η οδηγία 2001/115/ΕΚ τροποποιεί την οδηγία 77/388/ΕΟΚ με στόχο την απλοποίηση, τον εκσυγχρονισμό και την εναρμόνιση των όρων που επιβάλλονται στην τιμολόγηση όσον αφορά τον ΦΠΑ. Στόχος είναι η εναρμόνιση των όρων που επιβάλλονται στην τιμολόγηση, ορίζοντας ιδίως έναν δεσμευτικό κατάλογο ενδείξεων τιμολογίων και δημιουργώντας ένα κοινό νομικό και τεχνικό πλαίσιο για την ηλεκτρονική τιμολόγηση, έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν τα οφέλη από την εξέλιξη των νέων τεχνολογιών.
• Η οδηγία 2002/38/ΕΚ (es de en fr) περιέχει τροποποιήσεις που αφορούν την παρούσα οδηγία (έκτη οδηγία «ΦΠΑ»). Στην οδηγία αυτή προβλέπεται η υπαγωγή στον ΦΠΑ ορισμένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών που παρέχονται σε μη υποκείμενους σε φόρο εγκατεστημένους στην ΕΕ από επιχειρηματίες τρίτων χωρών. Κατά συνέπεια, θα τεθεί σε εφαρμογή ένα ειδικό καθεστώς και η χώρα στην οποία καταναλώνονται οι υπηρεσίες οφείλει να μεριμνά ώστε οι επιχειρηματίες να τηρούν τις υποχρεώσεις τους. Μεταξύ των ενδιαφερομένων υπηρεσιών συγκαταλέγονται η παροχή μουσικής, ταινιών και παιχνιδιών, η παροχή εικόνων, κειμένων και πληροφοριών και η παροχή λογισμικού και η φιλοξενία ιστοσελίδων.
• Η οδηγία 2003/92/ΕΚ τροποποίησε τους κανόνες εφαρμογής του ΦΠΑ σχετικά με τον τόπο παράδοσης αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας για την διευκόλυνση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς. Αποσκοπεί, ιδίως, στην εξάλειψη των σημερινών προβλημάτων διπλής φορολόγησης, μη φορολόγησης και στρεβλώσεων του ανταγωνισμού μεταξύ επιχειρηματιών. Μολονότι οι προηγούμενοι κανόνες ήταν αποτελεσματικοί σε εθνικό επίπεδο, δεν είναι πλέον κατάλληλοι στο πλαίσιο της ελευθέρωσης της αγοράς και της διεθνοποίησης των παραδόσεων αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Για τους λόγους αυτούς, οι νέοι κανόνες προβλέπουν: φορολόγηση στο κράτος παράδοσης ή κατανάλωσης αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας· υποχρεωτικός μηχανισμός αντίστροφης επιβάρυνσης χωρίς να απαιτείται αριθμός φορολογικού μητρώου ΦΠΑ, εφόσον οι πελάτες και οι προμηθευτές δεν είναι εγκατεστημένοι στο ίδιο κράτος· φορολόγηση του κόστους πρόσβασης και χρήσης των συστημάτων διανομής στο κράτος εγκατάστασης του πελάτη.
• Η οδηγία 2004/7/ΕΚ τροποποίησε τις διαδικασίες που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να θεσπίζουν μέτρα παρέκκλισης από την παρούσα οδηγία. Αποσκοπεί στην απλούστευση και τον εκσυγχρονισμό της διαδικασίας με την οποία ένα κράτος μέλος δύναται να εξουσιοδοτηθεί από το Συμβούλιο, δυνάμει των άρθρων 27 και 30 της έκτης οδηγίας «ΦΠΑ», να εισάγει στην νομοθεσία του ειδικά μέτρα παρέκκλισης από το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, είτε για την απλούστευση της είσπραξης του φόρου ή την αποφυγή ορισμένων τύπων φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής, είτε στο πλαίσιο σύναψης συμφωνίας με τρίτη χώρα ή με διεθνή οργανισμό. Για λόγους διαφάνειας και ασφάλειας του δικαίου, η οδηγία προβλέπει ιδίως την κατάργηση της δυνατότητας σιωπηρής έγκρισης παρέκκλισης. Κατά συνέπεια, κάθε παρέκκλιση που επιτρέπεται πρέπει να αποτελεί το αντικείμενο ρητής απόφασης του Συμβουλίου κατόπιν προτάσεως της Επιτροπής. Η πρόταση προβλέπει επίσης ότι η Επιτροπή, στην οποία έχει υποβληθεί η αίτηση παρέκκλισης από ένα κράτος μέλος, ενημερώνει το κράτος μέλος που υποβάλλει την αίτηση ότι διαθέτει όλα τα απαιτούμενα στοιχεία για την εκτίμηση και υποβάλλει στο Συμβούλιο εντός προθεσμίας τριών μηνών από την αποστολή αυτής της πληροφορίας στο κράτος που υπέβαλε την αίτηση, είτε πρόταση έγκρισης, είτε ανακοίνωση όπου εκθέτει τις ενδεχόμενες αντιρρήσεις της. Προκειμένου να διασφαλιστεί μια πιο ενιαία εφαρμογή του κοινού συστήματος φόρου προστιθέμενης αξίας, στην πρόταση προβλέπεται η ανάθεση εκτελεστικών αρμοδιοτήτων στο Συμβούλιο που του επιτρέπει να εγκρίνει, βάσει προτάσεως της Επιτροπής, μέτρα για τη διασφάλιση της εφαρμογής των ίδιων αυτών κανόνων.
• Η οδηγία 2004/15/ΕΚ (es de en fr)τροποποιεί το άρθρο 289, παράγραφος 6, της έκτης οδηγίας ΦΠΑ, με σκοπό να παραταθεί κατά δύο έτη η περίοδος εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε υπηρεσίες υψηλής έντασης εργατικού δυναμικού.
• Η οδηγία 2004/66/EK προσαρμόζει την οδηγία 77/388/EΟΚ λόγω της προσχώρησης των δέκα νέων κρατών μελών στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα την 1η Μαΐου 2004.
• Η οδηγία 2005/92/ΕΚ έχει ως στόχο να παρατείνει το ελάχιστο όριο του κανονικού συντελεστή ΦΠΑ (ήτοι 15%) για μια νέα περίοδο πέντε ετών, από την 1η Ιανουαρίου 2006 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2010.
• Η οδηγία 2006/69/ΕΚ τροποποιεί την έκτη οδηγία «ΦΠΑ» προκειμένου να παρασχεθεί στα κράτη μέλη η δυνατότητα της ταχείας λήψης ορθών από νομικής απόψεως μέτρων με στόχο την καταπολέμηση της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής σε συγκεκριμένους και στοχοθετημένους τομείς

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

ΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ, ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΩΝ:

Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου, της 29ης Οκτωβρίου 2004, που τροποποιεί την οδηγία 77/388/EOK με σκοπό την απλούστευση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το φόρο προστιθεμένης αξίας· πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου, της 29ης Οκτωβρίου 2004, για τον καθορισμό λεπτομερών κανόνων σχετικά με την επιστροφή του φόρου προστιθεμένης αξίας, που προβλέπεται στην οδηγία 77/388/ΕΟΚ, σε υποκειμένους στο φόρο μη εγκατεστημένους στο έδαφος της χώρας αλλά εγκατεστημένους σε άλλο κράτος μέλος [COM(2004) 728/1 και /2 - Επίσημη Εφημερίδα C 24 της 29.01.2005].

Για την απλούστευση των μέτρων με σκοπό τη μείωση του κόστους συμμόρφωσης προς τις απαιτήσεις ΦΠΑ, που υφίστανται οι υποκείμενοι στο φόρο που δεν είναι εγκατεστημένοι στο κράτος μέλος στο οποίο ασκούν δραστηριότητες, η Επιτροπή προτείνει, μέσω τριών ξεχωριστών νομοθετικών τροποποιήσεων, έξι συγκεκριμένα μέτρα: την καθιέρωση μηχανισμού μίας και μόνης θυρίδας για μη εγκατεστημένους υποκειμένους στο φόρο· τον εκσυγχρονισμό της διαδικασίας επιστροφής του φόρου μέσω της καθιέρωσης μηχανισμού μίας και μόνης ηλεκτρονικής θυρίδας· την εναρμόνιση του φάσματος αγαθών και υπηρεσιών για τα οποία τα κράτη μέλη δύνανται να εφαρμόζουν περιορισμούς στο δικαίωμα έκπτωσης·την επέκταση του μηχανισμού αντιστροφής του υπόχρεου σε ορισμένες συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων, που διενεργούνται από μη εγκατεστημένους υποκειμένους στο φόρο· την επανεξέταση του ειδικού καθεστώτος για μικρές επιχειρήσεις· την απλούστευση του καθεστώτος πωλήσεων εξ αποστάσεως.

Διαδικασία διαβούλευσης (CNS/2004/0261)

ΤΟΠΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΦΠΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:

Κανονισμός αριθ. 1777/2005 του Συμβουλίου, της 17ης Οκτωβρίου 2005, για τη θέσπιση μέτρων εφαρμογής της οδηγίας 77/388/ΕΟΚ για το κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας [Επίσημη Εφημερίδα L 288 της 29.10.2005].

Ο κανονισμός έχει ως στόχο να καταστεί σαφέστερη η ερμηνεία και η εφαρμογή των κοινών κανόνων σε θέματα ΦΠΑ. Διευκρινίζει τα σημαντικά σημεία της έκτης οδηγίας ΦΠΑ, ήτοι όσον αφορά τους υποκειμένους στο φόρο, τον τόπο παροχής ορισμένων υπηρεσιών και το καθεστώς που εφαρμόζεται στις υπηρεσίες που παρέχονται με ηλεκτρονικά μέσα. Στόχος είναι να καταστεί περισσότερο ομοιόμορφη η εφαρμογή και να βελτιωθεί η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου, της 23ης Δεκεμβρίου 2003, για την τροποποίηση της οδηγίας 77/388/EΟΚ όσον αφορά τον τόπο παροχής υπηρεσιών [COM(2003) 822 τελικό - Επίσημη Εφημερίδα C 96 της 21.04.2004].

Στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών μεταξύ υποκείμενων στο φόρο προστιθέμενης αξίας («Business to Business» δηλαδή μεταξύ επιχειρήσεων), η Επιτροπή προτείνει να εφαρμόζεται εφεξής ο ΦΠΑ στη χώρα όπου είναι εγκατεστημένος ο λήπτης (δηλαδή στον τόπο κατανάλωσης) και όχι πλέον στον τόπο της έδρας του παρέχοντος την υπηρεσία. Η τροποποιημένη πρόταση αφορά κυρίως τους κανόνες ΦΠΑ που εφαρμόζονται σε ορισμένες υπηρεσίες που παρέχονται στους ιδιώτες. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις αποσκοπούν στην εξάλειψη των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, μεταξύ επιχειρήσεων της Ένωσης αφενός, και επιχειρήσεων της Ένωσης και τρίτων χωρών αφετέρου, που παρέχουν υπηρεσίες εξ αποστάσεως σε ιδιώτες. Η τροποποιημένη πρόταση συνεπάγεται επίσης απλούστευση των διατυπώσεων που πρέπει να διεκπεραιώνονται από τις επιχειρήσεις σε θέματα ΦΠΑ μέσω της εναρμόνισης των κανόνων που εφαρμόζονται επί του παρόντος στις υπηρεσίες που παρέχονται σε επιχειρήσεις και στις υπηρεσίες που παρέχονται σε ιδιώτες.

Διαδικασία διαβούλευσης (CNS/2003/0329)

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΕΜΜΕΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ:

Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου, της 29ης Οκτωβρίου 2004, που τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1798/2003 όσον αφορά τη θέσπιση ρυθμίσεων για τη διοικητική συνεργασία στο πλαίσιο του συστήματος «της μίας και μόνης θυρίδας» και της διαδικασίας επιστροφής ποσού για το φόρο προστιθέμενης αξίας [COM(2004) 728/3 - Επίσημη Εφημερίδα C 24 της 29.01.2005].

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει κανονισμό που αποσκοπεί στην απλούστευση των ισχυουσών υποχρεώσεων που απορρέουν από τον ΦΠΑ, προκειμένου να διευκολύνει τους διασυνοριακούς εμπορευόμενους που πραγματοποιούν παραδόσεις αγαθών ή παροχές υπηρεσιών σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ. Η πρόταση προβλέπει συγκεκριμένα την καθιέρωση του μηχανισμού της «μίας και μόνης θυρίδας» που θα παρέχει στους υποκειμένους στο φόρο τη δυνατότητα να πληρούν όλες τις υποχρεώσεις τους σε θέματα ΦΠΑ μόνο στο κράτος μέλος όπου είναι εγκαταστημένοι για το σύνολο των πράξεων που πραγματοποιούν σε ολόκληρη την ΕΕ. Με τη ρύθμιση αυτή οι υποκείμενοι στο φόρο θα μπορούν να χρησιμοποιούν τον ίδιο αριθμό ΦΠΑ για όλες τις παραδόσεις αγαθών ή παροχές υπηρεσιών που πραγματοποιούν στην ΕΕ και να υποβάλουν τις δηλώσεις τους ΦΠΑ σε μία ενιαία ηλεκτρονική πύλη, μέσω της οποίας θα διαβιβάζονται αυτόματα στα διάφορα κράτη μέλη στα οποία πραγματοποιούν τις εν λόγω παραδόσεις αγαθών ή παροχές υπηρεσιών. Η πρόταση περιλαμβάνει πέντε άλλα μέτρα απλούστευσης.

Διαδικασία διαβούλευσης (CNS/2004/0262)

Οδηγία 2003/93/ΕΚ του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2003, για την τροποποίηση της οδηγίας 77/799/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με την αμοιβαία συνδρομή των αρμοδίων αρχών των κρατών μελών στον τομέα της άμεσης και έμμεσης φορολογίας [Επίσημη Εφημερίδα L 264 της 15.10.2003].

Η τροποποίηση αυτή της έκτης οδηγίας ΦΠΑ θα παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών όσον αφορά ορισμένους φόρους για τα ασφάλιστρα και καταπολέμησης της απάτης όσον αφορά το φόρο προστιθέμενης αξίας.

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1798/2003 του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2003, για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα του φόρου προστιθεμένης αξίας [Επίσημη Εφημερίδα L 264 της 15.10.2003].

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1798/2003 αποσκοπεί στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων των Κρατών μελών για την καταπολέμηση της απάτης όσον αφορά τον ΦΠΑ, καταργώντας τα εμπόδια που εξακολουθούν να παρεμποδίζουν την ανταλλαγή πληροφοριών. Ο κανονισμός έχει τρεις κύριους στόχους:

• θέσπιση σαφέστερων και δεσμευτικών κανόνων για την ανταλλαγή πληροφοριών,
• διασφάλιση άμεσων επαφών μεταξύ των εθνικών υπηρεσιών καταπολέμησης της απάτης και,
• εντατικοποίηση της ανταλλαγής πληροφοριών.

ΕΙΔΙΚΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ:

Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου, της 5ης Μαΐου 2003, για την τροποποίηση της οδηγίας 77/388/ΕΟΚ όσον αφορά το φόρο προστιθέμενης αξίας επί των υπηρεσιών που παρέχονται στον ταχυδρομικό τομέα [COM(2003) 234 - Επίσημη Εφημερίδα C 76 της 25.03.2004].

Προκειμένου να αποφευχθούν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στον τομέα των δημόσιων ταχυδρομικών υπηρεσιών, που εκτελούνται ολοένα και περισσότερο από ιδιωτικές επιχειρήσεις, η Επιτροπή προτείνει την τροποποίηση των κανόνων φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) που ισχύουν για τις υπηρεσίες αυτές και την υπαγωγή τους σε γενική φορολόγηση. Προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις της εν λόγω τροποποίησης στην τιμή που καταβάλλουν οι τελικοί καταναλωτές, η Επιτροπή προβλέπει, ιδίως, τη δυνατότητα εισαγωγής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ για τις επιστολές και μικρές αποστολές βάρους έως 2 κιλά.

Η πρόταση αυτή βασίζεται σε τρία κύρια στοιχεία:

• κατάργηση της απαλλαγής ΦΠΑ για τις δημόσιες ταχυδρομικές υπηρεσίες και τα γραμματόσημα·
• τροποποίηση των κανόνων όσον αφορά τον τόπο παροχής υπηρεσιών, έτσι ώστε να ισχύει για το μεγαλύτερο μέρος του ιδιωτικού ταχυδρομείου μόνο ένας συντελεστής ΦΠΑ·
• δυνατότητα εφαρμογής μειωμένου συντελεστή.

Διαδικασία διαβούλευσης (CNS/2003/0091 )

Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου, της 8ης Φεβρουαρίου 2002, για την τροποποίηση της οδηγίας 77/388/ΕΟΚ όσον αφορά το ειδικό καθεστώς πρακτορείων ταξιδιών [COM(2002) 64 τελικό - Επίσημη Εφημερίδα C 126 E της 28.5.02002].

Η εν λόγω πρόταση οδηγίας (es de en fr) αποσκοπεί στην επέκταση του πεδίου εφαρμογής του ειδικού καθεστώτος των πρακτορείων ταξιδιών ώστε να καλύπτει τις παροχές οργανωμένων ταξιδιών.

Διαδικασία διαβούλευσης (CNS/2002/0041)

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 12.02.2007